Tags
(Arend Clahsen, Bouw/fd, 25-6-20)
In het kort:
- Vraagtekens bij metingen stikstofoxiden voor snelwegproject ViA15 bij Nijmegen.
- Gaat Raad van State daarin mee dan loopt het wegenbouwproject forse vertraging op.
- Bij verdere vertraging ontspoort de planning en lopen de kosten op.
Opnieuw wordt een groot snelwegproject bedreigd door de stikstofkwestie. Volgens bezwaren die bij de Raad van State zijn ingediend, deugt de methode waarmee stikstofneerslag is berekend bij project ViA15 niet. De meeste stikstofdepositie valt buiten het meetgebied en zou zo over het hoofd worden gezien. Midden juni uitte de commissie Hordijk – die voor het kabinet onderzoek deed naar stikstofberekeningen – soortgelijke kritiek op de methode.
Als de Raad van State hierin meegaat, dreigt flinke vertraging voor de verlenging van de A15 bij Nijmegen, met een waarde van €1,2 mrd een van de grootste wegenbouwprojecten van dit moment. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat moet dan nieuwe berekeningen maken en extra ingrepen doen om de stikstofdepositie te ondervangen.
*Waarom dan – indien de RvSt deze aangedragen bezwaren ondersteunt – geen creatieve oplossing gezocht door een structurele uitzonderingssituatie te bevorderen, zodat de werkzaamheden toch kunnen worden begonnen; tot het definitieve oordeel is geveld en achteraf kan worden geconstateerd of ‘het voordeel van de twijfel’ terecht is geweest of niet? Dat lijkt, gelet op de economische crisis van dit moment, een aangewezen route.
De tijd dringt
Sowieso dringt de tijd. Vanwege de complexiteit van het dossier ViA15 heeft de Raad van State al laten weten dat een uitspraak zeker 12 weken op zich laat wachten. De behandeling van de zaak was al vertraagd en daarna nog een keer uitgesteld vanwege corona.
*Als er onder de huidige crisismaatregelen geen dwingende logica meer aanwezig is, dan maar ‘naar bevind van zaken’ handelen!
Bij verdere vertraging zijn de zakelijke consequenties groot. Eind vorig jaar is de bouw al gegund aan GelreGroen (Dura Vermeer, John Laing, Besix, Hochtief en Van Oord). De bouwers zijn bezig met het ontwerp en de voorbereidingen. In het gebied zelf zijn woningen gesloopt en bomen gekapt. Eind dit jaar begint het werk op de grond. Vlak daarvoor komt dus pas de uitspraak. Pakt die negatief uit, dan ontspoort de planning en lopen de kosten op.
*Een andere conclusie van deze typisch hedendaagse problemen is dat de ambtelijke structuur binnen onze maatschappij niet meer op deze complexiteiten is afgestemd en dus dat er nu al naar een compleet nieuwe – met behulp van digitale technieken – structuur moet worden gezocht.
Bescherming van kwetsbare natuur
Dat de Raad van State streng toeziet of het Rijk de Europese afspraken nakomt om kwetsbare natuur te beschermen, bleek vorig jaar. Toen werd het Programma Aanpak Stikstof (PAS) vernietigd omdat het te vrijblijvend is. Vervolgens trok de Raad een streep door de verbreding bij de A27 bij Amelisweerd vanwege het PAS.
*‘De praktijk van alledag’ was al decennia lang al té vrijblijvend omdat we nu eenmaal in een hectische tijd – haast, haast, haast – leven, maar nu – terugkijkend – dient een intelligente maatschappij wel de conclusies te trekken. Gemaakte fouten in het verleden dienen hersteld te worden.
Hoewel bij de verlenging van de A15 – die de snelweg direct moet verbinden met de A12 richting Duitsland – geen PAS meer wordt gebruikt, ligt het stikstofdossier hier zeer gevoelig. De A15 loopt met een brug over het Pannerdensch Kanaal dwars door het Natura2000-gebied Rijntakken.
Areaal natuurgebied verkleind
De Raad van State heeft vier dagen uitgetrokken voor de behandeling. Woensdagochtend was ingeruimd voor het stikstofdossier, dat volgens de Gelderse Natuur en Milieu Federatie, Milieuvrienden Duiven, Stichting Strijdbaar Angeren niet klopt. Andere bezwaren zijn dat het areaal van het natuurgebied effectief zou worden verkleind en dat de kwaliteit wordt aangetast.
Bij het bepalen van de stikstofdepositie is gebruik gemaakt van het Aerius-rekenmodel van het RIVM. Hierbij wordt op bepaalde plekken bekeken wat de stikstofdepositie is op 5 kilometer van de weg. Volgens advocaat Roelof Reinders die het Rijk bijstaat, is die methodiek door het RIVM gevalideerd. ‘De reden van die vijf kilometer is eenvoudig, daarbuiten is de bijdrage aan de stikstofdepositie niet meer toe te rekenen aan een project.’
‘Structurele onderschatting neerslag’
Volgens deskundige Sieward Nijhuis van de Gelderse Natuur en Milieu Federatie is er door dat afkappen echter sprake van structurele onderschatting. ‘In de eerste vijf kilometer slaat maar 3% van de uitstoot neer als stikstofoxides en ammoniak. Bij het rekenmodel voor andere types stikstofneerslag is de depositie een factor 4,7 tot 6 hoger.’
Nijhuis staat niet alleen in die kritiek. Een commissie onder leiding van econometrist Leen Hordijk stelde vorige week eveneens dat de stikstofberekeningen te onnauwkeurig zijn om te dienen als basis voor vergunningverlening. Ook adviseerde hij de stikstofuitstoot en neerslag van het verkeer op dezelfde manier te berekenen als andere sectoren.
https://fd.nl/ondernemen/1349044/opnieuw-bedreigt-stikstof-groot-wegenproject