Koenders wil lidstaten EU op hun zwakten aanspreken: ambitieus (Adriaan Schout, Opinie/NRC Handelsblad, 13 april)
Koenders wil geen taboe meer op de zwakten van EU-lidstaten, denkt Adriaan Schout.
‘Landen moeten vooral eerst zelf hun economische en politieke broek kunnen ophouden. De boodschap van Koenders is dat Europese integratie moet verschuiven van ‘steeds meer Europa’ naar ‘eerst zorgen voor volwassen lidstaten’. De lidstaten moeten elkaar aanspreken. (…) Koenders wil nu zelf serieus werk maken van zwakke overheden en stelt onomwonden dat Hongarije onder Orban afglijdt. Hij wil dat nationale overheden elkaar kritisch en openlijk de maat nemen.’
Deze aandachtsverlegging zal in het zuidelijke deel van de EU als noordelijke arrogantie worden beschouwd, maar Koenders zal wel een breed draagvlak vinden voor zijn wens om een rem te zetten op ‘steeds meer Europa’, en dus op een verdere uitbreiding van de Unie in de vorm van nieuwe lidstaten toelaten. Maar tegelijkertijd gaat hij hiermee dwars in tegen de uitgesproken eurofanaten, voor wie een uitbreiding van de Unie pas gestopt kan worden als alle kandidaten volwaardig lid zijn geworden. Maar hier gaan dezelfde eurofielen dwars in tegen de omgekeerde wens van de eurosceptici. Kortom, een goed en mooi streven naar een nieuw evenwicht. Overigens was het oordeel van arrogantie bedoeld om aan te geven dat de formulering ‘volwassen lidstaten’ als zodanig kan overkomen, want ‘wie bedoelt Koenders met onvolwassen lidstaten’? Niet alleen Orban, mogen we aannemen. Ook nieuw aangetreden regeringen, zoals de Griekse Syriza, zullen de toets van de kritiek niet kunnen doorstaan met hun botte en ondiplomatieke weigering om de schulden af te betalen; volwassen gedrag kan dat niet genoemd worden.
Concluderend kan worden opgemerkt dat minister Koenders met deze verlegging van prioriteiten een zakelijk en politiek goed punt heeft neergelegd en daarmee weinigen het oneens zullen (of kunnen) zijn. Dat hij ook andere lidstaten uitnodigt om ons land te bekritiseren en daarmee de bestaande Europese vrijblijvendheid wil doorbreken, kan als een nuttige handreiking aan de collega’s worden gewaardeerd. Dat er lauwe reacties zijn opgeroepen, wil niet anders zeggen dan dat men afwacht waarmee deze nieuw aangetreden minister komt aanzetten ter uitwerking van zijn plannen.
Schout komt de eer toe dat hij verslag heeft gedaan van deze geloofsbrieven van Koenders als opvolger van zijn voorganger Timmermans aan zijn nieuwe collega’s. het geeft een nuttig kijkje op de spreekcultuur binnen de Unie.
