Tags
Welke morele plicht heeft prins Bernhard? (Michiel Couzy en Maarten van Dun, Het Parool, 18 november 2017, 07:00)
Het vastgoedbezit van prins Bernhard is inzet van een maatschappelijke discussie, nu vastgoedbeleggers grote invloed hebben op de woningmarkt. Hebben handelaren in vastgoed de morele plicht goed voor de stad te zorgen? En ligt dat anders voor een prins?
Voortgestuwd door de lage rente, de krapte op de woningmarkt en hoge rendementen, kopen beleggers steeds meer huizen in Amsterdam. Eén op de acht Amsterdamse woningen is in handen van beleggers. Vorig jaar werd 16 procent van de huizen aan een belegger verkocht.
Dat heeft grote gevolgen voor de stad, menen deskundigen en politici. Volgens beleggers professionaliseert met hun komst de vastgoedmarkt en houden zij zich netjes aan de regels. Maar de prijzen van woningen stijgen ook. Bovendien vragen veel beleggers huren die veel Amsterdammers niet kunnen opbrengen. Daardoor verandert de stad.
Voorbeeldfunctie
Volgens Dorine Hermans, historica en auteur van zes boeken over de Oranjes, heeft prins Bernhard een uitzonderlijke positie met een bijzondere verantwoordelijkheid. “De voorbeeldfunctie die de koninklijke familie nu eenmaal heeft, geldt voor alle familieleden. De achternaam Van Oranje is al vier eeuwen de beroemdste van het land. De voordelen die dat biedt, hebben een keerzijde.”
“Zijn broers en neven hebben ontzag voor hem als geslaagd zakenman”
Volgens Hermans’ bronnen wordt binnen de koninklijke familie wisselend gedacht over het zakelijke succes van de prins. “Zijn broers en neven hebben ontzag voor hem als geslaagd zakenman. Buiten kijf staat dat hij het allemaal zelf heeft bereikt. Bernhard werkt keihard en ook daarvoor is veel respect: werkethiek is belangrijk voor de Oranjes. Toch zijn er ook familieleden die menen dat een prins geen zaken hoort te doen.”
Afstand tot de troon
Prins Bernhard liet zijn huwelijk in 2000 goedkeuren door de Staten-Generaal, naar eigen zeggen uit respect voor zijn familie. Daardoor bleef hij troongerechtigd. Na de kroning van koning Willem-Alexander is Bernhard niet langer potentieel troonopvolger. Hermans: “Het is alsof de morele verantwoordelijkheid minder wordt gevoeld nu de afstand tot de troon groter is.”
Het vastgoedbezit van Bernhard plaatst de koninklijke familie voor een oud dilemma, meent Hermans. “De koning en koningin dragen een boodschap uit van solidariteit met de armen. Dat is lastig vol te houden als er tegelijkertijd zo veel bezit is.”
Winstbejag
André Nijhof, hoogleraar aan Nyenrode, is gespecialiseerd in business ethics. “De samenleving meent dat personen op een invloedrijke positie aan dezelfde normen en waarden moeten voldoen als ieder ander. Maar op zo’n positie word je vaak omringd door mensen die andere normen hanteren dan in de samenleving gebruikelijk zijn. Daardoor kan iemand het idee krijgen dat wat hij doet heel normaal is, terwijl de samenleving dat anders ziet.”
Ben Wempe is verbonden aan de vakgroep business-society management van de Erasmus Universiteit en gespecialiseerd in ethiek. Ethisch juist handelen is volgens hem bij uitstek belangrijk in de vastgoedsector. “Winstbejag mag nooit reden zijn ethische grenzen opzij te zetten, zeker niet als het om woningen gaat. Woningen hebben een bepaalde sociale functie en dat brengt verplichtingen met zich mee, ook voor ondernemers die vooral winst nastreven.”
Lees verder: ‘Zakenprins’ Bernhard: een grote belegger van koninklijken bloede
Lees ook: Groeiende ongelijkheid op de woningmarkt: van wie is deze stad eigenlijk?
‘Hij weet op het juiste paard te wedden’
Welke morele plicht heeft prins Bernhard?
Tijdens zijn studie economie aan de Universiteit van Groningen zette hij Ritzen Koeriers op, vernoemd naar toenmalig minister Jo Ritzen van Onderwijs. Het bedrijf bezorgde pakketjes per trein, waarbij de koeriers gratis reisden met de ov-jaarkaart, ingevoerd door Ritzen.
Bernhard werkte toen al samen met zijn vrienden Menno de Jong en Paul Mol, met wie hij later internetbedrijf Clockwork opzette en met wie hij nu in vastgoed investeert.
Bernhard was met Clockwork een kind van de internethype. Het bedrijf maakte websites en hielp bedrijven het internet op, in die tijd nog nieuw.
Clockwork stond bekend als een degelijk bedrijf, in tegenstelling tot veel andere internetbureaus, die uiteindelijk ten onder gingen. Clockwork maakte winst en overleefde de ineenstorting van de interneteconomie, begin deze eeuw.
Dit leidde tot een overname door IT-bedrijf Ordina. Deze verkoop legde de basis voor het vermogen van Bernhard, dat nu in vastgoed zit.
Ziekte
Met Menno de Jong begon hij vanuit Amsterdam aan een nieuw avontuur: Levi9, een ICT-bedrijf met inmiddels 900 werknemers, van wie het merendeel werkt op een van de kantoren in Oost-Europa. Levi9 opereert vanuit de Pinnacle Tower in de Muiderstraat, het pronkstuk uit de vastgoedportefeuille van de prins, die in de raad van bestuur zit en grootaandeelhouder is.
In 2013 moest hij een periode stoppen met werken, omdat bij hem een vorm van lymfklierkanker was vastgesteld. Na zijn behandeling zette hij een fonds op dat geld inzamelt voor onderzoek naar deze ziekte.
Om de mecenas uit te hangen? De Amsterdamse gemeenteraad zit waarschijnlijk te worstelen met deze kwestie en binnenkort is de regering aan zet.
De prins is via zijn bv’s eigenaar van het racecircuit in Zandvoort.
Troonopvolging
Bernhard van Oranje is zoon van prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven, broer van Maurits, Pieter-Christiaan en Floris en neef van de koning. Hij is getrouwd met prinses Annette; ze hebben drie kinderen.
Bernhard is lid van de koninklijke familie, maar sinds de troonsbestijging van Willem-Alexander behoort hij niet meer tot het Koninklijk Huis. Hij ontvangt geen vergoeding en is uitgesloten van troonopvolging, omdat die beperkt is tot verwanten in eerste of tweede graad.
[Bernhard Lucas Emmanuel Prins van Oranje-Nassau, Van Vollenhoven is de zakenman van de koninklijke familie.]
