Tags
De grote innovator (papieren versie)/Brandstof voor aandeelhouders (digitaal) (Sophie van Gool, Samenleving/fd, 17 mei 21)
Dit jaar verdiende Pfizer in het eerste kwartaal $3,5 mrd aan het coronavaccin, waarvan naar schatting zo’n $900 mln bruto winst. En dit is slechts het begin: Pfizer verwacht over heel 2021 in totaal $26 mrd vaccinomzet te maken.
‘De gemaakte winst is de brandstof voor innovatie,’ beweerde Marc Kaptein, medisch directeur van Pfizer Nederland in de Volkskrant. Bijzonder, want in het verleden bleek Pfizers gemaakte winst vooral de brandstof voor aandeelhouders. Brits onderzoek toont aan dat Pfizer de afgelopen jaren ruim 50% meer uitgaf aan het behagen van de aandeelhouders ($124 mrd in stock buybacks en dividenden) dan dat het in R&D investeerde ($81 mrd).
De enorme winsten van farmabedrijven komen niet ten goede aan innovatie, maar vooral aan een hogere aandelenkoers, concluderen de Britse onderzoekers.
Aan wie hebben we de snelle vaccinontwikkeling dan te danken? Niet aan durfkapitalisten of innovatieve farmabedrijven, maar aan decennialange staatsinvesteringen. De werkzame mRNA-technologie werd ontwikkeld door universiteiten, gesubsidieerd door overheidsgelden.
De belangrijkste investeerder, innovator, en risiconemer in onze economie? Dat is niet Apple, Tesla, of Pfizer. Nee, het is de goede oude overheid, betoogt topeconoom Mariana Mazzucato in haar boek The Entrepreneurial State. Zij laat zien hoe we niet alleen de meeste geneesmiddelen, maar ook uitvindingen als het internet, gps en touchscreen grotendeels te danken hebben aan risicovolle, langetermijninvesteringen van de staat.
‘Aan wie hebben we de snelle ontwikkeling van het coronavaccin eigenlijk te danken?’
Daarom zou het ook eerlijk zijn dat we collectief profiteren van die innovaties, of er op zijn minst allemaal toegang toe krijgen.
Zover is het helaas nog niet: in april maakte wereldgezondheidsorganisatie WHO bekend dat in rijke landen al 1 op de 4 mensen een vaccin had gekregen; in arme landen pas 1 op de 500. De steeds luidere roep om de patenten vrij te geven is volgens Pfizer ‘niet de sleutel’. Het idee dat Pfizer geen winst zou maken aan het vaccin vond de ceo bovendien ‘radicaal’.
Tot overmaat van ramp onthulde Follow the Money vorige week dat Pfizer via Capelle aan den IJssel winst wegsluist en dat Nederland zo miljarden belastinggeld misloopt.
Miljardenwinst maken aan een technologie die je niet eens zelf hebt bedacht, weigeren het recept te delen met degenen die de innovatie mede mogelijk hebben gemaakt, en dan ook nog eens geen belasting betalen. Het lijkt me hoog tijd voor wat radicale ideeën.
Patenten vrijgeven en braaf belasting afdragen zijn een begin. En vervolgens dividend uitkeren aan de echte brandstofleverancier: de staat.
[Sophie van Gool is econoom en oprichter van Salaristijger.]
https://fd.nl/opinie/1383862/brandstof-voor-aandeelhouders-oqe1caaQ6LMz