Chemiebelofte Avantium vecht in Delfzijl voor haar bestaan (Jeroen Segenhout, Chemie/fd, 11-11-19)
In het kort:
- Avantium heeft technologie ontwikkeld voor de fabricage van een belangrijke grondstof voor bioplastic.
- Het beursgenoteerde bedrijf heeft in Delfzijl een proeffabriek geopend en zoekt nog naar nieuwe partners.
- Duits chemieconcern Basf haakte vorig jaar af als partner vanwege vertraging met het project.
Over de dagelijkse koersschommelingen van zijn innovatieve chemiebedrijf lijkt de topman van Avantium zich niet echt druk te maken. Tom van Aken is op weg naar een rommelig kantoortje in Delfzijl als hij hoort dat zijn beursgenoteerde onderneming op dat moment ruim 4% meer waard is.
Beleggers reageren die ochtend positief op het persbericht dat het bedrijf een nieuwe proeffabriek heeft geopend op het uitgestrekte chemiepark in Oost-Groningen. Bij Avantium hangen niet, zoals bij sommige multinationals, schermen bij de receptie met de actuele beurskoers AVTX €2,72+5,63% . Een mailtje aan het eind van de dag met de slotkoers vindt de ceo voldoende.
Afhaken Basf
Het beursavontuur van het bedrijf uit Amsterdam is tot dusver een deceptie voor aandeelhouders van het eerste uur, waaronder pensioenbelegger APG en ING. In maart 2017 bedroeg de introductiekoers nog €11, nu gaan aandelen voor nog geen €3 van de hand. Ondertussen is de kaspositie sterk verslechterd. Uit de halfjaarcijfers bleek dat er €53 mln over was, tegen €83 mln eind 2018. Bij de beursgang was €110 mln opgehaald.
De neergang is veroorzaakt door het afhaken van chemieconcern Basf. De Duitsers waren dé partner voor de bouw van een eerste grote fabriek om uit plantaardige suikers, zoals houtsnippers, grondstoffen te maken voor bijvoorbeeld plastic flessen voor frisdrankproducenten. Bioplastic dus. Avantium heeft daarvoor een technologie ontwikkeld die op prijs kan concurreren met de productie van plastic uit olie. Maar nadat het project vertraging op had gelopen, schrok Basf zo dat het Duitse concern zich in december vorig jaar definitief terugtrok.
Die plastic flessen voor frisdrankproducenten moeten nu ook aan wettelijke eisen worden gebonden.
‘Kleinste fabriek’
Van Aken erkent dat hij het geduld van beleggers op de proef stelt. ‘Ik kan me heel goed voorstellen dat mensen daarover teleurgesteld zijn’, zegt hij over de sterk gedaalde beurskoers. ‘Maar ik wil wel even benadrukken dat wij vanaf het allereerste begin hebben gezegd dat dit een bedrijf is waar je voor de lange termijn in moet zitten.’
Op zichzelf verstandig, maar het aantal keren dat plastics in dit artikel wordt genoemd is huiveringwekkend. Het lijkt erop dat over recycling niet is nagedacht.
Wat Avantium nu in Delfzijl in een vrij kleine ruimte laat zien, heeft veel weg van een miniatuurversie van een chemie-installatie. De nieuwe proeffabriek kan jaarlijks maar tien ton plantaardige mono-ethyleenglycol (MEG) maken. Dat is een belangrijke grondstof voor plastic verpakkingen, vezels en garen voor kleding. Fabrieksmanager Johan Warta spreekt liefkozend van ‘de kleinste fabriek op deze plek met de grootste ambities’. In december komt er nog een tank met groene waterstof bij en dan kan de productie beginnen.
Of productie van plantaardige mono-ethyleenglycol (MEG) maken is in het duurzaamheidsdebat niet relevant, wel dat het is een belangrijke grondstof voor plastic verpakkingen is, en dat moet nu ‘vanzelfsprekend’ ook worden verboden, tenzij het recyclebaar is, maar dan moet er statiegeld op worden geheven opdat het bij die recycling niet bij niet-duurzaam plastic wordt gevoegd.
Moeilijke planning
Inkomsten behaalt Avantium er amper mee. Van Aken: ‘Als je vandaag MEG koopt, kost dat $800 tot $1000 per ton. Maar het gaat erom dat we kunnen aantonen dat je met onze technologie precies dezelfde polyester shirts of plastic flessen kunt maken en tegen dezelfde kostprijs als met MEG uit olie. Dat afnemers de grondstof kunnen gebruiken zonder iets aan te passen aan hun fabriek, zodat er geen grote verrassingen meer zijn als we een grotere fabriek gaan bouwen.’
De vraag blijft dus of MEG duurzaam en dus geen fossiele stof is of niet. Dat wordt uit dit artikel niet duidelijk.
Om deze zogeheten flagship-fabriek draait het uiteindelijk bij de onderneming die in 2000 is verzelfstandigd uit Shell. Het bedrijf wil de fabriek nu in 2024 hebben gerealiseerd. Eerder was nog sprake van 2023, maar volgens Van Aken is er geen reden tot zorg over deze bijstelling. ‘Het is niet zo dat we bepaalde issues hebben. Het zal ergens in het tijdframe 2023/2024 gebeuren. Maar het zou ook later kunnen worden. Het is nou eenmaal moeilijk om innovatie te plannen en op een tijdhorizon te zetten. Je weet niet precies wat voor tegenslagen je gaat krijgen.’
De afkomst uit fossiel Shell is bepaald geen reclame of bemoedigend. Deze ‘innovaties’ moeten dus in de toekomst veel strikter gecontroleerd worden op de eis van duurzaamheid.
Grote investering
Avantium heeft ook nog andere ijzers in het vuur. Zo werkt het tevens aan de opening van een grote fabriek in 2023 voor een andere grondstof, FDCA, voor bioplastic. Eind volgend jaar wil Van Aken bekendmaken met welke nieuwe partners hij deze fabriek gaat bouwen. Dan moet ook de financiering van de investering van circa €150 mln rond zijn. De topman zegt ‘heel goede progressie’ te boeken met zijn zoektocht. Verder wil hij er niks over zeggen. Hetzelfde geldt voor de locatie. Een en ander hangt ook af van de ‘financiële impulsen’ die Avantium kan krijgen van lokale overheden, geeft hij toe.
Weer bioplastic, maar dan graag met de nodige specificaties erbij.
(…)
Een eerdere versie van dit artikel kan de indruk hebben gewekt dat Avantium vertraging heeft opgelopen bij het tijdspad voor de opening van een flagship-fabriek voor FDCA, een andere grondstof voor bioplastic. Dat is onjuist. Deze staat nog steeds gepland voor 2023.
https://fd.nl/ondernemen/1323669/chemiebelofte-avantium-vecht-in-oost-groningen-voor-haar-bestaan
