Tags
Stelling: Waar heel Nederland al langere tijd van overtuigd was, maar waar de huidige grootste partij blind voor was, is dat we helemaal niet in een ‘mooi en gaaf land’ wonen, zoals gisteren in het programma ‘Op1’ door een degelijke en ervaren waarnemer werd geconstateerd, zodat op goede gronden werd voorspeld dat NSC gegarandeerd de grootste partij gaat worden. En volkomen terecht waarschuwt Omtzigt op zijn beurt ook dat ‘Wat in tien, twintig jaar kapot is gemaakt kunnen wij niet in vier jaar herstellen’. De vraag dient zich dus aan waarom de Kamer nooit ‘grip’ op dit probleem gekregen? Antwoord is ook duidelijk: omdat de verbale virtuositeit van Rutte de debatten technisch kon sturen en dus ook manipuleren, zodat iedere wezenlijke kritiek steeds kon worden gesmoord, waardoor het democratische proces ook volkomen lam werd gelegd. Om alleen deze reden is het een zegen dat Rutte opstapt en dat er weer een normaal parlementair debat kan (gaan) plaatsvinden, waarbij dus ook aangetekend dat de traditie van Kamerleden om elkaar af te troeven in harde taal geen bijdrage is geweest aan de zorgvuldigheid van taalgebruik en daarom iedere nuance afwezig was. Dat is ook een schande te noemen omdat er op die basis geen verantwoord beleid mogelijk is. Dat heeft de Kamer aan zichzelf te danken; een bijles ‘retorica’ is dan ook dringend gewenst.
Omtzigt zet in op bestuurlijke vernieuwing en ‘houdbare migratie’ (Martine Wolzak, Politiek/fd, 25-10-23)W
In het kort:
- Pieter Omtzigt presenteerde dinsdag het langverwachte verkiezingsprogramma van zijn nieuwe partij.
- Nieuw Sociaal Contract wil een ‘richtaantal’ voor maximaal 50.000 migranten per jaar.
- De partij wil het belastingstelsel hervormen om werken lonender te maken.
- Ook de koning moet belasting gaan betalen.
Het partijprogramma van Nieuw Sociaal Contract (NSC) begint meteen met een disclaimer van lijsttrekker Pieter Omtzigt. ‘Het zal meerdere kabinetsperiodes duren voordat we het bestuur op orde hebben’, schrijft hij in het voorwoord van het 99 pagina’s tellende stuk, ‘want de problemen zijn structureel en diep’.
Pieter Omtzigt leek dinsdag bij de presentatie van het programma, met de titel Tijd voor herstel, de verwachtingen van zijn partij bij een grote verkiezingswinst een beetje te willen temperen. Het pas eind augustus opgerichte NSC zou heel goed als grootste uit de stembus kunnen komen bij Tweede Kamerverkiezingen van november en dan het voortouw krijgen bij de formatie. ‘Wat in tien, twintig jaar kapot is gemaakt kunnen wij niet in vier jaar herstellen’, waarschuwde Omtzigt.
Radicale ideeën
Naar het programma is reikhalzend uitgekeken, alle andere grotere partijen — ook het relatief nieuwe BBB — presenteerden hun programma’s al in september. Kritiek dat vier weken voor de verkiezingen aan de late kant is om met je ideeën te komen, wees Omtzigt van de hand, ‘de campagne moet nog beginnen’. Die ideeën van NSC zijn ‘radicaal’ als het gaat om bestuurlijke vernieuwing, maar als het gaat over bestaanszekerheid, migratie of woningmarkt zijn er veel raakvlakken met andere partijen. Zoals met zijn oude partij, het CDA.
‘Als je naar ons hoofdstuk over bestaanszekerheid kijkt, denk ik dat het voor ons makkelijker zal zijn om met een aantal linkse partijen zaken te doen. We draaien een stuk van de neoliberalisering terug, we stellen de woningbouw centraal met een belangrijke rol voor de woningcorporaties’, zei Omtzigt daar zelf over, al is hij een stuk terughoudender over een nieuwe verhoging van het minimumloon dan links. ‘Over het migratiehoofdstuk daarentegen denken wij een stuk makkelijker zaken te doen met rechtse en centrumrechtse partijen.’
Richtgetal migratie
De programmapunten die Omtzigt als eerste noemde — en de volgorde was volgens hem niet onbelangrijk — zijn de oprichting van een grondwettelijk hof en de invoering van een kiesstelsel met regionale districten. ‘Als je analyse is dat de problemen niet opgelost worden door de huidige manier van besturen, dan is het allereerste wat je moet doen: herstel van de bestuurlijke ordening in Nederland.’
*Er speelt hier wel een andere verwarring, aangezien ‘de oprichting van een grondwettelijk hof’ wel wat anders is dan een Constitutioneel Hof (Straatsburg) dat in bijna alle Westerse EU-lidstaten bestaat en natuurlijk binnen de EU zelf: daar kunnen de burgers in beroep gaan, terwijl dat in ons land anders is geregeld, namelijk bij de (bestuurs)rechter. In ons land is de veiligheidsklep in de hoedanigheid van de Raad van State, die in andere landen afwezig is, en dat maakt dus het verschil ook interessant om op dit thema tot toekomstige aanpassingen te komen.[i]
Om de druk op de woningmarkt te verlichten komt NSC met een ‘richtgetal’ voor migratie van 50.000 per jaar, een stuk lager dan het migratiesaldo van de afgelopen jaren. ‘Houdbare migratie’, die hij wil bereiken door het versoberen van fiscale voordelen voor arbeidsmigranten, een tweestatusstelsel voor asielzoekers en het terugdringen van het aantal internationale studenten. Als er toch meer mensen binnenkomen, is er ‘aanvullend beleid’ nodig. Daar loopt de partij dan wel aan tegen internationale en Europese afspraken over asiel en het vrije verkeer van werknemers binnen de Europese Unie.
NSC heeft stevige kritiek op het ‘expansieve begrotingsbeleid’ van Rutte IV. Dat jaagt de inflatie aan en het begrotingstekort loopt op. Omtzigt wil daarom een ‘brede heroverweging’ van de extra uitgaven die zijn gepland door Rutte IV, om de ‘oploop van de overheidsuitgaven te beperken’. Belastingverlagen voor iedereen zit er niet in. Of het hem zelf lukt om de begroting ‘op orde’ te krijgen, is lastig na te gaan omdat veel plannen nog uitgewerkt, overwogen of onderzocht moet worden. Het is ook te laat klaar voor een doorrekening door het Centraal Planbureau.
*Bij deze opvatting over het ‘expansieve begrotingsbeleid’ van Rutte IV’ valt wel een kanttekening te plaatsen, omdat er wel fundamentele wijzigingen in het bestaande monetaire ontwikkelingen en dus noodzakelijke aanpassingen in beleid noodzakelijk zullen gaan worden. Hier lijkt Omtzigt is conservatief met de beleidsbepalende economen mee te gaan. En wat dit punt betreft van begrotingsbeleid en de bestaande zaken als het klimaat-, stikstof- en groeifonds, zal nog een zwaar kritisch en indringend gesprek moeten gaan plaatsvinden. Omdat ons economisch-wetenschappelijk denken op dit vlak achter de feiten aanloopt.
Herziening belastingstelsel
In ieder geval ziet de partij af van de gratis kinderopvang die het huidige — nu demissionaire — kabinet wilde invoeren. Op termijn wordt de kinderopvangtoeslag voor ouders vervangen door financiering van de opvangorganisatie, met een ouderbijdrage. Het aantal rijksambtenaren wil NSC bevriezen, met een uitzondering voor de Belastingdienst. De koning moet belasting gaan betalen, er komt een suikertaks en een belasting op e-sigaretten. De komende vier jaar gaat een speciale parlementaire commissie een grootscheepse hervorming van het belastingstelsel voorbereiden om het eenvoudiger te maken en een einde te maken aan de vele toeslagen.
Omtzigt wil af van het klimaatfonds, stikstoffonds en groeifonds. Uitgaven moeten weer per jaar door de Tweede Kamer worden goedgekeurd. Ook wil hij kijken of de beoogde doelen niet beter bereikt kunnen worden door te beprijzen en te normeren, want NSC houdt wel vast aan stikstofreductie per 2035 en de klimaatdoelen van Parijs. De huidige stikstofwet moet van tafel; in plaats van stikstofneerslag gaat er uitstoot worden gemeten.
De nieuwe pensioenwet waar Omtzigt tegenstemde, wil hij op een aantal punten aanpassen. Zo wil hij instemmingsrecht voor deelnemers bij het omzetten van hun oude pensioen naar het nieuwe stelsel. Bij de behandeling van de wet pleitte Omtzigt er al voor dat als een meerderheid van de deelnemers tegen is, het fonds de pensioenen niet mag omzetten. En NSC wil de mogelijkheid om een groot deel van het eigen pensioen ineens op te nemen — maximaal 10% — ‘heroverwegen’.
*De eerste voorlopige conclusie luidt dat dit programma ‘Tijd voor herstel’ veel evenwichtiger is dan alle andere uitgebrachte verkiezingsprogramma’s bij elkaar, zeker voor wat de grote lijnen naar de toekomst betreft. Maar eerste prioriteit zijn de noodzakelijke herstelmaatregelen!
https://fd.nl/politiek/1493801/omtzigt-wil-houdbare-migratie-om-wooncrisis-aan-te-pakken
[i] https://www.montesquieu-instituut.nl/9394000/1/j9vvllwqvzjxdyx/vjqshc9fg6zw