‘Geen algemene loonsverhoging, maar belastingverlaging voor werknemers’

Tags

Economie

Willem Vermeend en Rick van der Ploeg, De Financiële Telegraaf, 18 juni)

Omdat onze werkgelegenheid en welvaart sterk afhankelijk zijn van de export naar het buitenland moet Nederland voorzichtig zijn met loonstijgingen. Te hoge lonen leiden internationaal tot een verslechtering van de Nederlandse concurrentiepositie in de wereld en daardoor tot minder export en kosten banen.

Dit is een belangrijke reden waarom de afgelopen decennia het Centraal Planbureau (CPB) en De Nederlandsche Bank (DNB) warme pleitbezorgers waren van een gematigde loonontwikkeling. Deze week vielen zowel het CPB als DNB van hun geloof. De Nederlandse economie draait geweldig en in veel bedrijfssectoren nemen de winsten toe. Volgens deze gezaghebbende instellingen een goed moment om in het bedrijfsleven de lonen wat sneller te laten stijgen. DNB kwam al eerder met dit voorstel.

Al weer vier jaar geleden verraste Klaas Knot, president van DNB, politiek Den Haag en de sociale partners door te pleiten voor hogere lonen voor werknemers in de marktsector. Lonen zijn weliswaar een kostenpost voor bedrijven, maar tegelijkertijd de pijler voor koopkracht. De verwachting van het CPB en DNB is dat een hoger netto-inkomen voor werknemers de bestedingen stimuleert en dat is goed voor de groei van onze economie.

Loonaandeel neemt af

De bankpresident wees in 2013 ook op de zogenoemde arbeidsinkomensquote, het aandeel van het nationaal inkomen dat als loon naar werknemers gaat. De afgelopen decennia lag dit percentage doorgaans tussen 80-90%. Volgens recente gegevens is dit percentage gedaald tot ongeveer 74%. Deze trend zien we ook in andere landen. Lonen vormen een steeds kleiner deel van de economie of anders gezegd: de totale loonsom daalt als percentage van het nationaal inkomen. Bezitters van kapitaal, zoals beleggers, zien hun aandeel juist toenemen. Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) wordt deze trend het komende decennium versterkt door snelle technologische veranderingen en globalisering. Loonsverhogingen zouden er toe kunnen bijdragen dat deze verdeling tussen kapitaal en arbeid evenwichtiger wordt, maar hebben ook nadelen. Knot kreeg voor zijn pleidooi toen veel bijval van economen en vanuit het linkerdeel van politiek Den Haag. Maar van de ondernemers en werkgevers in ons land kreeg de bankpresident de wind van voren. Ze waarschuwden dat een loongolf schadelijk is voor onze economie en veel banen gaat kosten, vooral bij het midden- en kleinbedrijf en zwakkere bedrijfssectoren.

Reacties

De reacties op de oproep van DNB en het CPB voor hogere lonen die we afgelopen week in de media zagen zijn niet verrassend. Werkgevers wijzen, minder fel dan vier jaar geleden, op de schadelijke kanten en op het gegeven dat in de sterkere bedrijfssectoren nu al hogere loonstijgingen zichtbaar worden. Vakbonden en hun politieke vrienden in Den Haag juichen de oproep toe. Daarnaast menen veel werknemers dat ze de afgelopen jaren door loonmatiging hebben bijgedragen aan het economisch herstel van onze economie en de opleving van het bedrijfsleven. Ze vinden daarom een verbetering van hun koopkracht niet meer dan redelijk. Die opvatting verdient steun, maar het is de vraag of een algemene loonsverhoging, bovenop de stijging in de cao’s die al geruime tijd rond de 1,5% ligt, de gewenste oplossing is. Wij menen dat dit risicovol is en zetten de bezwaren op een rijtje en komen met een betere methode om de koopkracht van werknemers te verbeteren.

Bezwaren tegen een algemene loonsverhoging

Bij het pleidooi voor hogere lonen wordt voorbij gegaan aan het feit dat Nederland wereldwijd nu al tot de kopgroep van landen behoort met de hoogste loonkosten, vooral vanwege de hoge werkgeverslasten en hoge belastingdruk op arbeid. Deze kosten moeten juist omlaag.

Door onze hoge belasting- en premiedruk levert een loonsverhoging voor werknemers netto weinig op en betekent voor werkgevers een torenhoge extra kostenpost. Een gemiddelde werknemer van wie het bruto maandloon met 100 euro wordt verhoogd, krijgt netto rond de 45 euro uitgekeerd. Onvoorstelbaar, maar waar; deze netto loonsverhoging van ‘slechts’ 45 euro leidt voor de werkgever tot een extra loonkostenpost van rond de 130 euro (100 euro bruto loon plus de werkgeverslasten (premies) over deze loonsverhoging).

Banen worden in Nederland vooral gecreëerd door kleine bedrijfjes, met minder dan 10 werknemers. Nu al zijn de hoge loonkosten een molensteen. Extra kosten betekent minder werkgelegenheid.

Bij extra loonsverhogingen waarvoor bij sommige bedrijven nu ruimte is, moet bedacht worden dat ze als loonkostenpost ook doorwerken naar de komende jaren. Draait een ondernemer dan wat minder goed dan is de kans groot dat op deze post bezuinigd moet worden en dat kost banen. Veel bedrijven willen daarom een extra structurele loonkostenverhoging voorkomen door jaarlijks te bezien of er ruimte is voor een extra uitkering aan werknemers.

Dat vanuit de politiek en adviesinstellingen wordt opgeroepen tot hogere lonen voor werknemers is niet gebruikelijk. De loonhoogte en andere arbeidsvoorwaarden worden in het Nederlandse bedrijfsleven vastgesteld op basis van onderhandelingen tussen werkgevers en werknemers en veelal vastgelegd in collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s). Daarbij wordt mede rekening gehouden met de financiële positie en winstgevendheid van de betrokken bedrijven. Door dit ‘maatwerk’ zien we in zwakkere bedrijfssectoren een lagere loonontwikkeling dan in sterkere sectoren. Dat is altijd zo geweest en pakt goed uit voor onze werkgelegenheid.

Belastingverlaging voor werknemers

Er zijn geen ‘bewijzen’ dat een sterkere loongroei goed uitpakt voor onze economie, werkgelegenheid en een eerlijke verdeling van koopkracht van werknemers op langere termijn. Hogere lonen brengen grote risico’s met zich mee die niet zomaar zijn weg te poetsen, zoals hogere prijzen, een extra loongolf en inflatie zonder extra banen.

De meest gunstige effecten voor onze economie, werkgelegenheid en de koopkracht van werknemers kunnen snel en simpel worden gerealiseerd door een aanpassing van de zogenoemde Tabel fiscale arbeidskorting 2017. We zeiden het al, politiek Den Haag gaat niet over de lonen in het bedrijfsleven, maar wel over deze tabel. Bovendien biedt de schatkist voldoende financiële ruimte om via deze tabel de koopkracht van werknemers te verbeteren. Het voordeel is ook dat zo een eerlijke verdeling van de koopkrachtverbetering mogelijk wordt die bij loonsverhogingen niet te realiseren is.

http://www.telegraaf.nl/zondag/Telegraaf_Zondag_2017_18_juni/28412869/__Geen_algemene_loonsverhoging__maar_belastingverlaging_voor_werknemers__.html?utm_source=telegraaf-nieuwsbrief&utm_medium=email&utm_campaign=20170618091503_zondag&utm_content=telegraaf_zondag&utm_term=&EMAIL_SK=SK952730&e=jw%2Ejongejans%40hetnet%2Enl

Noodzakelijke economische informatie over de euro en de eurozone @eu #toekomstEU

Tags

Economie, EU, eurozone

‘Als het zo doorgaat mislukt de euro’ (Mark Beunderman, Katern Economie/nrc, 30 maart)

Clemens Fuest: Goede economische cijfers in de eurozone verhullen ernstige problemen, zegt de directeur van het gezaghebbende Ifo-instituut.

Mark Beunderman

29 maart 2017

Hoogleraar economie Clemens Fuest (1968) volgde in 2016 Hans-Werner Sinn op als directeur van het Ifo-instituut in München.

Het lijkt haast wel lente in de economie van de eurozone. De groei trekt eindelijk aan, de werkloosheid daalt. Maar een zonnige blik is niet gerechtvaardigd, zegt een van de topeconomen van Europa. Zijn ongemakkelijke boodschap: „Als de dingen zo doorgaan, is de euro gedoemd te mislukken.”

Clemens Fuest leidt het gezaghebbende Ifo-instituut in München. Deze week was hij te gast op het Duitsland Instituut in Amsterdam. Achter de gunstige economische vooruitzichten – Ifo verwacht voor de eurozone dit jaar 1,6 procent bbp-groei – gaan enorme problemen schuil, meent de Duitser.

De eurolanden zijn sinds de oprichting van de monetaire unie in 1999 uit elkaar gegroeid. De gemiddelde Duitser werd rijker, de gemiddelde Nederlander ook. De gemiddelde Griek is armer dan voor de crisis én armer dan in 2000. En Italië? Daar ligt het inkomen per hoofd van de bevolking nu 7 procent láger dan toen de euro werd ingevoerd. „Dat is voor een westers industrieland uniek”, aldus Fuest.

Daarbovenop komen de staatsschulden. De Italiaanse schuld (nu 133 procent van het bbp) en de Franse (98 procent) zijn de voorbije jaren verder opgelopen. Fuest: „Hier moet dringend wat aan gedaan worden voordat er een nieuwe crisis uitbreekt.”

Waar bent u het meest bezorgd over?

„Over Italië. Daar was Europa altijd heel populair, maar door de euro is dat veranderd. Nu zeggen de meeste mensen daar in peilingen de euro geen goede zaak meer te vinden. Als de populistische Vijfsterrenbeweging aan de macht komt, kan uittreding uit de euro op de agenda komen. Of de economische malaise echt door de euro komt, waag ik trouwens te betwijfelen. Die komt eerder door te hoge loonkosten, lage arbeidsproductiviteit, bureaucratie. De Italianen hervormen te weinig. Maar Europa is nu de zondebok.”

Wat gaat er mis in de eurozone?

Fuest: ‘De muntunie is gestoeld op beloftes. Maar niemand houdt zich aan zijn beloftes. Ook Duitsland niet.’

„De muntunie is nu gestoeld op beloftes. Beloftes die landen doen om zich te houden aan afspraken: we brengen tekorten naar beneden, we gaan hervormen. Maar niemand houdt zich aan zijn beloftes. Ook Duitsland niet. Het stabiliteitspact met de EU-begrotingsregels werd in zeventien jaar euro 168 keer geschonden.”

In zijn recent verschenen boek Der Odysseus-Komplex  doet Fuest samen met collega-econoom Johannes Becker voorstellen voor een anders georganiseerde muntunie. De Griekse held Odysseus slaagde erin om de verleiding van de gevaarlijke Sirenen te weerstaan. Ook de eurolanden moeten verleidingen weerstaan: schulden maken en pijnlijke hervormingen steeds uitstellen.

Een van Fuests voorstellen is een automatische schuldenlimiet. Als een regering een hoger ‘structureel’ begrotingstekort (gecorrigeerd voor conjuncturele schommelingen) wil hebben dan 0,5 procent van het bbp, mag ze geen ‘normale’ staatsleningen meer uitgeven. Lenen gaat alleen nog met een nieuw type staatslening, die Fuest accountability bond noemt (‘verantwoordingsobligatie’). Die leningen zijn achtergesteld: beleggers zijn hun geld kwijt als een land failliet gaat. Andere eurolanden draaien er niet voor op. De Europese Centrale Bank (ECB) mag dit type risicoschuld niet opkopen.

Het hogere risico betekent een hogere rente, en dus hogere leenkosten voor regeringen. „Dat kan procenten extra rente gaan kosten, afhankelijk van het land”, zegt Fuest.

Het moet voor landen lastiger worden om zich in de schulden te steken?

„Ja. Er zal in nationale parlementen een debat worden gevoerd: willen we meer lenen? Oké, maar dat zal dan heel duur zijn. En soms zal extra lenen helemaal niet meer kunnen, omdat niemand die obligaties van schuldenlanden nog wil kopen.”

“Ook de eurolanden moeten verleidingen weerstaan: schulden maken en pijnlijke hervormingen steeds uitstellen”

Waarom zouden lidstaten zich hier opeens wel aan houden? Ze kunnen toch ook gewone leningen uitgeven?

„Dat gaat niet zomaar. Het toezicht wordt volledig Europees. Je haalt het weg uit de sfeer van beloftes tussen landen. Elke obligatie heeft een nummer. In het vervolg zie je dan of het zo’n achtergestelde bond is of niet. Europese instellingen, zoals de ECB, kunnen precies zien wat er gebeurt.”

Zullen Zuid-Europese landen hier zomaar mee akkoord gaan?

„Noord-Europese landen kunnen er in onderhandelingen iets tegenover stellen. Je kunt bijvoorbeeld iets doen aan de huidige schuldenberg van Zuid-Europese landen. Die hoge schulden kunnen in een fonds worden gestopt, dat door meer solide eurolanden wordt gegarandeerd. Het compromis is dan: nieuwe schulden maken gaat niet zomaar meer.”

Hoe komen in uw voorstel de hervormingen op gang?

„Dit voorstel is bedoeld om te voorkomen dat we verder afglijden in een schuldenunie, die door landen als Duitsland en Nederland wordt betaald. Hervormen, dat is een beslissing van landen zelf. Het is een illusie dat we vanuit Brussel tegen Italië of Griekenland kunnen zeggen hoe ze moeten hervormen.”

Kunnen we niet beter de eurozone ontmantelen?

„Natuurlijk kunnen we dat doen. Maar dat zou goed gepland moeten worden en alle lidstaten zouden akkoord moeten gaan. Dat het zo zal gaan, is niet erg waarschijnlijk. Waarschijnlijker is dan dat de zaak op een niet-geordende, chaotische manier uiteenvalt. En dat is riskant. Voordat we dit risico aangaan, moeten we proberen de eurozone zo te hervormen dat ze wél functioneert.”

https://www.nrc.nl/nieuws/2017/03/29/als-het-zo-doorgaat-mislukt-de-euro-7765375-a1552408

Grootste probleem voor Jesse Klaver is geduld opbrengen en geen idee-fixe na te jagen; markthandelen is wat anders dan klimaatverandering @fd #feiten #slogans

Tags

EU, handelsbewegingen, klimaatverandering

Klaver perkt macht ‘oude mammoeten’ in (Ria Cats, Voorpagina/fd, 3 maart)

GroenLinks perkt macht van ‘oude mammoeten’ VNO-NCW flink in (Ria Cats, Voorpagina/fd online, 3 maart)

# Als het aan GroenLinks ligt, wordt de invloed van de machtige werkgeversorganisatie VNO-NCW op het kabinetsbeleid stevig teruggedrongen. Volgens de grootste linkse partij in de peilingen hebben de werkgevers nu nog een grote vinger in de pap en ‘lopen ze de deur plat’ bij regeringspartij VVD.

Het probleem is natuurlijk voor Klaver dat hij het contact van werkgeversorganisaties met de politiek niet kan stoppen, laat staan de macht van oude mammoeten. We zullen dat maar als jeugdigen onbezonnenheid van GroenLinks typeren, want de genoemde regeringspartij VVD maakt zelf wel uit met wie ze contacten hebben. Maar als Klaver de tekenen des tijds nu al goed verstaan zou hebben, had hij moeten weten dat het neoliberalisme en de multinationale mammoeten in de vorm van de aloude multinationals al op de terugweg zijn gedrongen, sinds de overwinning van brexiteers en Trump. Dat proces is vorig jaar ingezet en zal niet meer kunnen worden teruggedraaid.

Ook VNO-NCW zal merken dat hun rol een heel andere zal gaan worden dat ze voorheen gewend waren. Kortom, als GL samen met de VVD in een veelkleurig kabinet zitting neemt zullen er eerst afspraken moeten worden gemaakt dat alle contacten met lobbyisten en werkgeversorganisaties openbaar zullen moeten worden gemaakt en dat concrete afspraken ook in de Kamer moeten worden doorgesproken. En Klaver zal ook gaan merken dat – na de verkiezingen – het hele bestel sterk gaat veranderen, als zal blijken dat de macht van de populisten steeds groter wordt en dat dat consequenties heeft voor het algehele politieke opereren. Zo goed als ook de Kamer haar werkwijze intens zal moeten veranderen omdat het oude bestel op sterven na dood is. Er komt iets geheel nieuws, dat nu nog niemand kan voorspellen.

Conclusie is dat het thema klimaatverandering wel politiek beheersbaar móet worden gemaakt omdat de toekomst van de aarde daarvan afhankelijk is – al ontkennen de klimaatsceptici dat – en dus een fysiek en (leef)omgevings-, of gezondheidsprobleem, waarvoor in het algemeen belang gesproken noodzakelijke maatregelen genomen moeten worden, maar lobbyisten een heel ander verhaal zijn, die niet politiek bestuurbaar zijn, maar een kwestie van marktwerking, van vraag en aanbod omdat zij eigenlijk overbodig zijn als de politiek het algemeen belang als een vanzelfsprekend gegeven in de gaten houdt. En daarin ligt het probleem: politici zijn belangenbehartigers geworden in plaats van die algemene belangen te verzekeren. En daar gaat de politiek de mist in.

Waarom heeft de redactie FD besloten om columnist @MarcelCanoy te laten stoppen? @fd

Tags

bredevisieeconomie, Economie, Economischetheorie

De drie P’s (Column Marcel Canoy, Opinie & Dialoog/fd, 27 februari)

# Omdat de redactie zo heeft besloten, stop ik na zo’n 180 afleveringen met het schrijven van columns voor deze krant. Tijd om de balans op te maken.

(…)

Als fanatiek volger van Marcel schrik ik van dit besluit. Eindelijk eens een econoom die multidisciplinair werkt – brede omschrijving van het vakgebied economie – en dat dan besluit de redactie dat er een eind moet komen aan zijn columns. Raadsel dus. Beste Marcel, ik heb veel opgestoken van je teksten en daarom ik zal je missen in dit medium, maar ongetwijfeld ben je elders ook te volgen. Zeer veel dank! Het ga je goed.

‘Internationale institutie vertonen de ergste kenmerken van nationale staten’ [archief 1994] #multinationals #globalisering @adriaanschout

Tags

Economie, EU, Globalisering, Mondialisering

Toulmin: Tijd voor een totaal historisch geheugenverlies (Stephen Toulmin, Filosofie Magazine, mei 1994, jaargang 2, nummer 4)

De toestand in Joegoslavië maakt duidelijk dat nationale staten snel van het politieke toneel moeten verdwijnen, stelt de Amerikaanse filosoof Stephen Toulmin. Eind vorige maand hield hij een lezing aan de Utrechtse Universiteit voor Humanistiek, hier in korte versie afgedrukt. Nationaal bewustzijn? Weg ermee!

In deze inleidende passage maakt Toulmin duidelijk dat hij ongelijk had ten aanzien van ex-Joegoslavië, aangezien dat een statenbond was, dat door de harde hand van dictator Tito – die zich wel opmerkte naar de leider van de 3^e wereld – samengebonden kon blijven, maar na zijn dood snel uit elkaar viel. Dat Joegoslavië was dus een kunstmatige natiestaat met een veelkleurige geschiedenis[1], dat na een koninkrijk dat na de Duitse bezetting een communistische republiek werd, maar minstens uit ‘verschillende volkeren’ bestond. Hier is dus heen sprake van een potentiele, laat staan van een volwaardige of zelfs volwassen natiestaat. Hierin, in deze analyse, zit Toulmin dus verkeerd. Laat staan dat hij hieruit de conclusie kon trekken dat het nationale bewustzijn uitgebannen moest worden. De huidige tijd bewijst dat het nationalisme een herleving mocht beleven. Mijn stelling is dat iedere natiestaat, die al eeuwen bestaat, een nationaal geografisch kernbegrip is en onuitroeibaar als er een waarlijk draagvlak bestaat, maar waar regeringsvormen wel van karakter kunnen veranderen.

#  Naarmate sociaal leven en functioneren verder ‘gerationaliseerd’ worden, zo redeneerden zij [Emile Durkheim en Max Weber], worden de instituties die ontstaan om dergelijke belangen te dienen onvermijdelijk complex, star en bureaucratisch. Om met Max Weber te spreken: De moderne samenleving gaat steeds meer lijken op een ijzeren kooi waarin individuele burgers zich onontkoombaar gevangen voelen.’ L’enfer, c’est la société (de hel is de samenleving).

Dit zijn wel profetische woorden van de filosoof, met dien verstande dat hij hier sociologische voorspellingen doet, die in het huidige tijdsgewricht bewaarheid zijn. En het is dan aan de bevolking zelf om de samenleving tot hel wordt gemaakt door een onmogelijk politiek bestel, maar dat de samenleving op voorhand een hel zou zijn – gepredestineerd – is natuurlijk onzin. Er wordt een perfect beeld geschapen van de gevaren van een multinationale of mondiale/geglobaliseerde wereld, waartegen sinds Trump de bevolking in opstand is gekomen.

# Dus tegen het eind van de twintigste eeuw luidt de cruciale vraag: hoe doorstaat Webers analyse de toetst der ervaring? Het antwoord hierop is makkelijker te zien als we kijken naar de industriële organisatie in plaats van naar de nationale. In de bedrijfseconomie is de laatste belangrijke weergave van Webers visie te vinden in John Galbraiths boek The New Industrial State, dat verscheen in 1967. Nog maar 27 jaar geleden zag Galbraith de enorme, piramidale onderneming, met z’n tussenliggende lagen van ‘middle management’ als onontkoombaar. Een grootschalige economie, zo redeneerde hij, geeft altijd de voorrang aan een reus boven een dwerg. Het grotere is op zich niet beter, het is alleen economischer, efficiënter.’

Dit zegt voldoende. Geen wonder dat de opstand van der burgers (Ortega y Gasset, 1883-1955) is uitgebroken. Antwoord op de huidige wereld, zo ook de EU, is dus geen volledig accent op de economie, want dat levert een – psychisch – machteloze burger op. Geen neoliberalisme dus, maar een volwaardige, modern liberaal model, zoals op deze plaats beschreven.[2] En wat de EU betreft: het ‘democratisch gebrek’ geeft al voldoende aan. een fundamentele weeffout dat het Europees Parlement niet meer bevoegdheden heeft toebedeeld gekregen en dat de democratische inspraak per lidstaat ook niets voorstelt. In het kader van de komende Brexit-onderhandelingen dient (ook) het Verdrag van Lissabon ook aangepast te worden.

En wat de Opstand der Horden betreft: de huidige chaos die de wereld heeft overvallen sinds Trumps aantreden, heeft zoals iedere chaos – denk aan oorlogen – altijd een positief resultaat, te weten dat er een nieuwe samenleving ontstaat. En die ontstaat onder de noodzakelijke voorwaarde dat alle burgers ter wereld nadenken over de huidige situatie met alle onvolkomenheden vandien.

Dat levert dus de mentale ruimte op om zelfstandig na te denken waarheen het met deze wereld gaat, respectievelijk moet gaan. ‘Moet gaan’ omdat we onder de dictatuur van de multinationals uit moeten komen, want het grootkapitaal beheerst deze wereld. Daar kan vandaag de dag niemand meer omheen en Trump is het breekijzer geworden, maar dit laatste is niet in positieve zin bedoeld. ‘Maar ieder nadeel heb z’n voordeel’, zoals Cruijff z’n  tegeltjeswijsheid heeft geschapen.

Dus dit eerste jaar van Trump zal mondiaal vooral een jaar worden waarin mensen kunnen groeien in bewustwording. Alle waarden en normen moeten herzien worden en van een passende inhoud worden voorzien. Om te beginnen bij de EU. Want na de chaos komt ordening moeten we ons maar bedenken.

[1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Joegoslavi%C3%AB

[2] https://aquariuspolitiek.wordpress.com/2013/05/16/enige-aspecten-van-het-moderne-liberalisme-brochure-1958/

Dit betoog van de VU-emeritushoogleraar Age Bakker overtuigt niet omdat Draghi dit ook wel weet @fd #monetaireverruiming @eu #eurozone

Tags

Economie, eurozone

Terugkeer inflatie moet ECB brengen tot afbouwen monetaire verruiming (Age Bakker, Opinie & Dialoog/fd, 17 februari)

https://fd.nl/opinie/1187939/terugkeer-inflatie-moet-ecb-brengen-tot-afbouwen-monetaire-verruiming

Niks geen gaaf land … met al die flexwerkers @groene #arbeidsmarkt @WRRDenktank

Tags

Arbeidsmarkt, Economie, flexwerk, politiek

Een steuntje voor de flexmens (Casper Thomas, In het nieuws/De Groene Amsterdammer, 16.2.2017)

# Wat wel kan, is de flexmens een steuntje in de rug geven. Dat begint met vaste contracten voor regelmatig werk. Er is geen enkele reden waarom postbezorgers of thuiszorgmedewerkers als zzp’er aan de slag moeten, anders dan een werkgever die probeert zijn verplichtingen te omzeilen. De wrr doet verdere suggesties: overweeg een verplichte verzekering voor zelfstandigen, geef werkgevers korting op sociale premies als ze een vast contract bieden, zorg voor ‘ingroeicontracten’, een vaste aanstelling waarbij een werknemer langzaam meer rechten opbouwt, en maak ook cao-afspraken met flexibele krachten.

Het scheidend kabinet-Rutte heeft de kloof tussen vast en flex grotendeels intact gelaten. Aan zijn opvolger de taak herhaling te voorkomen.

Met beide slotpassages uit dit leerzame artikel in het weekblad De Groene, weten we nu dat flexwerk geen vanzelfsprekende of gezonde zaak is, ook al zijn de VS vergeven van dit soort constructies. Maar het hoort niet in een echt beschaafd land en ons land, door Rutte graag neergezet als een heel gaaf land, hoort geen grote groep flexwerkers te hebben. Dan ben je geen beschaafde natie meer.

https://www.groene.nl/artikel/een-steuntje-voor-de-flexmens

Twee verschillende betekenissen van beschermen en bescherming wekken verwarring @volkskrant #innovatie #efficiency #landbouw #agrarischeproductie

Tags

digitalisering, Economie

Moet Nederland zich schamen voor landbouwsucces? (Column De kwestie Peter de Waard, Economie/de Volkskrant, 15 februari)

# Tulpenkwekers in Spanje en Scandinavië die een graantje probeerden mee te pikken van de lucratieve tulpenhandel, hebben het loodje moeten leggen vanwege de genadeloze Nederlandse efficiency.

# Dat geldt niet alleen voor tulpen. In 1950 leverde de komkommerteelt in Nederland tien kilogram per vierkante meter op. In 2015 was de opbrengst achtmaal zo hoog. In 1950 werd van een hectare zes ton appels geplukt. In 2015 was een hectare appelbomen goed voor 44 ton appels.

# De reden dat Nederland die positie heeft is vooral te danken aan het feit dat Nederland de landbouw het best heeft geïnnoveerd en geïndustrialiseerd. De Nederlandse landbouw is sinds de oorlog geëvolueerd van een arbeidsintensieve sector van heren- en keuterboeren tot een arbeidsextensieve sector van machtige bedrijven. Nederland is het agrarische Silicon Valley.

# Alleen is niet iedereen daar blij mee. In deze krant pleitte de arbeidssocioloog Jan Douwe van der Ploeg gisteren ervoor de klok weer terug te zetten naar de tijd van Wim Sonnevelds Het Dorp en Hielke en Sietse’s De Kameleon. Toen draaiden dorpen geheel om de landbouw. Boeren hadden landarbeiders in dienst die toen nog in werkmanshuisjes rond de boerderij woonden. (…) Daarom moet de Nederlandse landbouw een voorbeeld nemen aan de Franse en Italiaanse, waar kleinschalige bedrijven in opmars zijn.

# Het pleidooi is uit sociologisch en milieu-oogpunt prijzenswaardig. Maar het klinkt als een oproep aan Silicon Valley om de dorpskrant, de dorpspomp, de dorpsomroeper en de dorpstaxi de kans te geven respectievelijk Google, Facebook, Apple en Uber overbodig te maken.

# Kleinschaligheid is heel mooi en moet worden gepromoot. Maar als Nederland zijn tulpenexport beter weet te beschermen als de Fransen hun champagne- en de Italianen hun pasta-export, hoeft niemand zich daarvoor te schamen.

Er wordt natuurlijk een denkfout gemaakt als gedacht wordt dat kleinschaligheid zonder innovatie en technologie hand in hand kunnen gaan en dat is natuurlijk niet het geval. Kleinschaligheid is een prijzenswaardig politiek doel, maar deze maatschappij kan niet meer zonder innovatie, vernieuwing, specialisatie en efficiency, maar dit laatste heeft niets met bescherming te maken; ook niet beschermconstructie van welke aard dan ook, denk aan protectionisme. In de toekomst zullen alle productieve sectoren – dat geldt dus voor de primaire, secondaire, tertiaire en quartaire sectoren – allemaal in vergevorderde mate geautomatiseerd zijn.

In feite betekent dit dat als die automatisering in digitalisering goed functioneren – en niet zoals bij alle Nederlandse (semi)overheidsinstellingen waar geen enkele automatisering goed werkt, alsof alle computerontwikkelaars een kartel hebben afgesproken om alle opdrachten te saboteren en zo hun winstmarges te verhogen – er een perfect samenspel tussen die beroepssectoren en digitalisering ontstaat, waarin de digitalisering als controlemechanisme waarschuwingen kan aangeven als er ergens in het productieproces iets mis gaat, zodat tijdig kan worden ingegrepen. Zo gezien is het samenspel tussen productie op basis van digitalisering geen bescherming, laat staan een verschijnsel om ons als Nederlandse producent te schamen ten opzichte van het buitenland. Ons land wordt inderdaad steeds meer – over een breed front – een Silicon Valley, en wat productievermogen een tweede VS (en Japan of Z-Korea?).

En omdat in ons land het vooral creatieve menselijke – nerds – geesten zijn die die industriële toepassingen zelf verzinnen en productief weten te maken, is er alle reden om trots te zijn op ons creatieve menselijke vermogen, in plaats van ons te schamen. Wij zijn het land geworden waar de mens de technische slimheid van computers op menselijke wijze heeft weten toe te passen en waar de hele wereld van mee kan profiteren. Onze creakracht is alom bekend, zoals in onze waterwerken, zodat wij bewijzen dat menselijk vernuft samengaat met technisch vernuft.

http://www.volkskrant.nl/opinie/moet-nederland-zich-schamen-voor-landbouwsucces~a4462409/

President Trump wordt als protectionist en mercantilist een boeiend laboratoriumexperiment @fd @mathijsbouman

Tags

Economie, Trump

Trump de mercantilist (Column Mathijs Bouman, Opinie & Dialoog/fd, 18 januari)

# Bedrijven die in het buitenland produceren zijn fout en moeten worden gestraft, binnenlandse productie zorgt voor banen en import vernietigt Amerikaanse welvaart. Protectionisme zal Amerika weer groot maken.

Dit protectionistische en mercantilistische standpunt mag de burger en zakenman Trump natuurlijk huldigen, want er bestaat een vrijheid van gedachte en van vrije meningsvorming. Maar wanneer het gaat om president Trump liggen de kaarten toch wel wat anders. Dan behoort die persoon de geldige en formele economische theorie te volgen, die zijn goede adviseurs en raadgevers die hij om zich heen verzameld heeft, hem zullen aanreiken. Omdat de geldende economisch opvattingen, die door Bouman in zijn column goed verwoord heeft, dwars ingaan tegen de persoonlijke mening van Trump, zal hij die niet tot beleid mogen maken, want anders handelt hij in strijd met het algemeen belang. Tenzij de Amerikaanse vakeconomen een andere opvatting/mening zijn toegedaan dan aan de Europese universiteiten, maar dan hebben onze papieren media ons daarover niet bericht, en als niet-econoom ben ik van de pers afhankelijk.

Maar zelfs op de middelbare school kreeg ik lessen in de economie waarin duidelijk werd uitgelegd dat mercantilisme een voor-moderne theorie was en de ontwikkeling van de moderne volkshuishouding heeft tegengehouden of geen ruimte heeft gegeven. Ik herinner me ook iets als het gildenwezen, dat daarmee te maken had: besloten economische productiesectoren, waar geen concurrentie bestond, want alle vaklui waren verzameld binnen zo’n gilde. Iedere stad had voor elk ambacht een gilde, waar ook aan opleiding voor dat ‘maatschap’ werd gezorgd.

Vandaar mijn stelling dat president Trump als eerste een niet-wetenschappelijke benadering van economische vraagstukken als rugzak meedraagt en dus geheel van zijn adviseurs afhankelijk is, als hij daarnaar wil luisteren tenminste. Dat zit er bij hem niet in want hij is zijn hele werkzame leven al zijn eigen weg gegaan en hij wil altijd gelijk hebben. Kortom, met Trump wordt de economische theorie van het protectionisme in de moderne geschiedenis getoetst met als waarschijnlijke uitkomst, dat het in de praktijk inderdaad niet blijkt te werken, want als het wel zou werken, dan staat de economische wetenschap in zijn hemd. Kan dan worden afgeschaft, als ik het wat kort door de bocht formuleer.

# Met dat standpunt zet Trump de klok een paar eeuwen terug. Hij redeneert als een achttiende-eeuwse mercantilist. Het mercantilisme was lange tijd leidraad voor het economische beleid in Europese landen. Het gaat er daarbij om zoveel mogelijk in eigen land te produceren en naar de rest van de wereld te exporteren. Zo stroomt er per saldo geld (vroeger in de vorm van goud) naar jouw land toe, en daarmee groeit je economische en politieke macht. In de kern is het mercantilisme gebaseerd op het misverstand dat de wereldeconomie een ‘zero sum’ is. Wat jij pakt, krijgt een ander niet en omgekeerd.

# Voor een zakenman als Trump is dat een logische gedachtegang. Waar Trump zijn zoveelste gouden hotel bouwt, kan een andere projectontwikkelaar dat niet meer doen. Maar op macroschaal werkt de economie heel anders. Bijvoorbeeld omdat twee hotels meer toerisme naar de stad trekken dan een. Of omdat een BMW geproduceerd in Mexico goedkoper is voor Amerikaanse autokopers, die dan geld overhouden voor andere zaken. Specialisatie, vrije markten en open grenzen zorgen voor welvaart. Ouderwets mercantilisme niet. Maar dat zal Trump niet willen horen.

https://fd.nl/opinie/1183404/trump-de-mercantilist

Als inderdaad Trump niet wil luisteren, en als de huidige dominante – ondersteund door de gehele academische economische gemeenschap – economische theorie klopt, dan helpt deze president de wereld naar de gallemiezen. Dan heeft hij toch nog een wereldschokkende prestatie op zijn naam staan. Want miljardair zijn was nog niet voldoende. Tja, in deze wereld is alles mogelijk geworden, nu het gezond verstand is uitgeschakeld en nepnieuws de hoofdrol speelt.

Er wordt door rechtse partijen te lacherig over de zorgen van de bevolking gesproken vanuit de aanname dat het herstel van de economie door iedereen gevoeld wordt. Dat is een verkeerde inschatting @telegraaf #economie #globalisering

Tags

Economie, EU, Globalisering

’Neem zorgen heel serieus’ (door Martin Visser, De Financiële Telegraaf, 22 november).

Amsterdam – Hoeveel zekerheid geeft de sociale zekerheid nog? Veel te weinig, zegt Peter van Lieshout. „Er is te weinig aandacht voor de verliezers van globalisering en flexibilisering.”

„Veel mensen zien traditionele zekerheden wegvallen, terwijl het niet voor zich spreekt dat de nieuwe mogelijkheden ook nieuwe kansen zijn – voor velen zijn het vooral bedreigingen”, zo schrijft Van Lieshout in het pas verschenen boek ’Sociale (on)zekerheid’.

Hoogleraar Van Lieshout, oud-topambtenaar en voormalig lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, stelde deze bundel samen waarin dertien uiteenlopende auteurs de effecten van radicale veranderingen op de arbeidsmarkt analyseren.

Waarom zou de sociale zekerheid moeten veranderen?

„Daar zijn twee redenen voor. Het is al een tijdje de vraag of de ontwikkeling van de economie zich nog wel verhoudt tot de manier waarop de sociale zekerheid is ingericht. Het tweede probleem is dat de sociale zekerheid Nederlanders het gevoel moet geven dat ze bepaalde garanties hebben. Maar die zekerheid is er niet meer.”

Hoe komt dat?

„Al sinds het jaar 2000 geven mensen in toenemende mate aan dat ze bang zijn voor de toekomst. Als je ouders vraagt of hun kinderen het beter zullen krijgen dan zijzelf, zegt inmiddels 70% nee. Waardoor komt dat? Enerzijds weten mensen meer wat er in de wereld op ons afkomt door de media. Maar die wereld zelf is ook onvoorspelbaarder geworden. Mensen hebben het gevoel geen controle meer te hebben op hun leefomgeving.”

Dat is toch niet via de sociale zekerheid op te lossen?

„Via de sociale zekerheid dachten we bestaanszekerheid te hebben gegarandeerd, de wereld was daarmee een beetje af. Nu vallen voor veel mensen zekerheden weg, terwijl een basale vorm van zekerheid niet slecht zou zijn. Een rustige uitvalsbasis in het leven is niet slecht. Onzekerheid zit dicht aan tegen angst, tegen het gevoel dat er schuldigen aangewezen moeten worden. Dat was een heel duidelijk sentiment bij de Brexit-stemmers. Zij realiseerden zich dat een Brexit economische groei zou kosten en dat ze dat in hun portemonnee zouden merken. Maar toch accepteerden ze dat. Als hun leefomgeving maar meer door henzelf gecontroleerd zou kunnen worden. Dat sentiment zie je ook bij mensen die voor Trump hebben gekozen hebben. Het liefst willen mensen de grenzen dicht, maar dat verhoudt zich heel lastig tot een economie die aan het globaliseren is.”

Sociale zekerheid biedt inkomenszekerheid, dat is toch vrij basaal?

„Inkomen blijkt misschien toch niet zo heilig als we dachten. Mensen zijn vooral ook op zoek naar veiligheid en bescherming.”

Heeft de globalisatie de positie van sommige werknemers ondermijnd?

„Inderdaad. Het lastige is dat economen steeds proberen uit te leggen dat globalisering goed is voor iedereen. Maar er zijn ook mensen die erdoor geraakt worden. Internationale concurrentie is niet voor iedereen een feestje.”

Eindelijk wordt door een econoom de mythe van een door iedereen gedeelde welvaartsgroei ontkracht en gefalsificeerd. Daarmee valt de globalisering door de mand. De eerste econoom dir vaststelt wat grote delen van de bevolking al wist. Daarmee wordt de kloof tussen de economisch-financiële onderklasse en de economische wetenschap alleen maar formeel geopenbaard en wordt het tijd voor die wetenschap om het rechtvaardigheidsbegrip verder uit te werken. Tijd voor een grotere invloed van wijlen John Rawls in de economische theorie!

Is er te weinig aandacht voor die verliezers?

„Ja. Er gaat nu een schok door de wereld door de Brexit, door de verkiezing van Trump en daarvoor al door de opkomst van nieuwe partijen. Lange tijd is wel heel gemakkelijk gedacht dat globalisering en flexibilisering vooral kansen bieden. Maar vergeten is om na te denken hoe er voor iedereen een vorm van basale rust gecreëerd kan worden. Het is dan ook interessant om te zien dat nieuwe rechtse partijen op sociaal-economisch terrein vrij linkse programma’s hebben. Dat zie je in Nederland bijvoorbeeld bij de PVV. We noemen ze dan wel rechts, maar die partijen spreken vooral kiezers aan die de traditionele zekerheden vooral willen behouden.”

Hoe moet de sociale zekerheid aangepast worden?

„Arbeidscontracten zijn tegenwoordig onzeker. Inmiddels heeft een derde van de werkenden in Nederland geen vast contract meer. Maar we hebben wel alle zekerheden gekoppeld aan het arbeidscontract: pensioen, scholing, opbouw van WW. In Scandinavische landen zijn die zekerheden losgekoppeld van het arbeidscontract. Scholingsrechten gelden daar voor iedereen, of je een vaste baan hebt of niet. Voor zzp’ers, voor flexwerkers, voor werklozen. Iedereen bouwt pensioen op, iedereen heeft recht op WW, hoe lang je arbeidscontract ook is geweest.”

Hoe moeten politici zich opstellen?

„Les één is – het is een cliché – de zorgen heel serieus te nemen. Niet zoals bij de Brexit-campagne zeggen: ze snappen het niet, we leggen het nog een keer uit. Je moet in de huid van mensen kruipen. Veiligheid en greep krijgen op hun leefomgeving is een belangrijk issue. Het laatste dat je moet doen is dat te veroordelen. Dan ben je als Hillary Clinton die Trump-stemmers pathetische mensen noemde.”

De geïnterviewde heeft gelijk met zijn opmerking dat politici altijd reageren op onbegrip in de samenleving met ‘ze snappen het niet, we leggen het nog een keer uit’, maar het wezenlijke gebrek van politici is hun gebrek aan empathie. Er is geen enkel inlevingsvermogen aanwezig omdat ze altijd en overal braaf hun verkiezingsprogramma tot vervelens toe als robots herhalen.

http://www.telegraaf.nl/premium/dft/dftavond/27085310/___Neem_zorgen_heel_serieus___.html?utm_source=dft-nieuwsbrief&utm_medium=email&utm_campaign=20161122195502_dftavond&utm_content=dft_avond&utm_term=&EMAIL_SK=SK952730