Tags
Brussel tart industrie met plan voor intrekken van gratis CO₂-emissierechten (Mathijs Schiffers, Europa/fd, 1 juli)
De Europese Commissie wil exporteurs naar de EU straks laten betalen voor hun uitstoot van broeikasgassen. Om ‘dubbele bescherming’ te voorkomen moeten Europese bedrijven al hun gratis emissierechten inleveren. Geraakte sectoren waarschuwen voor productieverplaatsing.
In het kort:
- Brussels plan voor hervorming van het emissiehandelssysteem is uitgelekt.
- Daarin staat dat sectoren hun gratis emissierechten kwijtraken als ze ook beschermd worden door nieuwe CO2-heffing aan de buitengrens.
- Bedrijven zien dat niet zitten en vrezen voor hun concurrentiekracht.
Brussel is bereid bedrijven te beschermen tegen oneerlijke concurrentie uit werelddelen met minder strikte milieuregels. Maar daar hangt wel een prijskaartje aan. In ruil voor een CO₂-heffing aan de Europese buitengrens moeten de bedrijven al hun gratis emissierechten inleveren.
Dat staat in een voorstel voor hervorming van het Europese emissiehandelssysteem dat in het bezit is van deze krant. De geraakte sectoren waarschuwen dat dit hun concurrentiepositie danig kan verzwakken en zal nopen tot verplaatsing van productie naar regio’s buiten de EU.
*Altijd weer dezelfde argumenten…, het houdt nooit eens op.
De hervorming van het Europese emissiehandelssysteem is een van de sleutelonderdelen van de Brusselse klimaatplannen die op 14 juli gepresenteerd worden door Eurocommissaris Frans Timmermans. Meer sectoren moeten straks gaan betalen voor hun uitstoot van broeikasgassen, zoals weg- en zeetransport en gebouwen, en het aantal te veilen rechten zal sneller gaan dalen dan nu het geval is. Dat moet de CO₂-prijs opjagen en de prikkel vergroten om groener te produceren.
Naast deze hervormingen wil de Europese Commissie ‘s werelds eerste ‘mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens’ optuigen. Dat niet onomstreden systeem moet ervoor zorgen dat bedrijven uit regio’s met minder grote klimaatambities dan de EU moeten betalen voor hun CO₂.-uitstoot als ze naar de Europese markt exporteren.
Dubbele bescherming
In eerste instantie moet dit grenssysteem gaan gelden voor de sectoren cement, staal, aluminium, kunstmest en stroom, zo was begin juni terug al uitgelekt. Sindsdien ging in Brussel het gerucht dat deze sectoren bij ingang van het mechanisme, gepland voor 2023, de helft van hun gratis emissierechten moeten inleveren. Dit om dubbele bescherming en conflict met de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) te voorkomen.
Dit leidde tot grote bezorgdheid in de staalsector, die nu nog zo’n 80% van zijn emissierechten gratis krijgt. De staalsector heeft jarenlang gelobbyd voor de introductie van een CO₂.-grensheffing, maar vraagt zich nu af of het er nog wel onder wil vallen. De Europese aluminiumsector is nog explicieter en roept de Commissie al op om buiten de regeling te kunnen blijven. Ook de Europese cementindustrie heeft, via koepelorganisatie Cembureau, zijn zorgen geuit.
De Commissie lijkt niet van zins gas terug te nemen. Ze schrijft in haar voorstel dat de grensheffing ‘een alternatieve maatregel’ is om het risico van het zogenoemde ‘lekken van koolstof’ — waarbij de CO₂-productie zich verplaatst naar landen met minder strenge regels — tegen te gaan. Sectoren die onder het voorstel vallen zouden daarom ‘geen gratis rechten’ meer mogen krijgen.
Hoog inzetten
Bronnen in Brussel houden er rekening mee dat de Commissie bij haar voorstel hoog inzet, wetende dat er toch nog aan getornd zal worden. De lidstaten en het Europarlement moeten er ook nog mee instemmen. Het Europarlement nam in maart met een kleine meerderheid een voorstel aan dat juist afzag van de uitfasering van gratis rechten, hoewel hetzelfde voorstel benadrukt dat er geen sprake mag zijn van ‘dubbele bescherming’ voor bedrijven.
De Europese werkgeversorganisatie BusinessEurope schreef in een recente brief aan Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen dat een ‘substantiële verlaging van gratis rechten’ voor bedrijven die onder het nieuwe CO₂-grensmechanisme vallen, juist zal leiden tot een groter risico dat koolstof zal ‘lekken’. Dit omdat bedrijven van elders hun koolstofrekening voor het exporteren naar Europa kunnen absorberen doordat hun productie voor export naar andere delen van de wereld onbelast blijft.
BusinessEurope vindt dat het nieuwe grensmechanisme eerst maar eens getest moet worden voordat er gemorreld wordt aan de bestaande bescherming die de gratis rechten bieden. Het vindt daarnaast dat sectoren zelf moeten kunnen bepalen of ze door het mechanisme beschermd willen worden of niet.
‘Significante tekortkomingen’
De raad voor regelgevingstoetsing van de Europese Commissie signaleert enkele ‘significante tekortkomingen’ in het voorstel voor een CO₂-grensheffing, maar geeft toch een ‘positief advies, met reserveringen’, zo blijkt uit een eveneens gelekt document. De raad becijfert dat het mechanisme €8,5 mrd kan opleveren in 2025, oplopend tot €14,7 mrd in 2030.
Die inkomsten vloeien voort uit enerzijds de koolstofprijs die bedrijven moeten aftikken bij export naar de EU en anderzijds uit het feit dat hun Europese concurrenten geen gratis rechten meer krijgen en die dus moeten aanschaffen. De Europese Commissie wil in ieder geval die eerste inkomsten gebruiken voor het betalen van rente en aflossing op de schulden die ze aangaat voor het opzetten van het Europese coronaherstelfonds van €800 mrd.
*Dit mag een goede ontwikkeling worden genoemd.