Tags
Politiek blijft verdeeld over stikstofdossier (Yvonne Hofs, Stikstofcrisis, Ten eerste/de Volkskrant, 4-11-22)
Stikstofcrisis – Analyse – Plenair debat
De regeringscoalitie past haar stikstofbeleid niet aan, hoewel de Raad van State opnieuw heeft geoordeeld dat dit beleid te slap is. D66 wil harde consequenties aan die uitspraak verbinden, maar de andere drie partijen schrikken daarvoor terug.
Soms vallen onderlinge meningsverschillen plotseling weg als mensen een grote crisis doormaken die ze alleen samen te lijf kunnen gaan. Wie hoopte dat het afschieten van de stikstofvrijstelling voor bouwwerkzaamheden saamhorigheid in de politiek zou kweken, kwam donderdag bedrogen uit. Tijdens het plenaire debat over de stikstofcrisis zijn de politieke tegenstellingen even scherp als altijd.
D66-Kamerlid Tjeerd de Groot vindt dat het kabinet de stikstofaanpak moet aanscherpen naar aanleiding van de rechterlijke uitspraak. Hij leest in het vonnis van de bestuursrechter duidelijke kritiek dat het kabinetsbeleid te weinig garanties biedt voor daadwerkelijke stikstofreductie. Hij vraagt of het kabinet bereid is om piekbelasters (bedrijven, meest veehouderijen, die veel stikstof over natuurgebieden doen neerdalen) te onteigenen als ze zich niet binnen een jaar vrijwillig laten uitkopen.
Dan snelt coalitiegenoot Thom van Campen (VVD) naar de interruptiemicrofoon. Of De Groot wel beseft dat hij met dit voorstel ‘niet alleen afstand neemt van het coalitieakkoord, maar ook van het Remkes-advies’. De stikstofruimte die vrijkomt door het uitkopen van piekbelasters moet van Remkes en het coalitieakkoord namelijk gebruikt worden om boeren zonder natuurvergunning te legaliseren. Onteigening is onder die voorwaarde helemaal geen optie, stelt Van Campen, want dat kan juridisch gezien niet. De Groot houdt vol: ‘Maar een deadline helpt wel om de gewenste snelheid te bereiken, zeker als die gepaard gaat met een goudgerande uitkoopregeling. We hebben als politiek te doen wat nodig is.’
Eindeloos proces
PVV’er Alexander Kops constateert gretig dat ‘het niet zo lekker loopt in de coalitie’. Het pleidooi van D66 om het stikstofbeleid te voorzien van een harde stok achter de deur, om te waarborgen dat er binnen enkele jaren resultaten worden geboekt, valt ook in dorre aarde bij coalitiegenoten CDA en ChristenUnie. Derk Boswijk (CDA) en Pieter Grinwis (CU) hebben het afgelopen jaar zoveel wanhopige boeren in de ogen gekeken dat ze van dwangmaatregelen niets willen weten. Waar Van Campen onteigening als allerlaatste redmiddel niet helemaal uitsluit, vinden Boswijk en Grinwis dat elke maatregel in goed overleg met de boeren tot stand moet komen.
De Groot vindt dat een mooi streven, maar vreest dat dit een eindeloos proces wordt. ‘Een landbouwakkoord kan niet betekenen dat we blijven doorpraten totdat de landbouw akkoord is.’ De D66’er verwijst naar de nieuwe klimaatanalyse van het Planbureau voor de Leefomgeving. Daarin staat dat veel afspraken die in 2018 aan de Klimaattafels met voorzitter Ed Nijpels zijn gemaakt, nog steeds niet zijn uitgevoerd. ‘Welke stok heeft de minister achter de deur om ervoor te zorgen dat afspraken met boeren ook worden nagekomen?’, vraagt hij.
Standpunten
De politieke standpunten van de oppositie zijn al even onwrikbaar en voorspelbaar als voorheen. De linkse oppositiefracties GroenLinks, PvdA en Partij voor de Dieren schieten De Groot te hulp. GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver kondigt aan dat hij samen met de PvdA een wetsvoorstel wil indienen dat de rijksoverheid de mogelijkheid geeft boeren niet alleen te onteigenen, maar ook hun natuurvergunning in te trekken. De landsadvocaat heeft die laatste mogelijkheid al eens geopperd als sneller en goedkoper dwangmiddel dan onteigening. ‘Het intrekken van vergunningen zal uiteindelijk in de gereedschapskist moeten’, stelt Klaver.
De rechtse fracties BBB, JA21, FvD, BVNL en PVV herhalen in verschillende gradaties hun gebruikelijke litanie: er is geen stikstofprobleem en voor zover dat er is, heeft het kabinet dat zelf gecreëerd. PVV-woordvoerder Kops formuleert dat zo: ‘Nederland heeft geen stikstofprobleem. Boeren eruit, migranten erin en dat allemaal onder het mom van stikstof. De EU-regels zijn het probleem. Wees voor de verandering eens niet het braafste jongetje van de klas, maar ga naar Brussel en sla daar met de vuist op tafel.’
Caroline van der Plas en Wybren van Haga (BVNL) kondigen al aan het begin van het debat aan dat ze een motie van wantrouwen zullen indienen tegen minister Christianne van der Wal (VVD, Natuur en Stikstof). Van der Plas vindt dat de nieuwe landbouwminister Piet Adema (ChristenUnie) de portefeuille van Van der Wal er prima bij kan doen. Hij heeft deze week immers, net als eerder CDA-minister Hoekstra, gezegd dat halvering van de stikstofuitstoot in 2030 – het doel uit het coalitieakkoord – geen dogma moet zijn. Tjeerd de Groot wil dat Adema die woorden terugneemt, maar dat heeft hij tot nu toe geweigerd.
*De waardevolle uitspraken zullen dit weekend als aanvulling op deze blog worden gepresenteerd.
https://krant.volkskrant.nl/titles/volkskrant/7929/publications/1711/articles/1691341/8/1