Voer een verplichte verzekering in tegen klimaatrampen (Noor Wasmus & Frits van der Woude, Opinie/fd, 30 okt. 23)
De overheid is nog steeds niet goed in het afhandelen van rampen, vindt de Nationale Ombudsman. Stel voor klimaatrampen een wettelijke verzekering in, om zo herstel te bespoedigen.
Overheidsinstanties leren nauwelijks van ervaringen uit het verleden en vinden steeds opnieuw het wiel uit. Tot deze conclusie komt de Nationale Ombudsman na onderzoek van tien hersteltrajecten – van de gaswinning in Groningen tot het toeslagenschandaal en de overstromingen in Limburg in 2021. Sommige burgers raken in de afwikkeling van de ramp nog meer beschadigd dan ze al waren, omdat het traject tekortschiet. ‘Dan volgt een ramp na de ramp’, schrijft de ombudsman in het rapport dat vorige week verscheen.
*Een typerend voorbeeld van het gelijk van @NwSocContract om dit falend overheidsbeleid aan te pakken en dus het voortouw te nemen in een wettelijke regeling zoals de volksverzekeringsaanpak.
De afhandeling van de overstromingsschade is helaas een duidelijk voorbeeld van hoe de overheid keer op keer de mist in gaat, terwijl een oplossing al jaren op de plank ligt. Want ondanks verwoede pogingen van de verzekeringsbranche, is een adequate vergoeding voor de slachtoffers nog steeds niet van de grond gekomen. Terwijl overstromingen, vanwege klimaatverandering, steeds vaker ontwrichtende gevolgen kunnen hebben. Onverzekerbaarheid is dus een groeiend probleem.
De overheid moet nu ingrijpen om overstromingsschade verzekerbaar te maken. Zodat een volgende watersnoodramp – bijna 60% van ons land loopt dat risico – niet weer een ‘ramp op ramp’ wordt.
Het Franse model
Het verzekeren van overstromingsschade is al sinds de watersnoodramp van 1953 een probleem. Het bleek voor verzekeraars onmogelijk om overstromingsrisico’s af te dekken, omdat het de draagkracht van de branche te boven zou gaan. Als alternatief werd, na overstromingen van de Maas in 1993 en 1995, het Franse model geopperd; via de inboedel- of opstalverzekering wordt een verplichte premie geheven tegen catastrofes. Maar het beperken van vrije consumentenkeuze en lastenverzwaring zijn politiek impopulaire maatregelen, zodat het Franse model hier de prullenbak in ging.
Nadat in 1998 een deel van Nederland opnieuw onder water liep, werd het voor verzekeraars in theorie weer mogelijk overstromingsschade te gaan dekken. Dit gebeurde mede onder druk van de publieke opinie en Europese mededingingsregels. Maar de praktijk bleek weerbarstiger. Doordat alleen inwoners met grote risico’s op overstromingen zich wilden verzekeren, zou het voor verzekeraars onmogelijk zijn om dekking te bieden. De premies voor de consument zouden dermate hoog zijn, dat de verzekering onbetaalbaar werd. Vervolgens werd het Franse model van verplichte heffingen weer uit de prullenbak gehaald. Maar een overheidscommissie vond een verplichte premieopslag voor iedereen een verkapte belastingheffing en adviseerde negatief.
*Altijd weer hetzelfde gezeur van de overheid.
Verzekeraars en overheid
Het Verbond van Verzekeraars pleit al langer voor een verplichte overstromingsdekking als onderdeel van de brandverzekering. Maar de Autoriteit Consument & Markt (ACM) vindt dit in strijd met mededingingsregels. Daarmee stelt de toezichthouder de rechtsregel boven een rechtvaardige verdeling van de lasten. Intussen concludeerde de Raad van State al in 1995 dat de oplossing ligt in een gezamenlijke inspanning van verzekeraars en overheid. De RvS heeft scherper dan de ACM in beeld dat overstromingsschade uiteindelijk door de samenleving gedragen moet worden.
*Die vermeende strijdigheid met mededingingsregels moet dan nu bij deze gelegenheid maar eens definitief te worden aangepakt en opgelost. Een prachtklus voor @PieterOmtzigt!
‘Ook is het aan de politiek om de premies draagbaar te houden’
Het enige alternatief dat slachtoffers van overstromingsschade vandaag de dag hebben is de Wet tegemoetkoming schade bij rampen (Wts). In de praktijk is het echter vaak onduidelijk wanneer je recht hebt op vergoeding. Ook de hoogte van een tegemoetkoming is niet goed geregeld. Dat ziet ook de Nationale Ombudsman. Hij concludeert in zijn rapport dat de Wts niet aan de behoeften van de burgers tegemoet is gekomen.
De politiek is nu aan zet. Zij moet het verzekeren van overstromingsschade wettelijk verplichten, waardoor schade efficiënter kan worden afgewikkeld. Ook is het aan de politiek om premies draaglijk te houden. Zo’n regeling zou geen schending van het mededingingsrecht meebrengen, maar marktwerking juist mogelijk maken. De mogelijkheid voor verzekeraars om aanvullende dekking, premiedifferentiatie en eigen risico’s toe te passen, blijft behouden.
Verkiezingen
Diverse politieke partijen (CDA en GroenLinks-PvdA) zien de noodzaak van een verzekering tegen klimaatschade. Met de verkiezingen voor de deur en de onafwendbare klimaatveranderingen op komst, is dat niet alleen een politieke keuze, maar ook een noodzakelijke.
*Zo is het maar net!
[Noor Wasmus schreef haar masterscriptie aan de VU over het verzekeren van overstromingsschade. Frits van der Woude is docent-onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam en partner bij Kennedy Van der Laan.]
https://fd.nl/opinie/1494379/voer-een-verplichte-verzekering-in-tegen-klimaatrampen