Boeren dwingen overheid transparantie af en dat werd tijd @trouw @RIVM

Boeren gaan aan de slag met cijferbrij RIVM over stikstof (Frank Straver, REDACTIE NATUUR & DUURZAAMHEID/Trouw, 8-1-20)

stikstofcrisis – Het RIVM verschafte data achter de sommen, die wantrouwende boeren afdwongen. Zij slaan nu zelf aan het rekenen.

Een digitale brij, waslijsten aan cijfers en codes, is gisteren vrijgegeven door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Het betreft ‘brondata‘, die ten grondslag liggen aan statistische feiten over de uitstoot van stikstof in diverse Nederlandse sectoren. “Het is onderliggend materiaal bij ons rekenwerk“, verklaart RIVM-woordvoerder Coen Berends.

De RIVM-publicatie volgde op aandringen van de rechter. Die besliste eind 2019 in kort geding dat het rekeninstituut zo gehoor moest geven aan de eis van twee boerenorganisaties. De stichtingen Mesdag Zuivelfonds en Stikstofclaim, die overheidsingrijpen in de boerensector willen tegenhouden, wonnen de zaak. Zij wantrouwen de statistiek van het RIVM over de hoge stikstofuitstoot van boeren (bevestigd door TNO), die de overheid noopt tot ingrijpen. Ze eisten openheid.

Het feit dat het RIVM, met tussenkomst van de rechter, de onderliggende data vrijgaf ziet het Mesdag Zuivelfonds als mogelijke aanwijzing voor fouten. “Het RIVM beweerde volledig transparant te zijn. Dat ze nu toch nieuwe data vrijgeven over stikstof bewijst dat het niet waar was“, stelt voorzitter Jan Cees Vogelaar. “Als je zegt dat alles openbaar is maar dat blijkt niet zo te zijn, dan heb je zitten jokken.”

Hoezo? De logica van deze redenering ontgaat me. En had het RIVM als overheidsorganisatie niet eerder met die data openheid moeten bieden, aangezien de overheid maximaal transparantie dient te zijn en geen eigen ‘bedrijfsgeheimen kent’; het is overheidsgeld dat in dit instituut is gestoken.  

Onzin, volgens het RIVM, dat de nu vrijgegeven brondata slechts de onderliggende cijfers van verder openbare stikstofsommen noemt.

De boerenorganisaties gaan die sommen nu laten narekenen. Ze geven externe rekenmeesters daartoe naar eigen zeggen opdracht. Wie dat zijn willen ze niet zeggen. Het RIVM twijfelt er niet aan dat de sceptische boeren hun missie serieus nemen.

“Dit zijn geen amateurs. Ze gaan met die getallen aan de slag, natuurlijk”, zegt de woordvoerder. “Als ze dat goed doen, komen ze tot precies dezelfde conclusies over stikstof als wij.” Tot welke eigen bevindingen de boerenorganisaties kunnen en zullen komen moet blijken. Ze zijn direct in de data gedoken en hopen snel een eerste impressie te geven. “Het volledige natrekken kan even duren“, zegt Vogelaar.

Hij sprak afgelopen oktober een massa boeren toe, tijdens een protest bij het RIVM in De Bilt. Daar werd directeur Hans Brug van het rijksinstituut voor leugenaar uitgemaakt door organisator Farmers Defence Force, dat nu ook op de RIVM-data duikt. Brug verdedigde zijn organisatie van “integere deskundigen, die het beste meetwerk verrichten“, die bovendien gecontroleerd worden door buitenlandse experts.

Het klopt dat het instituut wereldwijde faam bezit.

Vogelaar zette dat laatste argument in De Bilt weg als vriendjespolitiek. Het wantrouwen bij de boeren zit diep. Toch is het niet onmogelijk dat het narekenen van RIVM-cijfers wantrouwen wegneemt, meent Vogelaar.

Zure Melk Trofee 2020 voor RIVM

Vanochtend om half tien gaat een delegatie van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond op bezoek bij het RIVM om de Zure Melk Trofee 2020 uit te reiken. Met overgrote meerderheid hebben leden van de NMV het instituut in Bilthoven genomineerd als de instantie die het de afgelopen jaren het slechtste met hen voor had.

Het feit dat het RIVM gisteren al zijn stikstofdata vrijgaf, doet daar niets aan af, zegt NMV-secretaris Bertus Doppenberg. “De stemming is gehouden op twee landbouwbeurzen, dit najaar. Het is vooral de onvrede over hoe er in het verleden met ons is omgegaan.”

De melkveehouders zijn jarenlang op kosten gejaagd, zegt hij. Ze moeten voortdurend aan nieuwe milieueisen voldoen. “Het RIVM weet dat, het beschikt over al onze stikstofcijfers. Het weet precies hoeveel wij lozen. Dat is niet 46 procent van het totaal, zoals ze eerst zeiden, maar 10 procent. Andere sectoren, zoals de industrie, hebben hun zaken lang niet zo goed voor elkaar als de melkveehouderij.”

De overheid heeft zich totaal verkeken op wat deze stikstofmaatregel heeft veroorzaakt en dat dit nationale implicaties heeft, en bovenal dat alle industriële sectoren die hiermee te maken hadden ook gelijkelijk hadden moeten worden ‘bediend’ en ‘planmatig’ aangepakt in dit crisisbeleid. Niet eerst de boeren en vervolgens de zware industrie.

Rutte had zijn politieke intuïtie moeten aanwenden om een nationaal Deltaplan binnen een week na de Raad van State aan te kondigen en tot die tijd de rechterlijke uitspraak met hoogste spoed moeten uitvoeren. Dit kabinet heeft deze ellende over zichzelf afgeroepen omdat de feiten al in 2015 bekend waren. Maar conservatieven van VVD- en CDA-huize hebben het probleem jarenlang moedwillig genegeerd.

De Trofee, een vrolijk beschilderde melkbus, is niet ‘zuur’ bedoeld, benadrukt hij. “Wij willen een dialoog met het RIVM, we willen laten blijken wat ons dwarszit. Namelijk dat er beleid moet komen waar wij boeren mee uit de voeten kunnen.”

Vorig jaar ging de Trofee naar het Planbureau voor de Leefomgeving vanwege ‘het strooien met suggestieve cijfers’.

https://krant.trouw.nl/titles/trouw/8321/publications/836/articles/1064428/5/2

‘De goede bedoelingen van de boerenleenbank’ @fd #hulpbijstructureleoplossingen

Tags

politiek

De goede bedoelingen van de boerenbank (Column Hilde Sennema, Boerenbank/fd, 30-12-19)

Aan de kerstdis ging het over boeren, want kijkend uit het raam telden we vier melkveebedrijven. Het uitzicht was even sereen als altijd, geen boze boer te zien.

Een disgenoot vertelde dat een groep boeren de Rabobank had aangeklaagd. Terwijl de bank wist dat een verscherping van fosfaatregels op handen was, was ze toch te lang doorgegaan met leningen verstrekken. De consensus aan tafel was nuchter: een handtekening onder een lening zetten is vooral de verantwoordelijkheid van de boer zelf.

Toch bleven we erbij hangen, want bij de hoogoplopende emoties van de stikstofcrisis is nuchterheid niet genoeg. Ze raken de kern van de voormalige Raiffeisen-Bank en de Coöperatieve Boerenleenbank (in 1972 gefuseerd onder de naam Rabobank): elkaar beschermen tegen woekerleningen, mislukte oogsten en ander onheil. De oer-Rabobank vertegenwoordigde de bancaire zorgplicht als geen ander.

Goed thema om nader te onderzoeken!

(…)

https://fd.nl/opinie/1329587/de-goede-bedoelingen-van-de-boerenbank

‘De boer heeft de burger mee, en toch voelt hij zich miskend’ @trouw #boerenprotest

Tags

politiek

Boerenprotest

Ondanks files en blokkades kan de boer op sympathie van burgers rekenen. Toch voelt hij zich miskend. ‘Dat is zorgelijk.’

Joep Engels, Trouw, 15 oktober 2019

Het waren de eerste smetten op het blazoen, maar ondanks de geweldsincidenten in Groningen heeft de meerderheid van het publiek nog begrip voor de boeren, bleek uit een peiling van ‘EenVandaag’. Klimaatactivisten die zich vastplakten aan het asfalt kregen juist ook hoon over zich heen.

 “Het maakt nogal uit wie de zender is bij dergelijke acties”, zegt Frank Peters, expert crisiscommunicatie. “De stoorzender, zo u wilt. Is het een onbekende of een partij die we vertrouwen? De boer heeft onze sympathie. Hij is onze voedseloom, onze landschapsbeheerder. De boer heeft een grote aaibaarheidsfactor. Denk aan koeien in de wei. Die zijn een symbool van ons landschap, vinden we. Kom je aan de boer, dan kom je ook aan een icoon.”

Er moet simpelweg beter gecommuniceerd worden tussen boeren en overheid, zoals ook tussen bevolkingsgroepen en overheid. De overheid dreigt achter de feiten aan te lopen.

Wat meespeelde, is dat de boeren hun acties hadden aangekondigd, terwijl automobilisten in Amsterdam werden overvallen door de klimaatactie op de Stadhouderskade, wist iedereen wat de boeren gingen doen. “Het was een soort code rood. Ook al werd het een file van duizend kilometer, iedereen had zich kunnen voorbereiden. Als de boeren morgen onverwacht Schiphol blokkeren en vluchten worden geannuleerd, ontstaat er een andere dynamiek.”

Toch is er iets raars aan de hand, zegt socioloog Rudolf van Broekhuizen van Wageningen Universiteit. De boeren zijn met hun tractoren naar het Malieveld getrokken, omdat ze zich niet gezien voelen, niet erkend. “Het was een actie zonder concrete doelen. Men wilde zijn onvrede en frustratie uiten. De boeren vonden dat de maatschappij hen niet begreep, maar ik denk dat de boer een verwrongen beeld heeft van de maatschappij. Dat is wel zorgelijk.”

‘Sommige boeren zijn in een overwinningsroes geraakt’

Veertig jaar geleden stonden boeren en burgers lijnrecht tegenover ­elkaar, zegt hij. Tijdens de ruilverkavelingen werd strijd geleverd over de vraag wat akkerland mocht worden en wat natuur moest blijven. Nu doen duizenden boeren aan agrarisch natuurbeheer en zijn er talloze initiatieven om burgers op het erf te krijgen. “Er zijn nog nooit zo veel contacten tussen boeren en burgers geweest. Terwijl de boer boos en verontwaardigd is, omdat hij denkt dat de burger hem ziet als een milieuvervuiler en een frauderende subsidieslurper, blijkt uit alle onderzoek dat de burger de boer waardeert. Veel mensen beseffen misschien niet hoe groot de stikstofproblematiek is, ze hebben gewoon het idee dat de boer voor een goede zaak opkomt.”

Toch lijken boeren in korte tijd meer voor elkaar te krijgen dan bijvoorbeeld de leraren, van wie iedereen toch ook vond dat ze voor een goede zaak opkwamen. “Met dit verschil, dat de boeren in een hoek zijn gedrukt”, zegt Peters. “De opmerking van D66 dat de helft van de veestapel moet verdwijnen, was de druppel. Natuurlijk, de halvering kan het uiteindelijke gevolg zijn van het natuur- en stikstofbeleid. Zo rechtstreeks kun je dat niet van ze vragen. Als de politiek had gezegd dat de helft van de leraren moest verdwijnen, was de Nederlander ook zo massaal achter hen gaan staan.”

De sympathie van het publiek is fragiel, zegt Peters. “Als er in Groningen ongelukken waren gebeurd, was het sentiment omgeslagen. Sommige boeren zijn door de eerste successen misschien in een overwinningsroes geraakt, maar je kunt je niet onaantastbaar wanen. De sympathie, en daarmee de politieke steun, ben je ook zo weer kwijt.”

De boeren moeten naar de vakbonden kijken, zegt Van Broekhuizen. “Met acties kun je de druk opvoeren. Dan moet het vervolgens aan de onderhandelingstafel gebeuren. De boer moet niet in zijn verongelijktheid blijven hangen.”

Nogmaals, er moet simpelweg beter gecommuniceerd worden tussen boeren en overheid, zoals ook tussen bevolkingsgroepen en overheid. De overheid dreigt achter de feiten aan te lopen.

https://www.trouw.nl/binnenland/de-boer-heeft-de-burger-mee-en-toch-voelt-hij-zich-miskend~bb2cb06b/

‘Wat is er al die jaren – van de kabinetten-Rutte – misgegaan?’ @trouw #economisme #uitbuitingnatuur

Tags

politiek

We profiteerden allen van de boer (Irene van Staveren, Opinie/Trouw, 8-10-19)

Het boerenprotest was natuurlijk terecht. Het is verbazingwekkend dat de tractoren niet al een paar jaar eerder naar het Malieveld zijn opgetrokken. Het is wel een beetje sneu voor de huidige landbouwminister die, als boerendochter, juist samen met de boeren een duurzame toekomst wil invullen. Terwijl haar voorgangers de boeren in feite een rad voor ogen hebben gedraaid door het milieuprobleem voor zich uit te schuiven.

Ze deden dat door de afschaffing van het melkquotum, door de afgifte van vergunningen voor megastallen, en door een uitzondering voor Nederland bij de EU voor mestoverschotten te regelen. Nu hebben we eindelijk een minister met toekomstvisie, met beginselen zoals grondgebonden veehouderij. En dan treft ze een paar duizend boze boeren aan op steenworp afstand van haar ministerie.

Zo is het precies!

Gelukkig richtte het protest zich niet tegen haar toekomstvisie, maar tegen het feit dat alle drie de kabinetten-Rutte tegen beter weten in het stikstofprobleem hebben genegeerd, de groei van de veestapel hebben geaccepteerd en de CO2-uitstoot van de landbouw hebben veronachtzaamd, vanwege de grote exportbelangen van de sector. En dan komt opeens D66 met een halvering van de veestapel, vergeet GroenLinks om als oppositiepartij een redelijk bedrag te eisen voor de uitkoop van boerderijen, en komt de commissie-Remkes met het advies onmiddellijk maatregelen tegen de stikstofuitstoot te nemen.

Inderdaad en dat kan niet vaak genoeg herhaald worden: ‘Alle drie de kabinetten-Rutte tegen beter weten in het stikstofprobleem hebben genegeerd, de groei van de veestapel hebben geaccepteerd en de CO2-uitstoot van de landbouw hebben veronachtzaamd, vanwege de grote exportbelangen van de sector.’ Dit beleid is volledig failliet.

Wat is er al die jaren misgegaan? Dat is een klassiek geval van de paradox van spaarzaamheid van John Maynard Keynes. Die paradox is er een van het microniveau tegenover het macroniveau van de economie. Voor individuele huishoudens is het in onzekere tijden gunstig om meer te sparen en minder uit te geven. Maar voor de economie als geheel betekent het dat er minder geconsumeerd wordt. Dat leidt tot lagere omzetten, ontslagen, dalende koopkracht en met een beetje pech zelfs tot een recessie. In de landbouwsector is iets vergelijkbaars gebeurd. In een markt met homogene goederen – melk, karbonaadjes en aardappelen – is er vooral concurrentie op prijs en minder op kwaliteit. Melk van Campina en Arla smaakt tenslotte hetzelfde. Maar boeren moeten opboksen tegen de marktmacht van grote supermarktketens. Die bepalen in feite de prijs van ons voedsel en gaan er met een mooie marge vandoor. De boer heeft het nakijken.

Mooi en goed geformuleerd wat er allemaal mis ging en ook niet in theorie- of leerboeken economie staat. Dit is praktische economie, en ligt een grens van bedrijfseconomie maar is wel als cruciaal element geworden binnen de nieuwe ecologische-economie ofwel out-of-the-box-denkende economie vanwege een omwentelingen die op alle economische fronten op dit moment aan de orde zijn.

Dus wat is de strategie voor elke individuele boer? Schaalvergroting. In een markt met redelijk homogene producten en stevige prijsconcurrentie is dat vrijwel de enige optie die boeren hebben om overeind te blijven. Of ze nu willen of niet. Met grotere aantallen vee, meer hectaren land en betere machines neemt de opbrengst toe en dalen de kosten per eenheid die wordt geproduceerd. En dat is het hoofdkenmerk van elke boerderij: je moet je producten met een marge kunnen verkopen.

In de huidige tijd met nieuwe macroproblemen als klimaatverandering en milieuvergiftiging dient dus alles aangepast te worden aan wat de natuur van ons vraagt en eist en niet wat de banken voorschrijven. De bancaire sector is nu ook een poging aan het doen om te overleven, maar dat lukt niet meer en er bestaat duidelijk geen zelfgenezend vermogen zoals de bankencrisis van 2008 al heeft aangetoond.

Het gevolg is dat veel boeren torenhoge hypotheken op hun bedrijf hebben lopen en flinke leningen op hun machines. Nu opeens de rem op de sector wordt gezet, kunnen ze niet meer van die schulden afkomen. Kortom, we hebben met zijn allen macro-economisch geprofiteerd van deze schaalvergrotingparadox: de consument van lage prijzen, tussenhandel en transportsector van de exporten en de banken van kredieten.

Laat de melk maar wat duurder worden, de macht van de supermarkten beperkt worden en de banken een aflossingspauze inlassen. Boeren hebben recht op omschakelingstijd. Sommigen naar biologische of zorgboerderijen, anderen naar bedrijfsbeëindiging met een redelijk nettoresultaat.

Zo is het maar net! Er kan nog zuiver worden gedacht zoals Irene van Staveren heeft aangetoond. Bravo, de traditionele kwaliteitskranten doen er nog steeds toe.

https://krant.trouw.nl/titles/trouw/8321/publications/760/articles/983711/19/2

Zie ook: Kabinet te vrijblijvend over aanpak van stikstofprobleem; nrc.nl, 7-10-19,

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/07/kabinet-te-vrijblijvend-over-aanpak-van-stikstofprobleem-a3975799#/handelsblad/2019/10/07/#116

Beleid is niet ingericht op crisissituaties #parool #actieagrariërs #overbemelking #overproductievarkens

Tags

boerenprotest, denhaag, EU

‘Beleid is niet ingericht op crisissituaties’ (Frans Bogaard, economie/Het Parool, 7 september)

Boeren: Protestdag in Brussel

Duizenden boeren leggen vandaag Brussel lam, terwijl de Europese Commissie over steunmaatregelen vergadert. Hun doel: Europa een beter inkomen afdwingen. Actieleider is de Nederlandse LTO-voorzitter Albert Jan Maat.

# “Voor zover de hele Europese landbouw en tuinbouw is dit een buitengewoon beroerd jaar. We zijn best wat tegenwind gewend, maar de Russische boycot en de onrust in het Midden-Oosten hakken er nu wel heel erg in onze afzet.”

De vraag is of de huidige problemen veroorzaakt worden door de EU-boycot naar Rusland vanwege de inval en bezetting van de Krim en Oekraïne en de spanningen in het Midden-Oosten. Een econoom die gisterenavond op de radio1 – vermoedelijk et het Oog op Morgen – te beluisteren was, stelde vast dat het Europese boeren niet zijn afgestemd op de mondiale markt en dat de vraag van Nederlandse producten vanuit Rusland in het verleden de oorzaak waren van de huidige overproductie. De varkensboeren hebben er steeds op ingespeeld door investeringen en bedrijfsuitbreidingen. Hun goed recht, maar nooit is de kwestie van risico’s goed ingeschat, omdat Rusland sinds de dominantie van de gasexport al veel eerder had aangetoond dat er met dat land niet veilig te onderhandelen is.

Niemand had de annexatie van de Krim hebben kunnen voorspellen of voorzien, laat staan onze boeren. Dat mag als bedrijfsrisico worden aangemerkt. Dat nu voor deze sectoren een tweede spanningsveld in de vorm van het Midden-Oosten is ontstaan, die overigens ook al vele jaren voortduurt, mag als gebrekkig Nederlands beleid worden gezien omdat het in Den Haag en Brussel al enige jaren duidelijk moet zijn geweest dat deze agrarische beleidsterreinen te kwetsbaar zijn voor deze ontwikkelingen. Dus het afschuiven van de verantwoordelijk op het ‘beleid dat niet is ingericht op crisissituaties’ is onzinnig: het bedrijfsleven en dus ook de varkensboeren en melkveehouders hadden zich hierop moeten instellen.

# Het Europese landbouwbeleid is duidelijk niet ingericht op dit soort crisissituaties die zich buiten onze schuld voordoen, en dat moet veranderen. Samen met Brussel moeten we proberen dreigingen in nieuwe kansen om te zetten.’

Het is volgens de geciteerde econoom wel de schuld van de boeren, en er zal nu mét Brussel een oplossing moeten worden gezocht omdat we hier met een macro-economische en strategische problematiek te maken hebben die het nationale belang overstijgt. En dan niet de schuld aan Brussel geven dat zij te veel nationale soevereiniteit overnemen van de lidstaten!

# “Ik heb vandaag uitgebreid contact gehad met Europees Landbouwcommissaris Phil Hogan. Ik reken op geld voor herstructurering, eerdere uitbetalingen van voorschotten en steun voor de tijdelijke opstal van overschotten. Vorig jaar is nog een paar honderd miljoen euro aan superheffing op te veel geproduceerde melk betaald, dat geld moet terug naar de boeren. Wat we ook willen is een grondige aanpassing van het mededingingsbeleid, zodat we tot betere prijsafspraken kunnen komen met onze afnemers. Mede door de schuld van Brussel staan we nu in het overleg met de supermarkten te zwak.’

Hier wordt letterlijk bevestigd dat er overschotten bestaan en dat er teveel melk wordt geproduceerd. Kortom, de geïnterviewde had dus volledig gelijk en er is reden om het hele landbouwbeleid aan een grondige herziening te onderwerpen. Er deugt eigenlijk helemaal niets van.