De spanningen en tegenstellingen lopen in de aanloop naar de Europese top over migratie alleen maar op. Maar al zal de grote kwestie waar alles om draait weer niet opgelost worden, een tekst waarmee iedereen het vege lijf kan redden is al in de maak.
Correspondent Europa tussen macht en verbeelding, Tomas VANHESTE, 22-6-18
Onder druk wordt alles vloeibaar, in de hoogste nood weet de Europese Unie altijd een compromis in elkaar te flansen. Al is het vaak met lapmiddelen die de mankementen niet echt verhelpen, de Europese wagen kan dan weer even voort.
Dat is wat ik doorgaans denk, wanneer doemprofeten voor de zoveelste keer de ondergang van de Europese Unie voorspellen. Ook nu we aan de vooravond staan van de Europese top van de Waarheid over de migratiekwestie.
Zeker, op een kleine week van het moment suprême lijken de spanningen en tegenstellingen alleen maar op te lopen en doen er alleen schijnoplossingen de ronde. Weinig kans dat de Europese leiders er écht uitkomen. Maar de bedachte schijnoplossingen zullen voldoende zijn om de mensen die het conflict voor politiek gewin opstoken in staat te stellen de overwinning te claimen.
De diepe tegenstellingen
Het zijn twee ministers van Binnenlandse Zaken die zout hebben gestrooid in een al jaren etterende wonde. Allereerst de Beierse CSU-leider Horst Seehofer. Hij heeft bondskanselier Angela Merkel een ultimatum gesteld. Tenzij zij op de Europese top een andere oplossing uit de hoge hoed tovert, wil hij aan de Duitse grens migranten terugsturen [Geen Schengen-schending dus want alleen migranten worden wrs digitaal herkend en teruggestuurd] die eerder in een ander EU-land zijn geregistreerd.
Seehofer meent dat dit gerechtvaardigd is omdat ‘Dublin’ niet werkt. De basisregel is dat vluchtelingen asiel moeten aanvragen in het eerste EU-land waar ze voet aan de grond zetten. In praktijk proberen ze vaak door te reizen. En ze terugsturen lukt meestal niet.
In dit ‘Lexicon’ vind je uitleg over Dublin.
In 2017 diende Duitsland in totaal bijna 65.000 verzoeken in aan landen als Italië om asielzoekers terug te nemen. Maar daarvan hebben slechts een dikke zevenduizend tot daadwerkelijke terugkeer geleid.
Een Duitse Alleingang en de invoering van grensbewaking zouden de solidariteit en het vrije verkeer in de EU fundamenteel aantasten [onjuiste suggestie dus]
Daarom wil Seehofer ze met harde hand aan de grens rechtsomkeert laten maken. Voor Merkel is dat onacceptabel. Een Duitse Alleingang en de invoering van grensbewaking door Duitsland zouden de Europese solidariteit en het vrije verkeer binnen de EU fundamenteel aantasten. Als Seehofer wil doorzetten, zal ze haar njet uitspreken, wat waarschijnlijk tot de val van haar kabinet leidt en tot het einde de aloude alliantie tussen de CDU en de CSU.
Deze veronderstelde Duitse Alleingang van ‘Europese solidariteit en het vrije verkeer binnen de EU fundamenteel aantasten’ slaat nergens op want misleidend. Het is in deze analyse onduidelijk wat de Seehofer letterlijk gezegd heeft, maar als deze zinsnede wel als symboliek mag worden opgevat, dan er is geen sprake van strijdigheid van ‘solidariteit, noch van het vrije verkeer’ van burgers, aangezien het niet om EU-burgers gaat, want hooguit vluchtelingen met een tijdelijke verblijfsvergunning, en hen mag natuurlijk toegang tot andere lidstaten verboden en verhinderd worden.
En in deze zoveelste crisis is weigering gerechtvaardigd vanwege de overbelasting van de EU zelf door gebrekkige voorzieningen en trage administratie en toetsing. Maar Merkel heeft ongelijk aangezien zij blijkbaar de harde feitelijke realiteit niet ziet en interne partijpolitieke loyaliteit verlangt van de Beierse partijgenoten.
Dat moet haar maar duidelijk worden gemaakt, want zoals het hier geformuleerd staat is er eigenlijk niets aan de hand en is de tekst zo vaag dat er geen serieuze aandacht aan de Beierse jammerklachten besteed hoeft te worden, dan alleen een serieuze aanpak eigen van de gehele Europese Raad, waar binnen één dag besluiten moeten worden afgedwongen. Het gaat immers bij blijvende meningsverschillen of conflicten om een meerderheid in de slotstemming. Dat gezeur van/binne3n de EU-toppen is iedereen zat!
Seehofer speelt dit spel om de anti-immigrantenpartij Alternative Für Deutschland de wind uit de zeilen te houden in de aanloop naar de verkiezingen in Beieren dit najaar. Veel inhoudelijke redenen voor zijn blufpoker zijn er niet. De aantallen asielzoekers zijn in de EU in 2017 scherp gedaald, met 44 procent, in Duitsland zelfs met 70 procent, vergeleken met het jaar ervoor.
Het kan dus nauwelijks anders dan dat Seehofer geen andere uitweg zag dan Merkel maar eens het mes op de keel te zetten omdat zij anders in haar idealisme blijft hangen. Ideologische verblinding kun je dat noemen.
Zo dreigt verdeeldheid over deze kwestie de ongekroonde koningin van Europa ten val te brengen. Maar niet alleen in Duitsland, ook in de hele Europese Unie fungeert ze als splijtzwam. De Italiaanse regering bekijkt de kwestie precies omgekeerd als Seehofer. Niet de gebrekkige uitvoering van de Dublin-regel is het probleem, het is de regel zélf die van tafel moet. Want die legt een onevenredige last op de schouders van landen als Italië, waar de meeste vluchtelingen aankomen.
Neen, niet de ‘ongekroonde koningin van Europa ten val te brengen’, maar brengt zichzelf ten val.
Daarom pleit Italië al jaren voor herverdeling van asielzoekers over de EU-landen. Maar de discussie daarover zit muurvast door weerstand van vooral Oost-Europese landen.
Die situatie kan dus doorbroken worden door het mes op de keel van de Visegradlidstaten te plaatsen, want beter die populisten ‘tot redelijkheid’ dwingen op straffe van (straf- en tijdelijk)vertrek uit de Unie, dan een ‘tot het laatste moment knokkende’ Merkel die wel kan worden gedwongen tot souplesse. Dat is van de Oost-Europeanen niet te verwachten.
Ze zijn simpelweg te vroeg EU-lid geworden, maar maken het nu zichzelf onmogelijk door hun halsstarrigheid in de mening dat zij ‘ook’ recht van spreken’ hebben maar zij vergeten dat zij als nieuwe leiders onvoldoende kennis dragen van de westerse waarden. Dat moet hen nu dwingend worden duidelijk gemaakt en zo niet mogelijk: ontneem hen het stemrecht.
Rouwdouwer Matteo Salvini, de nieuwe Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken van Lega Nord, is niet van plan zich bij deze patstelling neer te leggen. Zijn missie is ervoor te zorgen dat Italië niet langer het ‘vluchtelingenkamp van Europa’ is. Als de andere EU-landen weigeren migranten over te nemen, sluit hij gewoon de Italiaanse havens voor boten met vluchtelingen.
En laten we dus dat standpunt van Salvini ook als symbolisch beschouwen omdat de EU (vooral het noorden) tekort is geschoten en dus uit eigen beweging nu zorgen dat er sluitende oplossingen worden gevonden door Albanië als stabiele opvang te benutten zodat de Noord-Afrikaanse landen meer onderhandelingsruimte kan worden geboden. Laten we ons ook realiseren dat het vluchtelingenprobleem een mondiaal verschijnsel is waarin het gaat om miljoenen migranten. En ook in dat perspectief komt de EU er bekaaid vanaf met veel te weinig opvang. En sommige radicale oplossingen van totaal gesloten grenzen wreken zich op een later tijdstip wel. Maar laat de EU tonen, wellicht als enige in wereld, dat hier beschaving bestaat.
Schijnoplossing 1: Dublin versterken in plaats van afschaffen
Goed, dat zijn zo ongeveer de contouren van het conflict. Welke plannetjes zijn er in omloop om het tot een vreedzaam einde te brengen?
In haar zoektocht naar het compromis dat haar regering kan redden, vroeg Angela Merkel de voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk om in het weekend een informele bijeenkomst met enkele hoofdrolspelers te beleggen. Hij weigerde, uit vrees dat een bijeenkomst met een deel van de club bij de rest kwaad bloed zou zetten. Daarna benaderde ze commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, die wel toehapte. Zijn kabinetschef Martin Selmayr maakte alvast een tekst waar de aanwezige regeringsleiders zondag hun tanden in kunnen zetten.
Lees hier een reconstructie van de totstandkoming van de minitop.
Lees hier de uitgelekte tekst.
Het is goeddeels het bekende werk. Uitbreiding van de Grens- en Kustwacht tot tienduizend man in 2020, om de Europese buitengrenzen te bewaken. Versterking van de omstreden samenwerking
Lees hier meer over de gevolgen van die samenwerking.
Wat wél nieuw is, zijn de voorgestelde maatregelen om te zorgen dat asielzoekers niet meer rondreizen door Europa. Als ze zich niet aan de verplichting houden in het land te blijven dat verantwoordelijk is voor hun asielaanvraag, kunnen ze sancties verwachten. Ook bepleit het document verscherpte controles op bus- en treinstations en vliegvelden.
Het zijn duidelijk pogingen om Seehofer tegemoet te komen. Maar in Italië werkten die juist als een rode lap op een stier. De Italianen vonden dat het plan er louter op gericht was een uitweg te vinden uit de kersverse Duitse crisis, in plaats van tegemoet te komen aan het morele appèl van Italië om solidariteit te tonen met de landen die de zwaarste lasten dragen.
Daarover had de tekst inderdaad niets nieuws te melden. Er stond weinig anders in dan dat de hervorming van ‘Dublin’ hoge prioriteit heeft en een ‘effectief solidariteitsmechanisme’ moet bevatten. Ideeën over hoe een uitweg te vinden uit de impasse ontbraken.
Reden genoeg om Martin Selmayr alsnog en met directe ingang te ontslaan uit zijn functie. Een kolossale blunder van Juncker persoonlijk om hem aan te stellen. Typische bureaucraat.
Schijnoplossing 2: ontschepingsplatforms in de regio
Ook in een andere gelekte tekst, de ontwerpconclusies
Lees hier die ontwerpconclusies. van de Europese top die 28 en 29 juni gehouden wordt, staat niets over herverdeling van asielzoekers. Behalve dan tussen vierkante haken een veelzeggend ‘p.m. Dublin’.
Het is een harde waarheid: geen mens heeft een idee over een oplossing voor de al jaren slepende controverse over deze herverdeling.
Dit is geen ‘harde waarheid’, maar is zelfs een onwaarheid. De waarheid is dat binnen de Europese Raad en Commissie geen bobo een idee heeft, maar dat is logisch want loyaliteit en machtsbelang spelen daar de hoofdrol. Vraag het anderen van buiten dus om een zakelijke en realistische, maar vooral logische bestuurskundige oplossing te vinden. Dat kan binnen één dag als een gerenommeerd bureau wordt ingeschakeld, terwijl de Noord-Afrikaanse regeringsleiders bestormd worden met bezoeken vanuit de Commissie.
Dat levert natuurlijk geen resultaat op, maar dan is er bij de komende Euroverkiezingen van volgend jaar tenminste en motief om de verkiezingsprocedure van EU-Parlement en de Commissie ter discussie te stellen en niet vrijblijvend maar gedwongen op straffe van een absolute boycot van het electoraat bij die verkiezingen.
Uit de conceptconclusies die uit de omgeving van Raadsvoorzitter Donald Tusk komen spreekt opnieuw dat de EU alle troeven zet op het buiten de deur houden van vluchtelingen, zolang de EU-staten het niet eens worden over de verdeling.
Daartoe heeft Tusk ook een nieuw ideetje: ‘regionale ontschepingsplatforms’, waar de bokken van de schapen, de economische migranten van de echte vluchtelingen worden gescheiden.
Daar is de UNHCR voor beschikbaar en heeft daar zeker ideeën voor; al is het een bureaucratische organisatie. Uitgaan van het motto: ‘Niets is onmogelijk’ als het maar in zakelijk overleg gebeurt.
Daar zouden mensen uit op de Middellandse Zee onderschepte boten naartoe gebracht moeten worden. ‘Regionaal’, daar moeten we ons vermoedelijk Noord-Afrikaans bij voorstellen.
Het idee is: als ze weten dat ze toch teruggestuurd worden, zullen mensen de gevaarlijke tocht over zee niet maar aanvaarden, maar rechtstreeks naar deze centra gaan.
Het klopt dat het uitgangspunt ‘als ze weten dat ze toch teruggestuurd worden’ nuttig is en effectief uitgewerkt wordt. Dat is wel een noodzakelijke voorwaarde.
Maar waar moeten die eigenlijk komen? De tekst noemt geen landen, maar in de media circuleerde onder andere Tunesië.
Dat zal dus wel gaan blijken.
In 2017 liet Tunesië vluchtelingenkampen met geweld ontruimen. Op nieuwe kampen zit het land helemaal niet te wachten
Alleen: wil dat land dat zelf eigenlijk wel? Tunesië ontving tijdens de Libische burgeroorlog een miljoen vluchtelingen. Driehonderdduizend daarvan zaten in het Choucha-kamp in de woestijn nabij de Libische grens. In 2013 verliet de VN-vluchtlingenorganisatie UNHCR het kamp. Er bleven mensen wonen tot de Tunesische regering het in juli 2017 met geweld ontruimde.
Als de EU volhardt in haar traagheid en de cultuur van misverstanden en conflicten komen we er niet uit. Deze crisis kan dus het bestaansrecht van de EU bewijzen, maar verwijder iedere dwarsligger binnen de Europese Raad.
Lees hier een bericht van Al Jazeera over deze ontruiming. Op nieuwe kampen zit de Tunesische regering niet te wachten.
Lees hier waarom Tunesië en ook Egypte geen afspraken wil maken met de EU over de opvang van vluchtelingen in eigen land.
Fouten van uit het verleden gemaakt door de EU? Jammer dat het Europarlement geen instrument als een parlementaire enquête kent… alweer een weeffout.
Dat zei de Tunesische ambassadeur bij de EU nog eens luid en duidelijk tegen de Belgische krant Le Soir. ‘De vraag is enkele maanden geleden al gesteld aan onze regeringsleider tijdens een bezoek aan Duitsland, en ze is gesteld door Italië, en het antwoord is duidelijk: nee.’
Hij legde ook uit waarom: ‘Wij hebben de capaciteiten noch de middelen om deze asielcentra te organiseren. Wij lijden al veel door wat er zich afspeelt in Libië, wat overigens een gevolg is van een Europese actie.’
Deze vorige ervaringen kunnen nu worden omzeild door strafmaatregelen vanuit de EU tegenover de dwarsliggende lidstaten: bij weigering worden de subsidies bevroren en geïnvesteerd in deze nieuwe opvangkampen. Dan eens kijken hoe snel die weigeraars van kleur gaan verschieten.
‘Het is een weinig realistisch idee’, zegt ook de goed ingevoerde journalist Daniel Howden van Refugees Deeply aan de telefoon vanuit Lesbos. Daar ziet hij met eigen ogen dat dergelijke kampen ‘een sterke negatieve invloed hebben op de omgeving’.
Met de geijkte wijze van aanpak van de EU inderdaad weinig realistisch, maar met de geleerde lessen uit het verleden zal het beter moeten gaan. De verkiezingsuitkomst van volgend jaar zal de deugdelijkheid van de nu te nemen maatregelen ofwel bevestigen dan wel de onmogelijkheid van de EU bewijzen en een algehele boycot uitlokken.
Lees hier meer over Howden, ook gastcorrespondent.
Het zou betekenen dat Tunesië tienduizenden mensen moet opvangen. De meeste daarvan zullen geen recht hebben op asiel. Die moeten dus worden teruggestuurd naar de landen van herkomst, een nogal zware opgave.
Alleen een ‘extreme prikkel’ zou volstaan om de Tunesische of Albanese regering (ook dat land is genoemd, door de Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz) te overtuigen: heel veel geld voor Tunesië of de belofte van een EU-lidmaatschap voor Albanië.
Dit laatste zou bij wijze van uitzondering een gewenste benadering kunnen zijn maar wel gecombineerd met de eerder genoemde sancties ten aanzien van de bestaande dwarsliggers.
Van meer dan een kleinschalig experiment met Tunesië zal het niet komen, denkt Howden. Maar dat is genoeg voor Salvini om een overwinning te claimen. Hij kan dan de Italiaanse havens dichthouden voor reddingsboten van hulporganisaties en hen naar de ‘ontschepingsplatforms’ verwijzen.
Ook die hulporganisaties zullen tot bezinning moeten komen vanwege hun regels-ontwijkende gedragingen. Maar als idealisme en humaniteit gevraagd en noodzakelijk zijn, maar ongewenst bij de risico’s die genomen worden door mensensmokkelaars in te schakelen. Daarmee verliezen deze migranten hun recht op normale ‘dienstverlening door (sub-)overheden en worden die mensensmokkelaars ook gespekt en worden andere illegale activiteiten weer bevorderd.
Schijnoplossing 3: grenzen dicht
Op Wereldvluchtelingendag gaf de Syrische vluchteling en danser Ahmad Joudeh, afkomstig uit het verwoeste Palestijnse vluchtelingenkamp Yarmouk in Damascus, een indrukwekkende voorstelling voor het Europees Parlement.
Hier is een fragment te zien. voor het Europees Parlement.
Achteraf sprak ik met Europarlementariër Kati Piri (PvdA), die Joudeh had uitgenodigd. Tusks idee lost niets op, zei ze. Want wat doe je met de mensen van wie in de ‘ontschepingscentra’ blijkt dat ze wél recht hebben op internationale bescherming? Die zul je over de EU-landen moet verdelen.
Die mogen en moeten over het noorden worden verdeeld. Daaraan valt niet meer te ontkomen.
‘Dat is de crux’, zegt Piri. ‘Dat kunnen we al drie jaar niet oplossen. Dat het belangrijkste interne probleem van de EU – hoe nemen we allemaal onze verantwoordelijkheid? – nog niet is beantwoord in de concept-Raadsconclusies, maakt mij niet hoopvol dat er een oplossing komt.’
Dat argument ‘al drie jaar niet oplosbaar’ is ongeldig. Er zal nu een oplossing moeten komen om daarmee ook Merkel tot nuchterheid te dwingen. De ene strenge maatregel tegenover de andere, en laat haar dus maar merken dat zij geen zonnekoningin is.
Intussen is het de oplossing van de Horst Seehofers en Viktor Orbáns van deze wereld die de toon van het debat bepaalt: grenzen dicht. Een schijnoplossing, zegt Piri. ‘Als zij hun grenzen dichtgooien, zitten Italië en Griekenland met een probleem en dan is Schengen voorbij. Want dan gaat iedereen zijn grenzen dichtdoen. Dat betekent het einde van de Europese Unie zoals we die nu kennen.’
Hier wordt nogmaals de DENKFOUT gemaakt: Schengen is niet voorbij. Wij laten ons Merkels hersenkronkels opdringen: Schengen geldt alleen voor EU-paspoorten en voor niemand anders! Kortom: Wat is dit voor belachelijke denkfout die is sluipenderwijs is binnengedrongen bij de EU-bureaucraten en Commissieleden? Onbestaanbaar dat dit misverstand mogelijk is. Het is aldaar in de Raad en Commissie een papegaaiencircuit geworden. Men praat elkaar na omdat er geen kritisch of creatief denken meer mogelijk is. Dat blijkt nu de onverwachte bottleneck te zijn! Oplossing dus gevonden en nu de praktijk wijzigen.
Zover zal het niet komen, denk ik. Seehofer claimt de ideeën over het bestrijden van het doorreizen van asielzoekers als overwinning, Salvini zal nog wat morren over het gebrek aan solidariteit, maar presenteert de ontschepingsplatforms vervolgens als zijn grote zege.
Dit gekakel moet nu afgelopen zijn.
Dat het beide schijnoplossingen zijn en de roep om een gezamenlijke Europese oplossing nog altijd onbeantwoord blijft, is van later zorg. Zolang beide beeldbepalers maar politiek gewin kunnen halen uit het oppoken van de angst voor horden migranten.
Jaja, allemaal uitingen van oude politiek! Laat ze zo snel mogelijk worden weggestemd. Met politieke harken kom je nergens.
https://decorrespondent.nl/8421/migratie-legt-een-bom-onder-de-eu-met-deze-schijnoplossingen-stelt-brussel-de-explosie-nog-even-uit/614447081787-7f28c20c?utm_source=De+Correspondent&utm_campaign=a4e8881326-EMAIL_CAMPAIGN_2018_06_20_11_00&utm_medium=email&utm_term=0_d5461ddbe9-a4e8881326-87021481&mc_cid=a4e8881326&mc_eid=42c86ca054