Tags
De Jonge vecht tegen schimmige belangen voor zijn nalatenschap (Ulko Jonker, Focus/fd, 6 apr. 24)
Woonminister Hugo de Jonge werkt onvermoeibaar aan zijn erfenis. Met twee wetten wil hij het Rijk de woningmarkt beter laten sturen. Het is een race tegen de klok, de vastgoedlobby en de VVD.
Hugo de Jonge was deze week niet weg te slaan uit de Tweede Kamer. Dat begon dinsdag al, toen hij verstoppertje moest spelen over Nederlandse fantoompolitici die op de loonlijst van het Kremlin zouden staan en eindigde 48 uur later, in zijn vijfde debat van de week, toen het over een ander ongrijpbaar monster ging: de woningnood.
De CDA’er werd in 2022 de eerste minister voor Volkshuisvesting sinds Stef Blok in 2017 de deur er achter zich dichttrok en de grondwettelijke plicht tot ‘bevordering van voldoende woongelegenheid’ van zich afschudde. Feitelijk was de portefeuille politiek verweesd sinds PvdA’er Jan Pronk in 2002 als minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu het veld ruimde en de laatste Vinex-wijk in 2005 werd opgeleverd.
*Ook weer een thema voor een parlementaire enquête toen in 2017 minister voor Volkshuisvesting Stef Blok de grondwettelijke plicht tot ‘bevordering van voldoende woongelegenheid’ van zich afschudde en dus de Grondwet zonder enige vastgelegde procedures werd gewijzigd. Iedereen heeft liggen slapen.
‘De Jonge had meer dan een dagtaak aan zijn missie de regie over de woningmarkt terug te krijgen en 981.000 huizen gebouwd te krijgen. Sinds zijn collega van Binnenlandse Zaken Hanke Bruins Slot werd geroepen naar Buitenlandse Zaken is hij helemaal het bezigste baasje van Den Haag. Hij bestiert ook de weerbaarheid van de democratie, de binnenlandse veiligheid van het koninkrijk en het openbaar bestuur er nog bij.
Geen wonder dat ze af en toe door elkaar heen lopen. Zoals woensdag, toen het bij de bespreking van EU-voorstellen om de democratie weerbaarder te maken ging over transparantie van belangenbehartiging. Waarom, vroeg hij, moeten ministers hun agenda openbaar maken en zit er bij wetsvoorstellen ook een uitgebreide ‘lobbyparagraaf’, maar is het schimmig hoe het bij Kamerleden zelf zit?
Liefdesbaby
De man die als minister van Volksgezondheid in opspraak kwam door de beruchte ‘mondkapjesdeal’ met Sywert van Lienden, die deze week nog maar weer een keer werd opgerakeld, zei woensdag tegen de Kamer ‘heel veel zin in een debat over belangenbehartiging in Nederland’ te hebben.
Daarmee ging het zomaar ineens over zijn liefdesbaby, het wetsontwerp ‘betaalbare huur’ voor middenhuurwoningen, waarover hij in de schriftelijke behandeling 400 vragen kreeg. De Jonge telde ‘echt tientallen vragen’ die via één fractie waren geleid door ‘een evident commercieel belanghebbende partij’. Vooral vastgoedbeleggers en verhuurders verzetten zich tegen het plan.
‘Da’s best gek toch? Dus over transparantie gesproken: zullen we die aan die kant eens wat meer aanbrengen? Hoe komen Kamervragen en inbrengen eigenlijk tot stand?’ Volgens De Jonge heeft de Kamer via amendementen meer invloed op het wetgevingsproces dan aan de minister wordt toegeschreven. Het idee dat er bij een minister aan tafel dingen gebeuren die een wet beslissend beïnvloeden is volgens hem ‘schattig, maar niet zoals een wetgevingsproces werkt’.
Vastgoedbazen
Het was een steek onder water in de richting van de VVD, die 250 vragen stelde over de wet, meer dan alle andere partijen bij elkaar. Dezelfde VVD werd voor de verkiezingen met giften overladen door vastgoedbazen onder aanvoering van Cor van Zadelhoff. De magnaat haalde tijdens een dinerpartijtje op een zomeravond op zijn landgoed meer dan een miljoen euro op voor de campagne om Dilan Yesilgöz premier te maken, of in ieder geval te voorkomen dat Frans Timmermans het werd.
*Terechte waarnemingen! Ons land is een structurele verwarringssituaties aanbeland, dankzij inmenging van ondeskundigen en pure belangenverstrengelingen.
‘Dat was niet om invloed te kopen, zei Van Zadelhoff nog tegen de NOS. Het gaat hem en zijn vrienden slechts om het kweken van ‘wederzijds begrip’. Want: ‘De politiek heeft onvoldoende kennis over de onderwerpen waarover ze moeten beslissen. Dus wij adviseren uitsluitend’.
De VVD trok na de val van het kabinet schielijk haar steun aan het wetsvoorstel in en probeerde het vervolgens tevergeefs, met steun van alleen de BBB controversieel te verklaren. Donderdag nog mislukte een nieuwe poging van VVD en BBB om de behandeling ervan op de lange baan te schuiven. De PVV steunde dat zwijgend, maar Nieuw Sociaal Contract stak over naar kamp-De Jonge en de partijen die de wet op 1 juli willen laten ingaan.
Bouwoffensief
Zo wordt de wet betaalbare huren ook een testcase voor de formatie. Probeert de VVD om via de hefboom van coalitiedwang alsnog de wet te torpederen? Hoe stelt NSC zich dan op? Komt de PVV nog op tegen hogere huren voor Henk en Ingrid?
Voor De Jonge is het hoe dan ook een race tegen de klok. Zijn dadendrang als minister voor Volkshuisvesting moet stollen in de wet betaalbare huur en daar bovenop het ‘kroonjuweel’: de wet Versterking regie volkshuisvesting. Die moet het Rijk weer in staat stellen om het beoogde bouwoffensief in goede banen te leiden en landelijke prioriteiten te stellen die regionaal worden vertaald en desnoods opgelegd.
Dat lukt nu niet altijd. Gemeenten weigeren bijvoorbeeld sociale woningen te bouwen omdat ze geen armere gezinnen willen aantrekken die te veel kosten aan voorzieningen als jeugdzorg. ‘Een heel ongemakkelijk gevolg van decentralisatie, want het maakt van de gemeente een soort businesscase’, zei De Jonge in de Kamer. De wet maakt ook een einde aan gestapelde bezwaarprocedures. ‘Het recht op uitzicht weegt nu zwaarder dan dat op een woning.’
Kwartiermaker
De Jonge is ook in conflict met de provincie Zuid-Holland, die eigenmachtig een andere norm voor ‘betaalbaar’ hanteert, het eerder toegewezen quotum in de nationale bouwtaak eenzijdig heeft verlaagd en die niet toestaat dat er aan de randen van gemeenten wordt gebouwd. ‘We worden het eens, óf ze krijgen een aanwijzing’, dreigde de minister donderdag.
‘Demissionair zijn is slechts een emotie’, vindt De Jonge. ‘En hoe langer je het bent, hoe minder je het wordt’. Zijn tragiek is dat hij sinds de val van het kabinet, negen maanden maanden geleden, nog slechts kwartiermaker is voor zijn opvolger. De bouwproductie zit in een dip en tegen de tijd dat die voorbij is, heeft De Jonge al lang een functie elders. In een onbewaakt ogenblik tijdens zijn laatste debat deze week, maakte hij duidelijk dat hij ook daar al volop mee bezig is. Toen Rotterdam voorbijkwam noemde hij die ‘de stad van de burgemeester… uhm, van de minister’.
https://fd.nl/politiek/1512672/de-jonge-vecht-tegen-schimmige-belangen-voor-zijn-nalatenschap