Zijn we dan al die jaren afgeperst? (Maarten Schinkel, Katern Economie/NRC Handelsblad, 15b januari)
Olie zou goedkoper zijn geweest zonder Opec, maar laten we het niet overdrijven
‘(…)
‘Nu duikt een interessante vraag op: als Opec een effectief kartel was, en nu niet meer, hebben we dan decennialang, zeg: sinds 1973, niet veel te veel betaald voor olie? Is er al die jaren een veel te grote geldstroom op gang gehouden van de industrielanden naar de olieproducenten? Zijn we, in wezen, afgeperst?
‘Een alternatieve geschiedenis, zonder effectieve Opec, is moeilijk te schrijven: het aantal variabelen is veel te groot. Minder hoge prijzen hadden wellicht gezorgd voor méér economische groei in het Westen, maar ook voor een hoger gebruik van fossiele brandstoffen, omdat de prijsprikkel om zuiniger te zijn of alternatieven te zoeken minder groot was geweest. Nóg meer vervuiling, ook. En olie was in dat geval misschien eerder ‘op’ geweest, of duurder te produceren naarmate de winning op exotischer plekken, of met duurdere methoden, moest plaatsvinden. Waarna de zoektocht naar alternatieven abrupter en pijnlijker was geworden. In de tussentijd: geen wolkenkrabbers in Dubai, geen duizenden prinsen in dure auto’s. Geen grootschalige financiering van radicale groepen. Meer rust in het Midden-Oosten?’
De veronderstelling – of voorzichtige hypothese – dat de Opec een effectief kartel was, en nu niet meer, leidt dus niet alleen voor de econoom als Maarten Schinkel tot de conclusie dat we sinds 1973 te veel hebben betaald, maar ook dat de grootste wereldwijde olieproducenten en –maatschappijen niet volgens de marktbeginselen hebben gewerkt. Het marktmechanisme wordt door neoliberalen en economen hartstochtelijk beleden, maar het functioneert dus helemaal niet; laat staan het leven goedkoper gemaakt. We hebben elkaar dus altijd in de maling genomen en voor de gek gehouden; sterker, we hebben door list en bedrog de duurzame energie en economie decennia lang tegengehouden en zodoende de wereld bijna naar de afgrond gebracht. De mensheid, gevangen door het materialisme, is nooit boven de kleuterleeftijd uitgestegen. We hebben het terrorisme schaamteloos laten verrijken door onze olieverslaving, terwijl we dat geld beter hadden kunnen investeren in duurzame energie als Water, Wind en Zonnekracht. Schaam je olieproducenten en oliemaatschappijen! Schaam je alle regeringen ter wereld, dat je als beleidsmaker geen betere afwegingen en keuzen hebt gemaakt.