Tags
Ook ‘uit de EU’ bepaalt Brussel ons lot (Marnix Amand, Opinie/NRC Handelsblad, 3 juni)
Zwitserse alleingang pakte helemaal verkeerd uit, meent Marnix Amand.
# Voor wie uit de EU wil stappen: kijk naar Zwitserland. Dat heeft alles wat het eurosceptische hartje begeert: eigen munt, soevereiniteit, directe democratie. Toch is ze elke sturing over haar lot kwijt. De Zwitserse centrale bank (SNB) dacht met een eigen munt haar eigen beleid te kunnen voeren en legde in 2011 een wisselkoersplafond op om de export te beschermen. De markten dachten er anders over en ‘drukten’ tegen het plafond aan, tot de SNB in januari brak; de berg euro’s die de SNB moest opkopen om de koers van de frank laag te houden was onhoudbaar hoog geworden. Resultaat: 50 miljard euro verlies (!) voor de Zwitserse belastingbetaler en een peperdure Zwitserse export, de frank is in een paar maanden met 20 procent gestegen. De dure les is dat een eigen munt nog geen eigen monetair beleid betekent.’
Dus heeft Zwitserland de hele dure les gekregen dat de financiële markten alles over een natiestaat te zeggen hebben en niemand anders. Geen econoom die dit dus wist want anders had de Zwitserse centrale bank het besluit niet genomen. De wereld zit grillig in elkaar.
# Van de Zwitserse soevereiniteit is ook bar weinig over. Zeker, in tegenstelling tot Nederland mag Zwitserland in principe doen en laten wat zij wil met haar regelgeving. Maar zo makkelijk kom je niet onder Brussel uit. Onbelemmerde toegang tot de Europese markt is namelijk essentieel voor de Zwitserse economie, meer dan de helft van de export gaat naar de EU. En om vrij met de EU te mogen handelen moet je de Europese regelgeving overnemen. Zodoende betaalt Zwitserland ‘vrijwillig’ mee aan de Europese structuurfondsen en wordt het handelsrecht direct overgeschreven uit de Europese richtlijnen.’
# En nu de laatste illusie, die van de democratie. In Zwitserland is via volksraadplegingen de burger vaak aan het woord. Maar in Europees verband is dit betekenisloos. Over handelsverdragen met de EU wordt uiteraard gestemd, maar de EU vertelt er bij dat indien het volk ‘nee’ stemt, alle verdragen met Zwitserland opgeschort worden. De zogenaamde guillotineclausule. Het beeld is duidelijk: een eigen munt, maar de financiële markten laten je geen eigen monetair beleid voeren. Formele soevereiniteit, maar je kunt niet afwijken van de Brusselse regelgeving. Een directe democratie, zolang je maar stemt wat Brussel voorschrijft. Dit is ook wat ons te wachten staat bij uittreding.’
Zou het TTIP-verdrag waar nu over onderhandeld wordt, ook over deze clausules beschikken?