18 Monday May 2020
Tags
In een zwak en gewond Europa verliest Nederland grote voordelen (Andrea Perugini, Opinie/fd, 18-5-20)
03 Sunday May 2020
07 Saturday Sep 2019
Tags
Nieuwe koers De nieuwe EU-gezinde regering van Italië kreeg direct de zegen van financiële markten. Maar groei zal veel lastiger worden.
Marc Leijendekker (Katern Economie, nrc.nl, 6 september 2019)
29 Thursday Aug 2019
Posted in EU, Italie, Uncategorized, ZuiverheidversusPopulisme
Tags
Centrumlinks coalitie in Italië een stuk dichterbij na akkoord over Conte (Han Dirk Hekking, Europa/fd, 29-8-19)
De Vijfsterrenbeweging (M5S) en PD zijn akkoord over een comeback van premier Giuseppe Conte. De partijloze, populaire voormalige minister-president is volgens beide partijen de aangewezen persoon om een regeringscoalitie van de sociaaldemocratische PD en anti-establishmentpartij M5S te leiden.
(…)
De keuze voor Conte heeft alvast de steun van M5S-oprichter Beppe Grillo. Maar Grillo stelde woensdagavond ook dat de premier een kennelijk technocratisch team moet samenstellen van ‘competente’ ministers, ‘absoluut van buiten de politiek‘. Die eis kan een hinderpaal zijn voor de nieuwe regering.
Waar de politiek faalt kunnen alleen technocraten uitkomst bieden. Als ze maar goed communiceren met de publieke opinie. Alleen op die manier kan populisme als egotripperij tegengehouden worden.
https://fd.nl/economie-politiek/1314904/centrumlinkse-coalitie-in-italie-een-stuk-dichterbij
22 Thursday Aug 2019
Tags
Wat zijn de scenario’s voor de politieke crisis in Italië? (Marc Leijendekker, nrc.nl, 21-8-19)
Regeringscrisis Na de val van de Italiaanse populistische coalitie moet president Sergio Mattarella een uitweg zoeken uit de crisis. Wat zijn precies zijn opties en waar zetten de politieke kopstukken op in?
Sergio Mattarella, president
‘Dit is het moment waarop een president macht heeft in Italië, want hij of zij is de enige die het parlement kan ontbinden en vervroegde verkiezingen kan uitschrijven. Mattarella heeft twee aan elkaar verbonden hoofddoelen. Hij wil politieke instabiliteit voorkomen. Die zou, gezien de enorme rentebetalingen die Italië moet doen, kunnen leiden tot onrust op de financiële markten, zeker wanneer er geen begroting komt waarmee Brussel akkoord is. Mattarella wil ook voorkomen dat Italië op afstand komt te staan of zelfs breekt met de Europese Unie en de eurozone – reden om bij de formatie vorig jaar kandidaat-ministers af te wijzen. Er wordt hem nog een doel toegeschreven: voorkomen dat in 2022, wanneer het parlement een nieuwe president kiest, deze keuze wordt bepaald door hard-rechtse nationalisten.’
Deze taakomschrijving getuigt van wijsheid die de Italianen wel kunnen gebruiken om het rechtse populisme in bedwang te houden.
09 Friday Aug 2019
Posted in gebrekaanvoorlichting, Italie, kernenergie
Tags
Een aarzelend verzet komt op tegen atoomenergie (Yvonne Scholten, Het Vervolg/de Volkskrant, 19 mei 1979)
Er was niets aan de hand, gevaarlijk was het helemaal niet: zo verkocht de Italiaanse regering dorpen en landstreken haar kerncentrales. Maar het verzet is groeiend, na Harrisburg is zelfs de communistische partij gaan aarzelen, het lonkt weer naar de olieproducerende landen. Door Yvonne Scholten.
‘Tot een jaar of twee geleden werd in Italië nauwelijks over kernenergie gesproken. De informatie was miniem en in de politieke partijen speelde het probleem geen rol. In het land fungeren drie kleine centrales, keurig verdeeld over Zuid-, Midden- en Noord-Italië. In een van de zuidelijkste en armste provincies, Basilicata, bevindt zich een opslagplaats voor radioactief afval. In het noorden, in het dorp Caorso aan de Po, kregen de inwoners op een goede of zo men wil slechte dag te horen dat in hun gemeente een kerncentrale van 850 megawatt gebouwd zou worden. De meesten hadden in de verste verte geen idee wat een kerncentrale van 850 megawatt voorstelt, de eerste oliecrisis en autoloze zondagen waren inmiddels achter de rug, het gemeentebestuur werd platgepraat door regeringsexperts die uitlegden dat kernenergie absoluut noodzakelijk [sic] was en gaf zijn toestemming. De experts verzekerden dat alles absoluut veilig [sic] was en dat er geen enkel gevaar dreigde voor de omwoners. De centrale van Caorso is inmiddels in de experimentele fase, maar het is niet duidelijk wanneer zij gaat werken, omdat er nogal wat defecten zijn ontdekt.
Inmiddels is ook in Italië een beweging tegen kernenergie ontstaan. Er wordt informatie verspreid en er zijn actiecomités opgericht. De gemeente raadsleden van Caorso hebben spijt als haren op hun hoofd dat ze ooit toestemming hebben gegeven. Een gemeenteraadslid verklaarde: “Als we geweten hadden waar het werkelijk om ging en aan welke gevaren we onze gezinnen blootstellen, hadden we dat monster nooit hier neer laten zetten.”
(…)
De provincie heeft geen enkel deugdelijk plan klaarliggen om op te treden mocht er ooit een ongeluk in de centrale gebeuren. (…)
De grootste angst is dat kleinere ongelukken, lekkages bij voorbeeld, eenvoudig verzwegen zullen worden. Ook in dit verband wordt Seveso [milieudrama https://nl.wikipedia.org/wiki/Sevesoramp%5D genoemd, waar de bevolking veertien dagen lang in de maling werd genomen. (…)
Dit artikel blijkt niet via Google te vinden op te sporen; het beslaat een hele bladzijde en is dus te lang om helemaal weer te geven. Het bovenstaande is symptomatisch genoeg om het artikel in het archief te blijven bewaren. Wellicht bij milieuorganisaties bewaard en in te zien.
11 Monday Feb 2019
Tags
Rome gooit zijn eigen glazen in (Commentaar, Overzicht/fd, 11-2-19)
‘Zelden was de relatie tussen de buren Frankrijk en Italië de afgelopen decennia zo slecht als nu. Frankrijk haalde donderdag zijn ambassadeur uit Rome terug, nadat de Italiaanse vicepremier Luigi Di Maio dinsdag in de buurt van Parijs een onderhoud had gehad met een radicaal boegbeeld van de Franse Gele Hesjes.’
(…)
Salvini’s door slechte peilingen geplaagde coalitiegenoot Di Maio heeft de Lega-strategie van Frankrijk jennen overgenomen. Maar anders dan Salvini is Di Maio geen door de wol geverfde politicus — dus gaat hij nu over de schreef. Immers, in het diplomatieke verkeer in de EU is het volledig ongepast dat een vicepremier van het ene land zo openlijk een protestbeweging in een buurland omarmt.
Natuurlijk tracht Macron ook politiek garen te spinnen uit deze affaire. Maar Di Maio’s overleg met de Gele Hesjes is een daad van politiek amateurisme, die goodwill kost, de internationale standing van de Italiaanse politiek een slag toebrengt en de bereidheid van andere lidstaten om met Rome samen te werken, nadelig kan beïnvloeden.
Het is daarbij niet voor het eerst dat de coalitie van Lega en M5S haar eigen glazen ingooit. De publieke ruzie met Brussel over het laten oplopen van het Italiaanse begrotingstekort deed de rente stijgen en drukte de economische groei, waardoor de financiële problemen in Rome verergeren. De Italiaanse burgers, die hoopten dat de verkiezingen in maart 2018 tot een frisse wind in Italië zou leiden, zijn de grote verliezers.
Wat een puinhoop wordt de EU toch…
05 Saturday Jan 2019
Tags
‘Het is onze dwaze ambitie de Italianen te veranderen’ (Jan Dirk Hekking, Europa/fd, 5-1-19)
‘Dezer dagen maakt de oud-bestuurder van het Internationaal Monetair Fonds overuren via zijn Osservatorio CPI, een denktank die de overheidsfinanciën analyseert. Hij is een vooraanstaande speler in de discussie over waar de onconventionele coalitie van Lega en M5S mee bezig is. Die speelt zich deels af op sociale media, bij uitstek het domicilie van Lega en zeker M5S.
Cottarelli waagt zich ook in die arena, al koos hij er begin 2018 voor om via ‘oude media’ een signaal af te geven met zijn boek De zeven dodelijke zonden van de Italiaanse economie. Dat zijn belastingontduiking, bureaucratie, trage rechtspraak, corruptie, de kloof tussen Noord en Zuid, vergrijzing en de problemen van Italië met de euro.’
Wat de founding fathers van de huidige EU, de toenmalige EGKS, EEG en EG, destijds niet hadden kúnnen voorzien of zelfs maar bevroeden is, dat de ratio van de Unie-besluitvorming zo gammel zou verlopen dat iedereen die wilde maar lid kon worden van dit laboratoriumexperiment. De resultaten werden zichtbaar met de eurocrisis, die aan de basis lag van de huidige onvrede en het anti-EU-sentiment.
Omdat zichtbaar werd en is gemaakt wat voor besluitvormende puinhoop de Samenwerking – lees: samenwerkende Unie – vanaf het begin was met het enige doel dat ons toen (en in het nu ook) voor ogen stond (en het huidige) was: de economisch-financieel meest (koop)krachtige machtsblok ter wereld te worden, want mogelijk – zo werd gedacht – als de VS eenmaal was verslagen als grootste markt met het grootste inwoneraantal. En dus de dominante topeconomie.
Dat moest in de hoofden van de toenmalige Europese top haalbaar zijn, alleen om het geografische feit van ons gezamenlijke inwoneraantal als de hele EU eenmaal gevormd was en dus met de aangroei van nieuwe lidstaten. De VS met 380.000.000 inwoners en de Unie uitlopend naar een half miljard.
Maar met zwakke economieën van lidstaten waren al twijfels bij Europese economen (ook van CDA-huize), maar daar werd geen aandacht aan geschonken. Ook werd het niet voor mogelijk gehouden dat er populistische regeringen konden ‘opstaan’ die regeringen gingen vormen en daarmee de weerstand van het ‘volk’ gingen versterken.
Natuurlijk is Griekenland het historische voorbeeld dat werd toegelaten op basis van frauduleuze data die aan Brussel werden geleverd, maar de huidige Italiaanse regering laat evengoed zien welke grote ‘steken’ er zijn gemaakt bij de laatste toetreders in het eerste decennium van deze eeuw. Dat Roemenië nu halfjaarlijks voorzitter van de EU is omdat ze aan de beurt zijn, en dat is natuurlijk te dwaas voor woorden.
Maar een founding father als Italië met de boven geciteerde uitspraak over belastingontduiking etc. is ook te gek en dwaas voor woorden. De machtswellust van de eerste commissies (of misschien commissievoorzitters) breekt ons dus nu in sterkere mate dan voorheen op, omdat alle potentiële hindermachten de toekomst van de EU kunnen verstieren.
Kortom, omdat we het ideaal van eenheidsbewustzijn van de EU in het huidige chaotische wereldbeeld dringend nodig hebben én omdat we kunnen gaan aantonen dat een democratischer EU wel degelijk mogelijk is, zelfs een toonbeeld voor de wereld kan worden, dienen we nu een democratisch(er) EU te gaan opbouwen, die nog in geen velden of wegen zichtbaar is.
Noch de Commissie, noch de Europese Raad heeft enig benul hoe de Unie democratisch beter kan gaan functioneren en dat te organiseren. En dat dient te veranderen, zeker nu de Italiaanse zwakten zijn benoemd via dit schitterende interview, en nu we handgrepen hebben om te analyseren hoe die zwakten uit het verleden kunnen worden hersteld. Europeanen kennen een achtergrond als idealisten en dat wordt dus de basis waarop ‘wij’ aan de wereld willen tonen dat dát idealisme de toestand in de wereld en te beginnen bij de EU zelf, kan verbeteren.
29 Saturday Dec 2018
Tags
Regeren op z’n Italiaans (Caroline de Gruyter, In Europa/nrc.nl, 29-12-18)
Je kunt denken: dit is Italië. Maar wat hier gebeurt, is van groter belang: een regering die claimt dat ze uit naam van het volk regeert, passeert de organen die het volk tot zijn beschikking heeft om invloed te hebben op het beleid. De Amerikaanse politicoloog Elmer Eric Schattschneider schreef in zijn beroemde boek The Semisovereign People: A Realist’s View of Democracy in America (1960) dat je de democratie geen slechtere dienst kunt bewijzen dan door het volk als gigantische verzameling individuen een soort magische macht toe te dichten: „Wat 180 miljoen mensen spontaan kunnen doen, op eigen initiatief, is niet meer dan wat een locomotief kan doen zonder rails.” Die rails, daarmee bedoelde hij de parlementaire democratie. Het beste politieke systeem, schreef Schattschneider, is er een waarin regering en parlement namens het volk een heleboel besluiten nemen met minimale betrokkenheid van het publiek – behalve over een paar écht belangrijke onderwerpen, waarover alleen kan worden beslist met maximale inbreng van het volk. Met routinezaken en bijzaken val je de mensen zo min mogelijk lastig, maar als het écht belangrijk is haal je ze erbij. Wat in Italië gebeurt, en in andere landen die „namens het volk” en „tegen de elite” worden gerund, is exact het omgekeerde. Men schreeuwt de keel hees over dalende migratiecijfers, een advertentie van de premier, of iemand die niet is uitgenodigd voor een talkshow. Cruciale issues blijven vrijwel onbesproken. Je zou bijna denken: geef mij die vreselijke oude elite maar.
Deze coalitie van volkspopulisten valt op deze manier genadeloos door de mand. Het volk via het parlement krijgt geen inspraak, laat staan gelegenheid om te debatteren. Als dat zo gaat met populisten die aan de macht komen, dan is het snel gedaan met dit parlementaire stelsel, of dat nu het Italiaanse dan wel onze Tweede Kamer is. Het is overal één pot nat, hetzij door populisten die aan de macht komen, dan wel dat oude elites hun plichten verzaken. Dat maakt als positieve conclusie dat het parlementaire stelsel overal op apegapen ligt en dat het sneller dan gedacht zal worden vervangen door een directe democratie, die ik op deze plek al nauwkeurig heb afgebakend (zie ‘Het wordt tijd …’ onder de categorie directedemocratie).
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/12/28/regeren-op-zijn-italiaans-a3127239#/handelsblad/2018/12/29/#112
22 Thursday Nov 2018
Tags
Eurogroepvoorzitter Mario Centeno: eurobegroting versterkt de muntunie (Ulko Jonker, EUROPA/fd, 22-11-18)
‘Een zeer uitgesproken lid’ van zijn Eurogroep, vindt voorzitter Mario Centeno zijn collega Wopke Hoekstra. De opvolger van Jeroen Dijsselbloem als voorzitter van de Eurogroep bezocht woensdag Den Haag omdat daar dus een uitdaging ligt. Nederland bokst volgens hem ‘boven zijn gewichtsklasse’ en heeft stevige opvattingen. Dus heeft hij Hoekstra nodig voor het plan voor verdieping van de eurozone waarover de Eurotop van regeringsleiders zich in december buigt.
Behalve over vervolmaking van de bankenunie met een Europees depositogarantiestelsel, overheidsschulden houdbaar maken en hervormen van het ESM-noodfonds gaat het ook over een gemeenschappelijke begroting, een ‘stabilisatiemechanisme’ waarmee landen tegenvallers kunnen opvangen. Daar wordt in Den Haag allergisch op gereageerd. Maar de Portugese minister van financiën laat zich daardoor niet uit het veld slaan, blijkt tijdens een gesprek na zijn ontmoeting met Hoekstra.
U zei aan het begin van de week dat het voorstel van Duitsland en Frankrijk voor een fiscaal mechanisme oftewel eigen begroting binnen de eurozone, ‘een doorbraak’ is. Waarom?
‘Het is een doorbraak omdat het voortbouwt op eerdere voorstellen en toch de grootste zorgen over de financiering wegneemt. Door het binnen de meerjarenbegroting van de hele EU op te nemen, komt het daar niet bovenop. En het is gericht op het versterken van convergentie en concurrentiekracht. Als we dit kunnen opnemen wordt ons decemberpakket veel sterker.’
Dan hoeft u alleen Wopke Hoeksta nog maar te overtuigen dus.
Lacht: ‘Ja, zo gemakkelijk is het’. Serieus: ‘Maar omdat het plan nu uitgaat van 2021 als startdatum, geeft het ons tijd om eraan te werken.’
Maar Hoekstra zegt dat de details ontbreken. Wat moet bijvoorbeeld de omvang zijn van zo’n faciliteit?
‘Daar is niet over gesproken, ik vind dat nu niet zo relevant. Economisch gezien gaat het erom dat we hiermee een knelpunt in de opzet van onze economische en monetaire unie aanpakken. Dan gaat het niet om de omvang. Het zal werken in de marge.’
Dus het is symbolisch en politiek?
‘Dat is het. Zo doen we dat meestal in Europa. Een embryo dat groter kan worden in de toekomst. Als het doelmatig blijkt dan… Een van de beste manieren om economisch beleid uit te voeren is voorzichtig beginnen, evalueren en nog eens evalueren en er dan verder aan bouwen. We zijn in Europa niet zo gewend aan deze benadering, maar als econoom geloof ik niet in “Big Machines”, maar in incrementeel en marginaal. Dat is de truc.’
Dit is de enige realistische opvatting van Centeno in dit vraaggesprek. Het probleem van het verkiezing van Zuid-Europeanen als voorzitter van eurogroep is hiermee ook duidelijk: buiten crisisomstandigheden ligt de eurogroep stil, er wordt alleen op de winkel gepast. Ideeënbouwers als zijn voorganger Jeroen Dijsselbloem worden dan node gemist.
Maar wat wilt u er dan uiteindelijk mee bereiken?
‘Een nieuw instrument in het leven roepen dat convergentie kan bevorderen, het naar elkaar toe laten groeien van economieën. Dat is in een monetaire unie een heel lang proces. Neem de meest succesvolle monetaire unie: de VS. De meeste convergentie daar werkt via de begrotingscapaciteit. Natuurlijk heb je ook een goed functionerende arbeidsmarkt en een kapitaalmarktunie nodig. Maar dit is het belangrijkste. Dit is geen transferunie.’
Daarmee tracht Centeno zich onder zijn bewijslast uit te wurmen.
Sprekend over convergentie: komt er een moment dat Italië weer inbindt in de eurozone?
Daar heb ik één woord voor, wat ik altijd op convergentie plak: geduld. Dat betekent niet achterover leunen en wachten. We hebben een hervormingsproces nodig. Maar Italië heeft nogal wat hervormingen doorgevoerd de laatste jaren, op de arbeidsmarkt, in het pensioenstelsel, de financiële sector. We moeten het echt tijd gunnen.’
Dut is een bewering en aanname die onbewijsbaar is, want de voorgaande regering heeft pogingen in het werk gesteld maar de huidige heeft alles op losse schroeven gezet.
Italië zet toch juist stappen terug ten opzichte van die hervormingen?
‘Ze hebben een andere richting genomen en in een aantal gevallen wijkt dat af van wat eerder is ingezet, maar er ligt nog heel veel werk wat tijd nodig heeft. Ze moeten hun schuld serieus nemen en die hervormingen aanvullen. Als ze daarmee groei genereren, komen ze er wel. Italië is een heel groot en rijk land. Het heeft nog veel potentieel.’
Met dergelijke standpunten dient er één conclusie te worden getrokken: mocht Italië moeten aankloppen bij het IMF en ECB, dan kan er niet op hulp worden gerekend wegens doelbewuste sabotage van bestaande afspraken.
Is dat vertrouwen er ook tussen Italië en de andere europartners?
‘Zeker en de dialoog kan niet stoppen. Er zijn in de politiek altijd alternatieven, maar het vraagt om beleid dat geloofwaardig is en de gemeenschappelijke regels respecteert.’
Deze nieuwe eurogroepvoorzitter gaat het dus heel moeilijk krijgen.
Uw collega Hoekstra is bezig met groepsvorming met gelijkgezinde landen. Is hij leider van een blok dat strikte naleving van de regels eist en op de rem staat?
‘We zijn ministers van financiën van volwassen democratieën en uiteindelijk weten we allemaal heel goed wat het belang is van het economische en fiscale beleid in onze landen. En bovendien hebben we allemaal hetzelfde gezamenlijke doel: stabiele groei en gezonde overheidsfinanciën.’
