Bankiers blijven ambtenaren (Ulko Jonker, Den Haag/Economie & Politiek/fd, 3-4-18)
Het meest ontspannen in het tribunaal dat de Tweede Kamer had opgetuigd over het salaris van ING-topman Ralph Hamers was degene die terecht stond voor de toekenning ervan: Jeroen van der Veer. Minzaam legde de president-commissaris van de bank de leden van de vaste Kamercommissie nog eens uit met welke dilemma’s het bestuur van een mooie grote gelauwerde Europese systeembank worstelt, als die zijn wortels heeft in een pietluttig polderlandje.
Het optreden was eufemistisch als ‘openbaar gesprek’ geagendeerd. Dat het leek op een zitting van de inquisitie kon de 70-jarige Van der Veer niet imponeren. Hij loopt langer in Den Haag rond dan wie ook in de Tweede Kamer en heeft, al dan niet in hun datsja, met politici gedeald die in hun pink meer macht hebben dan de minister-president. De elfstedentochtrijder liet zich dan ook niet van zijn stuk brengen door de opgewonden Kamerleden.
Deze generatie Kamerleden is inderdaad te opgewonden en mist daardoor de boot. Met een scherp betoog met zakelijke argumenten bereikt je oneindig veel meer. Maar de Haagse politieke cultuur laat een nuchter debat niet toe.
Allemaal hoopten ze vermoedelijk hun eigen Klavermomentje te kunnen scoren, verbeeld in de iconische foto uit april 2015 van ‘snotneus’ Jesse Klaver die van Rik van Slingelandt, destijds president-commissaris van ABN Amro, een opgestoken wijsvinger in het gezicht krijgt als hij na een hoorzitting over precies hetzelfde onderwerp – bankiersbeloningen – nog even verhaal komt halen. Nog geen maand later werd Klaver politiek leider van GroenLinks.
Klaver zei toen dat de bankiers in Nederland ‘niet beseffen dat ze gewoon ambtenaren zijn’. Ook de minister-president zegt drie jaar later nog dat ING een ‘semi-overheidsinstelling’ is. Dus wordt ook Van der Veer behandeld als een politieke ambtsdrager.
‘U heeft nog veel te leren’, zei Klavers opvolger als financieel woordvoerder Bart Snels. ‘U heeft het nog steeds niet helemaal begrepen’, wierp D66’er Jan Paternotte Van der Veer voor de voeten. ‘U moet opstappen’, eiste SP’er Renske Leijten. Van der Veer werd door Lammert van Raan van de Partij voor de Dieren spottend bedankt. ‘U bent het kristallisatiepunt geworden van het gegraai aan de top. Dankzij u is nu de hele Kamer verenigd in het aanpakken daarvan’.
Dat is wat voorbarig. De linkse partijen in de Kamer scharen zich, samen met de PVV, weliswaar achter het initiatief van GroenLinks om de Wet beloningsbeleid financiële ondernemingen aan te scherpen door de minister van Financiën erover een veto te geven, de meerderheid in de Kamer wil niet zo ver gaan. En minister Hoekstra was niet meer zo stellig over wettelijke maatregelen toen het remuneratievoorstel eenmaal was teruggetrokken.
De minister heeft gezegd dat hij de tijd wil nemen om ‘rustig’ en natuurlijk weloverwogen naar de mogelijkheden voor wettelijk ingrijpen te kijken. Het is dan ook onwaarschijnlijk dat hij voor woensdag, als de Kamer er verder over debatteert, al nieuw beleid aankondigt. Temeer omdat hij ook voldaan vaststelt dat het ‘moreel appel’ op de bankiers heeft gewerkt.
Woensdag dus luisteren naar de minister!
Ook binnen de coalitie is geen haast te bespeuren. Het initiatief-wetsvoorstel van GroenLinks is alvast een goede proefballon voor het oordeel van de Raad van State. Het hoogste adviescollege van kabinet en Kamer twijfelde in 2014 al of het wettelijk ingrijpen in de bankierssalarissen niet te ver ging. Het politieke veto dat GroenLinks nu opeist over een salaris in de private sector, is dan zeker een brug te ver.
De VVD heeft voorgesteld om salarisverhogingen aan de top van de banken onderdeel te maken van de ‘clawback’-clausule die nu al geldt voor bonussen. Dat is minder ingrijpend, past binnen de bestaande systematiek en zal in de praktijk geen consequenties hebben. De coalitiepartners die verder willen gaan moeten dan maar even slikken en de bankiers moeten dan nog wat sleutelen aan hun eigen code.
Als bij de volgende bancaire crisis aan de orde is, alle bonussen laten terugbetalen en een volgende bonusgroei tien jaar wettelijk onmogelijk maken. De bancaire top heeft te gemakkelijk het Angelsaksische bestuursmodel overgenomen en meenden dat model probleemloos te kunnen overnemen, terwijl het waanzin ten top is dat in de VS en het VK de gewoonste zaak van de wereld heet te zijn. Laat ons daardoor niet gek maken!
https://fd.nl/economie-politiek/1248267/bankiers-zijn-nog-steeds-ambtenaren