Snel door de ‘wasstraat’ en soepel de bankjes in (Ria Cats, Economie & Politiek/fd papierenversie, 26 april)
Met de komst van 71 nieuwe Tweede Kamerleden maken critici zich zorgen over het gebrek aan ervaring (fd online, 26 april)
# Met de komst van 71 nieuwe Tweede Kamerleden maken critici zich zorgen over het gebrek aan ervaring en de gevolgen voor het collectieve geheugen van het parlement. Anderen zien voordelen in de ‘frisse blik’ van de nieuwkomers.
Het collectieve geheugen gaat verloren en dat is een gegeven feit. En de anderen die voordelen zien horen meestal tot het populistische deel der natie.
# Kamervoorzitter Khadija Arib noemde het onlangs ‘best zorgelijk’ dat sinds de verkiezingen van 15 maart maar liefst 71 nieuwkomers in de Tweede Kamer zitten. Een te hoge doorstroom is volgens haar ‘spijtig, omdat een deel van het gezamenlijke geheugen van het parlement verdwijnt’.
Volkomen waar en er dreigt een Babylonische spraakverwarring…
# Arib staat niet alleen in deze opvatting. Oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas, die zelf 24 jaar in de Tweede Kamer zat waarvan vierenhalf als voorzitter, spreekt zich geregeld uit tegen de hoge omloopsnelheid van Kamerleden. Een nieuwkomer heeft volgens de VVD’er toch wel vier jaar nodig om te weten hoe de hazen lopen in Den Haag. Hij waarschuwt om politieke talenten niet te snel van de kieslijst af te voeren.
Weisglas heeft in beginsel gelijk, maar hij heeft ook veel te lang in de Kamer gezeten. En de meeste lange oudgedienden worden, zoals Wiegel, gefrustreerde mastodonten. Van Agt, die een nieuw leven is begonnen is een verfrissend geluid.
# Ook demissionair staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu liet zich eens ontvallen dat Kamerleden wat haar betreft toch wel minstens twee termijnen moeten aanblijven. Wie langer rondloopt, laat zich volgens haar minder snel ‘beduvelen’ door bewindslieden. ‘Je hebt meer kennis en kennis is macht,’ aldus Dijksma, die zelf in 1994 als jongste Kamerlid ooit werd binnengehaald.
Sharon Dijksma als ‘jongste Kamerlid ooit’, maar wel verreweg de meest getalenteerde – briljant zelfs – van allemaal en de enige die tot in de lengte der jaren weet te boeien. Altijd een genot om naar te luisteren. Zij mag gewoonweg de politiek ‘nooit niet’ uit.
# Tot en met de jaren vijftig was het gebruikelijk dat volksvertegenwoordigers jarenlang in de Kamer bleven zitten. Maar sindsdien vertoont de ervaring van Kamerleden een dalende lijn. Bovendien komen er bij verkiezingen steeds meer nieuwkomers bij, meldt de website Parlement.com.
Toch een teken van bloedarmoede…
# Dat hoeft niet per se erg te zijn, vindt directeur Carla van Baalen van het Nijmeegse Centrum voor Parlementaire Geschiedenis. Volgens haar is het een voordeel dat nieuwe Kamerleden een frisse blik hebben. ‘Het zijn tenslotte volksvertegenwoordigers die moeten weten wat er leeft in de samenleving. Er wordt immers wel gezegd dat het ook niet goed is als mensen te lang onder de Haagse kaasstolp doorbrengen.’
Was dat maar waar: ‘Het zijn tenslotte volksvertegenwoordigers die moeten weten wat er leeft in de samenleving’
# Het verlies aan collectief geheugen is volgens Van Baalen wel reëel, maar wordt deels opgevangen door het ondersteunend apparaat van de Kamer, zoals de griffie. ‘Griffiers werken soms vele jaren bij de Kamer. Daar zit heel veel kennis. Kamerambtenaren maken een handleiding en geven cursussen over onder meer wetgeving en staatsrecht aan nieuwe Kamerleden, zodra zij binnen zijn. Ze zijn op dat verloop ingesteld.’
Is dit zichtbaar in het Kamerwerk?
# Nieuwe Kamerleden omschrijven hun ontvangst op 16 maart, daags na de verkiezingen, inderdaad enthousiast als ‘een warm bad’ en ‘een geoliede machine’. ‘Ik kwam ‘s ochtends binnen en de medewerkers kenden mijn naam al. Ze hadden met behulp van foto’s op de namen van nieuwelingen geoefend’, vertelt een VVD’er. ‘Bewonderenswaardig. Dat ging bij vorige nieuwe werkgevers minder soepel.’
Ik ben benieuwd hoe deze nieuwelingen zich over twee jaar hebben ontwikkeld…
# Voor de nieuwelingen was op 16 maart een ‘plein’ ingericht, die in politiek Den Haag bekendstaat als ‘de wasstraat’. Ze konden er een iPad en gsm ophalen, kregen desgewenst hulp bij het omzetten van hun oude telefoonnummer, gingen op de foto en kregen een kort interviewtje voor de website van de Kamer. De belangrijkste gegevens, zoals werkervaring, waren van tevoren al opgezocht.
Anders werd het helemaal een grote puinhoop, sprak de cynicus. Voortijdige vertrekkers waren in de afgelopen periode ook al aan de orde.
# De volgende dag, 17 maart, ging de eerste cursus al van start en de komende maandagen en vrijdagen wordt de nieuwe Kamerleden steeds weer iets anders geleerd. De onderwerpen variëren van de werking van de Europese besluitvorming en de Kamerprocedures tot ‘Hoe meld ik bezoekers aan bij de beveiliging en hoe log ik in op het ICT-systeem?’
Plucheklevers
# Het langstzittende Kamerlid ooit is nog altijd Lodewijk Duymaer van Twist. Hij zat tussen 1901 en 1946 in de Tweede Kamer voor de Anti-Revolutionaire Partij, die later opging in het CDA. Ook CHU-voorman Hendrik Tilanus was ruim veertig jaar Kamerlid, tussen 1922 en 1963. Tegenwoordig komt dat niet meer voor: SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij is op dit moment het Kamerlid met de meeste dienstjaren: negentien. Hij wordt op de voet gevolgd door PVV-leider Geert Wilders en Kamervoorzitter Khadija Arib. Zij zijn uitzonderingen. Gemiddeld verlaten per vierjaarlijkse periode ongeveer 35 leden de Tweede Kamer. De gemiddelde zittingsduur van Kamerleden bungelt nu op zo’n vijfenhalf jaar. Ook partijen zelf stellen paal en perk aan de zittingsduur. Bij het CDA mogen Kamerleden maximaal drie periodes volmaken.
Ik vrees dat Geert Wilders ook ‘levenslang’ heeft gekregen in de Kamer 😉
# Om de nieuwelingen zo snel mogelijk klaar te stomen, heeft het ondersteunend personeel van iedere vaste Kamercommissie, zoals financiën, bovendien inwerkdossiers gemaakt voor de overdracht. Daar staat in welke thema’s er spelen, wat de achtergronden ervan zijn en hoe ver de besluitvorming is gevorderd. Vrijwel alle politieke partijen hebben daarnaast nog hun eigen cursussen, bijvoorbeeld over omgaan met de media of debatteren.
Mooi onderzoekstraject voor Carla van Baalen om vast te stellen wat dit ondersteunende materiaal voor effect heeft op reeds ervaren vanuit gemeenteraden en statenleden en anderzijds op totaal nieuwe volksvertegenwoordigers, als die er ook bijzitten!
Ervaren en aanspreekbaar
# Bij de partijen geldt hetzelfde als voor de Kamer als geheel: de Kamerleden mogen dan stuivertje wisselen, de fractiemedewerkers blijven veelal zitten en vormen, zoals het CDA het uitdrukt, de continuïteit.
# Behalve dan bij de PvdA, die bij de verkiezingen 29 zetels verloor en daardoor flink minder subsidie krijgt. De woordvoerder schat in dat twee derde van het personeel de komende tijd zijn baan verliest. Aan een sociaal plan wordt gewerkt. De PvdA tracht desondanks zo veel mogelijk kennis vast te houden door oud-Kamerleden en andere ex-bestuurders te blijven benaderen. ‘Die zijn onmiddellijk bereid te vertellen over hun dossiers,’ zegt de woordvoerder.
# Het CDA, dat zes zetels won, vraagt vanaf de zomer juist nieuw personeel. ‘Dan hebben we zicht op welke dossiers we extra willen inzetten’, aldus de partij.
# Ook bij de andere grote winnaar van de verkiezingen, GroenLinks, zijn vacatures. Voor het overige is afgesproken dat de vier ervaren Kamerleden allemaal aanspreekbaar zijn voor de nieuwkomers, zegt fractiesecretaris Linda Voortman. ‘Dat is handig, want een Kamerlid als Rik Grashoff zit bijvoorbeeld erg op controle van het kabinet. Liesbeth van Tongeren is juist erg agenderend. Onze nieuwe Kamerleden kunnen zo leren welke stijl het beste bij hen past.’
# Voortman heeft de nieuwkomers aangeraden deze relatief rustige formatietijd te gebruiken om hun portefeuille beter te leren kennen en veel te kijken en te luisteren en te lezen. ‘Ik heb zelf als beginnend Kamerlid in 2010 ook gepraat met iedereen die mij maar wilde ontvangen. Het Kamerwerk is heel complex en inwerken kost zeker een jaar. Je moet jezelf ook wel die tijd geven en niet denken dat na een paar weken al alles goed gaat.’
Leuk en leerzaam interview @RiaCats @FD!
https://fd.nl/economie-politiek/1198524/groentjes-in-de-tweede-kamer-snel-door-de-wasstraat-en-soepel-de-bankjes-in