Tags
ECB-president Draghi verliest zijn geduld met Tweede Kamer (Joost van Kuppeveld & Ulko Jonker, In het nieuws/fd papiereneditie, 11 mei)
Draghi verliest geduld met Tweede Kamer (online)
# De irritatie bij Mario Draghi was zichtbaar en in de hele zaal voelbaar, na de aanhoudende speculatie van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt dat het opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank weleens helemaal verkeerd kan aflopen. ‘De realiteit is dat het beleid 4,5 miljoen banen heeft opgeleverd, de rest is speculatie‘, beet de president van de ECB Omtzigt toe toen die wilde weten welke risico’s een balans met €2500 mrd aan opgekochte obligaties oplevert voor landen als Nederland.
Kamerlid Omtzigt probeert altijd en eeuwig de slimste politicus van ons land te zijn en met zijn achtergrond en het gebrek aan binnenlandse politieke concurrentie kan dat geen verbazing wekken, maar als hij denkt slimmer te zijn dan Draghi, dan overspeelt hij fors zijn hand. Iemand zoals ik die regelmatig – en nu met de nieuw samengestelde Kamer dagelijks het beeld en geluid van de streamlijn aan het staan -, ergert zich mateloos aan de pretenties van deze CDA-Zonnekoning. Hij haalt regelmatig trucs uit om anderen (zelfs de Kamervoorzitter) een hak te zetten en vanuit zijn zucht naar perfectionisme is hij ongeveer op alle dossiers woordvoerder van zijn partij geworden.
Maar econometrist Omtzigt dient ook te weten dat Draghi volkomen gelijk heeft dat Omtzigt aan het speculeren is, omdat de economische en staatshuishoudkundige omstandigheden sinds de eurocrisis zo anders zijn dan in alle leerboeken economie staan, dat hij ook niet met zekerheid kan (vast)stellen dat het beleid van de ECB fout is.
Nu zij direct toegegeven dat ik dit debat gemist heb want kon niet achterhalen wanneer het zich afspeelde en ik volgde de plenaire vergaderingen in de Grote Zaal. Maar nu voel ik me gerechtigd dit commentaar te leveren vanwege mijn groeiende irritatie aan dit CDA-Kamerlid, alsmede aan Tony van Dijck die verderop in dit verslag aan de orde is. Kortom, dat Van Dijck populistische kreten uitslaat is – en kan – geen verrassing (meer worden genoemd), maar van Omtzigt, die er de beuk in gooide, had ik meer wijsheid verwacht. Ik heb me dus vergist.
# ‘We doen genoeg om dit risico te vermijden’, vond de ECB-president die tot dan toe geduldig de vruchten van het beleid van de bank had uitgelegd aan de overwegend kritische leden van de vaste Kamercommissie Financiën. Draghi was voor het eerst op het Binnenhof om te worden ondervraagd over het monetaire beleid, onder voorzitterschap van de zoon van een van zijn voorgangers Wim Duisenberg, VVD-kamerlid Pieter Duisenberg.
# Zoals verwacht legden de Kamerleden voornamelijk de nadruk op de specifiek Nederlandse bezwaren tegen de effecten van zijn beleid. De pensioenfondsen hebben door de lage rente hun verplichtingen enorm zien toenemen, omdat die nu eenmaal daartegen worden verdisconteerd. Draghi was niet te beroerd om die problemen te erkennen, maar wees er wel op dat de pensioenfondsen zonder zijn beleid nog veel dieper in de problemen zouden zijn gekomen. ‘De banen die zijn geschapen hebben ook voor meer premiebetalingen gezorgd‘, aldus de Italiaan.
De geestelijke en intellectuele armoede van de Kamer is hiermee aangetoond. En ik lees in het commentaar van de krant dat Draghi vindt dat onze ‘volksvertegenwoordigers oogkleppen op hebben’, en daarin heeft hij geheel gelijk, al zal de waarheid van deze uitspraak pas in de volgende generatie historische en economische onderzoekers bevestigd kunnen worden. Nu zijn het twee tegenover – of zelfs haaks op elkaar – staande meningen of opvattingen. Een onbestaande crisistheorie (namelijk sinds de eurocrisis) tegenover de oude en gevestigde economische theorie(en). Aan het einde van deze bespreking volgt het commentaar van de krant.
# De parlementariërs maakten het Draghi daarmee niet al te moeilijk. Het verweer van de Italiaanse bankpresident tegen de kritiek op de negatieve gevolgen van het beleid was grotendeels een herhaling van de argumentatie in eerdere discussies over het beleid. ‘De voordelen wegen op tegen de potentiële neveneffecten‘, vindt Draghi. Maar hij blijft er ondanks de successen bij dat het nog te vroeg is om het opkoopprogramma te beëindigen. ‘De onderliggende inflatiedruk moet nog overtuigend stijgen. De lonen reageren nog onvoldoende‘.
Mijn gevoel zegt me ook dat de Kamerleden nooit in staat zijn geweest om president Klaas Knot van DNB voldoende te bekritiseren op dit ECB-beleid, waarvoor Knot medeverantwoordelijk is, en zijn rol als minderheid in het ECB-bestuur nader aan de orde te stellen. Daarom heeft er nu een projectie om af te reageren op de ECB-baas zelf plaatsgevonden. Maar die heeft getuige dit verslag precies gezegd waar het op staat en op dat punt druipen Kamerleden met de staart tussen de benen af.
# Maar aan het einde van de sessie werd Draghi steeds ongeduldiger. Zo weigerde de president van de ECB twee keer de vraag van FvD-Kamerlid Thierry Baudet te beantwoorden over wat er eigenlijk gaat gebeuren als een land de euro verlaat. ‘De euro is onomkeerbaar en ik ga niet over zaken speculeren die niet gaan gebeuren’, was het uiteindelijke antwoord.
Hier toont Draghi terecht waar het de gevestigde Nederlandse politici – waartoe Baudet nog niet behoort als nieuweling in de nieuwe Kamer – in het verleden aan mankeerde: zeggen waar het op staat, namelijk dat het een idee fixe is om de euro te verlaten, want gebaseerd op rechtsgeldige verdragen. Aan die onduidelijkheid zijn voorgaande generaties politici en staatslieden schuldig, omdat zij die waarheid nooit hebben durven verkondigen, en zo kregen de populisten de vrije hand. ‘Oorzaak en gevolg’, zoals een tegeltjeswijsheid aangeeft. En dat het FD-commentaar teruggrijpt op oud-Bundesbankspresident Karl Otto Pöhl, die verklaarde dat ‘het Duitse volk ons vertrouwt’, is niet slim omdat dat kaliber uitspraken vandaan de dag onmogelijk zijn.
Plafond van 33% schuld
# Ook de speculatie van PVV’er Tony van Dijck, dat de ECB straks geen Nederlandse obligaties meer mag opkopen omdat het tegen een plafond aanloopt van 33% van de Nederlandse schuld, maar nog genoeg Italiaanse, kreeg een afgemeten antwoord. ‘We zijn aan regels gebonden en daar houden we aan vast. Het programma zal soepel blijven lopen‘.
# Van Dijck zette overigens al meteen de toon in de hoorzitting. ‘U mag dan een held zijn in Italië en bij banken als Goldman Sachs, hier bent u dat niet‘, aldus de PVV’er. Draghi kon er toen nog minzaam om lachen. Hij antwoordde dat het ‘niet mijn baan is om een held te zijn, maar om het ECB-mandaat uit te voeren. En dat is prijsstabiliteit‘. Het werd een terugkerend verweer, samen met de banen en de economische groei, tegen de kritiek dat het lage rentebeleid slecht uitpakt voor Nederlandse pensioenfondsen en spaarders.
Hier is dus een patstelling ontstaan tussen een minderheid in de Kamer en het ECB-beleid. Voer voor economiestudenten.
# Draghi’s optreden leverde al met al niet veel nieuwe inzichten op. Hij benadrukte diverse keren dat het zijn opdracht is om te zorgen voor prijsstabiliteit in de hele eurozone en dat het aan de politiek is om de andere problemen op te lossen.
Hiertegen kan noch formeel, noch materieel iets ingebracht worden. De politiek is en was te verdeeld om hier een consensus over te bereiken en dat breekt bij dit soort hoorzittingen op. Draghi zal de populistische geluiden van Van Dijck en Baudet natuurlijk kennen omdat ze in Zuid-Europa ook aan de orde van de dag zijn, en in dat verband moet worden geconstateerd dat er nog geen schot zit in een beter voorlichtingsbeleid van de ECB, of zelfs dat de Europese Commissie het laat afweten. Het is namelijk de vraag wiens taak die voorlichting toebehoort. En de vraag hoe de persconferenties van Mario Draghi precies van begin tot einde verlopen, want daarover lees je weinig tot niets in kranten. Maar dat zowel ECB als de Commissie hier nog wat te puzzelen hebben, dat is zonneklaar.
# De Kamercommissie zal hij daarmee niet hebben overtuigd. Veelzeggend was het cadeau dat Draghi van de Kamerleden kreeg overhandigd: een herinnering aan de tulpenmanie uit de 17e eeuw, toen een spectaculaire prijsbubbel ontstond die uiteindelijk dramatisch knapte.
https://fd.nl/economie-politiek/1201340/draghi-verliest-geduld-met-tweede-kamer
Een ongemakkelijke confrontatie (commentaar FD-hoofdredactie)
Mario Draghi ontweek in februari een al afgesproken ontmoeting met de Tweede Kamer, omdat hij ‘verwachtte dat hij andere afspraken zou hebben’. Wat de president van de Europese Centrale Bank vooral voorzag, was dat zijn optreden in Den Haag zou worden aangegrepen door Kamerleden die de kiezer stoer wilden laten zien dat ze niets en niemand ontzien als ze opkomen voor de belangen van pensioendeelnemers en kleine spaarders.
Hij had gelijk. En omdat Den Haag nog achterover leunt in de schaduw van de formatie, was de machtigste man van Europa woensdag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer alsnog doelwit van een beetje politieke stemmingmakerij. Het beleid van de ECB werd zwaar onder vuur genomen omdat de lage rente die ermee gepaard gaat, ten koste zou gaan van kleine spaarders en pensioenfondsen.
Draghi gaf ruiterlijk toe dat er op de korte termijn meer nadelen dan voordelen aan het beleid kleven voor de pensioenfondsen en spaarders. Maar hij hield de volksvertegenwoordigers ook voor dat ze oogkleppen op hebben. Nederlandse spaarders krijgen minder rente, maar als werknemer, ondernemer, belegger, woningbezitter en belastingbetaler zijn ze beter af.
ING-hoofdeconoom Marieke Blom viel hem woensdag bij. ‘Draghi op het matje roepen om de lage spaarrente is als klagen tegen de brandweer over je natte broek als net je brandende huis is geblust‘, schreef ze. Vooralsnog heeft de ECB het gelijk aan haar zijde, met 4,5 miljoen nieuwe banen en een robuuste en toenemende economische groei in de eurozone. Uiteindelijk hebben ook pensioenfondsen belang bij meer mensen die werken en hogere economische groei.
Dat ‘Vooralsnog de ECB het gelijk aan haar zijde’ heeft, durft de/een politicus nog steeds niet te zeggen, laat staan te bevestigen. De ING-Bank verslaat dus een minderheid van de Tweede Kamer wat betreft de bestaande feiten.
Maar zorgen over het beleid kunnen niet alleen maar worden gerangschikt onder profileringsdrang of worden weggewuifd met de claim dat het toch succesvol is. Toen Bundesbankpresident Karl Otto Pöhl ooit werd gevraagd waar zijn democratische legitimiteit was, zei hij minzaam dat hij die niet nodig had. ‘Het Duitse volk vertrouwt ons.’
Hierop heb ik in het bovenstaande al gereageerd. Er is dus wel degelijk sprake van profileringsdrang, met name vanuit populistische hoek.
Ook de ECB kan alleen soeverein zijn zolang ze wordt vertrouwd. Dat die basis in Nederland zo publiekelijk ter discussie staat, moet Draghi te denken geven. Het betekent in ieder geval dat de ECB-president reële vragen over de risico’s van zijn beleid niet narrig kan afdoen als speculatief of ondenkbaar.
Het is geen kwestie dat het Draghi te denken geeft – moet geven -, maar dat hij er inmiddels aan gewend is dat de politiek geen feiten durft te benoemen en uit te dragen. En dat is heel wat anders. Dat is in rond Nederlands: lafheid troef. Dat speelt al decennia en dat geeft pas te denken.
https://fd.nl/opinie/1201387/een-ongemakkelijke-confrontatie
