Nederlandse wet laat een veroordeling van Wilders niet toe (Paul Cliteur, opinie/Trouw, 18 november)
Collega-Kamerleden moeten gewoon met Wilders in discussie over de vraag of het verstandig is om minder Marokkanen te wensen
(…)
# Het zal ook tot een verstoring van de trias politica[1] leiden (de rechter op stoel van de wetgever) met alle negatieve gevolgen van dien.
Deze enkele zin is erg misleidend – niet voor een ondubbelzinnige uitleg vatbaar -, aangezien van een verstoring van de trias politica geen sprake is als overal om ons heen[2] toetsing plaatsvindt en ons constitutioneel toetsingsverbod[3] uniek is in Europa. Wij zijn de grote uitzondering op de bepaling dat de rechters nooit de plaats kunnen innemen van volksvertegenwoordigers, die in de geest de wet hebben opgesteld en vastgelegd. Die formulering mag dan in 1848 logisch hebben geklonken, in ons huidige tijdsgewricht waarin Kamerleden maar 1 of 2 termijnen aanblijven als lid der Staten-Generaal kan van het gemiddelde Kamerlid niet verwacht worden dat zij de rechtsgeschiedenis van de wet geheel én in detail op de hoogte zijn. Zo onderzoekt het Duitse Constitutionele Hof altijd vragen rondom de grondwettelijkheid van (nieuwe) Duitse wetten. Om die reden zou er in ons land ook alle aanleiding bestaan om een Constitutionele Raad (vanuit de Hoge Raad?) in te stellen. Dat heet aanpassing aan de eigen tijdsomstandigheden.
[1] Hoe verhoudt jurisprudentie zich tot de wet?
Over het algemeen kleurt jurisprudentie de wet in. De wet trekt enkel de lijntjes waarbinnen gekleurd mag worden. Door de scheiding van machten (Trias Politica) die we in Nederland hebben, mag de rechter niet op de stoel van de wetgever gaan zitten. De rechter kan dus niet zomaar van de wet afwijken en andere, nieuwe regels maken of bestaande regels niet toepassen.
Er zijn echter, zoals altijd, uitzonderingen. Die doen zich voor wanneer de rechter vindt dat een bepaald wetsartikel in strijd is met de Grondwet of in strijd is met Europees of Internationaal recht. Strijd met de Grondwet mag de rechter enkel aannemen van lagere wetgevers (gemeentes, provincies), strijd met Europees of Internationaal recht kan altijd. Als de wet niet kan worden uitgelegd zodat hij binnen de hogere regelgeving valt, zal de rechter deze wet buiten toepassing laten. [bron: http://www.wetrecht.nl/het-belang-van-jurisprudentie/ ]
[2] http://www.dwc.knaw.nl/DL/publications/PU00009674.pdf
[3] http://www.nederlandrechtsstaat.nl/module/nlrs/script/viewer.asp?soort=commentaar&artikel=120
