Luister Frans, ik wil juist méér kernenergie’ (Column Rosanne Hertzberger, nrc.nl, 11-1-20)
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/01/11/luister-frans-ik-wil-juist-meer-kernenergie-a3986481
Sterk staaltje wetenschapsmisbruik in het NRC-interview met de Europese klimaatpaus Frans Timmermans (‘Kernenergie? Niet duurzaam en bovendien hartstikke duur’ 10/1.) Alles wat hij zei ademde logica, wetenschap, koelbloedigheid. Alleen de cijfers telden bij het uitzetten van de lijnen van het Europese klimaatbeleid, de keuzes in de energiemix, het stellen van het klimaatdoel. Hij gebruikt afwisselend ‘wetenschap’ en ‘business case’ om zijn beleidskeuzes te legitimeren. Gaat het over kernenergie, dan opereert hij naar eigen zeggen puur zakelijk. Die ‘business case’ legt het volgens hem op alle vlakken af tegen die van zon- en windenergie. Kwestie van de markt, zo houdt Timmermans ons voor. „Ik heb ideologisch niets voor en niets tegen kernenergie”.
De columniste gaat er met gestrekt been in: ‘wetenschapsmisbruik’.
(…) Bij mij gaan alle alarmbellen tegelijkertijd af. Ik geloof er geen snars van. Klimaatbeleid hangt aan elkaar van ideologische beslissingen. Klimaat is geopolitiek, strategie, een verdelingsvraagstuk zowel qua opbrengsten, kosten en risico’s. De verschillende energievormen worden nadrukkelijk gestimuleerd of afgeremd met subsidie of belasting. Markt speelt natuurlijk een rol, maar de overheden schetsen nadrukkelijk de kaders.
Is het niet zo dat alles in de politiek ideologisch is, ofwel keuzen maken? En dus is dat met klimaat eveneens het geval en is ook dat thema ‘geopolitiek, strategie, een verdelingsvraagstuk zowel qua opbrengsten, kosten en risico’s’. Zo simpel is het politieke denken.
Elke energievorm heeft zijn eigen problematiek. Biomassa is wel heel twijfelachtig groen. Aardwarmte speelt, ondanks de subsidies, geen rol van betekenis. En nu de subsidies voor wind op zee afnemen, wordt het ook daar moeilijker om financiers voor de megaprojecten te vinden.
Aardwarmte speelt nog geen rol van betekenis, maar dat kan en zal ook zeker gaan veranderen. We zijn nooit op die gedachte gekomen maar dat ligt aan de sterke lobbyindustrie in ons land. Bij deze redenering ontkomt ook de columniste niet aan een te simpel wetenschappelijk betoog dat dus geen hout snijdt. Ook een sterk staaltje van wetenschapsmisbruik.
Een van de belangrijkste risico’s bij kernenergie is niet een ramp maar wel schichtige, onvoorspelbare overheden. „De bouwers horen bij wijze van spreken tijdens het storten van het beton dat er nog een meter bij moet”, schreef Diederik Samsom in zijn column in de Volkskrant, enkele maanden voordat hij zich bij Timmermans in Brussel voegde.
Wat een eenzijdigheid van denken om de overheden de schuld te geven, aangezien er vakkundig gezwegen is over de gevaren van kernenergie in de afgelopen 40 jaar. En dat er extra eisen werden gesteld is natuurlijk veroorzaakt door de algehele onbekendheid met de risico’s van stralingsgevaar. Dee overheid heeft ons als gehele samenleving om de tuin geleid, zoals ook de rechtse fractie van de sterke kernenergielobby. Nooit over het afval en de kosten gesproken.
We hebben met z’n allen de risico’s van kerncentrales tot immense proporties opgeblazen. Ik heb nota bene jodiumpillen in huis liggen voor het geval er een kernramp plaatsvindt. Geen wonder dat geen marktpartij zich er meer aan wil wagen. Er kan zomaar een bestuurlijk ramp gebeuren zoals in Duitsland in 2011, toen de regering Merkel besloot om na Fukushima (nul stralingsdoden) resoluut alle kerncentrales bij het grof vuil te zetten. Ze hebben er nog steeds spijt van.
Wederom een onwetenschappelijke redenering van deze auteur die nota bene zelf weet hoe belangrijk het is om zuiver te redeneren op dit vlak. Voorbeeld is het benoemen van nul stralingsdoden terwijl de columniste geen onderzoek heeft gedaan naar andere mogelijke gevolgen van stralingseffecten zoals de zeestromen die vanuit Japan aan de Amerikaanse kust aankwam [de bron zal ik nog natrekken].
Het ergste is dat ik de indruk krijg dat Frans Timmermans zelf wel degelijk gelooft dat hij puur en alleen wetenschappelijk opereert. Je ziet dat steeds vaker gebeuren, ook bij ideologisch loodzware onderwerpen. Dat mensen de wereld niet meer onder verdelen in politieke opvattingen, conservatief of progressief, links of rechts, pro- of anti-Europees, maar simpelweg langs de lijnen van feiten en fictie, nieuws en nepnieuws, erkenners en ontkenners, gelijk en ongelijk. Ook het Europese klimaatbeleid wordt hier zo gepresenteerd. De resultaten van wetenschappelijke studies worden misbruikt om beleidskeuzes te verabsoluteren. Iedereen die het er mee oneens kun je wegzetten als ‘ontkenner’.
Het blijft liederlijke onzin die deze columniste blijft uitkramen.
En dat terwijl er helemaal niet zoveel mis is met wat idealisme in klimaatbeleid. Het is geen schande om je eigen onwetenschappelijke voorkeuren uit te spreken, en zelfs niet om die als basis voor beleid te nemen. Zal ik het eens proberen? Ik ben hartstikke vóór kernenergie. Ik wil meer van dat spul uit het stopcontact. En niet alleen uit het stopcontact. Ik wil een verbod op zware stookolie en elk containerschip, olietanker en cruiseschip uitrusten met een kleine kernreactor. (U zult zien hoe zo’n verbod de prijs van reactortjes naar beneden drijft.) Ik wil dat, als er genoeg zon- en windstroom is, de kerncentrale waterstof gaat maken, voor in vrachtwagens, mijn auto en een zeppelin met zwembad, restaurant en hotel. Veiligheid is in mijn ideologie nadrukkelijk onderhandelbaar en risico is acceptabel om een klimaatcrisis af te wenden.
Ook deze opsomming is speculatief omdat het ontwikkelingen zijn die nog allemaal moeten plaatsvinden. En dus er nog niets met zekerheid voorspeld kan worden.
Wat ik vooral niet wil is een klimaatgoeroe in Brussel die groene energievormen categorisch uitsluit en zijn eigen voorkeuren daarin ontkent. Met Timmermans gaan we die klimaatstrijd niet winnen.
Vanwege de opeenstapelingen van drogredenen die de auteur opsomt, weet ik wel zeker dat Timmermans wel degelijk de juiste man op de juiste plaats is die deze megaklus zal gaan klaren. En a propos, ik ben geen partijgenoot van hem – ben zelfs principieel partijloos – en kan dus niet beschuldigd worden van ‘partijdigheid’ en daarom ben ik echt onafhankelijk en hoeft dus ook niet in drogredenen te vervallen. Hieronder heb ik de recente verzameling van teksten over kernenergie verzameld omdat ik nog niet wist hoe ik die kon gebruiken in deze reactie op Herzberger. Dat bleek ook eigenlijk niet nodig, maar ik voeg ze er wel bij om ook Samsom recht te doen, wat ik bij de microbioloog miste.
[Rosanne Hertzberger is microbioloog.]
[Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 11 januari 2020]
0-0
Samsom: kernenergie niet nodig voor oplossen klimaatprobleem
21 augustus 2019
In de Volkskrant schrijft Diederik Samsom een column over kernenergie. Hij beschrijft z’n eigen worsteling met oplossingen voor het klimaatprobleem en of kernenergie daar dan toch niet een onderdeel van zou kunnen zijn. Hij concludeert: “Kernenergie lijkt niet alleen onmachtig het klimaatvraagstuk op te lossen, ze lijkt ook niet langer nodig.“ Maar, om iedereen tevreden te houden; misschien over 30 jaar met reactoren die nu nog niet bestaan, wie weet… als “kers op de taart”.
Onder de typische Volkskrant kop (pro-kernenergie dat de lading niet dekt) ‘Kleinere reactoren zijn veilig en produceren veel minder gevaarlijk afval’ beschrijft Diederik Samsom z’n worsteling met de rol die kernenergie eventueel zou kunnen hebben als onderdeel van de oplossingen voor het klimaatprobleem. En zijn conclusie dat kernenergie niet nodig is.
In zijn ‘worsteling’ vergeet hij te beschrijven dat de redenen van de “gekmakende impasse” van de transitie naar duurzame energie, veroorzaakt werd (en wordt) door partijen die liever gokken op technologische fata morgana’s die beloven overvloedig en goedkoop te zijn en een gewoon doorgaan op de ‘bussiness as usual’ route. En ‘overvloedig’ is er niets meer tegenwoordig (behalve problemen en CO2) en kernenergie bewijst zelf keer op keer haast onbetaalbaar, maar in elk geval heel duur te zijn. Nog afgezien van alle andere problemen.
Het is tegenwoordig een beetje des Samsoms om iedereen tevreden proberen te houden door te zeggen dat nieuwe kleine (thorium gesmolten zout) kerncentrales in 2040 of 2050 “[kunnen] een uitkomst zijn om zo’n menselijke mierenhoop op schone wijze van energie te voorzien.” Niet echt z’n vakliteratuur (als kernfysicus) bijgehouden ook al een aantal jaren. Zie onder andere ‘One size doesn’t fit all: Social priorities and technical conflicts for small modular reactors’.
En een vergezicht over een ‘mogelijke’ technologische oplossing over 30 jaar helpt niet bepaald de neuzen één kant op te krijgen voor beslissingen en beleid dat haast heeft en zo snel mogelijk geïmplementeerd moet worden met technologieën die er nu zijn.
https://www.laka.org/nieuws/2019/samsom-kernenergie-niet-nodig-voor-oplossen-klimaatprobleem-11086
0-0
Diederik Samson: kernenergie geen must Nederland https://www.youtube.com/watch?v=6z375MHlIZs
0-0
Hoe gaat het nu met Diederik Samsom? https://www.welingelichtekringen.nl/politiek/865628/hoe-gaat-het-nu-met-diederik-samsom.html
Hoe gaat het nu met Diederik Samsom?
DOOR JEANNETTE KRAS, 21 NOVEMBER, 2018 // 10:43
Twee jaar geleden vertrok Diederik Samsom uit de politiek. De voormalig PvdA-leider had op dat moment weleens betere tijden gekend. Die betere tijden zijn gekomen. In een interview met Vrij Nederland vertelt hij over zijn nieuwe werkzaamheden en zijn kijk op de energietransitie. Of hij een terugkeer in de politiek overweegt? “Ja, misschien wel ja,” zegt hij met een glimlach.
Het valt de interviewer op hoe fris en vitaal Samsom eruit ziet. “Ik werk nu veertig uur in de week, dat is de helft van wat ik vroeger deed,” reageert hij. De afgelopen twee jaar is hij weer de energie- en klimaatexpert geworden die hij altijd al is geweest. Hij ontwikkelt mede het duurzaamheidsbeleid van de Drechtsteden en Eindhoven en is adviseur bij afvalverwerker HVC. Ook is hij voorzitter van de zogenaamde ‘sectortafel Gebouwde Omgeving’.
Optimistisch
“Toen ik uit de politiek verdween liet ik het spreekwoordelijke stuur los en dacht bij mezelf: ik ben benieuwd waar ik eindig,” vertelt de oud-partijleider. “Dat was dus meteen in de wereld van duurzaamheid en energie.” Hij is hoopvol gestemd. “Wat de laatste maanden gebeurt is echt adembenemend. Het gaat spec-ta-cu-lair snel voorwaarts als het gaat om de energietransitie. En dat is nog helemaal niet lang zo. Tien jaar geleden zat ik nog in zak en as over de vraag: gaan we dit redden? Nu ben ik daar veel optimistischer over, zonder overigens het antwoord zeker te weten.”
Rekeningrijden
Hij zou het niet vreemd vinden als er een vorm van rekeningrijden wordt ingevoerd. “Als benzine niet langer wordt gebruikt voor transport, en iedereen rijdt op waterstof of elektrisch, dan is het veel moeilijker om daar apart belasting over te heffen. Dat gaat toch om miljarden euro’s, dan moet je naar een alternatief zoeken. Een kilometerheffing zou tegen die tijd wel eens als beste uit de bus kunnen komen.”
Dat was wel anders toen hij zelf nog Kamerlid was en het onderwerp ook speelde. “Dat was in 2007. De invoering zou vijf miljard euro kosten. Toen hadden de tegenstanders echt een hele grote stok om ons te slaan. Wie ging dat daar nou aan uitgeven?” Nu is dat anders. “Nu zitten alle auto’s vol elektronica. We zouden het zo kunnen invoeren, zonder veel extra kosten.”
Kernenergie
Ook over kernenergie is de voormalig milieu-activist gematigd positief. “In mijn Greenpeace-jaren was ik altijd vrij fanatiek tegen kernenergie. Maar dat veranderde. In 2009 vroeg ik me wanhopig af: gaan we het wel redden zonder? De zonnepanelen schoten voor geen meter op, windmolens waren veel te duur. We moesten naar andere opties kijken om een CO2-vrije energievoorziening te krijgen en of we het nou leuk vonden of niet, we konden niet om kernenergie heen. Ik vind net als Lubach dat je heel ontspannen over kernenergie moet kunnen discussiëren, dat je de voor- en nadelen op een rij moet kunnen zetten.”
“Maar er zijn twee dingen veranderd sinds 2009. Ten eerste is duurzame energie spectaculair goedkoper geworden en ten tweede is kernenergie juist steeds duurder aan het worden. Dat laatste komt onder andere door de ramp met de centrale in Fukushima. Sindsdien zijn de veiligheidseisen die door de politiek wereldwijd aan kerncentrales worden gesteld dramatisch verder opgeschroefd, en ik denk dat iedereen het daar mee eens is.”
Toch ziet hij een toekomst voor kernenergie. “Thoriumreactoren en kernfusie zullen door het oneindig innovatieve menselijke brein op den duur geschikt worden voor de opwekking van energie. Ergens in de tweede helft van deze eeuw wellicht. Thoriumreactoren zijn inherent veilig. Het zou een fantastische toevoeging zijn aan de welvaart van onze kleinkinderen kunnen zijn, een kers op de taart. Maar het komt als optie te laat om onze problemen van dit moment op te lossen.”
Dat Samsom een ‘toekomst voor kernenergie ziet’ is nog wel iets anders dan ‘voor kernenergie zijn’, want in het huidige debat zijn beide uitdrukkingen een uitdrukking van een relatief groot onderling verschil. De eerste uitlating is een toekomstverwachting, die nog helemaal niet garant staat voor een zekere uitvoerbaarheid. Zoals het ook nog lang niet zeker is dat er algoritmen bestaan die zelfstandig rijdende auto’s mogelijk maken. Het heeft dus op dit moment géén zin om nu over kernenergie van 30 jaar verder in de toekomst te spreken, omdat daar nog niets met zekerheid kan worden gezegd. Zo simpel ligt dat.
En als je ‘blind’ vóór kernenergie gaat, dan zie je de afvalproblematiek volledig over het hoofd, evenals de kosten die zelfs/juist bij de modernste generaties kerncentrales opgehoest moeten worden.
Kolencentrales
Hoe sterk de energiewereld veranderd is blijkt wel uit het gegeven dat Samsom ooit voor de bouw van drie nieuwe kolencentrales heeft gestemd. Een fout geeft hij toe. “Achteraf gezien zeker. Maar in de context van dat moment zagen we dat blijkbaar niet. Nederland dreigde haar concurrentiepositie te verliezen binnen Europa omdat producten gemaakt werden met energie uit gascentrales. De industrie lobbyde met succes voor goedkope energie, dat was kolen. Er kwam eerst een principebesluit, toen een structuurbesluit, en tot slot de vergunning. Dat was het moment dat ik mee kon praten. We hebben in die vergunning toen punten opgenomen waarvan ik dacht: dat is geregeld. Er zou geen CO2 de lucht in gaan, het zou worden afgevangen. Die centrales zouden er helemaal klaar voor zijn als de techniek beschikbaar was.”
“Dat was achteraf gezien een kolossale blunder. Ik sprak onlangs met de directeur destijds van energiebedrijf RWE. Die man zei me ook: ‘What was I thinking?‘. Waarom heb ik toen niet gezien dat de wereld zo snel zou veranderen? Ze zitten daar nu ook met een strop. Dat zijn dus mensen die erboven op zitten, die zeggen dat ze lange termijn voorspellingen kunnen doen. Kijk naar Volkswagen, die zeiden dat elektrische auto’s een doodlopende weg waren. Zij zouden de diesels schoon maken. Nou, we hebben gezien wat daarvan is geworden. En nu gaan ze bij Volkswagen alsnog in twee jaar tijd vijftien miljard euro investeren in een elektrische lijn. Dat is geen investeringsplan meer, dat is paniek. Grote bedrijven kunnen er dus heel erg naast zitten, de consensus van de samenleving idem dito, daar moet je goed op letten en dat hebben we toen dus niet gedaan.”
Bron(nen): Vrij Nederland
https://www.welingelichtekringen.nl/politiek/865628/hoe-gaat-het-nu-met-diederik-samsom.html
0-0
Kleinere reactoren zijn veilig en produceren veel minder gevaarlijk afval (Column Diederik Samsom, de Volkskrant, 20 augustus 2019
‘Maar hoe zit het nu met kernenergie, dat kan toch ook?’ Het is steevast de derde of vierde vraag op bewonersavonden met welluidende titels uit het gemeentelijk communicatiejargon: ‘Samen naar Gasloos Wonen’ en ‘Hoe organiseren we de Energietransitie in Bennebroek’. Avonden die met de tijd vrolijker maken.
Stond ik enkele jaren geleden nog voor anderhalve man en een paardenkop, tegenwoordig vallen ze uit de ramen zo druk. Nieuwsgierig, ongerust, enthousiast of sceptisch, steeds meer mensen willen nu wel eens weten hoe het zit met zo’n ‘waterpomp’ (sic). Precies wat nodig is. Echte vooruitgang gebeurt niet via klimaatplanpagina’s, maar via sportkantines vol betrokken bewoners die je de oren van het hoofd vragen.
En dan is die vraag over kernenergie helemaal niet zo gek. Kerncentrales maken met weinig grondstoffen op een klein oppervlak onbeschrijflijk veel energie zónder CO2 -uitstoot. Je kunt er elektriciteit en waterstof mee maken, om onze huizen te verlichten én te verwarmen. Waarom dan al dat gedoe met zonnepanelen en warmtepompen? Ja, kernenergie heeft ook flinke schaduwzijden, veiligheid en kernafval zorgen voor hoofdbrekens. Maar er bestaat geen energiebron zonder nadelen.
Hoezo bestaan die niet? Zon(nepanelen), wind(krachtturbines), water(stof en waterkrachtcentrales en getijdenturbines) om van geothermie nog te zwijgen. Allemaal veilig en qua natuurlijke producten geheel gratis aanwezig. Maar de noodzaak om consumentisme te verminderen (laat staan: tegen te gaan) zal nog het grootste probleem gaan worden in de politiek besluitvorming.
Er was een tijd, nog maar kort geleden, dat ook ik bereid geraakte om de bijwerkingen van kernenergie voor lief te nemen om de grotere ramp van klimaatverandering af te wenden. Aan het eind van het vorig decennium zat de ontwikkeling van duurzame bronnen in een gekmakende impasse en leek een greep naar kerncentrales nog de enige uitweg om onze energiehonger te stillen zonder een klimaatramp te veroorzaken. Bij mij, en bij veel andere anti-kernenergieactivisten, sloeg de twijfel toe.
Kernenergie is echter niet aan de voorspelde opmars bezig. Aan de urgentie van het klimaatprobleem kan dat niet liggen. Die is alleen maar gegroeid. Nieuwe kerncentrales werden bovendien steeds veiliger en sommigen kunnen zelfs hun eigen ‘afval’ deels verbranden. Niets leek de wederopstanding in de weg te staan. Totdat een allesverzengende vloedgolf in Japan een onmogelijk geacht ongeluk veroorzaakte in de kerncentrale van Fukushima en overal ter wereld de veiligheidsvoorschriften aan kerncentrales acuut verder werden opgeschroefd. Begrijpelijk. En de doodsteek voor kernenergie.
Want dat is de klem waarin de nucleaire industrie is vastgelopen: groeiende welvaart leidt niet alleen tot groeiende energiebehoefte, maar ook tot steeds hogere eisen aan veiligheid. Traditionele kerncentrales zijn die wedloop aan het verliezen.
In Europa zijn drie kerncentrales in aanbouw. Alledrie kampen ze met enorme kostenoverschrijdingen, mede omdat tijdens de bouw de veiligheidseisen worden opgevoerd. De bouwers horen bij wijze van spreken tijdens het storten van het beton dat er nog een meter bij moet. Zo zakt het project onder zijn eigen gewicht in elkaar. De Franse centrale Flammanville zou ooit in 2012 af zijn voor 3,3 miljard euro. Nu hoopt de bouwer in 2022 te kunnen opleveren voor 11 miljard. In de tussentijd zijn duurzame bronnen juist sterk in kosten gedaald en in omvang gegroeid. Voordat Flammanville af is, is in Europa meer dan het dertigvoudige aan zon- en windenergie neergezet. Kernenergie lijkt niet alleen onmachtig het klimaatvraagstuk op te lossen, ze lijkt ook niet langer nodig.
Toch is het boek daarmee niet gesloten. Wie optimistisch is over technologie kan daarin niet selectief zijn. Alles, ook een nieuwe nucleaire route is mogelijk. Kleinere reactoren − een vat met gesmolten zout ter grootte van een zeecontainer − die bovendien geen uranium maar thorium als brandstof gebruiken, zijn wel veilig en produceren veel minder gevaarlijk afval. Technisch hondsmoeilijk − gesmolten zout is lastige materie − dus nu nog experimenteel, maar rond 2040 à 2050 zouden ze klaar kunnen zijn voor gebruik. Dan komen ze dus als kers op de taart van een reeds vergevorderde duurzame energievoorziening. Laat, maar niet te laat. Bedenk dat er in 2050 op aarde waarschijnlijk meer dan 30 steden met 30 miljoen inwoners per stad zijn. Niet in Europa, wel in Azië, Zuid-Amerika en Afrika. Die nieuwe kernreactoren kunnen een uitkomst zijn om zo’n menselijke mierenhoop op schone wijze van energie te voorzien. Voor de bewoners in Bennebroek geldt intussen: wacht niet op de kerncentrale, isoleer je huis, verlaag je energierekening. En blijf hoopvol over wat de mensheid vermag.
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/kleinere-reactoren-zijn-veilig-en-produceren-veel-minder-gevaarlijk-afval~b8315de2/
