Nederlands economische troef waarmee Duitsland wordt verslagen: dienstensector #economie #productiesector #export @fd @eu @EU_Commission

Tags

politiek

Nederlandse economie gaat stug door terwijl de Europese motor sputtert (Daan Ballegeer en Jean Dohmen, Macro-economie/fd, 19-8-19)

In het kort:

• Duitse economie hapert door slecht draaiende industrie
• Belangrijke handelspartner Nederland blijft goed presteren
• Dienstensector is minder gevoelig voor conjunctuur
• Bij een Europese recessie zal ook Nederland niet achterblijven

‘Terwijl de Duitse economie dreigt te krimpen, blijft die van Nederland behoorlijk presteren, hoewel ook hier de industrie, net als in Duitsland, al enige tijd in een recessie zit. Uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vorige week publiceerde blijkt dat de economie hier het tweede kwartaal is gegroeid met 0,5% ten opzichte van de eerste drie maanden van het jaar.

‘De Duitse auto-industrie, vlaggenschip van de export van het land, heeft al jaren problemen. ‘Enerzijds was er dieselgate (gesjoemel met uitstoottesten voor auto’s, red.), anderzijds heeft de sector te lang op zijn lauweren gerust,’ zegt Kees van Paridon, hoogleraar economie aan de Erasmus Universiteit. ‘Ze heeft onvoldoende ingezet op de transitie naar elektrische auto’s, in tegenstelling tot bedrijven in zowel de VS [sic] als China.’

‘Schuiling is niet optimistisch over de Bondsrepubliek. Ze verwacht dat de Duitse industrie het in het derde kwartaal nog moeilijker krijgt. Investeringen dalen, de krapte op de arbeidsmarkt begint snel af te nemen, consumenten worden voorzichtiger en zetten meer geld opzij.

‘De recessie in de Duitse industrie sijpelt langzaam door naar de rest van het land,’ zegt Schuiling. Dat begint ook de dienstensector in het land te voelen, met name het deel dat banden heeft met de industrie. Dat de industriële productie in China in juli tegenviel, is opnieuw slecht nieuws voor de Bondsrepubliek.

‘Zijn er ook lichtpunten? De problemen waar Duitsland mee kampt, komen volgens Schuiling van buiten de eurozone. Van de Duitse export gaat nog altijd tweederde naar Europese bestemmingen. De Franse economie, bijvoorbeeld, draait goed. Als bestemming voor Duitse producten is het land belangrijker dan China. Als de rest van de eurozone niet wegzakt, kan dat de averij voor Duitsland beperken.

Dit is een te beperkte zienswijze, zie mijn kanttekeningen verderop.

2. Kan Nederland hiervan geïsoleerd blijven?

‘Als Duitsland in een recessie belandt, zullen we dat merken’, aldus Van Paridon. ‘Nu speelt vooral de wereldconjunctuur een rol. Daar zie je onder meer problemen met de brexit, de handelsoorlog tussen China en de VS, en de politieke en economische situatie in Italië. Allemaal factoren die zowel voor Nederland als Duitsland de onzekerheid vergroten.’

‘Nederland zal in elk geval niet zonder kleerscheuren blijven als Duitsland werkelijk in een recessie belandt. ‘De laatste jaren zijn Nederlandse hightechbedrijven bijvoorbeeld steeds meer gaan leveren aan de Duitse industrie. En de haven van Rotterdam zal bij een krimp in Duitsland minder doorvoer te verwerken hebben.’

Mensen zijn in handelsoorlog net als mieren

‘Door de handelsoorlog en de heffingen waarmee China en de VS elkaar bestoken beginnen handelsstromen te veranderen, zegt Sandra Phlippen, econoom van ABN Amro. ‘Handelsketens passen zich aan aan de nieuwe wereld met tarieven. Zie het als een mierenhoop waarin nieuwe routes ontstaan nadat een steen op de hoop is gevallen. Eerst ontstaat er verwarring en vertraging maar dan vinden ze nieuwe aanvoerlijnen naar hun nest.’

‘De Nederlandse economie ontwikkelde zich afgelopen decennium verder tot een diensteneconomie. Dat leidt tot een grotere schokbestendigheid, legt Van Paridon uit. ‘Veel diensten gebruiken we dagelijks. Die consumptie wordt dus amper beïnvloed door conjuncturele verwachtingen. Bij auto’s is dat toch anders. Wie vreest voor zijn baan, gaat nu niet zomaar een dergelijke grote uitgave doen die ook later nog kan.’

En dan wordt daarbij nog vergeten dat de auto-industrie veel te laat is gaan omschakelen naar de elektrische prototypen die een complete industriële revolutie betekent voor de algemene automobielindustrie wereldwijd. Waar ons land in slaap is gesukkeld vanwege onze nationale ‘trots’ Shell, dat on heeft afgehouden van zware investeringen in de afgelopen decennia in duurzame energie, daar geldt hetzelfde voor Duitsland met zijn Mercedes, BMW en Audi en het conglomeraat VW. En onze energietransitie is gemakkelijker te realiseren dan de trensmutatie van de autoindustrie.

3. Hoe kan Duitsland een recessie bestrijden?

‘De Duitse regering heeft genoeg mogelijkheden om de economie een zwengel te geven, merkt Van Paridon op. ‘De overheidsinvesteringen zijn er al jaren te laag, en dat terwijl er grote behoeftes zijn op het vlak van bijvoorbeeld infrastructuur, digitalisering en onderwijs. Het is tijd om het beleid van de zwarte nul (een verbod op begrotingstekorten, red.) ter discussie te stellen.’

Het is duidelijk dat Duitsland een traumatisch verleden kent met economische depressies en daarom uit alle macht aan zo min mogelijk overheidsinvesteringen denkt, zoals de genoemde infrastructuur, digitalisering en onderwijs. Daarmee is Duitsland feitelijk een achtergebleven ontwikkelingsgebied geworden, vergelijkbaar met India maar dan omgekeerd. India is modern met tech- en digitale ontwikkeling, terwijl het platteland een herinnering is aan onze Middeleeuwse, terwijl ons platteland maximaal gedigitaliseerd is en vandaar onze voorsprong in moderne export.

4. Wat moet Nederland doen?

‘Ook Nederland heeft een buffer achter de hand die het kan inzetten als het echt minder begint te gaan. Het kabinet lijkt een anticyclisch beleid te voeren, maar dat is volgens Sandra Phlippen, hoofd Nederland van het economisch bureau van ABN Amro eerder toeval. De overheid kon de afgelopen jaren veel geld niet uitgeven door personeelstekorten. Een deel van die plannen is op de plank blijven liggen. Uit recente cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat de overheidsconsumptie achterblijft. Als de economie afkoelt en de krapte op de arbeidsmarkt afneemt, kunnen die plannen alsnog worden uitgevoerd, waarmee de overheid de gevolgen van een economische neergang kan verzachten.

‘Volgens De Nederlandsche Bank (DNB) is het ‘niet vanzelfsprekend’ dat Nederland ‘op de korte termijn’ de Duitse conjunctuur zal volgen. DNB stelde in juni nog vast dat er tegenwoordig een minder sterke samenhang bestaat tussen de Duitse en de Nederlandse conjunctuur. Nederland volgt volgens DNB sinds enkele jaren meer het pad van de overige EU-landen.

‘Dat betekent niet dat Nederland immuun is voor een recessie. ‘We zijn nog steeds een boom-busteconomie, al lijkt het er de laatste anderhalf jaar wel op dat de boom wordt gedempt’, verklaart Phlippen.

Voor de goede orde: https://www.investopedia.com/terms/b/boom-and-bust-cycle.asp

https://fd.nl/economie-politiek/1312631/nederland-gaat-stug-door-terwijl-de-europese-motor-sputtert

 

Advertisements

Christine Lagarde en IMF hebben ten aanzien van Duitsland gelijk gekregen; dit land heeft advies om meer te investeren en innoveren in de wind geslagen door fixatie op begrotingsevenwicht @nrc @eu

Tags

politiek

Magere tijden dreigen voor exportkampioen (Juurd Eijsvoogel, Katern Economie, nrc.nl, 9-8-19)

Economische malaise Duitsland Het ene na het andere Duitse bedrijf – waaronder het grote ThyssenKrupp – komt met beroerde cijfers en slecht nieuws voor de toekomst. De vraag is of dat toeval is of het gevolg van structurele fouten door industrie en overheid. Is er bijvoorbeeld wel genoeg geïnvesteerd?

Na negen vette jaren stapelen de aanwijzingen zich op dat de Duitse economie een zware tijd tegemoet gaat. En dat in een periode van grote internationale spanningen. Terwijl ondertussen het tijdperk-Merkel op zijn eind loopt, en onduidelijk is wat er daarna komt.

„De goede tijden voor de Duitse exportindustrie zijn voorlopig voorbij”, meldde het Ifo-instituut voor economisch onderzoek donderdag. Ook meldt het ene na het andere bedrijf resultaten die tegenvallen.

De stemming onder ondernemers wordt somberder, zo leert een peiling die Ifo maandelijks uitvoert bij 9.000 bedrijven in de industrie, dienstverlening, bouw en handel. Het IMF heeft in juli de groeiverwachting voor Duitsland voor 2019 bijgesteld naar een povere 0,7 procent.

De keerzijde van Duitslands afhankelijkheid van de export wordt steeds duidelijker

De afgelopen jaren dankte Duitsland zijn aanhoudende economische groei voor een belangrijk deel aan zijn sterke export. Het land noemt zichzelf graag Exportweltmeister, wereldkampioen uitvoer. Maar de keerzijde van die afhankelijkheid van de export wordt steeds duidelijker, met de importheffingen die president Trump heeft ingesteld (en de dreiging van nog meer heffingen), de naderende Brexit, de terugvallende vraag naar Duitse auto’s op de belangrijke Chinese markt en de wereldeconomie die haar vaart verliest.

Teruglopende vraag

De afgelopen weken kwamen onder meer Deutsche Bank, Daimler en de chemieconcerns Covestro en BASF met slechte cijfers. De sector machinebouw, die met een miljoen werknemers geldt als een Duitse banenmotor, maakte bekend dat het in het eerste half jaar 9 procent minder orders binnenkreeg dan in dezelfde periode vorig jaar.

Deze donderdag was staalconcern ThyssenKrupp aan de beurt met slecht nieuws. De multinational uit Essen, die wereldwijd zo’n 160.000 werknemers heeft, heeft last van de teruglopende vraag uit de auto-industrie en stijgende grondstofprijzen. Voor het hele boekjaar, dat tot eind september loopt, schroefde het concern de winstverwachting terug van de verwachte 1,1 miljard euro naar 800 miljoen.

ThyssenKrupp, een van de grote industriële concerns van Duitsland, wil om te beginnen 6.000 banen schrappen, waarvan 4.000 in Duitsland. De bedrijfstak die liften en roltrappen maakt, de enige stabiele winstmaker van ThyssenKrupp, zal deels naar de beurs worden gebracht. Na de mislukte staalfusie met het Indiase Tata, die stuk liep op bezwaren van de Europese Commissie, wil de top het concern grondig reorganiseren.

De vraag is of de Duitse industrie zich voldoende op mindere tijden heeft voorbereid

De auto-industrie, één van de pijlers van de Duitse economie, kampt ook met enorme problemen. En dat treft andere sectoren. Van de staalindustrie tot de chemie tot aan toeleveranciers lopen de orders van autobedrijven terug. Voor toeleveranciers in de buurlanden Nederland, Polen, Tsjechië en Hongarije dreigt datzelfde gevaar.

De autobouwers hebben het dieselschandaal na vier jaar nog steeds niet achter zich gelaten, waardoor ze nog in rechtszaken verstrikt zijn en rekening moeten houden met aanklachten tegen bestuurders en nog meer grote boetes. Daarnaast moeten ze na meer dan honderd jaar werken met de vertrouwde verbrandingsmotor overschakelen op elektrisch aangedreven auto’s.

Dat vergt enorme investeringen, een andere productiewijze, en een keus maken tussen afhankelijk zijn van acculeveranciers in het verre Oosten of eigen accufabrieken bouwen in Europa. De financiële risico’s van deze transformatie zijn groot. Bijvoorbeeld omdat de infrastructuur voor laadpalen in Duitsland nog in de kinderschoenen staat en onduidelijk is hoe snel de consument bereid is om op elektrisch rijden over te stappen.

Weinig tegenspel

De afgelopen jaren leek het grootste probleem in de Duitse economie het gebrek aan vakkrachten. Dat tekort is er in veel sectoren nog steeds. Maar bedrijven beginnen zich er op in te stellen dat ze hun personeelsbestand moeten inkrimpen als de orders teruglopen.

De vraag dringt zich op of de Duitse industrie zich in de jaren van voorspoed wel voldoende op mindere tijden heeft voorbereid. Hebben bedrijven bijvoorbeeld wel genoeg geïnvesteerd in innovatie? Had de auto-industrie, die zich rijk rekende met de grote winsten die jaar-in-jaar-uit werden geboekt, niet veel eerder de alternatieven voor de benzine- en dieselmotor serieus moeten nemen?

Ook de rol van de overheid is daarbij in het geding. Net als haar voorgangers is bondskanselier Merkel doordrongen van het grote belang van de auto-industrie voor Duitsland, de economie en de werkgelegenheid.

Zij heeft de auto-industrie alle ruimte gegeven en maar weinig tegenspel geboden – ook niet na de eerst aanwijzingen dat er sjoemelsoftware in dieselauto’s werd gebruikt. Vermoedelijk heeft ze met die fluwelen handschoenen de bedrijven noch het land een dienst bewezen.

Gammele infrastructuur

De rol van de overheid in het economisch leven staat op nog een manier ter discussie. In Duitsland en daarbuiten wordt al jaren geklaagd dat de fixatie van de regering op een evenwichtige begroting, en de weerzin tegen schulden ten koste is gegaan van noodzakelijke investeringen. Zo laat de fysieke infrastructuur van wegen, bruggen en spoorwegen zwaar te wensen over. De aanleg van hoogspanningsleidingen, bedoeld om de stroom van windmolens in het noorden te kunnen transporteren naar de industrie in het zuiden, verloopt tergend langzaam.

Ook de digitale infrastructuur loopt, ondanks de vele mooie ambities, jaren achter bij die in de meeste andere Europese landen.

Strenge bureaucratie

Dan de elektriciteitsprijzen: die zijn hoog en de transitie naar duurzame energie verloopt moeizaam. Daar komt nog bij dat de complexe, strenge bureaucratie in Duitsland niet uitnodigend is voor bedrijvigheid.

Waarom heeft Merkel niet ingegrepen? Gevolg van conservatief-liberaal beleid van CDU/CSU en het streven naar begrotingsevenwicht?  Te dogmatisch dus. Visieloosheid Merkel dus.

Begin dit jaar gaf minister van Economische Zaken Peter Altmaier een eerste aanzet voor een actieve industriepolitiek. Maar die leek vooral gericht op bescherming van Duitse en Europese bedrijven tegen overname door concurrenten uit China en de VS.

De somberheid betreft overigens niet alle sectoren: de bouw- en vastgoedsector beleven nog steeds gouden tijden. Maar als de economische tegenwind voelbaarder wordt voor consumenten, kunnen ook die sectoren het moeilijk krijgen.

Dit verschijnsel speelt overal vanwege aankoop in vastgoed aangezien dat de meest aangewezen lucratieve spaarmethode is geworden vanwege wegvallende rentes op spaartegoeden.

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/08/08/magere-tijden-op-komst-voor-exportkampioen-a3969553#/handelsblad/2019/08/09/#306

‘Uitgaven ministerie Von der Leyen hoog’ @fd @eu #reorganisatiedefensie #cyberwar @EU_Commission @VonderLeyen

Tags

politiek

Stelling: Jammer dat in het korte persbericht van @fd geen nadere toelichting werd gegeven op het onderzoek naar uitgaven van oud-minister Von der Leyen en aankomend voorzitter van de Europese Commissie, aangezien dit persbericht dat hieronder wordt afgedrukt helemaal nietszeggend is als het om ‘vriendjespolitiek’ zou gaan. Stel dat het zou gaan om de formidabele kosten van overgang van een klassiek ingericht leger naar een ‘cyberkrijgsmacht’, die helemaal is ingericht op de herstructurering van de totale krijgsmacht, en in dat geval is geen investering te hoog, omdat er sprake is van de meest gecompliceerde investering in de toekomst die maar denkbaar is: AI en algoritmen die iedere krijgsmacht gaan bepalen. Zie mijn blog https://aquariuspolitiek.wordpress.com/2018/11/16/bij-cyberoorlogvoering-draait-het-om-dataspecialisten-die-drones-en-killerrobots-kunnen-aansturen-en-dat-wordt-dus-de-kern-van-het-eu-leger-volkskrant-toekomsteu-eu/

Von der Leyen scheutig met overheidsopdrachten

De aankomende voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, heeft in haar vorige hoedanigheid als Duitse minister van defensie, een kapitaal uitgegeven aan externe advisering en ondersteuning. Dat meldt het Duitse Handelsblatt donderdag.

In de eerste zes maanden van dit jaar gaf het ministerie €155 mln uit aan externe dienstverlening. Dat is bijna net zo veel als de €178 mln die alle andere ministeries samen te besteden hadden. Het bedrag kwam pas naar boven na vragen van Bondsdaglid Matthias Höhn (Die Linke). Die spreekt van een Eldorado voor externe adviseurs.

Onderzoek

Het ministerie ligt onder het vergrootglas van een speciale commissie van de Bondsdag, die een onderzoek instelt naar vriendjespolitiek en andere onregelmatigheden bij de toekenning van opdrachten. Volgens de krant valt te verwachten dat de onderzoekscommissie ook Von der Leyen nog aan de tand zal willen voelen.

Volgens staatssecretaris Thomas Silberhorn zou de hoogte van het bedrag vooral te maken hebben met de digitalisering van de krijgsmacht. Verreweg het meeste geld ging naar BWI, een overheidsbedrijf dat de IT in de 1200 kazernes van de Bundeswehr verzorgt. Volgens het ministerie van financiën is er ook geen sluitende definitie van externe ondersteuning, zodat de uitgaven van de verschillende ministeries niet goed met elkaar kunnen worden vergeleken.

 

Duitse politiek is failliet en Merkel blundert nu aan de lopende band @fd @eu #democratiegeruïneerd

Mutti, verzin een list voor Manfred Weber (Jeroen Segenhout, Brussel/fd, 24-6-19)

‘De Duitse bondskanselier Angela Merkel zal dezer dagen nog wel eens terugdenken aan haar keuze voor Manfred Weber. Op een grauwe novemberdag in Helsinki liep ze naar het stemhokje om zijn naam aan te kruisen als christendemocratische topkandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie.’

‘Merkel twijfelde aanvankelijk ook bij haar steun voor Weber. Ze heeft in het verleden geregeld haar aarzelingen uitgesproken over de wens van het Europees Parlement om een beslissende stem te drukken op de invulling van de meest prestigieuze baan in Brussel.

‘Maar Weber is een prominent lid van het CSU, haar Beierse coalitiepartner. Die zusterpartij wil Merkel niet te veel bruuskeren. Dat gold zeker in september vorig jaar, toen Weber zich kandideerde. Merkel moest destijds haar wonden nog likken van de strijd met Horst Seehofer, de voormalige partijleider van het CSU, over het migratiebeleid dat de Duitse regering zou moeten voeren.

Passages die laten zien hoe door en door verrot het Duitse kiesstelsel is en een anachronisme is geworden. En Merkel die haar houdbaarheidsgrens sinds de vluchtelingencrisis is gepasseerd. De EU zit nu met de gebakken peren.

https://fd.nl/economie-politiek/1305854/laatste-drama-voor-manfred-weber

Verkiezingsnederlagen en hun gevolgen in de EU en het Brusselse overleg @fd @eu

Tags

EU

Stelling: Het feit dat een regeringsleider de politiek gaat verlaten en daarmee ook direct politiek vleugellam wordt beschouwd, is een bewijs van het bedrijven van oude-politiek, aangezien het een rechtstreeks gevolg is van het zo traditionele haantjesgedrag in de politiek waarin alleen egotrippers kunnen functioneren. Dat heeft het democratisch proces ook geheel vernietigd en daarom zal het vertrek van Merkel niet beperkt blijven tot het afscheid van haar als Duitse bondskanselier in tijden van crises, maar ook voor het functioneren van de westerse democratie als geheel dat nu na Trump in extreem zwaar weer terecht komt. De roep om visionair leiderschap zal steeds groter worden.

Merkels aangekondigde vertrek maakt haar nog extra vleugellam in Brussel (Ria Cats, EUROPA/fd, 30-10-18)

De vrees is dat de Brusselse motor blijft haperen, nu Merkel heeft gezegd dat zij in december niet verkiesbaar is voor het CDU-voorzitterschap en uiterlijk 2021 de politiek verlaat. In de regel geldt tenslotte dat wie zijn vertrek wereldkundig maakt, in feite al weg is.

Het antwoord is duidelijk aangezien er meer accent zal komen te vallen op de Europese Raad en de Commissie, al heeft Merkel via de Raad natuurlijk nog veel respect vanwege haar ervaring, kennis en inzicht. Maar de populisten ruiken hun kansen en daarom dienen we waakzaam te blijven. Onkunde en amateurisme (beide op Italië van toepassing) kunnen de EU alsnog de afgrond indrijven.

Hervorming van de eurozone

Een oplossing voor het toch al vastgelopen migratiedossier en de opvang en herverdeling van vluchtelingen raakt hierdoor nog verder uit zicht. Datzelfde geldt voor de moeizame eurozonehervormingen en het afmaken van de bankenunie. Die moeten de muntunie crisisbestendiger maken, maar kunnen er in theorie ook toe leiden dat de Duitsers opdraaien voor de zwakke banken en wankele begrotingen in Zuid-Europa. Merkel heeft niet meer voldoende krediet om ‘ja’ te zeggen tegen dergelijke risico’s.

Dit lijkt een logisch gevolg van de huidige bestuurlijke praktijken van de dag binnen de EU, maar het zijn en blijven langdurige processen die in een moeizaam functionerende EU nog lang van toepassing blijft. Dat is de prijs van een volstrekt uniek laboratoriumproces dat de EU nog steeds is en ook zal blijven totdat de consolidatie onder een volgende generatie regeringsleiders niet meer uit de standaard egocentrische personen bestaat, zoals in de huidige oude-politieke setting het geval is, maar uit jongeren met een volledig nieuwe visie die niets meer ‘heeft’ met het ‘oude’ wereldbeeld van concurrerende en wedijverende machtsblokken. Als de wereldmachten meer als eenheid gaan opereren. Dat hoort bij de nieuwe tijd.

Wel is het de vraag op de optie/hypothese dat ‘de Duitsers opdraaien voor de zwakke banken en wankele begrotingen in Zuid-Europa’, zal gelden, want nu al valt te voorspellen dat dat niet het geval zal blijken te zijn, zeker niet met de huidige Italiaanse populisten in het zadel. Dat maakt iedere oplossing onmogelijk.

https://fd.nl/economie-politiek/1276102/merkels-aangekondigde-vertrek-maakt-haar-vleugellam-in-brussel

Het raadsel van Duitsland: ‘internetverbinding is slechter dan in veel derdewereldlanden’ @fd @eu #wondereconomie #digitaledwerg

Tags

EU

‘Duitse internetverbinding is slechter dan in veel derdewereldlanden’ (Gerben van der Marel, fd, 9-10-18)

‘Duitse digitale infrastructuur is een aanfluiting’ (digitale editie)

Instabiel internetverkeer, geen toekomstvisie bij politici. Duitsland digitaliseert veel te langzaam, zegt computerpionier, ondernemer en hoogleraar August-Wilhelm Scheer aan de vooravond van een werkbezoek van koning Willem-Alexander.

August-Wilhelm Scheer hoeft niet lang te zoeken naar aan voorbeeld van de belabberde staat van de Duitse digitale netwerken. ‘Op de snelweg verlies je telkens verbinding’, zegt de informatica-ondernemer. ‘Dat kan niet in Duitsland. Hoe kun je praten over autonoom rijden in met internet verbonden auto’s als de internetverbinding slechter is dan in veel derdewereldlanden?’

Dit zegt genoeg over de digitale ziekte van Duitsland. En hoe weinig ons buurland gedigitaliseerd blijkt te zijn. De belangrijkste economie van de EU die nog deze zwakke schakel kent, hoe is dat mogelijk? Een raadsel. Of bestaat er geen verband tussen digitale techniek en economische ontwikkeling?

https://fd.nl/economie-politiek/1273076/duitse-digitale-infrastructuur-is-een-aanfluiting

 

Voorafgaande aan Erdogans bezoek vandaag aan Duitsland is de vraag belangrijk wat Merkel bezielt om zonder eisen Turkije tegemoet te komen vanwege de economische nood @eu #valutacrisis #geenmensenrechtenafspraken #geenbewijsvanbeschuldigingGulen #terroristischeorganisatie

Tags

EU

Erdogan wil goede relaties terug (Toon Beemsterboer & Juurd Eijsvogel Buitenland/nrc.nl, 27-9-18)

Erdogan in Berlijn | Turkije heeft hoge verwachtingen van Erdogans bezoek aan Duitsland dat donderdag begint. De Duitsers zullen zich terughoudender opstellen.

Erdogans felle retoriek over „nazi-overblijfselen” behoort inmiddels tot het verleden. Toch verwacht Koru dat Erdogan zeker enkele Turkse grieven ter sprake zal brengen in Berlijn. Het grootste verwijt is dat Duitsland asiel geeft aan aanhangers van de Gülenbeweging en de Koerdische terreurbeweging PKK. „We zeggen dat het terroristen zijn, maar jullie bieden ze onderdak. Wat voor vriend ben je dan? Dit gevoel wordt breed gedeeld in Turkije. Het is voor Erdogan een principekwestie.”

Alleen al dit citaat spreekt boekdelen. Dat schijnt Merkel niet in de gaten te hebben, of ze is veel te naïef. Als namelijk Erdogan Duitsland vraagt om Turkije te helpen met de financiële problemen waar dat land nu mee worstelt vanwege de valutacrisis die in ontstaan door Trumps handelsoorlog, dan mag Merkel van haar gesprekspartner vandaag ook wederdienst(een) vragen en volgens de mediaverslagen is daar geen sprake van. Wederdiensten aan Duitsland volgen uit bovenstaand citaat:

1. ‘Duitsland geeft asiel aan aanhangers van de Gülenbeweging en de Koerdische terreurbeweging PKK. „We zeggen dat het terroristen zijn, maar jullie bieden ze onderdak.’ Welnu: over de eerste bewering over Gülen heb ik nog in geen enkele krant in ons land vorderingen vernomen over de deugdelijkheid van dat verwijt en zodat het inmiddels als een nepnieuwsfeit mag worden aangemerkt. Het was een schijnargument om de grootschalige zuiveringen in Turkije zelf legitimiteit te verschaffen. Over de PKK het volgende: het is inderdaad een ‘verzetsbeweging’ die opkomt voor de belangen van het Koerdische bevolkingsdeel, maar als Erdogan zo nodig wil toetreden als EU-lid, dan zal er op dat ‘front’ toch ook een ‘democratische’ oplossing voorbereid moeten worden om die toetreding – waar niemand meer in gelooft en zeker niet onder dit regime van deze wolf in schaapskleren – mogelijk te maken.
2. ‘Wat voor vriend ben je dan? Dit gevoel wordt breed gedeeld in Turkije. Het is voor Erdogan een principekwestie.’ Hierover de volgende kanttekening. Deze vraag is een schoolvoorbeeld van verschil in denken tussen het Oosten en Westen: omdat op dubieuze grond (per decreet worden groeperingen tot terroristische organisatie verklaard, die bij een westerse rechter op scepsis zullen stuiten) wordt het verwijt aan de EU gemaakt dat we die terroristen onderdak gebieden zonder dat wij als EU mogen nagaan of er geen sprake is van politieke vluchtelingen. De vraag ‘Wat voor vriend ben je dan’ is de kenmerkende lineaire of zwart-wit wijze van denken, die – overigens alle – islamitische migranten kenmerkt. Genuanceerd denken is in die omgeving niet mogelijk, want zo zijn ze niet opgevoed. En dus maakt Erdogan gretig gebruik van deze invalide redeneringen om het Westen of Duitsland in dit geval onder druk te zetten. En Merkel stapt daar als een blinde politica die de onschuld pretendeert te zijn met haar welkom-beleid ten aanzien van migranten, in. Zij biedt de populistische oppositie in haar land ook aldus de gelegenheid sterker te worden vanwege haar eigen naïviteit. Zij is dus niet meer capabel om te regeren. In ons land zou Erdogan niet welkom zijn geheten.
3. ‘Met het oog op de economische crisis is de verwachting dat Erdogan zich verder welwillend zal opstellen. „Hij is bereid ver te gaan om Europese investeerders gerust te stellen”, zegt Koru. „Ik verwacht niet dat er grote stappen zullen worden gezet, bijvoorbeeld op het gebied van visumvrij reizen voor de Turken. Erdogan zal al tevreden zijn als hij enkele toezeggingen krijgt van de Duitsers, die het vertrouwen van de markten in Turkije helpen herstellen.” ‘In dat verband hopen de Turken op steun van Merkel. „Niemand heeft belang bij de economische destabilisatie van Turkije”, zei Merkel onlangs.’ Erdogan denkt dat hij alleen vanwege die Turkse noden op de financiële markten zijn gevraagde gunsten van Merkel kan afdwingen. Wat een lineair trapt denken toch weer… Dat Merkel er onbewust of bewust intuint is tot daar aan toe – onze verantwoordelijkheid niet – maar dat de EU (Commissie of de Raad) hierover geen vragen aan haar stelt – ‘allemaal besloten vanwege vertrouwelijkheid’ en dat soort riedeltjes zoals we dat van Rutte kennen) – mag in een moderne democratie niet meer voorkomen. Deze Unie is in democratische zin al failliet.

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/09/26/erdogan-wil-goede-relaties-terug-a1811034

 

 

Frau Bundeskanzler Merkel is haar politieke realiteitszin kwijt geraakt door Weidmann als nieuwe Commissievoorzitter voor te stellen @fd @eu

Tags

EU

Baas Bundesbank waarschuwt voor gevolgen van handelsoorlog (Gerben van der Marel, In het nieuws/fd, 24-8-18)

Weidmann reageert niet op het onbevestigde bericht van woensdag in de zakenkrant Handelsblatt dat bondskanselier Angela Merkel het belangrijker vindt dat er een Duitser komt aan het hoofd van de Europese Commissie, dan aan de top van de ECB. Weidmann is de belangrijkste Duitse kandidaat om volgend jaar ECB-voorzitter Mario Draghi op te volgen.

Waarom komt deze wens van Merkel neer op een afwezigheid van politieke realiteitszin? Omdat de EU geen hardliners kan gebruiken, terwijl met name niemand meer dan Weidmann zelf gehaat wordt vanwege zijn bikkelharde houding tijdens de eurocrisis. Dat Merkel dit niet beseft kan haar kwalijk worden genomen. Haar houdbaarheidsdatum is nu voorbij. En mogelijk ligt zij al op ramkoers met haar collega, de minister van Financiën, waaraan ik gisteren al een blog heb gewijd.

Aan de andere, tactische kant, is de ‘aanwijzing’ van Weidmann in democratisch perspectief wel goed voor alle democratische krachten binnen de EU om op te staan tegen deze regentenmentaliteit van Europese leiders, die middeleeuws aandoet. Met deze mogelijke parachutering wordt het ook duidelijk dat een aangewezen technocraat de Commissie nooit de legitimiteit zal verschaffen die de Commissie zelf zo graag wenst om ooit de nieuwe Europese regering te worden. Merkel snijdt zichzelf dus dubbel in de vingers. Dat is de tragiek als je te lang aanblijft.

https://fd.nl/economie-politiek/1266864/topman-bundesbank-waarschuwt-voor-negatieve-effecten-handelsconflict

 

‘Duitsland moet ontwaken uit coma van zijn geopolitieke comfortzone’ @fd @eu #Duitslandalsspininhetweb

Tags

EU

Door Gerben van der Marel • Economie & Politiek/fd, 22-8-18

Duitsland begint aarzelend een explosief debat over zijn rol in Europa en de wereld

Onder invloed van de ‘antiliberale’ Amerikaanse president Donald Trump en de tegenstellingen in Europa wordt Duitsland gedwongen op zoek te gaan naar een nieuwe geopolitieke rol in de wereld. Dat maakt aarzelend een debat los met explosieve lading.

Tagesspiegel-journalist Christoph von Marschall: ‘Duitsland moet nuchterder handelen en minder prediken.’

Met zijn boek ‘Wir verstehen die Welt nicht mehr’, dat dinsdag in Berlijn werd gepresenteerd, geeft de invloedrijke Tagesspiegel-journalist Christoph von Marschall hiertoe een belangrijke aanzet.

Moeilijke tijden

‘We zijn het sterkste land in Europa en de vierde economie van de wereld maar het zijn moeilijke tijden voor Duitsland’, zei hij. ‘Het ontbreekt ons aan strategisch denken dat valt deels kanselier Merkel te verwijten.’

Von Marschall meent dat Duitsland door de groeiende bedreiging van de liberale wereldorde zijn relatie met Europa en de VS moet herzien. Duitsland moet op het wereldtoneel slagvaardig worden. Duitsland moet ontwaken uit zijn ‘vegetatieve toestand’ in de ‘moralistische comfort zone’.

‘We denken ten onrechte dat de Duitse politieke beginselen en onze consensus worden gedeeld in Europa. Dat hebben we gezien met onze immigratiepolitiek. We dachten dat we de leiding namen in Europa, maar toen we omkeken bleek niemand ons te volgen. In Duitsland hebben ook nog steeds niet begrepen dat de meerderheid in Europa tegen de gaspijpleiding Nord Stream 2-tussen Rusland en Duitsland is.’

Heeft deze schijnwerkelijkheid binnen de Duitse regeringskringen te maken met het feit dat domineesdochter Merkel haar idealisme gemakkelijk kon brengen tot haar zeer voorzichtige beleid, dat geen draagvlak bleek te hebben vanwege de snelle opmars van opstandige oppositionele tegenkrachten op het politieke toneel?

Moreel verheven

Als onderdeel van een tien maanden durende onderzoeksproject sprak de gepromoveerde historicus met politieke leiders en diplomaten in Washington, Brussel, Parijs en Warschau. De conclusie na de rondgang: ‘Duitsland moet nuchterder handelen en minder prediken.’

‘We denken ten onrechte dat de Duitse politieke beginselen en onze consensus worden gedeeld in Europa.’• Christoph von Marschall

Wolfgang Ischinger, voormalig Duits topdiplomaat en voorzitter van de Veiligheidsconferentie in München, deelde die mening en zei op de boekpresentatie dat Duitsland en de EU op eigen benen moeten staan als het gaat om hun militaire veiligheid. ‘Het is ongezond dat de veiligheid van 500 miljoen mensen aan anderen wordt overgelaten.’

De onlangs afgezwaaide Duitse minister van buitenlandse zaken Sigmar Gabriel (SPD) erkende bij de presentatie in Berlijn dat Duitsland zich moreel verheven voelt en tientallen jaren geen aandacht heeft besteed aan geopolitieke en strategische vraagstukken. ‘De Amerikanen reageren hoofdschuddend op de totale afwezigheid van Duitsland in het debat over economische verhoudingen in de wereld. Duitsland gaat er te makkelijk vanuit dat zijn economisch succes er ook in de toekomst zal zijn.’

Deze verwijten klinken heel nuchter en realistisch.

Turkije en de Navo

Duitsland rijdt zichzelf in de wielen met zijn morele superioriteit, zegt hij. ‘Neem Turkije. Als we invloed willen uitoefenen moet je blijven praten. Als Turkije uit de Navo treedt, zullen ze naar alternatieven zoeken. We mogen niet riskeren dat ze aansluiting zoeken bij Rusland. We hebben er een elementair belang bij dat Turkije niet wegdrijft.’

Dit lijkt alleen maar ingegeven uit angst. Turkije met Rusland maakt Poetin echt niet sterker in geopolitiek opzicht. Kwalijker is daarentegen dat de Navo Turkije niet heeft weten te weerhouden om Russische wapentuig aan te schaffen dat de positie binnen de Navo ter discussie had moeten stellen. Het heeft er veel van weg dat Erdogan een spelletje poker speelt mét zowel de Navo als EU om tweedracht te kweken binnen beide ‘bondgenootschappen’, omdat hij er niet slechter van wordt, en Poetin evenmin. Het westen is schizofreen geworden uit angst.

Het is volgens de politicus ook ‘dom’ om het Verenigd Koninkrijk van de Europa te vervreemden door bijvoorbeeld de toegang tot het satelliet-navigatiesysteem Galileo van de Europese Unie te ontzeggen. Galileo is het Europese antwoord op het Amerikaanse GPS-navigatiesysteem.

Dit alles laat zien hoe ontstellend zwak de Europese Commissie reageert op alle strapatsen van Ordogan en dat ook de lidstaten binnen de Europese Raad zich geen raad weten. Conclusie door toekomstige historici zou wel eens kunnen zijn dat Merkel alleen een goed eurozonecrisisbeleid heeft gevoerd, maar in geopolitiek opzicht een mislukking is geworden en niet tijdig de bakend heeft verzet.

Glas wijn

Afgelopen weekend kwamen Merkel en Poetin in Berlijn nader tot elkaar. Gabriel is beduidend voorzichtiger over de relatie van Duitsland met Rusland. ‘We kunnen om historische redenen geen onafhankelijke Duitse Rusland-politiek hebben over de hoofden van de Polen heen. Dat moet via de EU.’

Een Duitse Rusland-politiek had op de tekentafels pas mogen worden ontwikkeld nadat het huidige spanningen van de Visegradlanden tot een oplossing waren gebracht, en dat nieuwe regeringen vanuit oppositionele kring eerst te verstaan hadden gekregen dat zij niet gerechtigd zijn om het nationale beleidskader ingrijpend te veranderen na een regeringswisseling.

Het EU-lidmaatschap is immers geen kwestie dat contracten ongeldig kunnen worden gemaakt vanwege nationale verkiezingen. Natuurlijk zijn de nationale politici bang voor de anti-EU-bewegingen die hun eigen gezag kunnen tarten, maar daarmee maakt de Europage Raad zichzelf tot gijzelaar van angstcomplexen en daarmee is niemand gediend.

Ischinger zei over de Duitse verkramptheid: ‘Met vrienden drink je een glas wijn. Diplomatie is dat je ook met tegenstanders spreekt. We hebben in Duitsland de neiging om elke politieke toenadering te laten vergezellen met stormachtige emotionele verontwaardiging.’

Deze laatste zin is niet alleen geldig voor Duitsland, maar speelt inmiddels door de hele EU en dat hebben noch Europese Commissie, noch Europese Raad ooit voorzien én er adequaat op gereageerd.

Merkel reist volgende week naar de voormalige Sovjetrepublieken Georgië, Armenië en Azerbeidzjan. Eind september ontvangt ze de Turkse president Erdogan die op staatsbezoek komt en met alle egards wordt verwelkomd. Links heeft daar grote bezwaren tegen omdat er nog zeven Duitse burgers wegens politieke redenen vastgehouden worden.

Ik kan me niet anders voorstellen dat het staatsbezoek van Erdogan aan Duitsland linke soep wordt omdat het in iedere EU-lidstaat grote risico’s zou oproepen: waarom een staatsbezoek als er zoveel kritiek op Turkije zelf mogelijk is en dat Erdogan in eigen persoon de EU voortdurend als – in mijn woorden – een conglomeraat van ondergrondse nazi-machtshebbers uitscheldt? Onbegrijpelijk.

Verantwoordelijkheid nemen

Gabriel is zeer actief in het aanzwellende debat over de rol van Duitsland op wereldtoneel. Hij komt zelf in september met een boek waarin hij spreekt over een ‘keerpunt in de wereldpolitiek’. Hij roept Duitsland op tot het nemen van meer verantwoordelijkheid in ‘ongewisse tijden’.

Gabriel, Ischinger en Von Marschall voorspellen een hevig debat in Duitsland over de op handen zijnde heroriëntatie vanwege een sterke ‘onwil’ in politiek en maatschappij.

Dat is alleen maar een heel positieve ontwikkeling in lidstaten waar de regeringen zwijgen als het graf. Van openheid is in geen velden of wegen sprake. De bevolking kan nergens meepraten.

Wel bekritiseerde Gabriel Von Marschall vanwege de ondertitel van diens boek: Deutschlands Entfremdung von seinen Freunden. Gabriel: ‘Waarom de schuld bij ons zoeken?’ Hij wees erop dat het Amerika is die zich losweekt uit de naoorlogse samenwerkingsverbanden.

Het saillante is dat de VS (Trump met zijn America first) en EU van Merkel (‘migranten welkom’) beiden hetzelfde onbewuste, maar uiteindelijke resultaat boeken door naoorlogse samenwerkingsverbanden af te breken en dat had niemand kunnen voorspellen.

 ‘Het beschermen van Europa was een strategische keuze van de VS. De Amerikanen wilden niet een derde keer hun kinderen naar Europa sturen voor militair ingrijpen. De VS accepteerden dat we economisch zouden concurreren. Daar was zeventig jaar consensus over in de VS.’

‘De VS accepteerden (…)’ dat niet alleen maar dat was geheel conform aan hun eigen ideologie en politieke overtuiging, maar ze vergaten dat de toekomst niet valt voor te schrijven of te dicteren. Een voorbode van de latere overtuiging dat we niet in een ‘maakbare samenleving’ leven, althans niet in geopolitieke context.

Nederland is pragmatischer

Barack Obama heeft langzaam afstand genomen van deze strategie en Donald Trump zet dit met volle kracht door, zei Gabriel. Trump noemde hij ‘antiliberaal’ en ‘niet democratisch gezind’. ‘Maar hij is wel democratisch gekozen en democratische instituties stellen grenzen aan zijn handelen.’ Gabriel zei dat zelfs de Amerikaanse conservatieve politieke denker Robert Kagan zijn eigen land een ‘schurkenstaat’ noemt.

Dat motto ‘wel democratisch gekozen’ wordt in feite te pas en te inpas gebruikt om alles te verklaren, maar het verklaart niets omdat democratische verkiezingen alleen emoties zijn gaan symboliseren en inhoudelijk niets waard is. Als kiezers gaan stemmen die onvoldoende kennis van zaken hebben en hun stemgedrag achteraf ook niet kunnen motiveren, dan valt iedere gezonde basis van democratie weg. Dat is het proces dat we nu allerwegen kunnen waarnemen en signaleren. De peilingen hebben van iedere verkiezingscampagne een poppenkast gemaakt. Lang leve de zogenaamde democratie, die nog 19^e/20^e eeuws is en daarom dient te worden vervangen naar een (hypotheitische) 21^e eeuwse variant, die nog moet worden uitgevonden.

Trump werkt volgens Ischinger als een hoognodige ‘wake up call’ voor Europa. ‘We moeten zelfstandig worden en de VS met zelfvertrouwen tegemoet treden zodat de Amerikanen ons meer zullen respecteren.’

Dit is een volledig juiste inschatting of formulering.

Von Marschall zei zich bewust gefocust te hebben op de perceptie van de drie belangrijkste partners Frankrijk, Polen en de VS op Duitslands geopolitieke status. In Den Haag stak Von Marschall zijn licht niet op. Nederland is een van de weinige partners waar Duitsland momenteel niet de degens mee kruist. ‘We kunnen als Duitsers veel leren van Nederland’, zei de auteur desgevraagd. ‘De Nederlandse buitenlandse politiek is zakelijker, pragmatischer en vooral minder moralistisch.’

Met deze laatste zin wordt ook tevens een grote verandering zichtbaar gemaakt in de Nederlandse politiek: de aloude sociaaldemocratische paradigma’s van idealisme en moralisme met het opgeheven vingertje is geheel verdwenen van het nationale politieke toneel. Dat wordt immers aangetoond als we zien wat de nieuwste generaties van ‘links’ op het Binnenhof klaar kunnen maken. Links is gemarginaliseerd en blijkt ook de politieke creativiteit niet te kunnen opbrengen om tegenwicht te bieden aan het eenzijdige economisch liberalisme van het huidige liberaal-democratische bestel. Dat is tragisch.

https://fd.nl/economie-politiek/1266669/duitsland-moet-ontwaken-uit-coma-in-zijn-geopolitieke-comfort-zone

 

‘Europa raakt in de ban van zijn aloude probleem, het probleem Duitsland’ @fd @MathieuLLSegers @eu @ulrikeguerot

Tags

EU

Mathieu Segers • Opinie/fd, 30-5-18

Opinie | Mathieu Segers, hoogleraar eigentijdse Europese geschiedenis en Europese integratie.

In Italië verkeert de politiek in diepe crisis, maar dat is niet nieuw. Tussen 1945 en 1994 kende het land vijftig kabinetten. Sinds de intrede van de euro is het er wat dat betreft zelfs relatief rustig. Anders is dat de huidige crisis over Duitsland gaat. Maar ook dat is niet nieuw, eerder oud. Europa raakt weer in de ban van zijn aloude probleem, het probleem Duitsland.

Het verenigde Duitsland laadt uitsluitend door zijn kracht en grootte de verdenking op zich dat het hegemonie in Europa nastreeft. Of het die ambities ook echt heeft, maakt daarbij niet uit. Er is te veel gebeurd in de Europese geschiedenis.

Het is niet de vraag of er teveel gebeurd is in de Europese geschiedenis want dat is ondubbelzinnig het geval met de twee wereldoorlogen die op het continent ontstaan zijn. Maar de huidige formatiecrisis in Italië kan aan het populisme worden verweten, zoals ook met de Brexit het geval is. Populisme is de oorzaak van de nieuwe trend van opgehitste massa’s die de euro en de EU alle schuld geven over de spanningen in deze tijd. Maar het populisme is op zijn beurt weer veroorzaakt door de technocratie in de Europese Commissie, die sinds de vorige van Barroso geen koers wist uit te zetten en nu met de publicitair uiterst ongelukkige Commissie-Juncker alleen maar als de rode lap op de stier heeft gewerkt.

Voor dat probleem bestaat maar één oplossing: de huidige Commissiestructuur werkt overduidelijk niet, want scherpt alleen de polarisatie tussen technocraten en het gebrek aan democratische inspraak, dat zijn eigen rol is gaan spelen bij de opkomst van het populisme in nagenoeg alle lidstaten. Maak van de Commissie een voorlichtingsorgaan van de Raad van regeringsleiders, want daar worden de grote macrozaken uitgestippeld en dan zijn we in één klap van de eeuwige politieke concurrentie tussen het dagelijks bestuur van de Commissie en de ‘koersbepalers’ van de Raad af. Het voorlichtingsapparaat waartoe de Commissie getransformeerd moet worden, zal dagelijks bezig zijn met tekst en uitleg te geven van het te voeren beleid, zodat structurele tegenwerking zoals in de Visegrad-hoek niet meer mogelijk is.

Toen bondskanselier Angela Merkel in 2013 besloot de euro te redden, deed ze dat pas na lang dralen. De angst voor een claim op het leiderschap van Europa werkte verlammend in Berlijn. Dat ze de redding uiteindelijk toch inzette, had een reden: sinds 1949 verplicht de grondwet de Bondsrepubliek expliciet aan het Europa van de Europese integratie. Maar de Duitse grondwet is Europa niet. Kort nadat de redding was ingezet stond Merkel in Griekenland op de voorpagina met Hitler-snor en hakenkruis.

Hier wordt het centrale probleem van de EU helder geformuleerd: de allereerste Unie ter wereld die uit soevereine lidstaten werd opgebouwd, had te kampen met per soevereine lidstaat verschillende historische tradities en verschillende grondwetten. Die allereerste Unie kende dus geen historische precedenten en alle risico’s op mislukking waren aanwezig.

Hoe maak je dus op die basis een nieuwe Unie die het voorbeeld voor de wereld moet worden omdat daarmee een volgende wereldoorlog voorkomen moet worden. De twee voorafgaande waren al immers al schandelijk genoeg, maar historisch-evolutionair wel verklaarbaar. Als we voor het gemak de ontstaansgeschiedenis van de Europese samenwerking (EGKS en EEG) bezien vanuit een tussenfase in de politieke evolutie naar meer eenheidsbewustwording op mondiaal niveau, dan is de EU niet zomaar een laboratoriumexperiment, maar is een noodzakelijke vorm om continentale statenblokken te leren samenwerken.

Zonder die samenwerking komt er namelijk nooit een méér harmonieuze en vreedzame wereld die de 20e eeuw juist NIET was. En dus miljoenen slachtoffers heeft gekost vanwege twee dictatoriale natiestaten nazi-Duitsland en het imperialistische keizerrijk Japan. Hoezo dus meneer Baudet dat natiestaten de basis vormen van iedere wereldgemeenschap? Natiestaten zijn een 19e eeuwse uitvinding, die in Europa zijn geboren na alle vorstendommen die in het Middeleeuwse Europa bestonden, maar te beschouwen zijn als moderne vormen van de Middeleeuwse leenstelsels.

Wil dus Baudet eindelijk zijn grote mond over zijn ideaal van de natiestaat eens wat gaan matigen en niet zo onbeschoft optreden tegenover de Kamervoorzitter (gisteren, waarover een aparte blog zal verschijnen). Dank u wel.

Verlammend

Paolo Savona, de man die door Lega en Vijf Sterren was uitgekozen als minister van financiën, en de directe aanleiding vormt voor de huidige Italiaanse crisis, exploiteert de verklarende kracht van het probleem Duitsland. Naar verluidt publiceert hij binnenkort het volgende: ‘Duitsland heeft zijn visie over de rol die het in Europa moet spelen na het einde van het nazisme niet veranderd’. Volgens Savona zijn alleen de middelen anders: wapens zijn ingeruild voor de instrumenten der economische suprematie. ‘De euro is een Duitse kooi’, zo stelt hij.

Het Italiaanse populisme is dus nog erger dan het Front National in Frankrijk. En de populistische politici zijn stuk voor stuk mensen die de historische feiten niet kennen. Niet doorgeleerd op school en hun kansen op een normale maatschappelijke carrière laten liggen.

Dit is een fantastische vervorming van de Europese geschiedenis. De euro kwam er mede dankzij de Italiaanse drijvende krachten, de toenmalig minister van financiën Giuliano Amato en minister-president Giulio Andreotti. De Italiaanse drijfveer van toen was ‘onder het juk van de D-Mark uit’. Amato pleitte al in 1988 voor een ECB. Dat beargumenteerde hij zo: ‘Verlies van beleidsautonomie aan een ECB (…) is te verkiezen boven het eenzijdige verlies aan beleidsautonomie dat de BRD haar partners oplegt in het Europees Monetair Stelsel’ (waarin de D-mark domineerde).

Geweldig dat de auteur dit weer in herinnering brengt.

Maar in de politiek gaat het eerst over de feiten van vroeger, en dan pas over die van vandaag. De feiten uit die geschiedenis van het huidige Duitsland zijn nog erg jong. Zeker in vergelijking met de rampen, en hun repercussies, die Europa ten deel zijn gevallen in de vorige periode van Duitse eenheid: 1870-1945. Die geschiedenis domineert voorlopig nog, en leert nog steeds een les: Duitsland is een probleem, geen oplossing.

Het Duitse intellectualisme lijkt verloren te gaan en nu heb nu al heimwee naar de Duitse krant Die Zeit van de periode van wijlen hoofdredacteur Marion Dönhoff (https://nl.wikipedia.org/wiki/Marion_D%C3%B6nhoff)
.
Ironisch genoeg is noch de Griekse boulevardpers, noch Savona echt geïnteresseerd in deze les, laat staan in de mogelijke oplossing van het probleem, zoals die sinds 1990 getest wordt. Zij willen deze les slechts gebruiken voor hun eigen opportunistische doelen, en het goedpraten van eigen falen. En zij zijn niet de enigen. Uiteenlopende politici, van de voormalige Griekse minister van financiën Yanis Varoufakis tot Donald Trump, bedienen zich van deze anti-Duitse retoriek.

Prachtige observatie en juiste bewoordingen!

Indrukwekkend grondig

Er is maar een bevolking in Europa die de les van 1870-1945 al jarenlang leert, en politiek en institutioneel verankert, vooral in de supranationale instituties van de Europese integratie. Dat is de Duitse. Zij doet dit indrukwekkend grondig, en is zodoende dé bouwende en bindende kracht in het samenwerkende Europa van vandaag. Maar dit is te weinig voor een stabiel Europa in deze tijden.

Toen de Berlijnse muur viel waarschuwde de Britse premier Margaret Thatcher voor de instabiliteit van vandaag. Ze worstelde met ‘de les’. Ze moest niets hebben van Duitse eenwording, maar ook niet van de muntunie. De combinatie vond ze catastrofaal. Haar uitleg daarbij: Europa is getraumatiseerd door Duitsland. Maar nergens heeft dat trauma tot grotere angsten geleid dan in Duitsland zelf. Duitsers zijn bang voor zichzelf. Daarom willen zij zich inkapselen in een supranationaal Europa. Het is echter juist binnen dit geografisch relatief kleine Europa dat Duitsland eerder de kans zal krijgen zich opnieuw te ontwikkelen tot een overheerser.

Uit deze passage blijkt dat Thatcher een erg ééndimensionale politica was en niet voor niets de IJzeren Dame. Geen wonder dat ze werd verafgood door rechts en conservatief.

De enorme Europese uitdaging van vandaag is te bewijzen dat dit niet opgaat. Daarbij staat één ding vast: dat kunnen de Duitsers nooit alleen.

Segers heeft volstrekt gelijk. Laten we nu weer de feiten laten spreken in plaats van de veelheid aan losse meningen die maar willekeurig worden rond getoeterd, tot zelfs in de Tweede Kamer. Dat is de ware schande van deze tijd.

[Mathieu Segers is hoogleraar eigentijdse Europese geschiedenis en Europese integratie.]

https://fd.nl/opinie/1256001/europa-raakt-in-de-ban-van-zijn-aloude-probleem-het-probleem-duitsland