Tags
Stop de schuldenspiraal (Ria Roerink, Beurs/fd, 7-5-24)
De schuldenopbouw wereldwijd gaat maar door. Het lijkt wel een verslaving. Maar als de rente stijgt of als het tegenzit, wordt afbetaling pijnlijk. Dat maakt specifieke individuen en landen kwetsbaar. Daarom is het tijd de schuldenspiraal te doorbreken, stelt econoom Atif Mian in een blog voor het IMF. Helpt Nederland daaraan mee?
De totale schulden als percentage van het bbp zijn in een land als de Verenigde Staten meer dan verdubbeld, naar 300% van het bbp sinds 1980. Toch zijn de investeringen gelijk gebleven of zelfs gedaald als percentage van het bbp. Kortom: het geld is naar niet-productieve projecten of consumptie gegaan.
*Dit is klaarblijkelijk een economische wetatigheid…
De calvinistische neiging is om landen of particulieren met schulden aan te wijzen als veroorzakers van de onbalans. Zij geven immers meer uit dan dat ze verdienen. Mian bekijkt het anders, daarom is zijn perspectief boeiend.
Het probleem zit aan de kant van de spaarders, stelt hij. Rijke particulieren en ook exportlanden met spaaroverschotten dringen hun geld op aan tekortlanden. Daarmee verergeren ze het schuldprobleem. De spaaroverschotten veroorzaken neerwaartse druk op rentes, waardoor het voor landen met schulden aanlokkelijker is om die door te rollen met nieuwe leningen.
Kijk je door die bril dan is Nederland ook schuldig aan de wereldwijde onbalans. Althans, zo wordt er in de VS soms naar ons gekeken. Als een land dat een beleid voert dat gunstig is voor de eigen economie, maar ten koste kan gaan van andere. Zo hekelde Donald Trump de actieve loonmatiging die export kunstmatig goedkoper maakt. Barack Obama bekritiseerde de lage belastingtarieven voor multinationals, die gunstig waren voor de eigen financiën, maar niet voor de publieke schuld elders.
Nederland maakt echter op een aantal fronten een omslag. Zo omarmt Den Haag de internationale minimumwinstbelasting voor bedrijven en wil die uitbreiden naar rijke particulieren, om zo belastingvlucht tegen te gaan. Ook interessant is dat de vijf grootste pensioenfondsen zeggen gespaard kapitaal in de toekomst liever te investeren in de energietransitie in Nederland dan in financiële vermogenstitels elders. Dit geringere aanbod van geld in het buitenland draagt bij aan het remmen van de schuldenspiraal.
Maar reken niet op gejuich vanuit het Witte Huis. Economen zien genoeg nieuwe uitdagingen voor de VS, zoals de sterke dollar, die de uitvoer en kapitaalstroom naar het land blijft opjagen. Tel daar de polariserende politiek bij op, die liever uitgeeft dan schuld afbouwt. Volgens mij is de conclusie daarom dat de onbalans van schulden zeer hardnekkig is. De wereld raakt niet zomaar verlost van de schuldenspiraal, ook al zijn de kleine bijdrages uit de polder heus welkom.
[Ria Roerink werkt bij DNB. De column geeft niet per definitie de mening van de bank weer.]
https://fd.nl/financiele-markten/1515754/stop-de-schuldenspiraal