Staat zit vast in afwijkend systeem (Commentaar, In het nieuws/fd, 22 maart)
Politiek Europa ligt er niet wakker van, want er is maar één – ook nog eens rijk – land dat serieus lijdt
http://fd.nl/economie-politiek/1144301/staat-zit-vast-in-afwijkend-systeem
# Nederland, en vooral Gerrit Zalm, was in de jaren negentig de strenge man in Europa. Overheden moesten hun begrotingstekort onder de 3% houden en ieder tekort terugdringen in de richting van een begrotingsevenwicht. Dit strakke kader voor de eurolanden zou vooral zuidelijke lidstaten van de Europese Unie moeten dwingen tot kleinere overheden en economische hervormingen. Nederland staat ook vrijwel alleen in zijn keuze voor een riant pensioensysteem. Werknemers leggen tot 10% van hun loon in de spaarpot en werkgevers leggen er nog eens het dubbele bij.
Vanwege dit riante pensioenstelsel is er dus een enorme onevenwichtigheid ontstaan, dat niet een- twee-drie opgelost kan worden. En zeker niet in de laatste plaats vanwege het feit dat het hele financiële stelsel wereldwijd volledig is veranderd sinds de tijden van Paars 1 en 2, vanwege de huidige vervlochtenheid van die mondiale financiële stelsels. De vraag doet zich dus voor hoe deze onevenwichtigheid opgelost kan worden; over opgelost ‘dient’ te worden kan zelfs nog niet worden gesproken, aangezien dan alternatieven beschikbaar moeten zijn.
# In Frankrijk lossen mensen in twintig jaar hun hypotheek af, omdat ze veel minder geld opzij leggen voor hun pensioen. Zo ontstaan daar, en in andere landen, minder grote spaarpotten. Het pensioen is feitelijk geïndividualiseerd.
# De twee Nederlandse keuzes zitten nu in de weg. De negatieve rente van de Europese Centrale Bank bezorgt de pensioenfondsen hoofdbrekens. De dekkingsgraad is in de meeste gevallen zo laag dat kortingen dreigen. Politiek Europa ligt er niet wakker van, want er is maar één — ook nog eens rijk — land dat serieus lijdt.
Vanwege dat serieus lijden van ons land ten aanzien van pensioenen, dient ons land er ook een passende oplossing voor te vinden, want niemand anders doet dat voor ons. Niet alleen een taal voor onze regering en parlement, maar ook van alle fiscale faculteiten in ons land. Gezamenlijk de schouders eronder zetten!
# Sterker, de EU ziet de Nederlandse spaardrift als een probleem: de spaaroverschotten van de fondsen gaan naar het buitenland, wat bijdraagt aan een overschot op de lopende rekening. De EU wil dat overschot limiteren. Dat kan door lonen te verhogen, maar dan wordt de concurrentiekracht van Nederland geschaad.
Hier zit dus weinig anders op dat onze spaaroverschotten wettelijk aan ons land te binden: al die overschotten dienen in ons land in innovatieve projecten geïnvesteerd te worden, omdat op die wijze het Nationale Structuurfonds waar onze olie- en gasrijkdom in terechtkomt, versterkt kan worden door deze pensioen’overschotten’. En op die wijze hebben we dan een deel van het ‘verlies’ van de huidige minimale rentestanden weer een beetje goed gemaakt.
# De Nederlandse overheid heeft ook weinig ruimte om meer te investeren, want het begrotingstekort is nog steeds te hoog volgens de Zalm-norm. Die strengheid is wellicht gek, gezien de lage rente: de Agent van Financiën leent dinsdag ongeveer € 5 mrd voor tien jaar tegen 0,5% rente. Zou hij zeven jaar lenen, dan hoeft hij helemaal geen rente te betalen. De Staat gaat echter niet meer lenen, ook al zou dat de begroting niet raken. Dat is verstandig voor de lange termijn.
Deze redenering in het FD-commentaar getuigt weer van de klassieke economische opvatting dat, omdat er een begrotingstekort volgens de – oude- Zalmnorm bestaat, er niet geïnvesteerd kan worden. Het is natuurlijk niet voor niets dat er niets meer van die Zalmnorm gehoord wordt in de perskolommen, omdat ons begrotingstekort van vandaag aanvaardbaar is geworden en zeker vergeleken bij die eurolanden die een nog veel groter tekort – en schuld – hebben. De financiële crisis is ook nog helemaal niet voorbij, zo kunnen we regelmatig in diverse kranten lezen. Kortom, er zullen andere redeneerwijzen moeten worden gevolgd, om echt uit de problemen te komen. Economen dienen ook van hun traditionele denkwijze af te stappen en naar de huidige nieuwe ontwikkelingen te kijken.
# Het zou ook verstandig zijn om bij andere keuzes voor de lange termijn, zoals bij het pensioenstelsel, het oor te luisteren te leggen bij andere eurolanden. Al zit er € 1400 mrd in de pot, als je politiek alleen staat, voelt dat ongemakkelijk en kun je zomaar geraakt worden door beleid dat voor andere landen wel hard nodig is.
Niet het oor te luister leggen bij andere eurolanden, want daar schieten we niets mee op, aangezien het niet in hun belang is. maar wel dat er Europese denktanks aan het werk worden gezet om de pensioenharmonisatie te bevorderen, zodat de afwijkende stelsels beter op elkaar kunnen worden afgestemd en de onevenwichtigheid meer in balans worden gebracht. Dat is de enige oplossing van dit dilemma of een ‘bom’ onder de EU.