Zo staat het met steun aan Oekraïne: VS stuurt voorlopig laatste pakket, twijfels in Europa (RTL Nieuws, 28-12-23)
Oekraïne ontvangt het voorlopig laatste restje van militaire steun van Amerika. In Europa ligt Hongarije dwars bij het goedkeuren van een nieuw miljardenpakket aan steun. Dat terwijl de oorlog in het land voortduurt. Hoe lang moet Oekraïne wachten op nieuwe militaire steun en hoe hard heeft het die nodig?
*Ook Hongarije verdient een ‘symbolische’, levenslange door de NATO/EU uitgevaardigde gevangenisstraf.
De Verenigde Staten hebben gisteren 250 miljoen dollar aan militaire steun aan Oekraïne goedgekeurd. Het gaat om artillerie en munitie voor handvuurwapens, en antitankwapens. Echt veel is dat niet: “Het lijkt wel op het laatste restje dat bij elkaar is geschraapt. Daar is Oekraïne redelijk snel doorheen”, zegt defensiespecialist Patrick Bolder van het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS).
De steun ter waarde van 250 miljoen euro is het laatste restant uit een groter steunpakket dat het Amerikaanse Congres eerder had goedgekeurd. Het Amerikaanse geld voor Oekraïne is voorlopig dus op. President Biden heeft het Congres gevraagd om nog eens 61 miljard dollar aan hulp aan Oekraïne te verstrekken, maar daar gaan de Republikeinen nog niet mee akkoord. Is dit dan het laatste Amerikaanse steunpakket aan Oekraïne?
Onderhandelingen
Dat niet, zegt Amerikacorrespondent Erik Mouthaan. Al is de vraag wanneer het volgende steunpakket komt en om hoeveel geld het zal gaan. “Er is wel meer aarzeling dan voorheen. Er zijn al honderden miljarden uitgegeven aan Oekraïne, maar politici vragen zich af hoeveel ze daar nou mee zijn opgeschoten”, vertelt hij. “Vlak voor de kerst was de Oekraïense president Volodymyr Zelensky ook op bezoek in de VS, maar de stemming was echt anders dan bij eerdere bezoeken.”
Gerelateerde video: Oorlog in Oekraïne “evolueert niet in de goede richting” (Chef Defensie, Michel Hofman) (Belga)
Oorlog in Oekraïne “evolueert niet in de goede richting” (Chef Defensie, Michel Hofman)
De steun aan Oekraïne wordt daarnaast ook nog eens ingezet als middel om over andere zaken te onderhandelen: Republikeinen weigeren de extra hulp goed te keuren zonder een deal om de beveiliging aan de grens aan te scherpen, die ervoor moet zorgen dat minder asielzoekers de VS binnenkomen. “Zij willen steun alleen goedkeuren als Biden iets doet aan de situatie aan de grens met Mexico”, zegt Mouthaan.
“Democraten zijn daar weer boos over. Biden vindt het belachelijk dat geld voor Oekraïne, maar bijvoorbeeld ook voor Israël, moet wachten vanwege onderhandelingen over asielbeleid.”
De correspondent denkt dat ze er uiteindelijk wel uit zullen komen: “Beide kanten zeggen dat er uiteindelijk weer hulp komt voor Oekraïne. De meeste Republikeinen zijn daar ook voor. Maar het worden moeilijke onderhandelingen die zeker wel een aantal weken zullen duren.” Defensiespecialist Patrick Bolder sluit zich daarbij aan: “Ik kan me niet voorstellen dat het bij dit steunpakket blijft.”
Fors bedrag, niet genoeg
Ook de Europese Unie werd het deze maand niet eens over een nieuw steunpakket: er kwam geen groen licht voor een pakket van 50 miljard euro, omdat Hongarije dwarsligt.
“In plaats van een beslissing waarbij alle 27 landen het eens moeten, wordt er nu naar een andere oplossing gezocht”, zegt Bolder. De Financial Times schreef eerder deze week dat de EU achter de schermen probeert om een steunpakket van 20 miljard euro voor Oekraïne te verwezenlijken, zonder Hongarije daarbij nodig te hebben.
Een fors bedrag, maar niet genoeg, denkt Bolder. Wél is het een duidelijk signaal van de EU: “Zelensky ziet de strubbelingen in Europa ook, maar dus ook dat Orbán een beetje aan de kant wordt gezet om te zorgen dat de steun wel door gaat.”
De EU en de VS kijken ook naar elkaar: “Amerika zal zeggen: jullie in Europa zitten er dichterbij. En Europa zal op haar beurt weer wijzen op het feit dat de VS de grootste wapenfabrieken heeft. Dus dat gaat hand in hand.”
‘Kleine prijs’
Er wordt dus nog volop onderhandeld over steun aan Oekraïne, en Westerse landen geven ook zelf nog steun aan Oekraïne. Zo reserveerde Nederland vorige maand ruim 2 miljard euro voor 2024, bovenop de steun die loopt via de EU. Dat geld zal vooral gebruikt voor militaire steun. Daarnaast gaat het ook naar herstel en wederopbouw van het land, en het opsporen en vervolgen van oorlogsmisdaden.
Begin volgend jaar wordt er in de EU verder overlegd. Rutte zei eerder deze maand dat daar geen grote haast bij is. “Het is niet zo dat Oekraïne meteen nu zonder geld zit.” En dat ook de Amerikaanse steun nog even op zich zal laten wachten, zal in Oekraïne waarschijnlijk niet meteen tot een tekort aan wapens en uitrusting leiden, zegt Erik Mouthaan.
“Als je alle steun bij elkaar veegt, dan komt er best wel wat binnen”, zegt Bolder. Maar hij benadrukt: voor Oekraïne is het ‘hoe meer, hoe beter’. Met het einde van de oorlog ver uit zicht, blijft steun nodig. “Als we dat niet meer zouden doen, wat gebeurt er dan? Winst voor Poetin betekent dat zijn strategie succesvol was. Wat is dan de volgende stap voor hem?” Dat is ook waar de Baltische- een Oost Europese landen vooral voor waarschuwen, zegt Bolder.
Hijzelf ziet ook het belang van financiële steun aan Oekraïne. “Ook wij sturen geen enkele soldaat, maar alleen wat materieel. Daarmee proberen we democratische waarden te beschermen. Daar betalen we dus eigenlijk maar een kleine prijs voor.”
Miljarden extra nodig tegen overstromingsrisico’s Nederland (Vasco van der Boon, Voorpagina/fd, 28 dec. 23)
In het kort:
Waterschappen hebben tweemaal zoveel geld nodig om het land te beschermen tegen wateroverlast.
Het gemiddelde van de bandbreedte van de nieuwe kostenramingen komt uit op €24 mrd.
Dit zegt Jeroen Haan van de Unie van de Waterschappen in reactie op de actuele waterproblemen.
De waterschappen verwachten twee keer zoveel geld nodig te hebben als gedacht om Nederland te beschermen tegen overstromingen. ‘Volgens de nieuwste inzichten hebben we tot het jaar 2050 voor het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma geen €12,6 mrd nodig om onze primaire waterkeringen op orde te krijgen, maar houden we voorlopig rekening met €24 mrd.’
Dat zegt bestuurslid Jeroen Haan van de Unie van Waterschappen. Hij reageert op de actuele wateroverlast in Oost-Nederland. Na de wekenlange regenbuien trekt daar vanuit Duitsland een hoogwatergolf via de Overijsselse rivieren Dinkel, Vecht en Regge naar de IJssel.
In de Hanzestad Deventer bereikte het water van de IJssel woensdagochtend een hoogte van 6,21 meter boven NAP. Bij 6,30 meter stroomt het rivierwater de stad in. De gemeente verwacht donderdag of vrijdag de hoogste waterstand. ‘Voor de IJssel is het spannend en kan er geen druppel meer bij’, verklaart de Unie van Waterschappen op haar website.
Ontruiming Bommelerwaard
Nederland heeft sinds de kritieke wateroverlast in 1995, toen de Bommelerwaard moest worden ontruimd, de waterbergingscapaciteit van de grote rivieren sterk verbeterd. In totaal is daarin €3,8 mrd geïnvesteerd. Op 34 plekken zijn de uiterwaarden langs de IJssel, Nederrijn, Waal en Lek uitgediept of verbreed. Langs die rivieren zijn die aanpassingen in 2019 afgerond. Het vergroten van de ruimte voor de Maas loopt nog door tot en met 2027.
‘Deze aanpassingen van de grote rivieren in het kader van het project Ruimte voor de Rivier blijken succesvol te zijn’, constateert Haan. Hij is daar het bestuurslid met waterveiligheid in zijn portefeuille. ‘Maar we zijn zeker nog niet klaar.’
Op basis van nieuwe veiligheidsnormen moeten alle dijken en duinen in 2050 beschermen tegen overstromingen van de grote rivieren en de zee. Daardoor is het aantal kilometers dijken en duinen dat de komende vijfentwintig jaar moet worden versterkt met een derde uitgebreid. ‘Van 1500 kilometer naar 2000 kilometer’, zegt Haan.
€1,8 mrd schade door Geul, Roer en Gulp
Bij de overstromingen twee jaar geleden in Zuid-Limburg bleek de Maas volgens de Unie-bestuurder de hoogwatergolf uit de Ardennen en de Eifel beter te kunnen absorberen dan voor de verruiming van de rivierbedding en voor de dijkversterkingen. Maarbovenstrooms waren de problemen door de hoosbuien immens. ‘Alleen al in Zuid-Limburg is toen voor €1,8 mrd schade aangericht door de rivieren Geul, Roer en Gulp’, zegt Haan.
Behalve bestuurslid van de Unie is Haan ook dijkgraaf van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Dat waterschap oefende eerder dit jaar met een denkbeeldige dijkbreuk in de Noordelijke Lekdijk bij Lopik. Als daar een dijk bezwijkt, komt mogelijk een gebied tussen Utrecht, Amsterdam en Rotterdam inclusief Schiphol met een miljoen inwoners onder water. Dat scenario zou voor een geschatte €20 mrd schade kunnen aanrichten, weet Haan. ‘Investeren in waterbescherming is altijd rendabel, want we beschermen daarmee onze leefwereld.’
Zeespiegelstijging
De waterschapbestuurder wijst erop dat de nieuwe raming van de miljarden die nodig zijn om de dijken te versterken, nog geen rekening houdt met de gevolgen van de zeespiegelstijging en extremer weer op basis van de klimaatscenario’s van het KNMI. Een combinatie van een hoogwatergolf in de Nederlandse rivieren door extreme hoosbuien in het Duitse, Belgische of Franse achterland, kan samen met een stormvloed van het gestegen zeewater het afvloeien van rivierwater bemoeilijken of onmogelijk maken.
Haan noemt de Maeslandtkering, de stormvloedkering bij Hoek van Holland die onlangs voor het eerst om veiligheidsredenen automatisch dichtging. Dat zal bij een stijgende zeespiegel en een superstorm vaker nodig zijn. ‘Het is een cruciaal ruimtelijk vraagstuk om te gaan nadenken over een andere inrichting van ons land: om meer overloopgebieden langs de rivieren mogelijk te maken. Er is meer ruimte voor waterberging nodig. En bouwen we onze huizen wel op de juiste plek en op de juiste manier?’
Elf van de 21 Nederlandse waterschappen hebben inmiddels extra maatregelen genomen vanwege de actuele wateroverlast door de aanhoudende regen in West-Europa. In de Belgische Ardennen wordt komende week ook veel neerslag verwacht. Daar zijn de rivieren de Our en de Ourthe al buiten hun oevers getreden. Dat water zal de Maas ook via Nederland afvoeren naar zee.
*De conclusie luidt dat dit een uitstekend initiatief van de waterschappen is om aandacht te vragen voor niet alleen wateroverlast (vanwege de klimaatveranderingen), maar ook andere internationale thema’s, en dan in de eerste plaats Oekraïne. Omdat óók daar onze veiligheidsnormen in het geding zijn. Maar zo wordt het ook duidelijk dat er op korte termijn – vanaf het nieuw aantredende kabinet én de EU-verkiezingen van volgend jaar een algeheel debat noodzakelijk is. Alle huidige Kamerfracties kunnen zich dus tijdig prepareren op deze operatie die als nieuwe Deltawerken te boek kan komen te staan. Anders zijn we te laat.
Maarten Wijffels denkt dat Arne Slot weleens bezig kan zijn aan zijn laatste jaar bij Feyenoord. De journalist ziet een patroon bij de werkzaamheden van de oefenmeester én weet dat de coach enigszins baalt van de (on)mogelijkheden in De Kuip.
*Zou heel goed kunnen, omdat hij erop gokte dat PSV ook al verliespunten zou oplopen; nog afgezien van het feit dat Feyenoord een slechte seizoenstart maakte. Met een dergelijk superieur PSV valt daar niet tegen op te boksen. En het elftal kende het perfectionisme van Slot niet, en liet het erbij zitten. Een kampioeneploeg onwaardig trouwens.
“Kijk eens naar de clubs waar Slot heeft gezeten. Hij werkt overal een jaar of drie en dan zoekt hij een nieuwe uitdaging. Een nieuwe groep, nieuwe spelers, een grotere club”, vertelt Wijffels in de voetbalpodcast van het Algemeen Dagblad. Mikos Gouka verwacht dat de oefenmeester nog wel een jaar blijft, ook omdat zijn clausule uit het contract is en zowel Chelsea als Tottenham Hotspur niet meer terugkomen. “En gezien zijn gezinssituatie verwacht ik dat hij nog een jaar blijft.” Afgelopen zomer was hij héél dicht bij een vertrek naar Tottenham Hotspur, weet collega Sjoerd Mossou. “Hij deed voorkomen dat het nooit een overweging is geweest, maar hij heeft het wel heel serieus overwogen. Het is vooral slim gecommuniceerd van Slot.”
*Deze overwegingen zijn niet maatgevend.
Ook de financiële onmogelijkheden bij Feyenoord doet Slot soms weleens balen. “Dat heeft hij ook regelmatig uitgesproken, dat heeft hem gefrustreerd. Hij had de hoop, als hij een jaar langer bij Feyenoord zou blijven, dat ze spelers konden halen van een hoger niveau, in plaats van een lager niveau”, aldus Mossou. “Daar is nog niet veel in veranderd. Luka Ivanusec is een Kroatisch international, die kun je van de bovencategorie noemen. Maar verder haalt Feyenoord spelers die op een lager niveau spelen.”
*Een les voor het Feyenoordbestuur dat ze moeten toegeven aan alleszins redelijke verlangens van Slot.
Als voorbeeld noemt Wijffels de transfer van Hirving Lozano, met wie algemeen directeur Dennis te Kloese een goede relatie heeft. De Mexicaan wilde echter zes miljoen euro bruto verdienen. “En je kunt niet ineens zeggen: een speler van zes miljoen euro gaat ook vier miljoen euro aan salaris verdienen en dan wordt de verdeling in de kleedkamer scheef. Dat gaat niet en dat gaat Feyenoord in de komende zomer ook niet kunnen.”
*Vertrek van Slot zou voor zijn club en ons land een groot verlies zijn en eerder schreven wij al dat het transferbeleid van Feyenoord slecht is geweest vanwege het vertrek van de spits; dat heel verkeerd heeft uitgepakt. Geen goed voorbeeld van goed management.
Een niet zo vrolijk jaar (Column Ed Groot, Politiek/fd, 27 dec. 23)
Sombere boeken over de toekomst van de liberale democratie en over onze planeet zijn de laatste jaren een heuse groeimarkt. Titels als The crisis of democratic capitalism, Trumpocalypse, How democracies die en The uninhabitable earth vliegen je om de oren.
*Alle politieke partijen hebben wat de toekomst van de ‘vrijmarkt’ democratie – om het misleidende misverstand van het ‘liberale’ bestel maar te vermijden – en over onze planeet, nog heel veel denkwerk te verrichten, want wat het gevoerde beleid betreft valt er nog heel wat te verbeteren. Het is op alle fronten mislukt als laatste uitingen van coalitiebeleid, dat niet meer voor herhaling vatbaar is.
‘Helaas had dit jaar weinig te bieden om de mondiale intellectuele elite weer wat op te beuren. Het werd opnieuw het warmste jaar ooit met veel bosbranden en overstromingen. Wrange troost is dat dit jaar wellicht ook het koelste zal zijn van de komende decennia.
‘Frustrerend is ook dat verstandig beleid nauwelijks weerklank vindt bij de kiezers’
*Ook dit is een belangrijk aandachtspunt dat tot heden volkomen ondergesneeuwd is gebleven.
‘Het was helaas ook een topjaar voor de wapenindustrie. De hoop op een snel einde van de oorlog in Oekraïne vervloog. Er kwam nog de oorlog in Gaza bij na de gruwelijke terreuraanval van Hamas en de meedogenloze reactie daarop van Israël. Nog het meest deprimerend bij beide conflicten is dat er geen begin van uitzicht bestaat op een acceptabele oplossing.
*De vraag is of deze beide thema’s überhaupt oplosbaar zijn.
‘Frustrerend is ook dat verstandig beleid nauwelijks weerklank vindt bij de kiezers. In de VS breekt de werkloosheid laagterecords, is de inflatie rap gedaald en stijgt ook het aantal banen weer in de industrie. Toch ligt president Joe Biden mijlenver achter in de peilingen en is het vooruitzicht van een terugkeer van Donald Trump als wereldleider reëler dan ooit. Volgens peilingen dankt Trump zijn voorsprong vooral aan grotere geloofwaardigheid bij de kiezers op het punt van minder immigratie.
Hier worden de oorzaken van een falend democratisch beleid benoemd en daarmee hebben alle naties ter wereld mee van doen en is er dus een nieuwe wetenschapstak noodzakelijk als vervanging van het oude en achterhaalde ‘polemologie’, dat een stille dood is gestorven.
‘Precies datzelfde thema speelt bijna overal in Europa en nu ook in Nederland, waar in de afgelopen campagne het immigratievraagstuk verknoopt raakte met het woningtekort en wat Geert Wilders extra wind in de zeilen gaf.
*De kern van alle knelpunten blijft structureel liggen omdat er niet alleen een kloof bestaat tussen de verschillende bevolkingslagen, maar ook tussen politiek en wetenschap, en dat ondanks de moedige pogingen van Planbureaus om een publiek debat aan te slingeren.
‘Gaan de fysieke grenzen steeds meer dicht, technologische innovaties trekken zich daar weinig van aan. De doorbraak van kunstmatige intelligentie zou normaal gesproken leiden tot optimistische vergezichten naar nieuwe welvaartsgroei. Tekenend voor de malaisestemming is dat AI nu vooral wordt gezien als bedreiging voor de privacy en als instrument waarmee (toekomstige) dictators hun onderdanen effectiever kunnen onderdrukken.
*Nieuwe tegenstelingen dus.
‘Zijn er dan geen lichtpuntjes? Jawel die zijn er ook. In Polen is een autocratie voorlopig afgewend na de uiteindelijke zege van de democratische alliantie van Donald Tusk. Goed nieuws is ook dat Europa in recordtempo afkickt van Russisch gas en dat de gasprijs sterk is gedaald. En de Europese Centrale Bank blijkt vooralsnog in staat met renteverhogingen de inflatie te temmenzonder daarbij een nieuwe eurocrisis te triggeren.
*Tragisch dat de Poolse president nu gaat dwarsliggen en een veto gaat uitspreken, zoals in de Volkskrant van deze ochtend bekend maakte.[i]
‘Dat is het dan wel. Voor komend jaar moeten we het hebben van het credo van Karl Popper: de toekomst ligt niet vast, die maken we zelf en dat maakt optimisme tot een morele plicht.
*Is dit een geruststellende gedachte? Eerst zal orde op zaken in de nieuwe Tweede Kamer onder leiding van @PieterOmtzigt moeten worden gesteld. Dat is basisvoorwaarde nr 1.
[Ed Groot is journalist en voormalig Tweede Kamerlid voor de PvdA.]
Stelling: Landenvergelijkingen moet je aan geografen overlaten, zoals de politieke geografie en macro-economen waarbij hun analytische beschouwingen data enn verbanden kunnen opleveren die voor ons inzicht heel nuttig kunnen zijn. Maar gevestigde en dus traditionele wetenschappers zoals economen kijken alleen naar hun eigen economisch-statistieken en denken dan dat ze alles kunnen verklaren en dat is grootse onzin. Daarom kloppen die economische gevolgtrekkingen niet, want ze laten het hele sociale beeld en maatschappelijke kenmerken buiten beschouwing. Daarom overtuigen economen helemaal niet en verworden op die wijze tot technocraten, waarvan we al te veel van hebben en die ook het politieke klimaat verzieken.
Laat onbehagen niet de overhand krijgen (Rob de Lange, Essay/fd, 23 dec. 23)
Nederland is een van de welvarendste landen ter wereld. Toch zwelgen we in misnoegen. Er zijn terechte zorgen, maar elkaar de put in praten is nergens voor nodig. We hebben voor hetere vuren gestaan.
In het kort:
Onbehagen is van alle tijden. De geschiedenis is een aaneenschakeling van crises.
Mensen hebben terechte zorgen, want er is veel achterstallig onderhoud in het publieke domein.
Tegelijkertijd neigen ze ernaar te veel waarde te hechten aan sombere berichtgeving.
Het is belangrijk in gedachte te houden in wat voor bevoorrechte positie we ons bevinden.
Er zijn deze kerst voldoende redenen om onder de boom te somberen: oorlog in Oekraïne, terreur en vergelding in het Midden-Oosten, of — dichter bij huis — de nasleep van de toeslagenaffaire, zorgen om bestaanszekerheid en scherpe politieke tegenstellingen. En dan hebben we het nog niet eens over het groeiende wantrouwen jegens het landsbestuur, het gevaar van uitholling van de zorg en het tekort aan woningen.
Links wijt de malaise in het land aan dertien jaar Mark Rutte en het neoliberalisme. Rechts zoekt de oorzaken voornamelijk bij de massa-immigratie. Maar alle somberaars lijken te vergeten dat Nederland het internationaal nog steeds goed doet, zoals onlangs weer bleek uit de Lijst der lijsten van huiseconoom Mathijs Bouman in het FD. Na Zwitserland, Denemarken en Zweden scoren we het best op concurrentie- en innovatiekracht, brede welvaart en tevredenheid.
We — en zeker de media — richten ons te veel op situaties in plaats van op trends, zo benadrukte de populaire en helaas te vroeg overleden Zweedse arts en hoogleraar gezondheidszorg Hans Rosling. Hij wees consequent op de dalende kindersterfte, succesvolle nieuwe democratieën en het groeiend aantal mensen in de middenklasse dat de armoede ontstijgt. Dat zien we ook in Nederland: zo’n 4,4% van de huishoudens loopt de kans op armoede, het laagste niveau sinds het CBS in 1977 begon met het meten van inkomens.
*Onjuiste gevolgtrekking omdat we in een nieuwe geografische omstandigheden leven en dat betekent dat alle oude mondiale ‘premissen’ niet meer opgaan. We mogen niet meer ‘delibereren’ over “maar 4,4% kans op armoede”, want in deze hooggeïndustrialiseerde en gemiddeld rijke westerse samenleving (‘welvaartswereld’) dient dat percentage 0 te zijn. Hieronder worden daartoe aanzetten gegeven. Maar de conclusie van deze kanttekeningen zal zijn dat we in een visieloze beschaving leven
‘Kortom: als een van de rijkste landen ter wereld zwelgen we in welvaart én onbehagen. De oorzaken voor dat onbehagen zijn ingewikkeld en met elkaar verweven. Het is niet allemaal de schuld van Rutte, de lachende premier die op het Binnenhof komt aanfietsen terwijl hij een appeltje eet. Ook is het niet voor 100% te wijten aan immigranten.
Electoraat op drift
De onvrede in het land kwam ook tot uitdrukking in de verkiezingsuitslag. De PVV van Geert Wilders verraste vriend en vijand met 37 Kamerzetels. Opnieuw werden kiezers, politicologen, sociologen en redacties door deze uitslag overvallen. Net als bij de revolte van Pim Fortuyn begin deze eeuw, de winst van Thierry Baudet en Forum voor Democratie in 2019 en de aardverschuiving die Caroline van der Plas met haar BBB eerder dit jaar veroorzaakte bij de Provinciale Statenverkiezingen.
Het electoraat is dus nog steeds op drift. En niets wijst erop dat de aanzwellende golven van onvrede zich op korte termijn weer terugtrekken. Integendeel: de hoeveelheid stemmen op een tegendraadse partij neemt alleen maar toe. Deze mensen die van hun democratisch recht gebruik hebben gemaakt wegzetten als domrechts en intolerant, zoals sommigen hardnekkig blijven doen, is bij voorbaat de minst constructieve aanpak.
Burgers zijn niet achterlijk
Burgers zijn niet achterlijk en hebben terechte zorgen, die niet louter van financiële aard zijn. Ongereguleerde (arbeids)migratie is wel degelijk op sommige plekken in Nederland ontwrichtend, zeker in combinatie met een chronisch tekort aan woningen en druk op voorzieningen. Waarschuwende woorden dat de komst van duizenden nieuwkomers juridisch nou eenmaal niet tegen te houden is, zijn onbevredigend. De problemen vragen om een geloofwaardige aanpak.
*Zo is het maar net!
De reparatie van het publieke huis zal niet gemakkelijk zijn
Verder leiden openlijke manifestaties van Jodenhaat in de straten van de grote steden begrijpelijkerwijs bij veel mensen tot schrik en irritatie. Dat tegelijkertijd het dreigingsniveau omhooggaat vanwege de toenemende kans op aanslagen door de oorlog in Gaza vergroot het gevoel van onveiligheid. En dan is er ook nog de onzekerheid over de kosten van de energietransitie.
We komen uit een lange periode van bedrieglijke rust. Na de val van de Berlijnse Muur voorspelde menig politicus en wetenschapper dat vrede en voorspoed het nieuwe normaal zouden worden. Dergelijke beloftes hebben ons — inclusief de overheid — in zekere zin gemakzuchtig gemaakt. Gretig omarmden we het idee dat alle mensen deugen en de instituties ons zouden behoeden voor elke vorm van gevaar. Het gevolg van deze onbekommerdheid was dat we het ons bij wijze van spreken konden veroorloven te debatteren over de keuze tussen meer geld voor Defensie of de rollator terug in het basispakket.
*Naar aanleiding van deze opmerkingen over de bedrieglijke rust na de Berlijnse Muur, mag inmiddels vanwege de nieuwe koude oorlogen in Oekraïne en het Midden Oosten met Hamas en Israël de conclusie worden getrokken dat er ook geopolitiek sprake is van een onzichtbaar en sluipenderwijs proces van ‘Actie = Reactie’ , waarmee nog helemaal geen rekening wordt gehouden. Dat houdt in dat alle leerboeken Internationale Betrekkingen en Veiligheidsbeleid herzien dienen te worden. De westerse wereld is niet opgewassen tegen de emancipatie van de oosterse, lees Aziatische wereld, en daarover zal het komende debat over de nieuwe wereldorde uitsluitsel moeten geven. Zie hieronder.
Publieke taken veronachtzaamd
‘De oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten hebben ons ruw wakker geschud: veiligheid is niet vanzelfsprekend. Het laten zakken van het schild en denken dat het wel losloopt kan grote gevolgen hebben voor huis en haard. ‘Wolven en schapen kunnen heel goed samenleven’, schreef Wim Kan, de gevierde politiek cabaretier uit de vorige eeuw in zijn nagelaten dagboeken. ‘Het kost alleen wel veel schapen.’
Sluipenderwijs hebben we publieke taken veronachtzaamd en is er veel achterstallig onderhoud ontstaan. Met als een van de dieptepunten de recente vaststelling dat een groot deel van de 15-jarige scholieren het risico loopt laaggeletterd het onderwijs te verlaten. Een dramatisch toekomstperspectief, dat niet eens zozeer over budget gaat als wel over de vraag hoe we het onderwijssysteem hebben georganiseerd.
*Er is sprake van méér dan alléén ‘15-jarige scholieren het risico loopt laaggeletterd het onderwijs te verlaten’, aangezien binnen de onderwijssferen veel drugskoeriers geronseld worden. Daarover hoor je geen talkshow, want onontgonnen terrein, waarover leerkrachten wel indrukken hebben opgedaan. Laat daar eens onderzoek naar gedaan worden, want schoolverlaters zijn wat naam betreft natuurlijk bekend.
‘De reparatie van het publieke huis zal niet makkelijk zijn. De oprukkende vergrijzing rekt de spankracht van de overheid steeds verder op. Het aantal AOW’ers groeit hard, het aantal werkenden daalt. De gezondheidszorg dreigt onbetaalbaar te worden en de verzorgingsstaat barst uit zijn voegen.
*Deze laatste zin is een juiste constatering, maar daar worden geen conclusies uit getrokken omdat de beleidsmakers en politici Spaans benauwd zijn om belastingen te verhogen en de hele structuur van de budgettaire technieken van de staatshuishouding te reorganiseren. Hoezo deze provocerende opmerkingen? Welnu, een voorzet dat getrokken kan worden aan de ‘transitie’ ofwel reorganisatie van ons staatsbestel door een algehele bezinning op overheidsuitgaven omdat we nog steeds uitgaan van oude en achterhaalde premissen. Om direct – zonder getheoretiseer – een praktisch voorbeeld uit het bovenstaand citaat: ‘gezondheidszorg dreigt onbetaalbaar te worden en de verzorgingsstaat barst uit zijn voegen.’ Er bestaan nu geopolitieke ontwikkelingen die nopen tot herziening van overheidsbeleid. Wat zijn de meest noodzakelijke overheidsuitgaven anno dit tweede decennium van deze nieuwe eeuw. 1. Defensie is de dupe geworden van het grootschalige optimisme na de val van de Berlijnse Muur, zoals boven al opgemerkt, maar dat optimisme is volmaakt ongegrond gebleken omdat de ‘polemologie’ als wetenschapstak van oorlog en vrede vermoedelijk geheel verdwenen is. 2. Opkomende wereldmachten als China/Rusland met vazalstaten hebben binnen één generatie ‘dankzij’ hun autocratische bestuursstructuur als éénmanspartijen zoals Wilders, de wereldmacht overgenomen. Het westen is half verlamd geraakt door een doorwerking van roesachtige gevoelens na de Berlijnse Muur met de ‘overwinning van het liberalisme’, maar omdat dat bleek puur gezichtsbedrog. Kortom, we zullen onze eigen geschapen chaos vanwege ‘achterstallig’ geopolitiek en militair onderhoud moeten herstellen door een Defensiebegroting van 3% bbp voor alle NAVO-lidstaten.
2. Ons Europese intellectuele kapitaal dat gelijkwaardig is aan de VS en China, zal op een geheel nieuwe basis van basis- en voortgezet Onderwijs ook een hoofdthema moeten van het Budgetbeleid moeten worden met zo min mogelijk klassikaal onderwijs, maar met name in het Voortgezet Onderwijs modulair onderwijs zodat toekomstige studenten Hoger Onderwijs de techniek van zelfverantwoordelijkheid onder de knie hebben gekregen. Ook het Onderwijs krijgt dus dezelfde prioriteit als Defensie en Veiligheid. Nog een ander noviteit: stel een permanente studiebeurs in voor werkzoekenden die verkeerde studiekeuzes hebben gemaakt of anderszins zijn afgeknapt op opgedane arbeidservaring. Op latere leeftijd een nieuwe studie aanpakken getuigt van een gezonde levensinstelling en kan meehelpen onze nationale concurrentievermogen te versterken. Sterker, hoe ouder je bent geworden hoe effectiever je kunt studeren, want levenswijsheid doet veel meer dan we nu algemeen denken. Kortom, laat de mens een rol gaan spelen in een levensvullende leerschool. Ook in de periodes tussen de ene en volgende baan in.
3. Hierna het middensegment van overheidsbudgetbeleid. Dit middensegment wordt radicaal anders. Om te beginnen bij Volksgezondheid en Zorg, waar we voortaan uitgaan van zo zuinig mogelijk want de ‘beste zorg ter wereld’ is misleiding en een grove schending van onze hoogmoed. Waarom op basis van die ‘arrogantie’ van de artsenij omdat zij met hun specialismen topinkomens opeisen, terwijl het allemaal belasting- en premiegelden zijn? Weg dus met alle maatschappen en inkoop van de allernieuwste apparatuur, want die luxe kunnen we ons niet meer veroorloven. Alle artsen die in ziekenhuizen werken komen in dienst van dat ziekenhuis en de marktwerking in de zorgsector – als gevolg van het dominerende neoliberale denken – is in feite volkomen failliet. Het ziekenfonds komt weer terug omdat de huidige structuur volkomen heeft gefaald.
Ook het Sociale zekerheidsbeleid is te technocratisch geworden zodat met behulp van de huidige vergrijzing én de veranderde arbeidsmarkt-populatie onvervulbare werkplekken heeft opgeleverd, zodat uitkeringen niet meer nodig zijn. Ook overbodige luxe. En zo kunnen alle departementale begrotingen allemaal stuk voor stuk herzien worden zodat de naoorlogse verzorgingsstaat dat uitstekend in onze Grondwet symbolisch wordt opgesomd in de art.18 t/m 23 opnieuw wettelijk worden gegrondvest.[i] Kortom, de Grindwet is geen statisch geheel maar is door onze hele geschiedenis in vaak en veel veranderd. Kan ook niet anders met een sterk gefragmenteerd geloofsleven zodat iedere denominatie een eigen denken over de grondwet had, zoals oorspronkelijk het calvinistische, gereformeerde, katholieke en liberale – op alfabetische volgorde – Grondwetten die ook heftige parlementaire debatten veroorzaakten. ‘Eenheid’ is dus een illusie gebleken. Geen wonder dat we 17 miljoen bondscoaches ‘geestelijk’ leven in ons tellen.
Afrondend: het oorspronkelijke draagkrachtbeginsel van de vierdeling primaire, secondaire, tertiaire en quartaire/kwartaire sectoren moet herzien worden. Daarmee mag @NwSocContract zich mee bezighouden.
Nieuwe werkelijkheid
‘Lukas Daalder, chief investment strategist bij BlackRock Nederland en FD-columnist, vatte het dilemma onlangs krachtig samen: ‘Structureel wordt de overheid steeds duurder en kan ze inderdaad onze verwachtingen niet meer waarmaken.’ Tel de gestegen rente daarbij op en de conclusie is duidelijk: het tijdperk van gratis geld lenen is voorbij. De hand moet op de knip. Dat gaat pijn doen, waardoor teleurstelling en meer onvrede op de loer liggen.
Niet alles kan meer overal in een land dat binnenkort de 18 miljoen inwoners aantikt
Elk kabinet, ongeacht kleur en samenstelling, dat volgend jaar aantreedt krijgt te maken met deze economische en sociale wetmatigheid: meer uitgaven voor veiligheid, minder inkomsten door vergrijzing. Het is te hopen dat alle 150 onlangs beëdigde Kamerleden en toekomstige bewindslieden dat besef laten indalen. En dat ze in staat zijn nieuwe prioriteiten te stellen aan de hand van een flinke dosis realpolitik in plaats van wensbeleid waarmee de mondige en veeleisende burger naar de mond wordt gepraat.
Om de boodschap van Johan Remkes in herinnering te brengen: niet alles kan meer overal in een land dat binnenkort de 18 miljoen inwoners aantikt. In die nieuwe werkelijkheid horen geen loze beloftes over behoud van bestaanszekerheid voor iedereen of een roekeloze motie waarmee voor €6 mrd de eigen bijdrage wordt afgeschaft, zoals onlangs in de Tweede Kamer geschiedde.
Eerst verdienen, dan pas uitdelen [*Wat een ouderwetse uitdrukking, al hebben de economen dat nog niet door!]
‘Onbehagen is van alle tijden. De geschiedenis is een aaneenschakeling van crises en we staan voortdurend ‘op een keerpunt’. Meestal zegt het onbehagen niet zozeer iets over de werkelijke situatie, maar vooral iets over onze nauwelijks uit te roeien neiging meer waarde te hechten aan sombere berichtgeving dan aan het tellen van onze zegeningen.
*Onzin, het is de visieloosheid van onze politiek die hieraan debet is.
‘Het is belangrijk in gedachten te houden in wat voor bevoorrechte positie we ons bevinden. We leven langer in betere gezondheid, we weten oorlog buiten de deur te houden, de inflatie daalt, er is lage werkloosheid, en we hebben voldoende sterke en innovatieve bedrijven om veel van de problemen voortvarend te lijf te gaan. We hebben voor hetere vuren gestaan.
*Niet alleen ‘belangrijk in gedachten te houden’, maar het omgekeerde geldt ook: onze bevoorrechte positie betekent ook een zware of stevige verantwoordelijkheid ten aanzien van de minder bedeelde landen op aarde en die hebben we te lang vergeten, met dank aan de populisten van ons land. Ook het Buitenlandsbeleid en Ontwikkelingswerk dienen op geheel nieuwe basis te worden opgezet opdat onze opgelopen achterstand weer wordt hersteld. Maar dan zonder technocraten op Buitenlandse Zaken.
‘Geen reden dus om onszelf [sic] de put in te praten. Dat is nergens voor nodig. Zolang we maar beseffen dat het leven gewoon hard werken is voor overheid én burgers, en dat we het geld weer eerst moeten verdienen voordat we het kunnen uitdelen.
*’ … nergens voor nodig? Wat een miskenning van de werkelijkheid waarin we zijn terechtgekomen.
Artikel van Leon Verdonschot, Nieuwe Revu, 22-12-23
Beste Pieter Omtzigt,
Dat we een Tweede Kamer hebben met nieuwe verhoudingen, werd afgelopen week duidelijk bij het eerste landbouwdebat. Nederlandse boeren hebben vele jaren meer mest over hun velden mogen uitrijden dan boeren in veel andere Europese landen. Om dat zo te houden, deed minister Schouten van Landbouw enkele jaren geleden beloften aan Brussel, over strengere controles op fraude. Van die beloften is geen ene moer terechtgekomen, dus verloor Nederland uiteindelijk zijn uitzonderingspositie. Vanaf volgend jaar mogen Nederlandse boeren minder mest uitrijden. Overtredingen begaan, verbetering beloven en die beloften niet nakomen, dat heeft consequenties: een kind snapt dat.
Maar ja. Een kind misschien wel, maar onze Tweede Kamer wordt inmiddels drukbevolkt door types die én graag doorgaan met boeren wijsmaken dat verduurzaming van de landbouw helemaal niet onvermijdelijk is, én die graag Europa overal de schuld van geven, ook van de gevolgen van jaren zélf de milieuregels overtreden. Dus stond het gloednieuwe BBB-Kamerlid Cor Pierik landbouwminister Adema voor te houden: ‘Nederland moet in Brussel met de vuist op tafel slaan.’ Niets zo pijnlijk als een dader die zichzelf een slachtoffer waant. En dan op tafel slaat, met een vuist vol verwarring.
Maar het kan nog veel erger. Er kwam nog een ander voorstel langs afgelopen week. Ook de nieuwe Kamercommissie Defensie kwam bij elkaar. Er stond een belangrijk punt op de agenda: het ‘besluitpunt steun Oekraïne in 2024’. Na een jaar en negen maanden aan Russische agressie is de behoefte aan militaire en humanitaire steun groter dan ooit. Juist de zekerheid van onverminderde steun op lange termijn is cruciaal. In Oekraïne wordt de vrijheid bevochten. Van het land zelf, en uiteindelijk die van ons.
Van Thierry Baudet weten we dat hij Poetin bewondert. Hij hield in de Tweede Kamer ooit een lofzang op de ‘mannelijke, viriele’ leiders van Rusland, waar onze ‘verwijfde’ politici zo schril tegen afsteken. Poetin is de man die Baudet eigenlijk zou willen zijn; in zijn stoutste dromen ruikt de Russische dictator zelf naar lavendel. Baudet was deze week gespeeld woedend omdat zijn fractie een week is geschorst, omdat ze zich voor de zoveelste keer niet hadden gehouden aan de regels voor het opgeven van neveninkomsten. Ook hier weer: wat is dat toch met rechtse populisten, zogenaamd altijd voor law and order, dat ze zo’n moeite hebben om te aanvaarden dat ook éígen overtredingen consequenties hebben? In het Rusland van Poetin loopt het anders af met oppositieleden: die verdwíjnen.
Geert Wilders heeft altijd omzichtiger dan Baudet om Poetin heen gedraaid. Maar wat afgelopen week gebeurde was veelzeggend, en letterlijk levensgevaarlijk. De PVV stelde in de Kamercommissie voor om die steun aan Oekraïne voor het komend jaar controversieel te verklaren. Dat zou het einde van die steun betekenen.
U bent de man die van Geert Wilders de garantie wil dat hij de rechtsstaat respecteert. Ik mag aannemen dat u ook de man zult zijn die van de leider van Partij voor de Vrijheid de garantie wil dat Nederland blijft staan voor precies die vrijheid, ook in Oekraïne.
*Een terechte aanmaning. Zou/zal dit het thema worden waarop het gaat knallen tussen Wilders en @NwSocContract? We zijn benieuwd.
[122[i]] ‘Als een overheid er in belangrijke kwesties niet in slaagt duidelijk te maken wat het collectieve belang is, dan valt een land vanzelf uiteen in deelbelangen, in groepen die hun eigen belang gaan verdedigen, hun onvrede gaam omzetten in actie. Die onvrede bevindt zich meestal aan de onderkant van de samenleving, bij de have-nots. Zij zien met lede ogen aan hoe de rijken rijker worden zonder dat zij er zelf garen bij spinnen. Hun verlangen naar een iets groter deel van de koek is volledig terecht; dat hun dat wordt onthouden komt even volledig voor verantwoordelijkheid van de grootverdieners die liever graaien dan delen.’
*Mijn aantekening bij het lezen van dit schitterende schotschrift [143 blz] is dat onze politieke crisis wordt veroorzaak door:
Alle rechtse volkspartijen en politiek populistische en politiek-radicale of extreme partijen ondergebracht kunnen worden onder ‘domrechts’;
Alle linkse partijen onder ‘lui-links’ omdat er niet meer aan visieontwikkeling wordt gedaan omdat daarvoor geen tijd wordt gereserveerd;
Alle populisten op rechts en links onder ‘tijdelijke’ verschijnselen vanwege het gebrek aan kennis en onderhoud van de ‘grote’ formaties, zodat nu al te voorspellen is dat na de grote winst van PVV en bij een volgende verkiezingsronde sprake zal zijn van een dramatisch verlies vanwege hun afhankelijkheid van fouten en blunders van de gevestigden, te weten de traditionele volkspartijen. Allemaal eendagsvliegen, zo zullen toekomstige trendwatchers deze tijd gaan beoordelen.
Kortom, de conclusie luidt politiek als geheel wordt nog steeds – en dat is de enige constante factor – bepaald door ego’s en manipulatoren. Daarom boeken zij geen stabiele voortuitgang en zullen op redelijk korte termijn – tien jaar – geen politieke partijen meer bestaan. De bevolking is nu formeel[ii] ontwikkeld genoeg om zelfstandig politiek te bedrijven via een – nieuw op te richten vorm van een directe democratie.
[ii] Formeel wordt hier bedoeld als ‘institutioneel’; maar de werkelijkheid van ‘ontlezing’ onder de jongste generaties maakt dat het ontwikkelingspeil dramatisch in elkaar is gestort vanwege het overmatige gebruik van sociale media. Kranten worden niet meer gelezen.
Met Martin Bosma krijgt de Kamer een ultieme provocateur als voorzitter (Bas Knoop, Profiel/fd, 21 dec, 23)
PVV’er Martin Bosma beweert als voorzitter ‘knetterneutraal’ te zijn. Maar met zijn grievende uitlatingen over de linkse elite en het multiculturalisme heeft hij onmiskenbaar bijgedragen aan de toegenomen polarisatie in de politieke arena. ‘Provoceren is de essentie van Martin.’
‘Over politiek praatten we nauwelijks. Zijn droom was om op televisie te komen met een eigen late night talkshow’, zegt een streekgenoot van Martin Bosma die hem in New York meemaakte. Foto: Sem van der Wal/ANP
‘Wat opvalt is dat, telkens weer, de kritiek op het beeld komt uit de zogenaamd “intellectuele hoek”. Dit advies volgend, zou betekenen dat u met aan politieke doodsverachting grenzende arrogantie voorbijgaat aan wat het publiek, bestaande uit uw kiezers, werkelijk vindt.’
Bovenstaande citaten komen uit een brief die stichting De Houtwerker voorjaar 1987 verstuurt aan de gemeenteraad van Zaanstad. De stichting ijvert dan al maanden voor de terugkeer van het beeld De Houtwerker naar Zaandam, in de jaren zestig ontworpen door de Joegoslavische beeldhouwer én gastarbeider Slavomir Miletic. Voorzitter van het actiecomité is de dan 22-jarige Martin Bosma.
‘Deze brief heeft Martin geschreven, zeker weten’, zegt Jan-Kees Emmer, die samen met Bosma de stichting eind 1986 oprichtte. Emmer, die later zou opklimmen tot adjunct-hoofdredacteur bij De Telegraaf, en Bosma werken op dat moment als jongste bediende op de redactie van de lokale krant De Zaanlander. ‘Zijn schrijfstijl, het opkomen voor de gewone Zaankanter en het afzetten tegen de elite, het is Martin ten voeten uit.’
Middeleeuwse woestijnideologie
Na twee eerdere mislukte pogingen bemachtigde PVV’er Martin Bosma (59) vorige week een van de meest gezaghebbende functies in de representatieve democratie, die van voorzitter van de Tweede Kamer. Een verkiezing waar een deel van politiek Den Haag, vooral de linkerflank, zichtbaar mee worstelt. Vriend en vijand zijn het erover eens dat Bosma, al sinds 2010 ondervoorzitter, debatten vaardig, efficiënt en met de nodige humor leidt.
Tegelijkertijd is Bosma iemand die met zijn grievende uitlatingen over de ‘linkse elite’ en het multiculturalisme onmiskenbaar heeft bijgedragen aan de toegenomen polarisatie in de politieke arena. Kan iemand die in het verleden sprak van een ‘nepparlement’, stelt dat er in Nederland sprake is van ‘omvolking’ en de islam afdoet als een ‘middeleeuwse woestijnideologie’, wel Kamervoorzitter zijn?
Zelf ziet hij geen enkel probleem. Bosma beloofde na zijn verkiezing ‘knetterneutraal’ te zijn. En in 2021, toen hij zich ook kandideerde, zei de PVV-veteraan: ‘De meerderheid beslist en dat voer ik ook uit, wat het ook moge zijn.’
Rood nest
Bosma groeit op in een rood nest in de Zaanstreek en ontwikkelt al op jonge leeftijd een passie voor journalistiek. Hij schrijft voor de schoolkrant en later, tijdens zijn studententijd, voor De Zaanlander. Hoewel Bosma in die tijd geen uitgesproken politiek profiel heeft, is zijn manier van communiceren onveranderd gebleven.
‘Martin schreef ooit voor de schoolkrant een artikel over de EO-Jongerendag’, zegt Emmer, die zich Bosma herinnert als een ‘ietwat flegmatieke’ jongeman met wie je ‘onbedaarlijk hard kon lachen’. ‘Dat stuk was geschreven op een manier zoals wij hem nu ook kennen. Zonder schuttingtaal, maar wel vilein, scherp en boordevol provocaties richting de jongeren die daar aanwezig waren.’
Na zijn studie politicologie trekt Bosma begin jaren negentig naar New York. Hij studeert er sociologie en werkt onder andere voor ABC, CNN en RTL Nieuws. Pieter Woudt, die net als Bosma opgroeide in de Zaanstreek, spreekt in New York regelmatig af met Bosma. ‘Martin was altijd heel gevat en had een groot talent om dingen te organiseren’, zegt Woudt, die in New York creatief directeur is van Kikkerland Design. ‘Over politiek praatten we nauwelijks. Zijn droom was om op televisie te komen met een eigen late night talkshow.’
‘De meerderheid beslist en dat voer ik ook uit, wat het ook moge zijn’ ~ Martin Bosma bij zijn kandidaatstelling in 2021
Toch zijn het naar eigen zeggen zijn Amerikaanse jaren die Bosma politiek gevormd hebben. Hij komt in de VS in contact met verschillende conservatieve intellectuelen die zijn blik op de wereld veranderen, al voert hij in 1992 nog wel campagne voor de Democraat Bill Clinton.
Kopvoddentaks
Het is uiteindelijk de moord in 2004 op Theo van Gogh die Bosma aanspoort de politiek in te gaan. Kort erna sluit hij zich aan bij Geert Wilders, die heeft gebroken met de VVD. ‘Het was nu of nooit’, schrijft Bosma in zijn boek De schijn-élite van de valse munters (2010). ‘Het anti-immigratiegeluid moest eindelijk maar eens zijn vaste plek in de politiek krijgen.’
Ondernemer Erik de Vlieger is aanvankelijk verbaasd dat Bosma aan de slag gaat bij de PVV. Begin deze eeuw werkt hij korte tijd intensief samen met Bosma, die dan directeur is van Colorful Radio. Deze multiculturele radiozender behoort tot de Nederlandse Radio Groep van De Vlieger. ‘Bij Colorful zaten we heel erg in de inclusiviteit’, zegt De Vlieger, die Bosma herinnert als iemand die altijd ‘direct en eerlijk communiceerde’. ‘We maakten radio voor iedereen. Geel, zwart, wit, het maakte niet uit. Toen Martin zich aansloot bij de PVV had ik daar wel een mening over. In die tijd dacht ik dat de PVV een ultrarechtse partij zou worden. Ik denk daar nu genuanceerder over.’
Bij de PVV ontpopt Bosma zich tot de adjudant van Wilders. Hij schrijft veel van Wilders’ speeches, zet campagnes op en wordt aangemerkt als de geestelijk vader van de omstreden term ‘kopvoddentaks’. Hoewel Wilders hét gezicht is van de eenmanspartij, deinst Bosma er niet voor terug om ook zijn visie op de wereld te etaleren. Daarin bombardeert Bosma de islam en de linkse elite consequent tot de grote vijand.
‘Technisch gezien is hij een fantastische voorzitter, maar je kunt er niet omheen dat hij in het verleden een aantal abjecte uitspraken heeft gedaan.’ ~ Jeugdvriend Jan-Kees Emmer
‘Moslimimmigratie is een werktuig voor het bereiken van (..) het einde van de natiestaat’, schrijft hij in De schijn-élite. ‘De grondtoon is dat het oude Nederland vervangen moet worden door een nieuwe postraciale Multiculturele Heilstaat.’
Links-liberale inteelt
Bosma is ervan overtuigd dat alleen een rechtse meerderheid in de Kamer niet voldoende is om een einde te maken aan de ‘dictatuur van hoogopgeleiden’. Het draait volgens hem om wie het voor het zeggen heeft in instituties als het onderwijs, de media en de rechtspraak. Afgelopen juli stelde Bosma in de Kamer dat hij ‘dolgraag af wil van de manier waarop onze instituties zijn ingevuld’. ‘Dat is namelijk allemaal links-liberale inteelt.’
Het zijn dit soort teksten en uitspraken waarom Bosma volgens een deel van de Kamer zich diskwalificeert als Kamervoorzitter. Jan-Kees Emmer wil zijn jeugdvriend ‘het voordeel van de twijfel geven’. ‘Technisch gezien is hij een fantastische voorzitter, maar je kunt er niet omheen dat hij in het verleden een aantal abjecte uitspraken heeft gedaan. Provoceren is de essentie van Martin.’
[Cv: 1964 Geboren op 16 juli in Wormer; 1990 Studie politicologie aan de UvA 1992 Master sociologie aan de New School for Social Research in New York; 1981-1999 Journalist, bij onder andere De Zaanlander, CNN, ABC, RTL Nieuws en Veronica Nieuwsradio; 2000-2001 Manager, Cameo Newsbites; 2002-2003 Directeur Colorfol Radio;
*Dit debat nu volgend, vraagt de burger zich natuurlijk af of de start van de ‘informatiefase’ betekent dat Wilders meegaat in de handhaving van het Parijse klimaatakkoord? En zo niet, waarom @NwSocContract niet bij de formele afsluiting van de verkennersfase niet is afgehaakt?