‘Zorgvernielingen van dit kabinet’, ofwel makkelijke kreten en populisme van SP @tweedekamer #zorgperikelen #denhaag

Gevolgen van de zorgvervormingen tijdens het Vragenuur in de Tweede Kamer van gisteren,  100216

http://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/detail?vj=2015-2016&nr=53&version=2

Het woord is aan mevrouw Leijten.

Mevrouw Leijten (SP):

Voorzitter. Wij spreken hier in de Kamer vaak over de gevolgen van de zorghervormingen of de zorgvernielingen van dit kabinet. Wij vragen dan onder andere naar de gevolgen van de eigen bijdrage. Terwijl het kabinet daar geen uitspraken over wil of kan doen, heeft Binnenlands Bestuur samen met Ieder(in) onderzoek gedaan bij gemeenten. Zij komen tot de conclusie dat een op de vier mensen afziet van zorg omdat zij de eigen bijdrage niet kunnen betalen. Daarnaast zijn mensen slecht geïnformeerd over de hoogte van de eigen bijdrage en hebben gemeenten nauwelijks inzicht in hoe mensen hiermee omgaan. Ik wil daarover graag een debat aanvragen met de staatssecretaris van VWS. Overigens doe ik dit verzoek mede namens mevrouw Voortman van GroenLinks.

De vraag is of deze formulering van ‘zorgvernielingen van dit kabinet’ enige zin heeft, aangezien iedereen weet dat de bezuinigingen op alle overheidsuitgaven noodzakelijk waren om de volkshuishouding weer op orde te krijgen en dus ook zware bezuinigingen op allerlei andere posten van de rijksbegroting hebben plaatsgevonden. De SP had er dus in dit en alle overige debatten op dit terrein ook moeten aangeven waar deze fractie andere budgettaire prioriteiten had aangedragen. Als dit niet gebeurt blijf je een roepende in de woestijn. Maar het probleem is steeds in dit meerderheidsstelsel dat je als minderheid steeds wordt weggestemd. Begrijpelijk, maar de SP trekt er geen lessen uit. De fractie, en deze woordvoerder is de enige niet uit die fractie, blijft maar roeptoeteren en daarom staat de Kamercommissie Volksgezondheid ook bekend als de commissie van ‘kijvende wijven’, of gelijke strekking. Dat komt echter het gezag van de Kamer niet ten goede en eerder het tegendeel: de SP versterkt het antigevoel over de Tweede Kamer. Vandaar dat de groei van de SP zich niet voortzet en de SP niet in staat is geweest om de PvdA geheel op te vreten. Eigen schuld dikke bult; de PvdA steekt wat intellectualisme of gewoon gezond verstand, redeneerkunde of debatretoriek betreft sterk boven de SP uit. De PvdA houdt het langer vol dan menig SP’er hoopte.

In dit kader mag een dappere hervorming van het zorgstelsel door dit kabinet ook niet worden afgedaan als zorgvernieling. De SP toont hiermee aan dat ze niet regeerwaardig is aangezien dit gekef niets met verantwoordelijkheidsgevoel te maken heeft. Er is binnen de SP geen balans aanwezig tussen redelijke rationaliteit en anderzijds onredelijke emotionaliteit. Het idealisme van de oude activistische SP is op deze manier een doodlopende weg.

Voor de volledigheid ook de overige opmerkingen in het vragenuur op dit thema van gisteren:

Mevrouw Keijzer (CDA):

Het CDA heeft tegen de nieuwe Wet maatschappelijk ondersteuning gestemd, onder andere vanwege de effecten van de eigen bijdrage op middeninkomens. Nu wordt duidelijk dat wij gelijk hadden. De CDA-fractie steunt het verzoek om hier nog eens goed over door te praten.

Mevrouw Thieme (PvdD):

De resultaten van het onderzoek zijn verontrustend. Daarom willen wij ook een debat hierover.

De heer Krol (50PLUS):

Het is triest dat we erover moeten praten, maar ik steun het verzoek zeker.

De heer Otwin van Dijk (PvdA):

Het is natuurlijk volstrekt ongewenst dat mensen afzien van zorg als ze hun eigen bijdrage niet kunnen betalen. Gemeenten hebben extra ruimte gekregen om maatwerk te bieden. Als dat niet gebeurt, is dat niet goed. Ik wil graag een brief van de staatssecretaris waarin staat hoe het precies zit. Die brief zou ik graag willen betrekken bij een debat over de eigen bijdrage dat al door mevrouw Agema is aangevraagd. Dat is al een meerderheidsdebat. Wat mij betreft zouden we die brief bij het debat van mevrouw Agema kunnen betrekken.

Deze eigen ruimte heeft dus niet gewerkt en gezien alle overige opmerkingen die hierbij zijn weergegeven dient de noodzaak om een evaluatie over alle bezuinigingen sinds de financiële en economische crises van de afgelopen decennium dringend noodzakelijk is. Maar dat zal in de praktijk pas na de verkiezingen van volgend jaar aan de orde (kunnen) zijn. En dat is vanwege de groei van het populisme zelfs niet waarschijnlijk, want dan ontstaan er Griekse toestanden in ons land. Kortom, van Kamerleden wordt een voldoende mate van volwassenheid gevraagd, die nu afwezig is getuige de vormen van emotionele heftigheid tijdens plenaire (en commissievergaderingen) debatten in deze Kamer.

Mevrouw Bergkamp (D66):

Kort en krachtig: ik sluit mij aan bij de woorden van de PvdA.

De heer Dijkgraaf (SGP):

Ik sluit mij aan bij de woorden van D66.

De heer Potters (VVD):

Ik sluit mij aan bij de woorden van de heer Van Dijk. Volgens mij is dat de beste oplossing.

Mevrouw Agema (PVV):

Ik sluit mij daar niet bij aan. Wij hebben er twee keer over gesproken in de procedurevergadering. Er komt een wetswijziging aan die betrekking heeft op de eigen betalingen en op het CAK, en dan vooral de werkwijze van het CAK. Toen werd mij gevraagd, dat debat erbij te voegen. Dat wilde ik ook graag, maar ik vroeg een update over de 7.000 mensen die nog hun rekening over heel 2015 zouden krijgen. Toen kregen wij een brief van de staatssecretaris, maar daar stond die informatie helemaal niet in. Dus dat debat staat nog steeds op de rol, maar het zou bij die wetswijziging worden betrokken. Nu wordt mevrouw Leijten de hoek in gedrukt in die zin dat het nu weer bij een debat moet worden betrokken dat al weer bij een ander debat moest worden betrokken.

De voorzitter:

U bent het er dus niet mee eens.

Mevrouw Agema (PVV):

Ik wil mevrouw Leijten steunen in haar verzoek, maar wat ik wel raar vind, is dat dit verzoek vanmorgen al op de regeling stond, zonder bron. Wij hebben de hele tijd gezocht: wat is dit voor iets? Net, om één over twee, komt de bron. Ik vind dat niet chic, voorzitter.

De voorzitter:

Bij mondelinge en schriftelijke vragen is het inderdaad een voorwaarde om de bron te vermelden, maar bij de regeling wordt soms alleen het onderwerp genoemd.

Mevrouw Leijten, u hebt geen meerderheid voor het houden van een debat, maar er is wel een meerderheid om het onderwerp te betrekken bij het debat dat mevrouw Agema heeft aangevraagd en dat ook op de lijst staat om te worden gepland.

Mevrouw Leijten (SP):

Als het daarbij betrokken kan worden en als het dan eerder aan de orde komt, vind ik dat prima. Geen enkel probleem. Ik wil hier snel over spreken en ik zie dat eigenlijk de hele oppositie hier snel over wil spreken. Het lijkt mij dat de brief snel kan komen. Ik wil daarin graag de vraag beantwoord zien waarom het ministerie deze gegevens niet boven tafel krijgt, maar een journalistiek medium wel. Dat vind ik ook een relevante vraag om te beantwoorden. Niet alleen de SP, maar alle partijen hier die vragen naar de gevolgen, worden met een kluitje in het riet gestuurd. Vervolgens krijgt een journalist dit goed boven tafel. Ik wil dit snel bespreken. Als het sneller kan via het debat van mevrouw Agema, vind ik dat prima; geen enkel probleem. Als er daarvóór nog een brief komt, is dat ook goed. Maar wij moeten dit niet nog langer op zijn beloop laten.

De voorzitter:

Ik heb goed naar u geluisterd, mevrouw Leijten. Ik zal het stenogram van dit deel van de vergadering doorgeleiden naar het kabinet.

 

Advertisements

Niet goed nagedacht bij Meavita over rechtsvorm #fd #faillissement #zorggeprivatiseerd #liberalisatie #denhaag

Tags

Den Haag, EU, liberalisering, Meavita, privatisering, zorgsector, zorgwet

Het grote gat bij Meavita (Pieter Couwenbergh, Opinie & Dialoog/fd, 6 november)

# Meavita had geen eigenaren of aandeelhouders. Ik heb er naar gezocht, in het vonnis van de rechtbank over de failliete zorginstelling en in het verslag van de onderzoekers van de Ondernemingskamer. De raad van commissarissen was het eindstation der dingen. Die legde in het jaarverslag verantwoording af aan wie het maar wilde weten. Een aanhef ontbrak namelijk.

# Dat Meavita een verweesde organisatie was, is de consequentie van de gekozen rechtsvorm, die van een stichting. Alleen is bij de oprichting niet goed nagedacht over de veiligheidskleppen bij een club die op zeker moment werk bood aan 20.000 mensen en 100.000 particuliere cliënten had. Wie disciplineert het management als het lucratievere nevenactiviteiten of geldverslindende IT-projecten wil beginnen? Wie bewaakt de missie van het bedrijf? De commissarissen natuurlijk. Maar ook die functioneren beter als zij de adem van een eigenaar voelen, of het nu een minister is of een verschaffer van risicokapitaal.

# Het is het grote probleem van het experiment met het op afstand zetten van semipublieke taken als onderwijs, zorg en woningmarkt. Sinds de overheid haar handen er vanaf heeft getrokken, is er een gat gevallen in de verantwoording. Als een minister geen ‘lender of last resort’ meer is, maakt een ministerie zich al snel minder druk om de gang van zaken bij een instelling. Het moet dus van commissarissen komen. Die worden veelal geworven uit het politiek-bestuurlijke netwerk vanwege de publieke taak van de instelling, en niet vanwege hun toezichtskwaliteiten of managementervaring. Te vaak blijken zij daarom geen partij voor het management, of het nu Meavita, Amarantis of Vestia is. Niet in de laatste plaats omdat ze eigenlijk niet goed weten wat te doen. De wettelijke opdracht om in het belang van de onderneming te opereren, biedt geen houvast anders dan het bijstaan van het management.

# Is er dan geen andere disciplinering? Van werknemers of klanten? Juist in de rol als klant liet de overheid zich van haar slechtste kant zien. De gemeenten die de zorg bij Meavita inkochten, waren — zo blijkt uit het onderzoeksverslag — uitsluitend geïnteresseerd in de kosten. Sommigen gingen zover dat ze de prijs afgaven waarvoor het werk moest worden gedaan. Wat dat betekende voor de kwaliteit van de zorg, was andermans probleem. Het doet denken aan het Fyra-project. Ook daar was de overheid — lees Financiën — vooral geïnteresseerd in de opbrengst van de concessie, niet in de kwaliteit van de dienstverlening, met desastreuze gevolgen voor het project. Bij Meavita leidde de prijsdruk tot schaalvergroting en uiteindelijk een onbeheersbare club van losse onderdelen die niets van elkaar wilden weten..

# De oplossing die nu wordt gezocht is een beter selectieproces van commissarissen. Ik zou zeggen: Terug naar de tekentafel. Dit hybride model werkt niet.

Een volkomen terechte conclusie van deze columnist, maar de vraag blijft waar bestuurskundige deskundigen in dienst van de Rijksoverheid zijn, die dit soort constructies voor hun rekening kunnen nemen. In feite blijkt uit deze ondergang van Meavita dat eigenlijk de gehele zorgsector eigenlijk ten onder moet gaan, want wat bij Meavita speelt, speelt natuurlijk bij alle andere zorginstellingen. De privatisering en liberalisering in de gehele semi-overheidssector moeten opnieuw op de schop worden genomen. En laat de buitenwereld van bijvoorbeeld de universiteiten en organisatieadviesbureaus zich hiermee ook gaan bezig houden, als hun onafhankelijkheid gegarandeerd is. Zomaar een nieuwe privaatrechtelijke zorginstelling in het leven roepen is levensgevaarlijk en gaat de belastingbetaler onherroepelijk veel geld kosten. Stichtingsvormen, zoals ook in de medische wereld passen alleen bij non-profitorganisaties, maar sinds de privatisering is iedereen en alles binnen de semi-overheid een profit organisatie geworden. Die conclusie had dus al veel eerder getrokken moeten worden. Slaapt het ministerie? Het lijkt er wel op. Of er zitten verkeerde ambtenaren.

Marktmachten van ziekenhuizen inperken door strengere beoordeling #fd #zorgsector #denhaag #eu

Tags

Den Haag, Gezondheidszorg, zorgmacht, zorgwet

‘Marktmachten van ziekenhuizen inperken door strengere beoordeling’ (Amsterdam, Economie & Politiek/fd, 19 juni)

‘Fusieverzoeken van ziekenhuizen moeten strenger worden beoordeeld. Op die manier moete de marktmacht van de instellingen worden ingeperkt. Daarvoor pleit het Centraal Planbureau (CPB) in een zogeheten policy brief, met daarin verschillende voorstellen om de zorg doelmatiger te maken. Ziekenhuisfusies worden tot nog toe altijd goedgekeurd door de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Volgens onderzoekers van het CPB is dat een slechte zaak, omdat fusies zelden het leveren van betere en doelmatiger zorg tot doel hebben, maar vooral zijn bedoeld om de marktmacht ten opzichte van de zorgverzekeraars te vergroten. Bovendien drijven fusies de kosten van behandelingen op. Het VPB is de zoveelste partij die kritiek heeft op het fusietoezicht. Ook zorgverzekeraars, patiëntenvereniging NPCF en zorgeconomen van de Erasmus Universiteit waarschuwen al voor het gemak waarmee ziekenhuisfusies worden goedgekeurd. Het Planbureau constateert dat het voor de marktautoriteit in de praktijk erg moeilijk is om een fusie tegen te houden.’

Huisartsen oneens met conclusie over collega in zaak-Tuitjenhorn #gelijkhuisartsen #zorg #gezondheidszorg #protocol

Tags

Den Haag, Patientenzorg, zorgwet

Huisartsen oneens met conclusie over collega in zaak-Tuitjenhorn (Iris Pronk, nederland/Trpuw, 2 april)

LHV vindt dat AMC en IGZ zelf met huisarts Tromp hadden moeten bellen

Goed dat senator Marijke Linthorst een beschouwing heeft gewijd aan de aangepaste #zorgwet maar een enquête vooraf houden is dwaas #nrc #denhaag #eerstekamer

Tags

Den Haag, EersteKamer, EMU, EU, zorgwet

Schippers wil zorg niet beter maar minder (Marijke Linthorst, Opinie/NRC Handelsblad, 10 februari)

Kwalijkste is echter dat de basis van ons zorgstelsel – onderlinge solidariteit – wordt aangetast, betoogt Marijke Linthorst.

‘Als de premie voor een groep gebaseerd wordt op de verwachting van de kosten die deze verzekerden waarschijnlijk gaan maken, ondermijnt dat de solidariteit. De solidariteit bestaat er immers uit dat mensen met een laag gezondheidsrisico meebetalen aan de kosten van degenen met een hoog risico. Bovendien getuigt deze benadering van weinig bekommernis met de verzekerde. De kans dat een jongere kanker krijgt is klein, maar als dat gebeurt is het van belang dat hij of zij de best mogelijke zorg krijgt.

‘Er zijn meer voorbeelden. (…)

‘De minister gelooft heilig in de kostenbeheersing en kwaliteitsverbeterende werking van de markt. Harde bewijzen daarvoor ontbreken. Kwaliteit speelt bij de inkoop nog steeds een ondergeschikte rol en voorzover de kosten beheerst zijn, ligt dat vooral aan de afgesproken volumebeperking. Intussen zijn er wel nadelen van de marktwerking. De wijze waarop de zorgverbeteraars de kosten proberen te beteugelen leidt ertoe dat met name kleine zorgaanbieders nauwelijks onderhandelingsruimte hebben.

‘Het kwalijkste is echter dat de basis van ons zorgstelsel – onderlinge solidariteit – wordt aangetast. De minister probeert de uitwassen te bestrijden, maar de fundamentele prikkel blijft ongewijzigd: concurrentie om de voor de zorgverzekeraar ‘aantrekkelijke doelgroep’. In de woorden van Schippers: “Je moet op een groep kunnen verdienen.”

‘Je kunt de scherpe kanten verzachten door verevening, maar dat doet aan het principe niets af. Het staat haaks op een solidair stelsel waarin mensen met een klein gezondheidsrisico meebetalen voor degenen met een hoog risico.

‘Verzekeringen waren ooit bedoeld om risico’s te spreiden: Ik betaal nu mee aan jouw fysiotherapie en later betaal jij voor wat ik nodig heb. Die solidariteitsgedachte is in het huidige stelsel ver te zoeken. Mijn grootste zorg is dat als wij mensen bewust stimuleren vooral hun eigen belangen te behartigen, dat niet beperkt zal blijven tot de keuze voor een zorgpolis. Dat doordesemt de hele samenleving.’

Deze passages zijn voldoende om kanttekeningen te plaatsen bij het betoog van senator Linthorst. Zij geeft in ieder geval hiermee een aanzet tot een publiek debat en dat valt op zichzelf te prijzen omdat dit verschijnsel van een inhoudelijke bespreking van een voorliggend wetsvoorstel door een lid der Staten-Generaal bijna niet voorkomt. En nu worden met deze tekst een aantal hoofdlijnen en ook details bekend over wat de nieuwe en aangepaste zorgwet wil bereiken.

Maar dit betoog lezend, komt de lezer – in dit geval spreek ik maar voor mezelf – tot de constatering dat het betoog eerder kenmerkend kan worden genoemd voor een beraadslaging in de Tweede Kamer, omdat om een duidelijk ideologisch punt wordt aangedragen, te weten het solidariteitsbeginsel, dat voor de partij van Linthorst belangrijk is. Maar als we naar de controlerende wetstechnische punten waar het in de Eerste Kamer om gaat gaan, te weten rechtmatigheid, doelmatigheid en uitvoerbaarheid, dan blijft er maar bitter weinig over in de tekst om deze beoordelingscriteria te voeden.

Dit kan als volgt nader worden toegelicht. De ideologische aspecten zoals ‘aantasting‘ van het solidariteitsbeginsel valt niet onder doelmatigheid of uitvoerbaarheid, want direct gekoppeld aan de nieuwe EU-regelgeving die inhoudt dat overheidsgaven beheersbaar moeten zijn – of worden gehouden – tot de 3% begrotingstekortnorm, en dat maakt de noodzaak tot sanering van zorgkosten noodzakelijk. Daarover rept Linthorst met geen woord. Als zij had uitgelegd hoe die kostenbeheersing met instandhouding van solidariteit mogelijk zou zijn, kan kwam ze op het antwoord uit dat er dan inkomensafhankelijke premies moeten worden geïntroduceerd, maar dat zou op heftige tegenstand vanuit coalitiepartner VVD zijn gestuit en dat probleem heeft in 2012 al gespeeld. Daarmee staat Linthorst direct schaakmat. De enige remedie zou zijn dat de PvdA – zonder kabinetscrisis – zou besluiten dit thema voor dit moment op te geven en in een volgende coalitie weer terug te komen met een uitgewerkte zorgvisie inclusief het solidariteitsbeginsel. Maar dan wel met het risico dat de PvdA de tekenen des tijds niet voldoende heeft verstaan en tot de oppositiebanken wordt gedwongen.

Voor de helderheid en duidelijkheid zij opgemerkt dat ikzelf partijloos ben geworden omdat ik het huidige partijenstelsel geen adequaat antwoord vind voor de huidige wereldproblemen, maar dat ik een marktwerking in de zorg helemaal niet zie zitten. Tegelijkertijd heeft de PvdA blijkens dit betoog van Linthorst niet in de gaten dat iedere politiek beginsel ook aangepast dient te worden aan nieuwe tijdsverschijnselen en dat geldt dus ook voor de solidariteit. Ook daar gaat zij geheel aan voorbij.

De zorguitgaven zijn in ons land veel te hoog. Ik besef ook terdege dat dit begrotingsdilemma tot de taboesfeer behoort in ‘Den Haag’, waar niet hardop over wordt gesproken, maar als er in teksten zoals deze van Linthorst geen enkele verwijzing daarnaar wordt gemaakt, dan wordt de tekst een schoolvoorbeeld van ‘vaagheid troef’, omdat er eigenlijk in de Tweede Kamer een principieel debat moet worden gevoerd over de consequenties van de EMU-regels en de toepassing daarvan in begrotingsdebatten. En daarover verschilt iedere Tweede Kamerfractie onderling van mening, maar dat mag ook in die Kamer, maar niet in de Eerste. Waarom niet? Omdat dan de senaat een reproductie, een herhaling van de Tweede Kamer wordt en dat is overbodig. Dan kan de Eerste Kamer direct worden opgeheven.

Alles bijeengenomen is dit visiestuk van Linthorst als zodanig een voorbeeld dat navolging verdient, want zijn opinieartikel wordt veel te weinig geschreven, maar vooral inhoudelijk een leeg en onvoldoende stuk, dat geen antwoord biedt op bestaande invoeringsproblemen en dat ook aansluit bij haar onvoldragen voorstel om een grondige tussentijdse evaluatie, in plaats van – zoals te doen gebruikelijk – een parlementaire enquête achteraf. Dat mag worden betiteld conform de maatstaf van de Eerste Kamer, te weten onuitvoerbaar, want het over het aangaan en tijdstip van zo’n evaluatie wordt natuurlijk uitvoerig en eindeloos gesteggeld, want zo gaat dat altijd in de politiek. Daarom ben ik tegen dit bestel. Want uitgegroeid tot een onmogelijk tweekamerstelsel.

Het bewijs is nu geleverd dat het politieke toneel volledig verziekt is door toedoen van de drie dissidenten die van het staatsrecht en modern management niets hebben begrepen (deel 3) #nrc #zorgcrisis #eerstekamer #identiteitscrisispolitiekbestel

Tags

Den Haag, EersteKamer, zorgwet

Zorgcrisis was vooral machtsstrijd (Derk Stokmans, Binnenland/NRC Handelsblad, 22 december)

Nieuwsanalyse Kabinetscrisis

Alle morele boosheid over de Kerstcrisis ten spijt, het was een strijd om de macht.

Commentaar: natuurlijk was de kerstcrisis een strijd om de macht, zoals ieder politiek gevecht een strijd om de macht is. Maar de fractievoorzitter Barth heeft geopereerd als een leraar die geen orde in de klas kan houden en heeft dus moeten toelaten dat de drie dissidenten (ingezonden briefschrijfster Ina de Bruyn te Heinkenszand in Trouw van vanochtend is het niet eens met deze kwalificatie dissidenten, maar zij heeft ongelijk zoals ik in voorgaande delen heb geargumenteerd) zijn egotripperij hebben doorgezet en daarmee van de Eerste Kamer een kippenhok hebben gemaakt. En die niet anders verdient dan opgeheven te worden.

‘De coalitie van VVD en PvdA en commentatoren verwierpen het gedrag van de drie PvdA-senatoren. Die drie torpedeerden een wetsvoorstel dat als doel had de zorgkosten minder snel te laten groeien door burgers met goedkopere polissen in sommige gevallen niet meer de ziekenhuiszorg te geven die ze het liefst zouden willen. Tegenstemmer Adri Duivesteijn, want om hem ging het vooral, overtrad in de ogen van critici de grenzen van wat voor een lid van de Eerste Kamer betamelijk is. Hij verzette zich immers niet tegen het voorstel vanwege de gebrekkige kwaliteit van de wetstekst – de taak van de chambre de réflexion – maar omdat het plan hem niet sociaaldemocratisch genoeg was. En daarmee negeerde hij de wil van de Tweede Kamerleden van zijn partij die anders dan hij wel direct mandaat van de kiezers hebben. Die hadden juist vóór het plan gestemd.’

Hier worden een aantal feitelijke juistheden genoemd volgens de mores en tradities (lees: ongeschreven staatsrecht) van ons staatsrecht, maar een belangrijk ander argument niet eens benoemd. Om met dit laatste te beginnen, had Duivesteijn niet eens het recht om tegen te stemmen op politieke gronden, omdat en aangezien de senaat een kwaliteitsbevorderende functie heeft en alleen kijkt naar de kwaliteit van het voorliggende wetsvoorstel: rechtmatigheid, doelmatigheid en haalbaar/uitvoerbaarheid zijn de maatstaven die in de Eerste Kamer voorop staan. Wie beweert dat ook Eerste Kamerleden politici zijn, heeft alleen in formele zin gelijk, omdat ook de Eerste Kamer een politiek gremium is, maar daarmee is ook alles gezegd. In de Eerste Kamer speelt zich een correctief schaakspel zich over de wetstekst zelf af; het gaat om het opsporen van tegenstrijdigheden die in het wetsvoorstel zijn binnengeslopen in de Tweede Kamer, en die te elimineren. Want een tegenstrijdige wet kan niet in de praktijk van alledag goed werken. En dat is ook logisch want anders had en heeft de Eerste Kamer geen bestaansrecht. Anders wordt het een doublure van de Tweede Kamer en daar zit niemand op te wachten. Wat wonderlijk dat dit argument in deze kerstcrisis nooit genoemd is!

Duivesteijn heeft zichzelf dus verraden door duidelijk te maken dat hij dit wetsvoorstel niet voldoende sociaaldemocratisch vond en dat is zijn taak niet, want dat vraagstuk ligt aan de overkant: zijn collegae aan de overzijde in de PvdA-fractie. Op grond van dit feit kan men zich zelfs afvragen (1) kent Duivesteijn het staatsrecht eigenlijk wel in voldoende mate en (2) hoe is het mogelijk dat dit oud-Tweede Kamerlid in de senaat kon worden benoemd omdat hij als eigenzinnig bekend staat en altijd zo is geweest en (3) hoe de procedure van de kandidatenlijsten van alle partijen die zitting hebben in de senaat in elkaar steekt. Want ook de commentaren in de media van alle senatoren op het onderhavige thema van de zorgwet houdt niet over aan deskundigheid, laat staan van wijsheid en terughoudendheid die van senatoren verwacht mag worden. Er is zonder meer sprake van een puur politiek spel (om de mediageilheid), die van Tweede Kamerleden verwacht wordt en daar ook op zijn plaats is, maar niet bij senatoren. Er is maar één oplossing als de Eerste Kamer blijft bestaan, wat de Hemel behoedde.

Iedereen die een stemverklaring in combinatie met afwijkend stemgedrag voornemens is te ondernemen en dus afwijkend van zijn fractie, dient zijn of haar stemverklaring in de publiciteit te brengen zodat de burger kan beoordelen of de betrokken senator wel volgens de hierboven omschreven criteria en maatstaven heeft gehandeld en of er niet stiekem en tersluiks een politiek machtsconflict gaande is, dat niet de bedoeling is en dat zou wijzen op een doublure met de collega’s aan de overkant. Er mogen in de toekomst alleen nog maar kandidaat-senatoren op de kieslijst komen als zij toezeggen dat er geen politieke spelletjes bedreven en gespeeld mogen worden en zeker niet als dat gepaard gaat met politieke gekakel dat ons iedere dag opnieuw verveelt. Daar is de senaat niet voor bedoeld. Als de Eerste Kamer blijft bestaan, dan om een legitieme reden die hierboven genoemd is. Punt.

Alle senatoren, zo luidt de conclusie, die de pers hebben opgezocht om hun standpunt uit te bazuinen, hebben zich ernstig misdragen. Dat dat ook maar eens duidelijk uitgesproken worden, want dat werd ook tijd. De belangrijkste les uit de kerstcrisis is dat niet alleen ons politieke bestel volledig verziekt is aangezien alleen nog maar politieke amateurs in de Eerste Kamer zitting hebben (gelet op hun onbekwaamheid met de omgang van het staatsrecht), maar dat toekomstige senatoren zich veel meer rekenschap moeten geven van de taak die hen te wachten staan. De taal die afgelopen week is gebezigd is een senaat onwaardig.

De politiek/het politieke bestel heeft er als geheel een puinhoop en dus een potje van gemaakt tijdens de zorgwet (deel 2) #DenHaag #EersteKamer #zorgwet #dissidenten

Tags

Den Haag, EersteKamer, zorgwet

Opvallend is het politieke gekrakeel van de afgelopen dagen in de media geweest. De oppositie wist even hard van zich af te slaan als de regeringsfracties. Een aantal krantenartikelen die hiervoor zijn geselecteerd maken duidelijk dat waar échte en zogenaamde C3-oppositiefracties hun standpunten hebben uitgedragen, deze even subjectief – lees in deze context: partijdig en in het eigen straatje redenerend en een gebrek aan objectiviteit – zijn als de regeringspartijen ook hun eigen dogma’s uitventen. Gisteren heb ik een felle aanval gelanceerd op de drie PvdA-dissidenten, die hun fractiediscipline in de wind hebben geslagen; men mag immers veronderstellen dat er heldere en duidelijke besluitvormingsregels bestaan. Dissidenten die op het laatste moment de fractie-eenheid negeren, zijn kikkers die uit de kruiwagen springen. Dat is, zoals gisteren beredeneerd, vals werk.

Het eerste voorbeeld van partijdig waarnemen kan in Trouw van deze ochtend worden gelezen:

‘Het is nu niet de tijd voor politieke spelletjes’ (Nicole Besselink en Jelle Brandsma, vandaag/Trouw, 20 december), met de samenvattende subtitel ‘ChristenUnie-voorman Arie Slob werkt alleen mee als kabinet zich aan de staatsrechtelijke spelregels houdt’.

Als het kabinet aangeeft (vele commentatoren formuleren niet het werkwoord aangeven, maar dreigen) dat indien na een tweede indiening van de aangepaste zorgwet de senaat wederom het wetsvoorstel afwijst, dat er dan een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) zal volgen en deze hoeft niet in de Tweede Kamer, noch in de Eerste te worden behandeld.

Gisteren heb ik op deze plek aangegeven dat een geldige redenering kan worden opgevoerd dat de drie dissidente PvdA-senatoren de regels van fatsoenlijke – namelijk socratische – besluitvorming hebben genegeerd door de fractie te confronteren met hun onwil zich aan te sluiten bij de overgrote meerderheid binnen hun fractie, en daarmee solistisch zijn opgetreden. Toevallig die senatoren die deels vrijwillig (Duivesteijn) of gedwongen (Ter Horst en Linthorst) het politieke toneel van de Eerste Kamer) dienen te verlaten.

Op basis van een degelijke bespreking van individuele standpunten over een wetsvoorstel en vervolgens een effectieve besluitvormingsprocedure die in de regel leidt tot een eenvormig, consistent en helder meerderheidsstandpunt, waarbij de afwijkende fractieleden zich bij neerleggen, kunnen er geen breuken ontstaan. Zelfs de principiële standpunten, zoals Duivesteijn zichzelf kwalificeert, moeten zich dan neerleggen bij een gevoelig thema. Indien namelijk geen gevoelig wetsvoorstel, kan een enkeling een afwijkend standpunt in een stemverklaring uitspreken. Overal in de maatschappij gelden deze technisch-socratische regels om de orde te bewaren tijdens zware beleidsbesprekingen en bijbehorende besluitvormingsprocessen, dus ook in de politiek en helemaal in de Eerste Kamer, de Kamer der wijzen zogezegd. De kikkers van deze week horen daar helemaal niet toe, en ook de politici die in de media hebben gereageerd.

Als het uitgangspunt van een verstandige en rationele besluitvorming wordt genomen, dan hebben de dissidenten in alle opzichten dubieus gehandeld maar worden zij tegelijkertijd in bescherming genomen, door het kabinet te beschuldigen van ondemocratische maatregelen door de eventuele inzet van AMvB’s direct af te wijzen. De paradox doet zich dus voor dat als de dissidenten vals spel hebben gespeeld, de regering wordt gestraft door deze maatregel als niet- of onstaatsrechtelijk en ondemocratisch te bestempelen, dan wel te beschouwen. Dat is de omgekeerde wereld.

In de woorden van Arie Slob:

“Toen donderdagavond het woord AMvB viel in het Torentje, was ik onmiddellijk gealarmeerd. Dat het kabinet zegt wat het gaat doen als een voorstel niet wordt aangenomen, heb ik nog nooit meegemaakt. Het is staatsrechtelijk onzuiver. Hier is zo’n zelfstandig kabinetsbesluit niet voor bedoeld. Dat is bedoeld voor een nadere invulling van een wet, en wat het kabinet wil is een fundamenteel andere manier van werken.”

Het probleem is hier dat Slob zijn collega’s aan de overkant niet direct mag afvallen en ze dus kritisch mag benaderen of kwalificeren. Dat hoort bij de mores van het politieke spel: een oppositioneel Kamerlid valt zijn collegae niet af, aangezien hij de taak heeft de regering te controleren. Zou in dit geval Slob zelf deel hebben uitgemaakt van een coalitiefractie en deze maatregel van een AMvB was geopperd, dan was hij daarin onder de huidige omstandigheden of condities meegegaan, al was het omdat andere bezuinigingsmaatregelen gevonden hadden moeten worden. En zo blijf je bezig in tijden van de EMU-discipline. En daarmee hebben beide Kamers immers ook ingestemd. Slob is begrijpelijk maar desalniettemin toch eenzijdig hier aan het redeneren. Geen kritische kanttekeningen aan het adres van de drie dissidenten, maar alleen aan de regering, die op haar beurt werd uitgelokt door die dwarsliggers. Dat is oneerlijk, maar we zijn niets anders van de politiek gewend.

In het verlengde hiervan is de tweede opmerkelijke uitspraak van Slob even dubieus:

“(…) Ik ontzeg hun [kabinet, jw] niet het recht om een oplossing te verzinnen, en de top van VVD en PvdA heeft dit eensgezind gedaan, merkte ik in het Torentje. Maar wat er is bedacht, zegt iets over hoe zij met het regeerakkoord omgaan; een lastige Eerste Kamer wordt omzeild. Dat si principieel onjuist. Hoe meer ik erover praat, hoe meer ik mij erover verbaas dat men dit als een oplossing heeft gezien voor een politiek probleem.”

De vraag is waarom Slob zich zo verbaast over deze oplossing, want de hele Nederlandse ‘wereld’ beseft dat de drie dissidenten geen mogelijkheid meer hebben om mee te gaan in een nieuw voorstel. Zij hebben zich inmiddels zo duidelijk geprofileerd, dat er geen terugweg meer mogelijk is en dat zij dus ook duidelijk hebben aangetoond hoe slecht hun besluitvormingsprocedure binnen de fractie is. Kortom, daarom is de fractie oorzaak van het feit dat ons land onregeerbaar is geworden. De stelling dat de ‘lastige Eerste Kamer wordt omzeild, [hetgeen] principieel onjuist is’, is daarmee een aanfluiting geworden. De rollen worden omgedraaid. Kamerleden die – zoals als dat drietal – ervaren zijn en het politieke toneel ruimschoots kennen, hebben er zelf een zooitje van gemaakt.