Zelfverrijking is de norm geworden (Maartje Somers, Katern Cultuur/NRC Handelsblad, 24 april)
Interview George Packer
De Amerikaanse droom is voorbij, schrijft George Packer in zijn bekroonde boek The Unwinding.’Kom je buiten de grote steden dan rest de keuze tussen Walmart en werkloosheid.
‘Ik hoor niet langer bij de middenklasse.’ ’Het spel is niet eerlijk en de uitkomst staat vast. Gewone mensen komen niet meer tussen het pact dat bedrijfsleven en politiek hebben gesloten.’ En: ‘Ik geloof niet meer dat mijn kinderen het beter zullen krijgen dan ikzelf.’
‘Deze drie uitspraken hoor je elke keer weer op het platteland van de Verenigde Staten, in de armoedige provinciestadjes van Ohio of North Carolina, zegt George Packer. “Die drie dingen samen betekenen dat de Amerikaanse droom voorbij is.”
Het heeft er veel van weg dat zelfverrijking van de economische top van Amerika, maar dat geldt natuurlijk wereldwijd voor alle landen, ten koste gaat van de gewone burgers en werknemers in de huidige laatkapitalistische maatschappij. Laatkapitalistisch of misschien wel stervend kapitalisme, want overal maken we dezelfde patronen mee.
Nieuw bij deze schrijver en buitenlandverslaggever van The New Yorker is het pact tussen bedrijfsleven en politiek, dat in de VS natuurlijk veel sterker speelt dan op het continentale Europa; om met deze laatste aanduiding het VK als geografisch-culturele factor dichterbij de VS te plaatsen vanwege de overeenkomstige Angelsaksische bestuursstelsels, waarin alleen de aandeelhouders een rol in de bedrijfsvoering meespelen. Packers boek kan dus als empirisch bewijs gelden voor Piketty.
Het sociale marktstelsel van het Europese continent zal dus uiteindelijk winnen van de Angelsaksische eenzijdigheid met het kortetermijn winststreven, want dat vernielt de traditionele productiefactoren en de natuur. Geen duurzame factoren komen hierbij om de hoek kijken. Dat wordt binnen het continentale gedeelte van de EU beter beschermd vanwege een traditioneel bredere basis van de economie. Daarmee kunnen we als continentalen tevreden zijn.
Tot slot:
‘Maar veertig jaar geleden was er ook een taboe op jezelf buitensporig verrijken zonder dat je iets terugdeed voor de gemeenschap. Nu is die zelfverrijking de norm. Met als resultaat het verdwijnen van gemeenschappen.”