30 Sunday Apr 2017
Posted in gezondheid, Gezondheidszorg, politiek, verouderingsproces
Waarom worden we steeds ouder? (1/5): https://www.youtube.com/watch?v=j6ncrz9MRBA&list=PLZ0df6wQ5oO9uXd1gGSMoun7Q2svebmMg&index=1
29 Saturday Apr 2017
Posted in Duits-Franse-as, EU
Tags
Zijn de politieke risico’s weg? (Léon Cornelissen, hoofdeconoom bij Robeco, Beursweek/fd, 29 april)
Zoals verwacht pakte de liberale presidentskandidaat Emmanuel Macron de koppositie in de eerste ronde van de Franse verkiezingen. Toch ging er een zucht van verlichting door de financiële markten. De angst dat het populisme in Europa dit jaar aan de macht komt, ebde weg. Maar zijn alle politieke risico’s voor de markten dan nu verdwenen?
# Haar [Le Pen] voorstel voor een “frexit” is weinig populair gebleken. Financiële markten hebben opgelucht gereageerd. Maar Macrons beweging krijgt geen meerderheid in de parlementsverkiezingen van juni. Hij zal dus afhankelijk zijn van een coalitieregering. En het is daarmee de vraag of Macron met zijn gematigde hervormingsprogramma de verstarde Franse economie voldoende in beweging krijgt en de hoge werkloosheid van 10% echt omlaag brengt.
Het feit dat Frankrijk inmiddels decennia lang een zwart schaap binnen de EU is, althans geredeneerd vanuit de oorspronkelijke initiatiefnemers van de Europese samenwerking via de EEG – en dus los van Griekenland -, roept de vraag op of Frankrijk met zijn verstarde economie er niet even slecht voorstaat als het genoemde Griekenland, maar ook Italië en Portugal, met het (grote) verschil dat er in de Franse situatie nooit – wel of geen twijfels hierover? – sprake is geweest van budgettaire malversaties en verkeerde statistieken.
Maar dat de Duits-Franse as inmiddels geen as meer is dat geschikt is voor Formule1 bolides – om het zo uit te drukken – is evident. Die as kunnen we rustig vergeten en laten rusten; en de oorspronkelijke angst voor Duitsland als het Europese motorblok mag ook wel eens in het recyclingproces worden gedeponeerd. Want van Duitsland moeten we het toch hebben en die as stelt niets meer voor.
29 Saturday Apr 2017
Posted in inburgering
Tags
Na mijn blog van gisteren, deel 1 van deze (toekomstige? serie) kwam ik net vanochtend in de Volkskrant Magazine het artikel van Hayat tegen met als titel ‘Nu effe serieus’, dat in mijn ogen een eyeopener was over de moeilijke Marokkaanse jongeren met hun dubbele mentaliteit. Het artikel is uitstekend en zelfs perfect geschikt om als lesmateriaal te dienen in inburgeringslessen, waar ik in deel 1 een voorstel toe deed.
Hierbij de tekst:
Nu effe serieus
Column Heel gewoon Hayat
Hoe we aan die vooroordelen over Marokkaanse jongens komen? Hayat weet het. Het is de NL-fase waar ze doorheen moeten. Dat komt vanzelf wel goed.
Door: Hayat, de Volkskrant Magazine, 29 april 2017
# Mijn neef heeft het allemaal voor elkaar: het huisje, het boompje en drie beestjes. Hij werkt hard, is actief in de plaatselijke politiek en gaat met zijn vader naar de moskee. Hij is zelfs al naar Mekka geweest. Nou, dan weet je hoe goed iemand bezig is. Mijn neef, de ideale schoonzoon. Dat is wel eens anders geweest, want vroeger heeft hij overvloedig veel bloemetjes buiten gezet.
# Marokkaanse jongens hebben een heel eigen manier om de spanning tussen twee culturen te pareren. Zij knippen hun leven simpelweg op in twee fasen. Eerst doen de heren van het goede leven alles waar ze zin in hebben. Een Marokkaanse jongen kan stappen, roken, drinken, vrijen met welke en hoeveel dames hij wil. Op zichzelf wonen, verre reizen maken, noem het maar op. Gewoon leven dus. Een jongen moet immers de ruimte krijgen om een man te worden.
# Dit is licht verwarrend voor de Nederlandse vrienden en collega’s. Die denken namelijk dat Khalid gewoon Khalid is. En Khalid is een topgozer want hij doet altijd leuk mee. Maar de Marokkanen onder ons weten dat Khalid er nog niet is. Khalid zit namelijk in zijn NL-fase. Zijn ouders hebben daar wat hoofdpijn van, maar ze laten ‘m begaan en wachten geduldig. Als hij een jaar of 27 wordt, zal Khalid namelijk een metamorfose ondergaan en wordt hij serieus. Dan begint de Marokkaanse fase. Die houdt in dat er een huisje wordt ingericht, een degelijk meisje wordt getrouwd en het burgerlijke leven begint.
# Er wordt niet meer gedronken of gefeest, Khalid krijgt een nette baan en eventueel geklooi met justitie behoort definitief tot het verleden. Bij familiebezoeken zit Khalid voortaan braaf in het gezelschap. In djellaba.
Het feit dat ‘eventueel geklooi met justitie behoort definitief tot het verleden’, betekent dus dat bij arrestaties direct over deze jeugdontwikkelingen en integratieprocessen gesproken moet worden en ze er met een waarschuwing naar huis kunnen worden gestuurd. Is er sprake van een recidive, dan wordt de rechter ingeschakeld, inclusief een deelname aan een inburgeringscursus.
# Zelfs voor mij als insider levert deze gedaantewisseling soms kortsluiting op. Eerst natuurlijk de hypocrisie over de bruid die idealiter nog geen kusje, wat zeg ik: nog geen sms’je mag hebben gedeeld met een man, terwijl de bruidegom zelf naar hartelust airmiles spaarde op de soa-poli. Allah is een stuk vergevingsgezinder ten aanzien van mannen. Denken ze.
# Maar ik verbaas me vooral over de bijna gespleten persoonlijkheid van de jongens. Zo werkte ik als student bij een Marokkaanse vrijwilligersorganisatie waar ik voor het eerst intensief optrok met mijn ‘broeders’. Ik moet zeggen: een zeer aangename verrassing. Mijn beeld van Marokkaanse jongens was niet positief. Heel curieus, ik weet ook niet waarom, maar ik dacht dat Marokkaanse jongens domme, asociale criminelen waren. Wat bleek echter: de jongens met wie ik samenwerkte, waren hoogopgeleid, maatschappelijk betrokken, ongelooflijk lief en grappig bovendien. Eén vooroordeel wel bleek te kloppen: Marokkaanse jongens zijn moederskindjes. Net als Italiaanse mannen; die gaan ook meteen huilen als je over hun moeder begint.
# Afijn, die jongens bleken dus reuzegezellig en de vrijwilligersclub werd een warme Marokkaanse familie voor me. Daar zag ik van dichtbij het geploeter van de jongens om zowel de Nederlandse als de Marokkaanse levensstijl in zich te verenigen. Bij meisjes was het redelijk overzichtelijk: je had de ‘keurige’ die een beetje gereserveerd bleven en de ‘vrije’ die tot diep in de nacht mee op stap gingen. De jongens daarentegen waren allebei tegelijk. Overdag stonden ze in de pauze vroom te bidden om vervolgens ‘s avonds het nachtleven in te duiken. Ik heb me vergaapt aan die jongens en me steeds afgevraagd wie ze nou écht waren. Eén jongen spande de kroon: dat was een enorme corpsbal waar nog maar weinig Marokkaans van was overgebleven. Hij was onze excuus-Hollander. Maar wat bleek: zijn moeder had een meisje in haar geboortedorp uitgekozen waar hij uiteindelijk mee is getrouwd. Hij had het zeer overtuigend neergezet allemaal, maar het bleek toch de NL-fase te zijn geweest.
# Vroeger protesteerde ik tegen de dubbele standaard en keek ik afgunstig naar de jongens en hun vrijheden. Nu zie ik dat anders. Voor meisjes zijn de spelregels tenminste duidelijk, wat je daar verder ook van vindt. Jongens daarentegen groeien op in een wereld waarin niets mag, maar alles kan. Waarin de regels niet consequent zijn. Zo’n jongen moet op een gegeven moment toch ook niet meer weten wie hij is.
# Naar mijn brave neef kijk ik ondertussen met trots; hij heeft rust in z’n kop gekregen en is gelukkig. Al dwalen mijn gedachten zo nu en dan af naar die zomer toen hij na al het gefeest toch een beetje ongelukkig keek. En met jeuk in zijn broek naar de huisarts moest.
Een uiterst leerzame column en hierover mag meer en vaker worden geschreven, Volkskrant, of heb ik voorgaande columns gemist?
28 Friday Apr 2017
Posted in EU, TweedeKamer, vluchtelingenopvang, vluchtelingenstromen
Tags
Gelet op mijn reactie op jouw @NazTaha opiniebijdrage van 23 maart jl:
‘Wees gerust want er is natuurlijk potentie aanwezig in diversiteit, want de hele Nederlandse geschiedenis laat zien dat politieke vluchtelingen (uit Zuid-Europa, zoals de Hugenoten) in ons land welkom waren, waardoor ons land ook de naam kreeg een ‘uitzonderlijk’ tolerant land te zijn. Hoewel die tolerantie is verdwenen – vanwege de identiteitscrisis die ons land heeft ondergaan door de etnische kleuring in de loop der decennia – zal er een nieuw evenwicht ontstaan en dus komen … met méér balans in de verhouding tussen de ‘kaaskoppen’ en de medelanders. Dat gebeurt gegarandeerd, want iedere samenleving kent zijn eigen frustraten en gedesillusioneerden. Dat is eigen aan de menselijke samenleving en is als fundamenteel verschijnsel in ieder land aanwezig en zichtbaar. Populisme is zo beschouwd een eb-en-vloed-beweging.’
zou ik na deze dikke maand een andere reactie geven, een meer politieke.
Ons land wordt nu, evenals alle andere Westerse industriestaten, gedwongen om schoon schip te maken met het integratie- en vluchtelingenbeleid, in verband met het opkomend populisme en ‘rabiaat rechts’, om het zo maar uit te drukken. Met de collectieve kennis van de massa die overal en ook bij ons aanwezig is, zullen er persoonlijke notities – vanuit de Kamer en politieke partijen valt niets te verwachten – geschreven moeten gaan worden, die via tweets verspreid worden en die een openbaar debat kunnen losweken/entameren.
Met een blik op Nietzsche met zijn accenten op grootmoedigheid, medelijden en vlijt enerzijds en grootsheid en belangeloosheid anderzijds (zie Google), kunnen we wat de eerste deugden constateren dat die in beginsel geldig blijven, maar dat ze in de huidige moderne tijden wel aan grenzen gebonden moeten worden. Er zal een internationale maat voor die grootmoedigheid, medelijden en vlijt moeten worden bedacht en vastgesteld, omdat de EU ten aanzien van ons aandeel in de internationale verantwoordelijkheid geen gekke Henkie hoeft uit te hangen. De Amerikanen hebben een ‘uiterst’ restrictief vluchtelingen beleid afgekondigd en Australië stuurt iedere vluchteling regelrecht terug. En het Saoedische schiereiland[1] houdt zich gedeisd en zich zelfs van de domme als je het mij vraagt. Kortom, wereldwijd is chaos en onwil troef. Daarom moet er een EU-wijd vluchtelingenopvangbeleid worden vastgesteld – als dat in de EU chaos überhaupt mogelijk is[2], anders alleen in en via de kopgroep van West-Europa – om redelijke proporties vluchtelingen toe te laten met voldoende draagvlak onder de bevolking, te organiseren door met ministerie van SoZaWe. Dit aangezien inmiddels de grens ‘meer dan’ bereikt is vergeleken bij de ondermaatse beleidsplannen die in de al genoemde continenten werden gehaald, en ‘bovenmaats’ ten aanzien van landen in het Midden-Oosten, zoals Libanon, Jordanië en andere plaatselijke ‘regio’s.
Tegelijkertijd dient geconstateerd te worden dat deze vluchtelingencrisis ook bevorderd en bwust gebruikt wordt door de mensensmokkelaars en dus een nieuwe commerciële bedrijfstak, die het voordeel van de wet van de grote getallen te gelde heeft gemaakt. Dit tegenhouden of blokkeren van deze ‘illegale’ mensenhandel is vanzelfsprekend uiterst problematisch. En zolang op dit moment de opvang in Griekenland en Italië op onoverkomelijke problemen van overvolle opvangkampen stuit, moet eigenlijk en ‘out of the box’-oplossing EU-breed worden bedacht & gevonden.
In feite is het een grof schandaal dat de EU niet met werkbare plannen komt aanzetten en dat er constant geruzied wordt, hetgeen het aanzien van dezelfde EU ook erg schaadt in de wereld. En als de Raad van Europa zou worden ingeschakeld, kunnen ook landen als Rusland worden aangesproken.
En het trieste van deze uitkomsten is dat de partij Denk precies past in dit chaotische kader van de uitwerking van de beginselen ‘verbinding en grootmoedigheid’, aangezien de genoemde idealen in de dagelijkse praktijk direct ongedaan werden en worden gemaakt door getoonde brutaliteit (‘eigen cultuur eerst’ door met Turkse vlaggen te wapperen tijdens demonstraties en steunbetuigingen aan Erdogan na de mislukte staatsgreep, en het recentelijke referendum) en hufterigheid (proces tegen Sylvana Simons dat natuurlijk werd afgewezen door de rechter, spant wat dat betreft de kroon) van met name de Denk-Kamerleden die puur en alleen een migrantenpartij met pr voor ‘islam en Turkije’ als prioriteitstelling is geworden.
De allereerste prioriteit tijdens de komende regeringsverklaring bij het aantreden van het nieuwe kabinet zal dus moeten zijn dat er een migrantendebat wordt gevoerd met een tweedelige taakstelling: enerzijds over de hier lang verblijvende ‘nieuwe Nederlanders’ die geconfronteerd zullen moeten worden met de verplichting om hun tweede, Nederlandse paspoort na 10 jaar opnieuw dat paspoort aan te vragen met een 2e fase inburgeringsexamen dat wettelijk ingevoerd zal moeten worden (zoals ik meen heb ik al een dergelijke blog geschreven). Tijdens dat examen wordt gesproken over het Nederlandse staatsrecht, waarvoor in het standaardexamen geen ruimte bestaat, noch voldoende taalvaardigheid aanwezig is bij de geëxamineerde. Mocht de aanvrager niet voldoende de vragen kunnen beantwoorden, dan wordt een nieuw Nederlands paspoort geweigerd, maar krijgen wel een herkansing in de vorm van een tweede examen. Wederom zakken betekent daadwerkelijk verlies van dat paspoort en verder leven op een permanente verblijfsvergunning. Dat hebben ze ook geen stemrecht meer voor de Tweede Kamerverkiezingen. Ieder in het verleden gehouden Kamerdebat over dat inburgeringsexamen was op dat aspect dus volmaakt zinloos. Zelfs een middelbare scholier kun je niet bevragen over staatsinrichting. Zo simpel liggen de feiten.
Anderzijds een nieuwe plan van aanpak voor de nieuw toegelaten vluchtelingen met status. Daarvoor zal een toegespitste taalvaardigheidstraining voor ongeschoold werk moeten worden georganiseerd en na verkrijgen van een baan (waarvoor maar 1 maal zakken mogelijk is) om daarna een vervolgtraining te gaan volgen om verder ingeburgerd te raken; en wel tot het moment aanbreekt dat terugkeer naar land van herkomst mogelijk wordt. Dat zal wettelijk moeten worden vastgelegd omdat voor deze categorie terugkeer verplicht is, tot het moment – eis dus – dat de hele vluchtelingenopvang in de EU evenwichtig verloopt. Dan zullen aangepaste en redelijke normen moete worden vastgesteld over de vraag wat er definitief van de EU verwacht mag worden. Kamer, er ligt werk op u te wachten! Laat met name de nieuwe Kamerleden tonen wat ze waard zijn!
[1] http://www.elsevier.nl/buitenland/article/2015/09/waarom-rijke-golfstaten-geen-syrische-vluchtelingen-opnemen-2680171W/
http://www.israeltoday.nl/NewsItem/tabid/381/nid/27345/language/nl-NL/Default.aspx
[2] https://nl.wikipedia.org/wiki/Europese_vluchtelingencrisis
28 Friday Apr 2017
Posted in EU, Frankrijk, Verkiezingen
Marine Le Pen geeft het tempo aan op het laatste rechte stuk naar de finish van de Franse presidentsverkiezingen op 7 mei. Emmanuel Macron, die daalt in de peilingen, reageert.
# Dat liep woensdag uit op een groots spektakel. Macron ging in discussie met stakende werknemers van een wasdrogerfabriek van Whirlpool in het noordelijke Amiens. Anderhalf uur lang legde hij uit dat niemand de verhuizing van deze verliesgevende vestiging van de Amerikaanse witgoedkoning naar Polen zomaar kan tegenhouden. En dat degenen die beweren dat dit wel kan eenvoudigweg leugenaars zijn.
Geen didactisch of retorisch juiste aanpak, meneer Macron!
# Toen Macron arriveerde op het terrein vol brandende autobanden, werd hij uitgefloten en getrakteerd op ‘Marine présidente’-spreekkoren. Toen hij vertrok, leek hij respect te hebben afgedwongen.
Dat lijkt in tegenspraak tot de dalingen in de peilingen.
# De turbulente ontmoeting rond het zeer prominente thema globalisering was niet voorzien. Macron moest wel, toen bleek dat Marine Le Pen zich aan het hek van de fabriek had gemeld. De kandidaat van En Marche! sprak op dat moment net over de toestand van Whirpool met vakbondsgedelegeerden achter gesloten deuren in het centrum van Amiens.
Nationaliseren
# Le Pen maakte selfies met de stakers en beloofde dat zij de fabriek zal nationaliseren als zij wordt gekozen. Daarop besloot Macron ook naar de fabriek te gaan, om de ‘demagoge’ Le Pen van repliek te dienen.
Donderdagochtend was Le Pen alweer bij het ochtendgloren uit de veren om Macron naar een ander terrein te slepen: de visserij. Vanaf een boot op de Middellandse zee, meer dan 900 kilometer ten zuiden van Amiens, noemde zij Macron met een verwijzing naar diens bankiersverleden een ‘jonge trader’. ‘Hij is net zo kil als de grote bedrijven die zomaar mensen op de keien zetten’, voegde zij daar aan toe.
Doodsteek
# Macron antwoordde met een tweet waarin hij zegt dat het verlaten van de Europese Unie de doodsteek betekent voor de Franse vissector. ‘Bedenk dat goed.’ Le Pen is volgens hem een ‘zelfbenoemde stem van het volk’ omdat zij opgroeide in het kasteeltje Montretout, het landgoed van haar vader bij Parijs.
# De offensieve strategie van Le Pen lijkt te werken. Volgens een donderdag gepubliceerde peiling van Opinionway-Orpi daalt Macron. Hij verslaat Le Pen nu met 59% tegen 41%. Na de eerste ronde, afgelopen zondag, stond Macron nog op 65% en Le Pen op 35%.
Ach, als die peilingen net zo wispelturig zijn als de Nederlandse, dan valt het wel mee…
# Oorzaak van die daling is dat veel kiezers van de extreem-linkse kandidaat Jean-Luc Mélenchon meestal niets moeten hebben van Le Pen, maar tegelijk grote moeite hebben met Macron. Het aantal kiezers van Mélenchon dat Macron denkt te gaan stemmen in de tweede ronde op 7 mei daalde bij Opinionway van 55% naar 45%.
Onmogelijke opgave
# Het lijkt voor Le Pen hoe dan ook vrijwel een onmogelijke opgave om meer dan 50% van de stemmen te halen. Macron kan volgens onderzoek rekenen op beduidend meer kiezers van de verliezers François Fillon, Mélenchon, Benoît Hamon en de kleine gaullistische kandidaat Nicolas Dupont-Aignan.
# Mélenchon ligt van veel kanten onder vuur omdat hij weigert op te roepen voor Macron te stemmen om Le Pen te laten verliezen. Volgens Opinionway-directeur Bruno Jeanbart werkt de morele druk die uitgaat van stemadviezen niet omdat kiezers zich niet verplicht willen voelen om te kiezen voor Macron.
Toch een boeiend kiesstelsel in Frankrijk. Het afvalsysteem betekent een andere dynamiek van campagnevoering dan in ons land.
https://fd.nl/economie-politiek/1199913/le-pen-dwingt-macron-in-de-verdediging
27 Thursday Apr 2017
Posted in Brexit, EU, Wetenschap
Tags
Hanneke, over de EU en de Brexit hebben we een aantal keren vanmiddag heen en weer tweets gestuurd/uitgewisseld. Mijn grote verbazing over May is – en mijn argumenten ben ik nooit in commentaren in kranten tegengekomen – dat zij als minister tegen de Brexit was, maar zich wel na het Brexit-referendum kandidaat stelde voor het premierschap nadat Cameron was afgetreden vanwege zijn nederlaag.
Verbazing 2 was dat zij besloot pal te staan voor de Brexit-uitslag, alsof zij nooit tegen de Brexit was geweest, ondanks alle leugens vanuit haar eigen partij bij monde van Boris Johnson. En natuurlijk de dito leugens van Ukip van Farage. En is schijnt dan ‘moderne politiek’ te zijn: iedere politieke uitslag, zelfs van een manipuleerd referendum, wordt heilig verklaard. Dient uitgevoerd te worden. Ik zie daarom in May een machtspolitica zonder weerga die achter haar lady-like masker schuilgaat, waar ik niet goed van word.
Hoe is het dus in vredesnaam mogelijk dat deze May deze miraculeuze pirouettes uitvoert en politiek draait zonder te blozen? Zij had zich – mijns inziens – dus nooit kandidaat mogen stellen voor het premierschap en zij had zich zeker niet blindelings achter de referendumuitslag mogen opstellen, omdat zowel de Brexit als het Oekraïne-referendum bij ons door fake- of nepnieuws werd gedomineerd en waarschijnlijk ook door een cyberoorlog geregisseerd vanuit het Kremlin gericht op de EU.
Dit alles heeft tot gevolg dat zij volkomen schizofreen in de politiek staat (onbewust), of is komen te staan (na haar eigen afwegingen en in dat geval bewust). Zij had als minister moeten aftreden en zich uit de politiek moeten terugtrekken. Dus mijn conclusie luidt, kortom, dat ik gek word van dit soort politici, en dan ook nog eens haar harde opstelling tegenover Brussel om de Britse verzinsels en leugens te verbloemen.
En tot slot een actueel voorbeeld van de (ontwikkelingen binnen de) wetenschap – in dit geval de accountancy, en niet eens de farmaceutische industrie deze keer) – die zich volledig laat manipuleren door het bedrijfsleven. Lees daarvoor een schitterende getuigenis van FD-columnist Marcel Pheiffer:
Onder professoren accountancy is van discussie en debat nauwelijk sprake; https://fd.nl/opinie/1199517/onder-professoren-accountancy-is-van-discussie-en-debat-nauwelijks-sprake
Ik neem aan dat je deze link kunt openen; zo niet, dan maak ik er een blog van of een update van deze blog.
27 Thursday Apr 2017
Posted in Benjamin Barber, Globalisering
Tags
Sektarische fundamentalisten tegen fundamentalistische kapitalisten
26 april 2017 Maandag overleed de Amerikaanse politicoloog Benjamin Barber. Hij verwierf onder andere bekendheid met zijn boek Jihad vs. McWorld (1995), waar Pieter van Os hem in 2001 over interviewde.
Zes jaar geleden schreef de Amerikaanse politicoloog Benjamin Barber het inmiddels profetisch gebleken Jihad vs McWorld. Enkele dagen na «nine-eleven» stond het boek plotseling nummer één in de non-fictie toptien van de New York Times.
door Pieter van Os
15 december 2001
# «Terrorisme is jiujitsu», zegt Benjamin Barber (62) in een kantoor in het gehavende Manhattan. «Als je klein bent, moet je de kracht van je tegenstander gebruiken. Japanse jiujitsuworstelaars benutten de spierkracht en energie van hun opponent om hem over de rug te kunnen gooien. Het is de ironie van elf september dat Amerika niet werd vernederd door zijn zwakheid, maar door zijn kracht. De aanslagen op de temple of free enterprise en de cathedral of American military might zijn mogelijk gemaakt door commerciële luchtvaart, modernistische architectuur, internationale geldstructuren, autoverhuurbedrijven, luchtvaartscholen, flexibele immigratiewetten, en ga zo maar door. Daarmee schakelde een handvol terroristen de grootmacht tijdelijk uit: Amerika sloot het luchtruim en stopte alle financiële transacties.»
Barber doet nu wat zijn landgenoten vóór elf september deden. Hij benadrukt de zwakte van de terroristen. «Terreur is per definitie het wapen van de onmachtigen.» Maar anders dan zijn landgenoten voorspelde hij jaren geleden al een enorme escalatie van het geweld in de strijd tussen «Jihad» en «McWorld». «Jihads oorlogen zullen tot ver in de volgende eeuw de krantenkoppen beheersen, waarmee ze voorspellingen over het einde van de geschiedenis volstrekt belachelijk maken», schreef Barber in Jihad vs McWorld, een boek dat verscheen in 1995.
Eerder dan andere politieke wetenschappers en zeker eerder dan politici, nam Barber wereldwijd een strijd waar tussen «sektarische fundamentalisten» en «fundamentalistische kapitalisten». De fundamentalisten pogen de wereld te verscheuren in naam van traditie, stam, religie of etnische afkomst; de kapitalisten transformeren de wereld tot één grote (afzet)markt in naam van de vrije markt. Barber: «Op de voorpagina van de krant valt de wereld dagelijks uit elkaar, om zich in het economiekatern dagelijks meer te verenigen.»
Nog voordat Bush het «kwaad» het gezicht van Bin Laden had gegeven, bestelden de Amerikaanse boekwinkels duizenden extra exemplaren van Jihad vs McWorld. In een hernieuwde versie veranderde de ondertitel How Globalism and Tribalism are Reshaping the World in Terrorisms Challenge to Democracy en schreef Barber een nieuwe introductie. Sindsdien wordt hij door alle grote Amerikaanse dag- en weekbladen gevraagd om interviews en opiniestukken.
Daarin betoont Barber zich, niet anders dan voor de aanslagen, als een liberal in de Amerikaanse zin van het woord. Zelf verkiest de hoogleraar politicologie, met een PhD van Harvard, de omschrijving «gepassioneerd democraat», waarvan boektitels als A Passion for Democracy en An Aristocracy for Everyone getuigen. Constante in Barbers politicologisch werk (hij schreef ook verscheidene opera libretti en een roman) is de zorg om de verdwijning van de bijkans onvertaalbare civic virtues; van aan democratie verbonden noties van burgerschap. Hij toont zich daarbij weinig optimistisch. In het verloederende onderwijs, de groeiende macht van steeds stompzinniger televisieprogramma’s en de hardnekkigheid van het volgens Barber bizarre, bijna obscurantistische geloof in de onmacht van de overheid, ziet hij verontrustende tekenen des tijds. Ze zetten hem aan tot felle, in rechts-Amerikaanse kringen slecht besproken boeken.
«Net als de Duitsers Max Horkheimer en Theodor Adorno voel ik me aangetrokken tot de culturele kritiek van antidemocraten als Nietzsche, Walter Lippmann en Ortega y Gasset. Het is aantrekkelijk te denken dat democratie de consumptiemaatschappij nodig heeft, en dat die massacultuur op haar beurt onlosmakelijk verbonden is met de vervlakking van idealen en de nivellering van talent. Maar het grootste deel van mijn carrière heeft er juist toe gediend om te laten zien dat een aristocratie van iedereen wél mogelijk is. Ik deel hun afkeer van een gemakzuchtige massa smaak, maar samen met denkers als Stuart Mill, Dewey en Rousseau geloof ik in onderwijs dat ons boven de massacultuur verheft, zonder afstand te hoeven doen van de democratische rechten en vrijheden die zo’n massacultuur nodig heeft. Een redacteur van Newsweek schreef ooit: ‘Barber is helemaal geen democraat. Hij houdt van Franse wijn en gaat naar de opera. Hij is een snob. Daarom houdt hij niet van McDonald’s. Maar dan verwar je mijn verheven opvattingen van een burgerdemocratie met consumentendemocratie. Terwijl het hele punt van het democratische ideaal de vorming is van burgerschap en van een ontwikkelde publieke smaak.»
In Jihad vs McWorld gaat het Barber om de zorg dat «de wereld op den duur niet alleen postmodern, postnationaal en postindustrieel zal zijn, maar ook postdemocratisch». Want slechts op één punt zijn McWorld en Jihad niet elkaars tegenpool: beide vormen een bedreiging voor de democratie.
Dit is een volkomen juiste waarneming en hiermee zal de politiek ook bezig moeten gaan zijn. Postdemocratisch is een intrigerend begrip.
Barber: «De wereld wordt al meer dan tien jaar beheerst door de strijd tussen twee weliswaar tegenovergestelde, maar tevens met elkaar verbonden ontwikkelingen: één ondemocratisch, de ander antidemocratisch.»
Ondemocratisch is McWorld, de commerciële globalisering geleid door de grote multinationale ondernemingen, die menen met het streven naar winstmaximalisatie het algemeen belang te dienen. Zij behoeven daartoe carte blanche van een plaatselijke, nationale of internationale overheid. Maar hoe die overheid is georganiseerd, interesseert hen niet.
Dit is dus de oorzaak van de verkiezing van Trump en zijn huidige bewind.
Barber: «Kapitalisten mogen vaak democraten zijn, het kapitalisme heeft de democratie niet nodig. Sterker, democratie en kapitalisme staan met elkaar op gespannen voet. Chili, Panama, Singapore en China bewijzen dat vrije markten prima kunnen functioneren zonder democratische instellingen en instituties.»
Deze uitspraak is nuttig voor het debat in ons land.
De tweede, antidemocratische ontwikkeling bestaat uit de versplintering of «tribalisering» van de wereld door een reactionair fundamentalisme van dogmatisch-traditionele groepen, die zich beroepen op hun identiteit en particuliere geschiedenis. Barber noemt deze ontwikkeling «Jihad». Daarbij gebruikt hij het woord niet in de eigenlijke Arabische betekenis, maar retorisch; als een aanduiding van een ontwikkeling, ingezet en geleid door de meest fervente tegenstanders van het commercieel geïnspireerde, mondiale netwerk dat McWorld creëert. Daarin prediken de «drie M’s» (McDonald’s, Microsoft, MTV) en andere «instituties van globaal kapitalisme» een materialistisch consumentisme en een «relativistisch secularisme» die het beperkte wereldbeeld vormen van de laissez-fairekosmopoliet. Ze voeden de haat van de Jihad, dat de tegenbeweging van de moderniteit is in haar meest extreme vorm: orthodox, hypernationalistisch, manicheïstisch[1] en gegrond in een idee van exclusiviteit: etnische zuiveringen en het virtueel laten verdwijnen van vrouwen zijn daarvan spectaculaire illustraties.
Lees onder ‘een reactionair fundamentalisme van dogmatisch-traditionele groepen’ Forum voor Democratie en voorheen VNL.
Barber ziet de Jihad overal in de wereld, en toen hij zijn theorie uitwerkte vooral op de Balkan. Maar ook in Amerika. In de eerste week na de aanslagen legden christenen als Jerry Falwell en voormalig presidentskandidaat Pat Robertson via de hightech communicatiemiddelen van McWorld hun volgelingen uit dat God Amerikanen strafte om hun homoseksualiteit, feminisme en burgerrechtenbeweging. Anti-abortusstrijder Randall Terry herhaalde zelfs zijn oproep aan alle gelovigen «om een golf van intolerantie en haat over ons te laten komen». Want «haat is goed. Ons doel is een christelijke staat.»
Barber is van mening dat het de taak van een intellectueel is een publiek te bereiken. Ongewoon voor een politicoloog verwoordde Barber zijn pleidooi voor democratisering op mondiale schaal in een weldadig bloemrijke stijl en in treffende, vaak beeldende zinnen, waardoor Jihad vs McWorld een genot is om te lezen. In een piepklein kantoorkamertje blijkt Barber niet alleen in geschreven, maar ook in gesproken woord de barokke retoriek niet te schuwen. Bin Laden noemt hij de «perverse pathological hyperextension of the ongoing struggle between Jihad en McWorld» en de tegenstellingen en overeenkomsten tussen de strijdende partijen vat hij samen in klinkende oneliners als: «Jihad pursues a bloody politics of identity, McWorld a bloodless economics of profit». Barber verkneukelt zich over het succes van zijn boek en vermeldt niet zonder trots dat hij sinds kort ook in Los Angeles nummer één staat op de bestsellerlijsten.
Maar elf september heeft niet alleen Benjamin Barber persoonlijk geholpen. Ook de wereld ligt er volgens hem beter bij. «Op 11 september is er een deur geopend waarvan ik dacht dat het slot was dichtgeroest. Op tien september praatte ik op een congres over internationale samenwerking en het exporteren van democratie en burgerschap. Het publiek vond het een zaak voor romantisch utopisten. Op twaalf september was ik in hun ogen plots een realist! Internationale, democratische samenwerking was nu opeens de eerste vereiste voor nationale veiligheid en politiek realisme.
Toen ik nog adviseur was van Clinton en als intellectueel in zijn hofhouding rondscharrelde, was de tijd nog niet rijp voor de veranderingen waar ik – en Clinton ook – op hoopte. Nu zien we een conservatieve, Republikeinse regering met een unilaterale, tot op zekere hoogte zelfs isolationistische geschiedenis veranderen in een op samenwerking gerichte, coalitiebouwende lidstaat van de Verenigde Naties. Slechts een week later is 582 miljoen dollar aan achterstallige contributie betaald. Bij de WTO-topconferentie in Qatar waren we voor het eerst de grote verzoener. We offerden het eigenbelang om de integriteit van de Wereldbank te redden. Toegegeven, het gaat allemaal nog niet erg ver, maar vanuit het gezichtspunt van conservatieve Republikeinen handelt een man als Colin Powell uiterst radicaal. Ze waren woedend op Bush voor het betalen van de VN-contributie. De VN is voor hen de vijand.
Natuurlijk staat daar de vreselijke retoriek van deze regering tegenover. Om de militaire campagne een ‘moral crusade’ te noemen, is niet slim. Te zeggen ‘je bent met Amerika, of je bent met de terroristen’ vind ik evenmin de juiste manier om over de strijd tegen het terrorisme te praten als je internationaal coalities wilt sluiten. We moeten niet de spiegel zijn van Bin Laden. De nadruk moet liggen op Amerika’s betrokkenheid bij de wereld, niet op de noodzaak voor de wereld zich achter Amerika te scharen. Dat lijkt een klein retorisch verschil, maar het is uiterst belangrijk.»
In New York is Barber werkzaam bij het zogenoemde Democracy Collaborative. De kleurrijke, van oorsprong Hongaarse speculant George Soros financiert dit instituut, dat onlangs is opgericht ter promotie van een ethische globalisering en de creatie van een mondiale civil society.
Barber: «We moeten niet alleen frisdrank en gymschoenen exporteren, maar ook een notie van burgerschap. Dat is broodnodig in beginnende democratieën. Er moet een democratisch alternatief worden geboden voor McWorld. We kunnen niet volstaan met het liberaliseren van markten, dat is in Rusland wel gebleken. Momenteel voert Amerika alleen het slechtste uit wat het bezit. Daardoor weet men in de rest van de wereld nauwelijks dat de meeste Amerikanen vrijwilligerswerk verrichten, dat Amerika een kerkgaande natie is, en dat er op radio en televisie als je goed zoekt meer is te vinden dan Sex-Court en Beavis and Butthead.»
De vraag is of Bin Laden met zijn honderdduizendguldenhorloge inderdaad vecht tegen McWorld, of dat zijn haat eerder is gekant tegen het Amerikaanse imperium, verantwoordelijk voor de permanente aanwezigheid van zijn legers in het heilige land en een onverzettelijke miljoenenlobby voor Israël.
Barber: «Het is alles tegelijk. De aanslagen van elf september zijn een protest tegen moderniteit, tegen secularisatie, tegen de permanente aanwezigheid van Amerikaanse troepen in grote delen van de wereld. Het is een protest tegen de Israël-lobby en tegen de erosie van de islam in een seculariserende samenleving – alles tegelijk. Bin Laden is een opportunist van de haat, hij kiest zijn argumenten zoals het hem uitkomt. In de afgelopen jaren heeft hij, afhankelijk van zijn gesprekspartner, alle argumenten gebruikt. Religieuze, culturele én uiterst praktisch-politieke. Laten we dus niet naar hém luisteren. Bin Laden en al-Qaeda moeten gewoon worden ontdekt, opgejaagd, veroordeeld en vernietigd. Maar als we dat doen zonder de onvolmaaktheden en gruwelijkheden van McWorld in te zien, namelijk dat het een klimaat creëert waarin terrorisme groeit, dan zal het terrorisme altijd terugkeren. Onder andere namen wellicht, en op andere plaatsen, maar met dezelfde haat, hetzelfde fanatisme en met dezelfde vijanden.
Wijze woorden: ‘Maar als we dat doen zonder de onvolmaaktheden en gruwelijkheden van McWorld in te zien, namelijk dat het een klimaat creëert waarin terrorisme groeit, dan zal het terrorisme altijd terugkeren.’
Het is in dit opzicht bemoedigend dat niemand na de aanslagen de hulp van Bill Gates of Rubert Murdoch inriep. En dat niemand Michael Eisner vroeg wat Disney zou kunnen doen. Elf september herinnerde mensen eraan dat er dingen zijn die alleen kunnen worden gedaan door de ‘werkelijke wij’, door de publieke sector, door de staat. Dat is een belangrijke verandering. Sinds Thatcher en Reagan spreken mensen van ‘marktdemocratie’, zelfs in de regering Clinton was dat gebruik. Dat maakt me razend. Een vrije markt genereert niet automatisch democratie. Het is de mythe van de markt te denken dat de voorkeuren van consumenten hetzelfde zijn als ‘civic choices’. Dat is een essentiële fout en wel een heel dure.
Jammer genoeg zijn de argumenten tegen mondiale commercialisering vaak erg zwak. Neem de antiglobalisten die elke topconferentie van de Wereldbank of de G8 onveilig maken. Ze lopen over van goede bedoelingen en maatschappelijk bewustzijn, maar ze zijn dom en ongeletterd. Weet je: ze lezen niet. Tijdens de top in Porto Alegre hebben ze Soros bijna doodgeslagen, terwijl hij een van de belangrijkste verdedigers en verspreiders van de wereldwijde democratie is geworden. En James Wolfensohn, hij leidt momenteel de Wereldbank, is hét doelwit van de demonstranten. Ze begrijpen maar niet dat hij een goody is, geen slechterik. Onlangs benadrukte hij nog dat twee miljard mensen leven van minder dan twee dollar per dag en dat het met de dag erger wordt. Antiglobalisten hebben een sterk hart, maar een zwak hoofd.»
Barber gaat zelfs zo ver dat hij meent dat «Bin Laden meer voor de democratie heeft gedaan dan al die Genua-demonstranten bij elkaar». Vindt hij dat geen ondraaglijke gedachte? «Nee, absoluut niet! Zou het geen prachtige ironie zijn als de aanslag van Osama bin Laden, die duidelijk niet alleen was bedoeld om het kapitalisme te ondermijnen maar ook de democratie, dé prikkel werd om de democratie wereldwijd nieuw leven in te blazen? Dat juist hetgeen hij wilde vernietigen, door die daad werd versterkt? Dat zou al-Qaeda’s grootste nachtmerrie zijn – een prachtige straf voor de terroristen! Dit zei ik al twee dagen na de gebeurtenis. En de strijd is nog lang niet afgelopen. Daarbij is de militaire campagne minder belangrijk dan de campagne voor de versterking en verspreiding van burgerschap en democratie. Want of Bin Laden nu wel of niet wordt gevangen, de campagne voor mondiale democratie maakt hem irrelevant.»
Barbers optimisme betreft de democratie op mondiale schaal. Binnenslands gaat het momenteel helemaal niet goed met de democratie. In Amerika worden burgerrechten opgeschort in naam van de nationale veiligheid: duizenden vreemdelingen zitten voor onbepaalde tijd vast; verdachten kunnen worden berecht door geheime militaire tribunalen en inlichtingendiensten hebben het recht de gesprekken tussen advocaten en hun cliënten af te luisteren. Intellectuelen van elke politieke geaardheid maken zich zorgen. Barber daarentegen heeft in veel van zijn dertien boeken benadrukt dat het juist de Amerikaanse «obsessie met de bescherming van individuele vrijheid» is die de samenleving verlamt.
Daarin zit veel waars!
«In Amerika heeft het rechtsdenken wel heel nadrukkelijk het primaat boven het utiliteitsdenken. Mensen weigeren het kleinste beetje vrijheid op te geven, zelfs als ze weten dat dit de samenleving als geheel ten goede zou komen», schrijft Barber in het essay Liberal Democracy and the Costs of Consent. Dezer dagen komt nut, in termen van nationale veiligheid, plotseling wel boven recht. Maar krijgt Barber zijn zin niet om de verkeerde redenen? En hoe verontrustend zijn de laatste ontwikkelingen?
Barber: «Daarop heb ik twee antwoorden. Een als burger en een als sociaal wetenschapper, waarbij ik voor een Amerikaanse krant overigens alleen mijn antwoord als burger zou geven. Als burger acht ik het beknotten van burgerlijke vrijheden in naam van diezelfde vrijheden een onverdedigbare contradictie. Maar als wetenschapper zie ik dat grote democratieën in tijden van heftige crises altijd de regels hebben opgerekt. Ook hier. In de Tweede Wereldoorlog interneerden de VS simpelweg alle Japanners die er op het grondgebied rondliepen; tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de persvrijheid drastisch ingeperkt en in de Burgeroorlog schortte Lincoln ‘habeus corpus’ op om mensen zonder reden de gevangenis in te krijgen. Maar de robuustheid en de kracht van de Amerikaanse democratie zijn groot genoeg om zo’n tijdelijke inkrimping van vrijheden te kunnen dragen. Het is als met de python en het konijn. Nadat de python het konijn heeft verorberd, lijkt hij er een tijdje op. Als sociaal wetenschapper zie ik waarom het gebeurt en denk ik dat we er wel uitkomen, als burger maak ik me zorgen, maar sta ik gelukkig niet alleen.
Veel belangrijker vind ik dat de aanslagen onder Amerikanen een hernieuwde interesse in de wereld in gang hebben gezet, simpelweg door de vraag hoe dit heeft kunnen gebeuren. Veel Amerikanen begrijpen dat je niet kunt volstaan met Bushs ‘verklaring dat de duivel ons heeft aangevallen’. Daaruit verklaar ik de grote belangstelling voor mijn boek. Niet uit een intellectuele interesse, maar uit angst en bezorgdheid. Daaruit ontstaat momenteel een nieuw besef van wat ‘wij’ eigenlijk betekent. Men realiseert zich eindelijk dat het exporteren van kapitalisme zonder democratie een voedingsbodem kweekt voor anarchie en terrorisme. Met het succes van McWorld hebben de agressievere kernen binnen de Jihad aan kracht gewonnen. Nu maar hopen dat Amerikanen zullen inzien dat McWorld de belichaming is van het slechtste in de westerse massacultuur. Dat het ontwrichtend is en destructief voor de democratie, en dat het daar zeker niet de constructie van is, maar de vijand. Als we ons niet alleen tegen Jihad maar ook tegen McWorld richten, is het mogelijk de strijd voor de democratie te winnen.»
De dood van Barber heeft deze inzichten nu wereldwijd bekendheid gegeven en dat is – hoe tragisch een overlijden ook is – de winst. De vraag is alleen of mijn wijsheden ook zal doordringen tot de McWorld-lobbyisten…
In april verschijnt bij uitgeverij Lemniscaat een eerste Nederlandse vertaling van Jihad vs McWorld. Voor het januarinummer van tijdschrift Nexus schreef Barber een essay.
https://www.groene.nl/artikel/sektarische-fundamentalisten-tegen-fundamentalistische-kapitalisten
26 Wednesday Apr 2017
Posted in directedemocratie, lokaledemocratie, PolitiekBestel
Consequent pleitbezorger van de civil society (Arjen Fortuin, Buitenland/nrc, 26 april)
Necrologie Benjamin Barber (1939-2017) Politicoloog
De Amerikaanse politicoloog Benjamin Barber waarschuwde voor de gevaren van kapitalisme en fundamentalisme.
# De maandag op 77-jarige leeftijd overleden Benjamin R. Barber was een van de invloedrijkste progressieve denkers van de afgelopen decennia. Hij maakte naam als intellectueel die onophoudelijk en consequent pleitte voor de bindende krachten in de samenleving: maatschappelijke problemen lieten zich het best op kleine schaal oplossen.
Dat is een geloofwaardige vaststelling aangezien de grote nationale schaal van de politiek overal steeds machtelozer wordt. We blijven nog steeds uit een vastgeroest patroon naar stemlokalen gaan omdat er nog geen alternatief ontwikkeld is via internet en directe democratie.
# Barber verwierf de grootste bekendheid met Jihad vs. McWorld uit 1995, waarin hij betoogde hoe de westerse maatschappij, en dan vooral die in de Verenigde Staten, bedreigd werd door twee tegengestelde krachten: aan de ene kant staat de alles gelijkschakelende dynamiek van het wereldkapitalisme (McWorld). Daartegenover bevindt zich de nationalistische en fundamentalistische agressie die de wereld juist in kleine stukjes uiteen wil laten vallen. Die laatste vatte hij samen onder de noemer jihad – al bedoelde hij er niet alleen islamitisch fundamentalisme mee. De oplossing voor die tegenstelling, die ruim twintig jaar later nog weinig aan actualiteit heeft ingeboet, heeft Barber altijd op kleine schaal gezocht, in de versterking van de civil society. Scholen waren essentieel in dat proces.
Deze tegengestelde kracht van ‘Jihad vs. McWorld’ mag een universele tegenstelling worden genoemd in ontwikkelde industriële naties omdat zich overal hetzelfde proces afspeelt. Deze twee machtsblokken pletten de midden- en lagere bevolkingsgroepen en lopen heel geleidelijk tot een grote volksopstand, waarvan we de eerste tekenen zien met de installatie van Trump.
# Barber, geboren op 2 augustus 1939 in New York, streed vooral tegen de opvatting dat kapitalisme „de manier is om al onze sociale problemen op te lossen”, zei hij in 1995 tegen NRC. In de jaren negentig was hij adviseur van de Amerikaanse president Bill Clinton. Na de aanslagen van 11 september 2001 rees de ster van de auteur van Jihad vs. McWorld snel. In academische kringen had de docent van Rutgers University (New Jersey) al in 1984 zijn reputatie gevestigd met de publicatie van Strong Democracy: Participatory Politics for a New Age. In dat boek zette Barber uiteen hoe volgens hem radicaal individualisme uiteindelijk de democratie verzwakte.
Barber had natuurlijk gelijk met zijn stelling dat het kapitalisme niet de manier is om onze sociale problemen op te lossen, want die twee staan haaks op elkaar. Het kapitalisme heeft wel welvaart bevorderd, maar had alleen winstgroei voor ogen en alleen daar waar dat goed uitkwam voor aandeelhouders (‘shareholdereconomy’), maar lieten de achterblijvers gewoon in de steek. Daarom moest de overheid blijven optreden.
En het tegenovergestelde gevaar van dit materialisme schuilt in de grote vijand van datzelfde materialisme, (religieus) fundamentalisme en radicaal individualisme. Anders geformuleerd: dit radicale individualisme kent dus twee wortels, enerzijds de antiwesterse islam en anderzijds het libertarisme, dat radicaal klassiek-liberalisme en individualisme genoemd kan worden, en alleen een minimale overheid in de vorm van defensie en politie wenst.
# Strong Democracy bevatte al een pleidooi voor lokale democratie. Dat is ook te vinden in het hart van Barbers laatste grote publicatie, If Mayors Ruled the World. Daarin betoogde hij dat stadsbesturen, vooral burgemeesters, veel beter dan landelijke regeringen in staat zijn grensoverschrijdende problemen aan te pakken. Ze zijn pragmatischer en staan dichter bij de burgers.
# Barber beperkte zich niet tot analyse. Hij was betrokken bij de oprichting van het Wereldparlement van Burgemeesters. Dat kwam vorig jaar voor het eerst bijeen in Den Haag, onder leiding van de toenmalige burgemeester Jozias van Aartsen.
# Vier maanden geleden kreeg Barber te horen dat hij aan kanker leed, aldus The Nation. Voor dat blad schreef hij zijn laatste artikel, aan de vooravond van de inauguratie van Donald Trump. De boodschap was helder en geheel in lijn met Barbers denken van de afgelopen veertig jaar. De titel: ‘In the Age of Donald Trump, the Resistance Will Be Localized. How cities can counter the power of President Trump’.
Dit wordt het westerse antwoord op het populisme van deze tijd.
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/04/25/consequent-pleitbezorger-van-de-civil-society-8414367-a1556014
26 Wednesday Apr 2017
Posted in Democratie, democratischeopvoeding, TweedeKamer
Zonder verhalen blijft het monument op de Dam slechts een standbeeld (Kim Putters, Opinie & Dialoog/fd, 26 april)
# Mijn opa en oma doorleefden echt het belang van stemmen in vrijheid bij verkiezingen. Zij vertelden mij en mijn broer regelmatig over de Tweede Wereldoorlog. Kleine verhalen met — achteraf bezien — grote levenslessen. Over verzetsmensen die opa op zijn binnenvaartschip meesmokkelde en de angstige momenten dat de Duitsers (hij bleef ‘moffen’ zeggen) zijn schip inspecteerden. Oma liet de maaltijdbonnen zien, want eten was op rantsoen. Dat woord kende ik destijds niet eens. De nikkelen centen en verboden papieren guldens bleven zorgvuldig bewaard, net als hun levendige herinneringen aan Radio Oranje.
# Als een samenleving zich steeds moeilijker een gebrek aan vrijheid en welvaart kan voorstellen, moeten de instituties, die beoogden dat gebrek te voorkomen, ons houvast bieden. Steeds meer mensen ervaren de democratische rechtsstaat echter als ballast en herkennen die oorsprong en hun betekenis niet altijd. Bijvoorbeeld dat het normaal is dat een democratisch gekozen meerderheid niet regeert op basis van de helft plus een, maar daarbij ook rekening houdt met de belangen en rechten van andersdenkenden en minderheden.
Later in dit betoog wordt herinnerd aan oudere pleidooien van de auteur voor verplichte geschiedenislessen en maatschappijleer, maar de jonge generatie docenten is niet in staat om deze ‘levenslessen’ geloofwaardig over te brengen en dus aan te leren. Iedere volksvertegenwoordiger die op de radio geïnterviewd wordt – zoals gisteren een VVD-raadslid in Amsterdam over migratie en illegalen – die getuigde op eigen manier van hun onbeholpenheid op dit terrein, laat staan dat het schier onmogelijk is dit in het onderwijs te behandelen. Als oud-docent weet ik hoe moeilijk het is de aandacht van deze jeugdigen te vangen.
# Instituties kunnen heel snel veranderen op kritieke momenten, zoals tijdens een oorlog of crisis. De bankencrises legde de financiële sector bijvoorbeeld meer aan banden met regels en codes, omdat met het omvallen van banken en verdwijnen van spaartegoeden een opstand nabij was.
Deze overdadig gecompliceerde maatschappij roept om minder regels en wetgeving, maar dat is vanuit die technische complexiteit volkomen onmogelijk. Het probleem is dus dat zowel de politici en dus ook burgers dat niet begrijpen en weigeren in te zien en daardoor in de fuik blijven steken.
# De ontevredenheid over het functioneren van politiek en bestuur neemt echter sluipenderwijs en al geruime tijd toe. Het gevaar daarvan is dat de betekenis van instituties in de democratische rechtsstaat langzaam wegebt, dat hun belang voor vrijheid minder gezien wordt.
Instituties verstarren én bureaucratiseren op termijn, zoals Weber ons al leerde, en daarom zijn dat instellingen vanuit de oude tijd, die langzaam maar zeker ten ondergaan. Want de houdbaarheidsdatum is gepasseerd. Structuren zijn antiek geworden. Er dienen dus nieuwe en innovatieve instituties te ontstaan, om de sleetse restanten van de oude tijd op te ruimen. Daarmee zullen ook de huidige democratische uitingsvormen verdwijnen en weinigen hebben op dit moment voldoende inbeeldingsvermogen om de nieuwe structuren al voor zich te zien. Dat is het grote knelpunt.
# De Raad van State waarschuwde op 6 april, bij de verschijning van zijn jaarverslag, voor druk op de democratische rechtsstaat. Referenda kunnen ondermijnend werken, stelde de Raad. Als referenda louter plaatsvinden uit wraak jegens heersende politici en de suggestie wekken dat er maar één volkswil bestaat, dan kan dat zo zijn. De opvattingen van anderen doen er dan niet meer toe. Recent georganiseerde referenda hadden daar alle schijn van. Toch zijn referenda in zichzelf niet het probleem.
Ik heb op deze plaats precies hetzelfde gezegd over het Oekraïne-referendum en de fictie van de volkswil. Maar nu er een Kamerlid is aangetreden die een van de initiatiefnemers was van dat referendum, dient hij ook scherp in de gaten te worden gehouden. Op deze site is een grote collectie blogs ontstaan naar aanleiding van dat referendum (zie categorieën ‘Oekraïne’ en ‘referendum’)
# Mensen kunnen en willen meer zelf beslissen, zijn beter opgeleid en er zijn meer technologische mogelijkheden om dat te doen. Daarnaast wil een deel van de bevolking niet langer aan het kortste eind trekken ten opzichte van een gevestigde bovenlaag. Als de democratische rechtsstaat hier niet op meebeweegt holt hij dus zichzelf uit. Het echte probleem is dat de oorsprong en betekenis van onze democratische instituties en tradities niet goed worden doorgeven aan nieuwe generaties. Hoe weet je dan wat je afschaft of toevoegt aan de democratie?
Deze woorden in deze passage zijn volkomen juist gekozen.
# Een gebrek aan vrijheid wordt een abstractie als er niemand meer in de familie is om je te vertellen over oorlog in je eigen straat, over maaltijdbonnen die herinneren aan voedselgebrek, of over een bezetter die het parlement en de democratisch gekozen regering buiten spel zette. De kleine en grote verhalen moeten doorgegeven worden, ook om de actuele waarde van andere vormen van democratie, zoals met referenda, te kunnen wegen.
Dit is wat overdreven, aangezien er al genoeg families bestaan zonder senioren die de oorlog hebben meegemaakt. Er zal dus een nieuwe formule moeten worden gevonden om het belang van vrijheid levendig te houden. Er moet meer met beeldopnamen worden gewerkt, als dat al niet gedaan wordt. Maar de nieuwe vijand in de vorm van de gevestigde orde is van een heel andere orde en het onderwijs is daar niet voldoende op ingespeeld. Migratie is bijvoorbeeld een moeilijk bespreekprobleem. Dat zegt genoeg.
# Eerder pleitte ik op deze plek al voor verplichte geschiedenislessen en maatschappijleer. Museumbezoek en maatschappelijke stages, ook bij gemeenteraden en rechtbanken, horen daar ook bij. Een immigrant wordt bij de inburgering getoetst op kennis van de werking van onze democratie, maar autochtone kinderen zijn sterk afhankelijk van enthousiaste leerkrachten. Het is niet langer verantwoord om ons democratisch geweten aan dat toeval over te laten. Ondanks de hoge opkomst bij de Tweede Kamerverkiezingen bleef juist de generatie die voor het eerst mocht stemmen vaker thuis. ‘Waarom zou dat voor mij belangrijk zijn’, was de veelgehoorde reactie.
Er is een bepaalde mate van spreekvaardigheid nodig om migranten zich te laten uiten over onze westerse democratie en dat is bijna een onbegonnen zaak en taak. Hun hele culturele opvoeding werkt tegen die kennisoverdracht in. En daar heeft nog niemand een antwoord op gevonden.
# De democratische rechtsstaat bracht ons vrijheid en welvaart, maar moet ons er nu voor behoeden om die verworvenheden te verliezen. We hebben de burgerplicht om daaraan bij te dragen, zou ook mijn opa gevonden hebben. Hij gaf ons ook ooit een afschrift van een kleine geldelijke bijdrage voor het Nationaal Monument op de Dam. Zoals velen steunde hij daarmee de bouw van een monument om ons dagelijks aan onvrijheid te herinneren. Zonder de achterliggende verhalen is dat monument slechts een standbeeld. Met duiven erop, die komen en gaan. Als een democratische rechtsstaat zonder betekenis.
Die verworvenheden raken verloren door de houding van de gevestigde orde die hun eigen belangen verdedigen en geen ruimte bieden aan nieuwkomers in het publieke domein. Iedere nieuwe generatie moet worden opgevoed in de democratische rechtsstaat, maar het wordt problematisch als iedere generatie daarover verschillende opvattingen huldigt. En dat is aan de orde, zeker met de grote aantallen migranten die ons land (en Europa) zijn binnengestroomd. In feite moet het huidige inburgeringsexamen per 10 jaar worden verlengd, zoals dat met het rijbewijs gebruikelijk is, maar dan met een actief democratie-examen erbij. En bij niet slagen van dat (latere) examen wordt het Nederlandse paspoort ingetrokken bij gebrek aan kennis en gevoel over de Nederlandse democratie. Zo wordt een inburgeringsbewijs gecreëerd dat ook om de 10 jaar wordt geactualiseerd.
[Kim Putters is directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau.]
https://fd.nl/opinie/1199144/zonder-verhalen-blijft-het-monument-op-de-dam-slechts-een-standbeeld
26 Wednesday Apr 2017
Posted in nieuwelingen, PolitiekBestel, TweedeKamer
Snel door de ‘wasstraat’ en soepel de bankjes in (Ria Cats, Economie & Politiek/fd papierenversie, 26 april)
Met de komst van 71 nieuwe Tweede Kamerleden maken critici zich zorgen over het gebrek aan ervaring (fd online, 26 april)
# Met de komst van 71 nieuwe Tweede Kamerleden maken critici zich zorgen over het gebrek aan ervaring en de gevolgen voor het collectieve geheugen van het parlement. Anderen zien voordelen in de ‘frisse blik’ van de nieuwkomers.
Het collectieve geheugen gaat verloren en dat is een gegeven feit. En de anderen die voordelen zien horen meestal tot het populistische deel der natie.
# Kamervoorzitter Khadija Arib noemde het onlangs ‘best zorgelijk’ dat sinds de verkiezingen van 15 maart maar liefst 71 nieuwkomers in de Tweede Kamer zitten. Een te hoge doorstroom is volgens haar ‘spijtig, omdat een deel van het gezamenlijke geheugen van het parlement verdwijnt’.
Volkomen waar en er dreigt een Babylonische spraakverwarring…
# Arib staat niet alleen in deze opvatting. Oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas, die zelf 24 jaar in de Tweede Kamer zat waarvan vierenhalf als voorzitter, spreekt zich geregeld uit tegen de hoge omloopsnelheid van Kamerleden. Een nieuwkomer heeft volgens de VVD’er toch wel vier jaar nodig om te weten hoe de hazen lopen in Den Haag. Hij waarschuwt om politieke talenten niet te snel van de kieslijst af te voeren.
Weisglas heeft in beginsel gelijk, maar hij heeft ook veel te lang in de Kamer gezeten. En de meeste lange oudgedienden worden, zoals Wiegel, gefrustreerde mastodonten. Van Agt, die een nieuw leven is begonnen is een verfrissend geluid.
# Ook demissionair staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu liet zich eens ontvallen dat Kamerleden wat haar betreft toch wel minstens twee termijnen moeten aanblijven. Wie langer rondloopt, laat zich volgens haar minder snel ‘beduvelen’ door bewindslieden. ‘Je hebt meer kennis en kennis is macht,’ aldus Dijksma, die zelf in 1994 als jongste Kamerlid ooit werd binnengehaald.
Sharon Dijksma als ‘jongste Kamerlid ooit’, maar wel verreweg de meest getalenteerde – briljant zelfs – van allemaal en de enige die tot in de lengte der jaren weet te boeien. Altijd een genot om naar te luisteren. Zij mag gewoonweg de politiek ‘nooit niet’ uit.
# Tot en met de jaren vijftig was het gebruikelijk dat volksvertegenwoordigers jarenlang in de Kamer bleven zitten. Maar sindsdien vertoont de ervaring van Kamerleden een dalende lijn. Bovendien komen er bij verkiezingen steeds meer nieuwkomers bij, meldt de website Parlement.com.
Toch een teken van bloedarmoede…
# Dat hoeft niet per se erg te zijn, vindt directeur Carla van Baalen van het Nijmeegse Centrum voor Parlementaire Geschiedenis. Volgens haar is het een voordeel dat nieuwe Kamerleden een frisse blik hebben. ‘Het zijn tenslotte volksvertegenwoordigers die moeten weten wat er leeft in de samenleving. Er wordt immers wel gezegd dat het ook niet goed is als mensen te lang onder de Haagse kaasstolp doorbrengen.’
Was dat maar waar: ‘Het zijn tenslotte volksvertegenwoordigers die moeten weten wat er leeft in de samenleving’
# Het verlies aan collectief geheugen is volgens Van Baalen wel reëel, maar wordt deels opgevangen door het ondersteunend apparaat van de Kamer, zoals de griffie. ‘Griffiers werken soms vele jaren bij de Kamer. Daar zit heel veel kennis. Kamerambtenaren maken een handleiding en geven cursussen over onder meer wetgeving en staatsrecht aan nieuwe Kamerleden, zodra zij binnen zijn. Ze zijn op dat verloop ingesteld.’
Is dit zichtbaar in het Kamerwerk?
# Nieuwe Kamerleden omschrijven hun ontvangst op 16 maart, daags na de verkiezingen, inderdaad enthousiast als ‘een warm bad’ en ‘een geoliede machine’. ‘Ik kwam ‘s ochtends binnen en de medewerkers kenden mijn naam al. Ze hadden met behulp van foto’s op de namen van nieuwelingen geoefend’, vertelt een VVD’er. ‘Bewonderenswaardig. Dat ging bij vorige nieuwe werkgevers minder soepel.’
Ik ben benieuwd hoe deze nieuwelingen zich over twee jaar hebben ontwikkeld…
# Voor de nieuwelingen was op 16 maart een ‘plein’ ingericht, die in politiek Den Haag bekendstaat als ‘de wasstraat’. Ze konden er een iPad en gsm ophalen, kregen desgewenst hulp bij het omzetten van hun oude telefoonnummer, gingen op de foto en kregen een kort interviewtje voor de website van de Kamer. De belangrijkste gegevens, zoals werkervaring, waren van tevoren al opgezocht.
Anders werd het helemaal een grote puinhoop, sprak de cynicus. Voortijdige vertrekkers waren in de afgelopen periode ook al aan de orde.
# De volgende dag, 17 maart, ging de eerste cursus al van start en de komende maandagen en vrijdagen wordt de nieuwe Kamerleden steeds weer iets anders geleerd. De onderwerpen variëren van de werking van de Europese besluitvorming en de Kamerprocedures tot ‘Hoe meld ik bezoekers aan bij de beveiliging en hoe log ik in op het ICT-systeem?’
Plucheklevers
# Het langstzittende Kamerlid ooit is nog altijd Lodewijk Duymaer van Twist. Hij zat tussen 1901 en 1946 in de Tweede Kamer voor de Anti-Revolutionaire Partij, die later opging in het CDA. Ook CHU-voorman Hendrik Tilanus was ruim veertig jaar Kamerlid, tussen 1922 en 1963. Tegenwoordig komt dat niet meer voor: SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij is op dit moment het Kamerlid met de meeste dienstjaren: negentien. Hij wordt op de voet gevolgd door PVV-leider Geert Wilders en Kamervoorzitter Khadija Arib. Zij zijn uitzonderingen. Gemiddeld verlaten per vierjaarlijkse periode ongeveer 35 leden de Tweede Kamer. De gemiddelde zittingsduur van Kamerleden bungelt nu op zo’n vijfenhalf jaar. Ook partijen zelf stellen paal en perk aan de zittingsduur. Bij het CDA mogen Kamerleden maximaal drie periodes volmaken.
Ik vrees dat Geert Wilders ook ‘levenslang’ heeft gekregen in de Kamer 😉
# Om de nieuwelingen zo snel mogelijk klaar te stomen, heeft het ondersteunend personeel van iedere vaste Kamercommissie, zoals financiën, bovendien inwerkdossiers gemaakt voor de overdracht. Daar staat in welke thema’s er spelen, wat de achtergronden ervan zijn en hoe ver de besluitvorming is gevorderd. Vrijwel alle politieke partijen hebben daarnaast nog hun eigen cursussen, bijvoorbeeld over omgaan met de media of debatteren.
Mooi onderzoekstraject voor Carla van Baalen om vast te stellen wat dit ondersteunende materiaal voor effect heeft op reeds ervaren vanuit gemeenteraden en statenleden en anderzijds op totaal nieuwe volksvertegenwoordigers, als die er ook bijzitten!
Ervaren en aanspreekbaar
# Bij de partijen geldt hetzelfde als voor de Kamer als geheel: de Kamerleden mogen dan stuivertje wisselen, de fractiemedewerkers blijven veelal zitten en vormen, zoals het CDA het uitdrukt, de continuïteit.
# Behalve dan bij de PvdA, die bij de verkiezingen 29 zetels verloor en daardoor flink minder subsidie krijgt. De woordvoerder schat in dat twee derde van het personeel de komende tijd zijn baan verliest. Aan een sociaal plan wordt gewerkt. De PvdA tracht desondanks zo veel mogelijk kennis vast te houden door oud-Kamerleden en andere ex-bestuurders te blijven benaderen. ‘Die zijn onmiddellijk bereid te vertellen over hun dossiers,’ zegt de woordvoerder.
# Het CDA, dat zes zetels won, vraagt vanaf de zomer juist nieuw personeel. ‘Dan hebben we zicht op welke dossiers we extra willen inzetten’, aldus de partij.
# Ook bij de andere grote winnaar van de verkiezingen, GroenLinks, zijn vacatures. Voor het overige is afgesproken dat de vier ervaren Kamerleden allemaal aanspreekbaar zijn voor de nieuwkomers, zegt fractiesecretaris Linda Voortman. ‘Dat is handig, want een Kamerlid als Rik Grashoff zit bijvoorbeeld erg op controle van het kabinet. Liesbeth van Tongeren is juist erg agenderend. Onze nieuwe Kamerleden kunnen zo leren welke stijl het beste bij hen past.’
# Voortman heeft de nieuwkomers aangeraden deze relatief rustige formatietijd te gebruiken om hun portefeuille beter te leren kennen en veel te kijken en te luisteren en te lezen. ‘Ik heb zelf als beginnend Kamerlid in 2010 ook gepraat met iedereen die mij maar wilde ontvangen. Het Kamerwerk is heel complex en inwerken kost zeker een jaar. Je moet jezelf ook wel die tijd geven en niet denken dat na een paar weken al alles goed gaat.’
Leuk en leerzaam interview @RiaCats @FD!
