Tags
De filosoof die in het hoofd van fundamentalisten kruipt
onderzoek – De vraag waarom mensen fundamentalistisch worden, ligt nog open. Filosoof en theoloog Rik Peels krijgt een subsidie van 1,5 miljoen euro om tot nieuwe inzichten te komen.
Marije van Beek, Redactie Religie & Filosofie/Trouw, 13-9-19
Rik Peels wil fundamentalisme beter begrijpen.
Het nieuws deze week over salafistische scholen waar kinderen radicale ideeën opdoen, maakt eens te meer duidelijk dat fundamentalisme een hardnekkig probleem is. Filosoof en theoloog Rik Peels, verbonden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, krijgt een subsidie van 1,5 miljoen euro van de European Research Council, een beurs die is vrijgemaakt door de Europese Unie. Dat een filosoof die krijgt is een zeldzaamheid. Peels gaat hiermee de komende jaren onderzoek doen naar fundamentalisme.
Stelling: Omdat ik hiermee ook al jarenlang bezighoud en ik op basis van onderstaand interview meen antwoorden te kunnen geven die vanuit mijn visie op religie en fundamentalisme gegeven kunnen worden, hierbij een eerste aanzet tot het antwoord. Misschien kan Peels er wat mee. De verstrekking van het ERC is ook belangrijk omdat het de hoogste tijd wordt een antwoord te vinden op ‘geïmporteerde’ buitenlandse religies in de EU, waarvoor ik op deze blogs al vaak heb geschreven, maar het nu tijd wordt om ermee naar buiten te komen.
Samenvattend luidt mijn stelling dat migranten die in de EU aankomen en vooral die doelgroep die uiteindelijk een lidstaat/EU-paspoort kunnen verdienen’’, dit pas dienen te verkrijgen na beheersing van de grondwetten van de landen waar ze verblijven en in ons geval dus onze Grondwet. En ook bereid moeten zijn die bepalingen zich eigen te maken, omdat indien dit vanuit orthodoxe islamitische denominaties als het salafisme en jihadisme, die strijdige beginselen aanhangen vanuit onze Gw geredeneerd, geen paspoort kunnen verkrijgen.
Zij hebben dus de keuze om zich volledig te integreren of terug te keren naar het land van herkomst als dat land inmiddels veilig is verklaard en daar mee kunnen helpen hun land weer op te bouwen. Uit onderstaande passage blijkt ook dat het vaak – of altijd – draait om sociaaleconomische achterstellingssituaties, waarmee ze te kampen hebben.
Dat is ook logisch aangezien ze anders niet waren gevlucht. Maar dat betekent ook dat ze pas toegelaten kunnen worden als de noodzakelijke infrastructuur die aangebracht moet worden tot een volwaardig inburgeringsprogramma – zie mijn vorige blog over ‘The European Way of Life’ – die de eerste generaties migranten in ons land niet hebben ontvangen vanwege ook het politiek verkeerde uitgangspunt van ‘integratie met behoud van eigen cultuur en identiteit’.
Waarom is dit een verkeerd uitgangspunt geweest? Omdat er een ingebakken paradox in verwerkt zit, namelijk integreren ofwel opgaan in de nieuwe cultuur binnen een andere beschaving dan waarmee ze zelf opgevoed zijn, en dan is een omschakeling naar een in islamitische zienswijze verwerpelijke want materialistische cultuur als de westerse, is heidens want ongoddelijk in hun termen.
Maar op een of andere manier was onze eigen wetgevende macht (zowel regeringen als achtereenvolgende Tweede Kamers met verschillende samenstellingen) niet in staat om een oplossing te vinden. En met name de opkomst van Wilders heeft hierin mijns inziens een bepalende rol gespeeld, omdat binnen de huidige politieke cultuur men niet was opgewassen tegen een ééndimensionaal politiek toonzetting, die uitgesproken monotoon of monolithisch – letterlijk: ‘als iets een homogeen, moeilijk doordringbaar geheel vormt’ – van karakter was waartegen het moeilijk, zo niet onmogelijk, te debatteren viel.
Daarom is dat probleem mijns inziens nooit opgelost geworden vanuit eigen machteloosheid van de Tweede Kamer. Maar omdat ik er uitgesproken opvattingen erop nahoudt – ik verwijs naar alle blogs die ik hierover op deze plaats heb geschreven – hoop ik een bundeling daarvan in een van de komende jaren kunnen publiceren.
Er wordt best wat onderzoek naar fundamentalisme gedaan. Waarom is er nog meer onderzoek nodig?
“Het onderzoek hiernaar loopt een beetje vast. Op een heel belangrijk punt: het lukt nog niet goed om te verklaren waarom mensen de wending naar fundamentalisme maken. Dus waarom ze radicaliseren in hun denken, want daar raakt dit thema natuurlijk aan. Een verklaring die wel is gegeven, is die van sociaal-economische achterstelling, zoals discriminatie of armoede. Maar die heeft zijn beperkingen. Er zijn namelijk mensen die aan precies dezelfde achterstelling worden blootgesteld, maar die helemaal niet radicaliseren en gewoon een goed leven leiden.”
Over dit thema heb ik indirect of impliciet als een antwoord hierboven gegeven. De politiek-psychische conditie van alle migranten die door ‘toevallige’ omstandigheden hun geboortegrond hebben verlaten en zich moesten aanpassen aan een geheel andere cultuur, was onmenselijk zwaar en dat is ook mijn verklaring dat het vanaf de tweede en zeker de derde generatie migranten wel gelukt is vanwege doorlopen hogere onderwijstrajecten waarmee ze zich een stabiele arbeidsmarktpositie kunnen verwerven.
Kortom, latere generaties hebben vanwege een betere opleidingskansen in ons land zich kunnen ontworstelen uit hun oude opvoedingsnormen. Maar dat betekent tegelijkertijd dat er meer slachtoffers dan gemiddeld vergeleken bij een Nederlandse opvoeding, meer trauma’s zijn ontstaan die de ratrace niet konden volhouden. Achterstandsgroepen in de grote steden zijn daarvan een uiting: mislukte opvoeding thuis leidt altijd tot arbeidsmarktproblemen. Dat leidt vervolgens tot fundamentalisme aangezien er geen evenwichtig zelfbewustzijn tijdens hun opvoedingsjaren kon ontstaan en ze zichzelf moesten zien te helpen en overleven. Met alle verschijnselen van dubbele en onevenwichtige persoonlijkheden vandien.
Radicalisering wordt al door psychologen, criminologen, theologen en religiewetenschappers bestudeerd. Wat kan een filosoof daar aan toevoegen?
“De bestaande onderzoeken zijn vooral empirisch en historisch van aard. Wij gaan vooral nieuwe ideeën en modellen ontwikkelen. De kracht van filosofen zit in het denkwerk: ethische reflectie en de analyse van cruciale concepten. Ik kan van het onderzoeksgeld een flink aantal onderzoekers aannemen, waarmee ik dit samen ga doen. Tegelijk is het onderzoek geen ivorentorenfilosofie: we zullen nauw samenwerken met terrorismedeskundigen en wetenschappers die alles weten van de geschiedenis van fundamentalisme. Uiteindelijk zal er ook een beleidsdocument uit het onderzoek voortkomen, dat de resultaten vertaalt naar de praktijk.”
Dit klinkt veelbelovend en het is te hopen dat dit onderzoek gaat lukken.
(…)
https://krant.trouw.nl/titles/trouw/8321/publications/739/articles/969484/8/1
