Clara van de Wiel, De Haagse Stemming/nrc.nl, 10 november 2017
Goedemorgen! Het “killing argument” voor het afschaffen van de dividendbelasting blijft uit. De campagnechaos bij 50Plus was nog groter dan van buiten al te zien was. En Halbe Zijlstra prijst het “fascinerende project” Europa.
Het “killing argument” voor het afschaffen van de dividendbelasting blijft inderdaad uit vanwege de afwezigheid van hoofdrolspelers, i.c. Rutte als onderhandelaar zelf. Maar wat opviel was de nieuwe minister van Financieren, de technocraat Hoekstra. Technocraat? Nee, het was meer de onervaren – hoewel senator geweest, maar daar worden geen vlijmscherpe debatten gevoerd zoals in de Tweede Kamer. Maar het is een jongeman met meerdere studies achter de rug (geschiedenis en rechten), maar van beide studies moet je het niet hebben om visie te ontwikkelen en dat bleek gisterevond ook.
Behalve dat hij door de chaos in de Kamer overvallen werd, probeerde hij zich te redden met halfbakken economische opmerkingen, die niet aansloegen en had hij ook teksten meegekregen van zijn ambtenaren die zoals altijd gortdroog waren. Hij is voor zijn maidenspeech kortom glorieus gezakt en hij wordt de zwakke schakel in dit kabinet, als hij volgende week tenminste niet direct een motie van wantrouwen aan zijn broek krijgt, want die kans is na het gestuntel van gisteren levensgroot. Hij is geen man die het CDA draagvlak zal leveren. Ook ongeschikt in de politiek, ook al wordt hij als ‘rising star’ gezien binnen het CDA. Teveel een man uit een beschermd milieu.[1]
KILLING ARGUMENT: De oppositiepartijen deden hun best om erachter te komen, maar ook tijdens dag twee van de Financiële Beschouwingen bleef onduidelijk waarom de coalitie had besloten tot het afschaffen van de dividendbelasting. “Mijn gesprekspartners moeten erop kunnen rekenen dat onze gesprekken in beginsel vertrouwelijk zijn”, schreef premier Mark Rutte aan de Kamer. Zeker is dat het plan pas in de eindfase van de formatie werd bedacht, hoorden politiek redacteuren Marike Stellinga en Philip de Witt Wijnen. Cruciaal was het risico dat bedrijven als Shell en Unilever hun hoofdkantoor uit Nederland zouden weghalen. Ook het vijandige bod op AkzoNobel speelde een belangrijke rol, gaf minister van Financiën Wopke Hoekstra gisteravond in de Kamer toe. Maar het “killing argument”, dixit staatssecretaris Menno Snel, dat kon niemand geven.
Coalitieconsternatie: Op Twitter werd de hashtag #dividendbelasting in de loop van de dag trending en ook de oppositie laat het onderwerp voorlopig nog niet los. Maar tegen NRC vertelde één van de onderhandelaars dat de kans dat ze hun plannen aanpassen “nihil” is. Ook volgens De Telegraaf hebben heeft de coalitie de gelederen inmiddels gesloten. Inderdaad leken de fractievoorzitters de maatregel gisteren ineens een stuk actiever te verdedigen. Het was een gezamenlijk besluit, zei Alexander Pechtold. De suggestie dat de coalitie gechanteerd is door bedrijven noemde Sybrand Buma “lariekoek”. Toch illustreerde de discussie over de maatregel de realiteit waarmee Rutte III moet dealen. Bij aanvang van het debat vroeg de oppositie twee keer een hoofdelijke stemmingen aan, dus de coalitie moest, met maar één zetel meerderheid, razendsnel Kamerleden verzamelen. Koortsachtig getel en rennende parlementariërs: dat gaan we vaker zien.
Rutte heeft dus van zijn eigen gestuntel tijdens het debat om de regeringsverklaring niets gekeerd, namelijk dat de dividendbelasting een tikkende tijdbom is. Anders was Hoekstra voor het debat in de Algemene Financiële Beschouwingen wel beter voorbereid geweest.
Never forget: Klaar is de dividenddiscussie zeker nog niet. Op verzoek van de oppositie komt premier Mark Rutte volgende week nog eens naar de Kamer om het erover te hebben. Daarna volgt ook nog een hoorzitting. Pikant is dat de aanleiding voor de discussie deels in 2005 ligt. Toenmalig staatssecretaris van Financiën Joop Wijn zei destijds: “Het signaal voor het bedrijfsleven mag zijn dat wij op termijn deze belasting niet zien overleven.” Shell is dat nooit vergeten. Dus al kijkt nu iedereen vooral naar de VVD voor dit besluit, ook toen al droeg een CDA’er deels verantwoordelijkheid.
VVD en CDA gaan met dit beruchte historische besluit vandaag de dag de mist in. De verklaring luidt nu dat met een rechtser politiek klimaat de sfeer rijp is om het bedrijfsleven een prikkel te geven, maar de oppositie is nu rijp om Rutte tijdens zijn 3e kabinet direct naar de sloop te brengen. Dat was de achilleshiel die gisteravond zichtbaar werd.
Ouderenonrust: Het zag er van buitenaf al niet gestroomlijnd uit. Maar nu blijkt de chaos tijdens de verkiezingscampagne van 50Plus nog veel groter te zijn geweest. Politiek redacteur Emilie van Outeren legde de hand op een geheim conceptrapport van het wetenschappelijk instituut dat de verkiezingscampagne genadeloos evalueert. Zo wist partijleider Henk Krol vaak niet waar hij moest zijn, werd tegen zijn wil de AOW-leeftijd tot breekpunt gemaakt en stonden actieve leden buiten spel. Acht maanden later lijkt, met de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur, de centrale sturing binnen de partij niet bepaald verbeterd. Morgen is het partijcongres en daar staat ook dit rapport op de agenda.
Eurofascinatie: Deze week bezocht de nieuwe minister van Defensie Ank Bijleveld voor het eerst haar NAVO-collega’s, volgende week spreekt ze in Brussel de Europese collega’s. Vandaag krijgt ze huiswerk, in de vorm van een rapport over de NAVO, van de Adviesraad Internationale Vraagstukken. Nederland moet actief meewerken aan betere Europese defensiesamenwerking, schrijft de raad. Of dat gebeurt is afwachten, maar minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra toonde zich gisteren ineens groot voorstander van het “fascinerende project Europese Unie“. “Waar ter wereld vind je nog een groep van 28 vrije naties waar fundamentele vrijheden en mensenrechten geëerbiedigd worden?”, zei Zijlstra in een speech voor de EU-ambassadeurs in Den Haag. Hij bekende zich er tot “geopolitieke realist“, die wil “samenwerken aan een sterker en beter Europa“.
WAT WIJ LEZEN: Een interview met Bas Leerink, lid van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, die de overheid adviseert over zorg. Volgens de raad moet minister Bruno Bruins (Medische Zorg, VVD) harder onderhandelen met farmaceutische bedrijven over dure medicijnen en in het uiterste geval fabrikanten dwingen hun licenties af te staan. Ook de Kamer, die als onderhandelingen even stil liggen meteen opheldering vraagt, heeft volgens Leerink een rol. “Het zou helpen als Tweede Kamerleden begrijpen wat ze doen met de onderhandelingspositie van een minister.”
NRC De Haagse Stemming news@campagne.nrcmedia.nl
[1] https://www.nrc.nl/nieuws/2017/10/23/wopke-hoekstra-is-een-rijzende-ster-met-kwaliteit-voor-het-cda-leiderschap-13631019-a1578299
Kabinet in de knel; oppositie fel
Wesley Schouwenaars, BNR, 10-11-17, 08:44
Update: vandaag, 12:29
Het kabinet blijft worstelen met het plan om de dividendbelasting af te schaffen. Ook minister Wopke Hoekstra van Financiën moest in het debat toegeven dat er geen hard bewijs is dat de maatregel werkt. Ondertussen is de oppositie nog steeds vol onbegrip.
Staatssecretaris Menno Snel (D66) en Minister Wopke Hoekstra (CDA) van Financiën tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen in de Tweede Kamer.
Staatssecretaris Menno Snel (D66) en Minister Wopke Hoekstra (CDA) van Financiën tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen in de Tweede Kamer.(Foto ANP)
Luister: Een samenvatting van de felle reacties van de oppositie
Het belangrijkste uit het debat van gisteren was de toon die de oppositie aansloeg, zegt politiek verslaggever Laurens Boven. ‘Die ongelofelijk felle, verwijtende en spottende toon.’
Luister: Politiek verslaggever Laurens Boven en hoogleraar Jaap Koelewijn
De kern van het verhaal is volgens Boven dat er geen bewijzen zijn dat het afschaffen van de dividendbelasting op enige manier gaat helpen om bedrijven te overtuigen om hier te blijven. Het plan is gebaseerd op indrukken. Minister Hoekstra gaf daar in het debat een voorbeeld van. ‘Ik ben door drie collega’s aangesproken op de eurogroep. Zij vroegen uit eigen beweging hoe hoog de dividendbelasting hier is, omdat ze hem flink gaan verlagen’, vertelde Hoekstra gisteren tijdens het debat in de Kamer.
Het befaamde kopje thee
Jaap Koelewijn, hoogleraar Finance aan de Nyenrode Universiteit, kan niet anders constateren dan dat hij de maatregel op zichzelf begrijpt, maar dat het niet nodig is. ‘Het is waarschijnlijk afgedwongen door handige lobbyisten die tijdens de formatieonderhandelingen het befaamde kopje thee hebben gedronken.’
Weegt 1,4 miljard op tegen het banenverlies?
Het afschaffen van de dividendbelasting gaat 1,4 miljard euro kosten. Het is volgens Koelewijn lastig om te bereken of dat opweegt tegen het aantal banen die verloren gaan. ‘Je kunt in de eerste plaats niet uitrekenen hoeveel banen er verloren gaan als we het niet doen. Die hoofdkantoren staan onder druk, want het is gewoon belangrijker om in grote steden te zitten zoals in Londen. Nederland blijft in dat opzicht achter.’
Toch zijn we volgens Koelewijn een vlekje als je kijkt naar Europa en daarom helemaal niet zo belangrijk voor hoofdkantoren. ‘Tenzij je er historische wortels hebt. Hoofdkantoren zijn belangrijk voor de Nederlandse economie, maar of je daar 1,4 miljard tegenaan moet gooien’, vraagt Koelewijn zich af.
Enorme zeperd voor Rutte
Stel dat Rutte uiteindelijk gedwongen wordt om het plan terug te trekken, dan zou dat voor de premier een enorme zeperd zijn, zegt Boven. ‘Daarom denk ik dat hij het tot het uiterste gaat proberen door te zetten. Eerder deze week dacht ik nog dat hij de draai zou gaan maken en dat hij het terugtrekken van het plan aan het voorbereiden was. Maar dan was gisteren in het debat met Hoekstra eigenlijk een goed moment geweest om daar een begin mee te maken. Dat is niet gebeurd. Sterker nog: hij kwam met een brief waarin hij verdedigde.’
Volgende week vindt het debat over de dividendbelasting plaats. ‘Ik ga ervan uit dat hij het door gaat zetten. Maar het kan natuurlijk altijd opeens zo zijn dat hij ziet dat het mis gaat’, zegt Boven. ‘Wanner bijvoorbeeld in de coalitie getwijfeld wordt of dit een goed plan is. De SGP is heel belangrijk. Die twijfelen ook en die gaan ze echt nog wel nodig hebben.’ [ https://www.bnr.nl/nieuws/politiek/10333093/kabinet-in-de-knel-oppositie-fel?utm_source=nieuwsbrief&utm_campaign=bnr-middag&utm_medium=email&utm_content=20171110 ]