Boeren gaan aan de slag met cijferbrij RIVM over stikstof (Frank Straver, REDACTIE NATUUR & DUURZAAMHEID/Trouw, 8-1-20)
stikstofcrisis – Het RIVM verschafte data achter de sommen, die wantrouwende boeren afdwongen. Zij slaan nu zelf aan het rekenen.
Een digitale brij, waslijsten aan cijfers en codes, is gisteren vrijgegeven door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Het betreft ‘brondata‘, die ten grondslag liggen aan statistische feiten over de uitstoot van stikstof in diverse Nederlandse sectoren. “Het is onderliggend materiaal bij ons rekenwerk“, verklaart RIVM-woordvoerder Coen Berends.
De RIVM-publicatie volgde op aandringen van de rechter. Die besliste eind 2019 in kort geding dat het rekeninstituut zo gehoor moest geven aan de eis van twee boerenorganisaties. De stichtingen Mesdag Zuivelfonds en Stikstofclaim, die overheidsingrijpen in de boerensector willen tegenhouden, wonnen de zaak. Zij wantrouwen de statistiek van het RIVM over de hoge stikstofuitstoot van boeren (bevestigd door TNO), die de overheid noopt tot ingrijpen. Ze eisten openheid.
Het feit dat het RIVM, met tussenkomst van de rechter, de onderliggende data vrijgaf ziet het Mesdag Zuivelfonds als mogelijke aanwijzing voor fouten. “Het RIVM beweerde volledig transparant te zijn. Dat ze nu toch nieuwe data vrijgeven over stikstof bewijst dat het niet waar was“, stelt voorzitter Jan Cees Vogelaar. “Als je zegt dat alles openbaar is maar dat blijkt niet zo te zijn, dan heb je zitten jokken.”
Hoezo? De logica van deze redenering ontgaat me. En had het RIVM als overheidsorganisatie niet eerder met die data openheid moeten bieden, aangezien de overheid maximaal transparantie dient te zijn en geen eigen ‘bedrijfsgeheimen kent’; het is overheidsgeld dat in dit instituut is gestoken.
Onzin, volgens het RIVM, dat de nu vrijgegeven brondata slechts de onderliggende cijfers van verder openbare stikstofsommen noemt.
De boerenorganisaties gaan die sommen nu laten narekenen. Ze geven externe rekenmeesters daartoe naar eigen zeggen opdracht. Wie dat zijn willen ze niet zeggen. Het RIVM twijfelt er niet aan dat de sceptische boeren hun missie serieus nemen.
“Dit zijn geen amateurs. Ze gaan met die getallen aan de slag, natuurlijk”, zegt de woordvoerder. “Als ze dat goed doen, komen ze tot precies dezelfde conclusies over stikstof als wij.” Tot welke eigen bevindingen de boerenorganisaties kunnen en zullen komen moet blijken. Ze zijn direct in de data gedoken en hopen snel een eerste impressie te geven. “Het volledige natrekken kan even duren“, zegt Vogelaar.
Hij sprak afgelopen oktober een massa boeren toe, tijdens een protest bij het RIVM in De Bilt. Daar werd directeur Hans Brug van het rijksinstituut voor leugenaar uitgemaakt door organisator Farmers Defence Force, dat nu ook op de RIVM-data duikt. Brug verdedigde zijn organisatie van “integere deskundigen, die het beste meetwerk verrichten“, die bovendien gecontroleerd worden door buitenlandse experts.
Het klopt dat het instituut wereldwijde faam bezit.
Vogelaar zette dat laatste argument in De Bilt weg als vriendjespolitiek. Het wantrouwen bij de boeren zit diep. Toch is het niet onmogelijk dat het narekenen van RIVM-cijfers wantrouwen wegneemt, meent Vogelaar.
Zure Melk Trofee 2020 voor RIVM
Vanochtend om half tien gaat een delegatie van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond op bezoek bij het RIVM om de Zure Melk Trofee 2020 uit te reiken. Met overgrote meerderheid hebben leden van de NMV het instituut in Bilthoven genomineerd als de instantie die het de afgelopen jaren het slechtste met hen voor had.
Het feit dat het RIVM gisteren al zijn stikstofdata vrijgaf, doet daar niets aan af, zegt NMV-secretaris Bertus Doppenberg. “De stemming is gehouden op twee landbouwbeurzen, dit najaar. Het is vooral de onvrede over hoe er in het verleden met ons is omgegaan.”
De melkveehouders zijn jarenlang op kosten gejaagd, zegt hij. Ze moeten voortdurend aan nieuwe milieueisen voldoen. “Het RIVM weet dat, het beschikt over al onze stikstofcijfers. Het weet precies hoeveel wij lozen. Dat is niet 46 procent van het totaal, zoals ze eerst zeiden, maar 10 procent. Andere sectoren, zoals de industrie, hebben hun zaken lang niet zo goed voor elkaar als de melkveehouderij.”
De overheid heeft zich totaal verkeken op wat deze stikstofmaatregel heeft veroorzaakt en dat dit nationale implicaties heeft, en bovenal dat alle industriële sectoren die hiermee te maken hadden ook gelijkelijk hadden moeten worden ‘bediend’ en ‘planmatig’ aangepakt in dit crisisbeleid. Niet eerst de boeren en vervolgens de zware industrie.
Rutte had zijn politieke intuïtie moeten aanwenden om een nationaal Deltaplan binnen een week na de Raad van State aan te kondigen en tot die tijd de rechterlijke uitspraak met hoogste spoed moeten uitvoeren. Dit kabinet heeft deze ellende over zichzelf afgeroepen omdat de feiten al in 2015 bekend waren. Maar conservatieven van VVD- en CDA-huize hebben het probleem jarenlang moedwillig genegeerd.
De Trofee, een vrolijk beschilderde melkbus, is niet ‘zuur’ bedoeld, benadrukt hij. “Wij willen een dialoog met het RIVM, we willen laten blijken wat ons dwarszit. Namelijk dat er beleid moet komen waar wij boeren mee uit de voeten kunnen.”
Vorig jaar ging de Trofee naar het Planbureau voor de Leefomgeving vanwege ‘het strooien met suggestieve cijfers’.
https://krant.trouw.nl/titles/trouw/8321/publications/836/articles/1064428/5/2