Doorbetaling bij ziekte duivels dilemma @fd #fdcommentaar #economischherstelbeleid

Tags

herstelvermogen

# De Wet verlenging loondoorbetalingsverplichting bij ziekte heeft zijn langste tijd gehad. Dat staat ook na de jongste schermutselingen over hervorming van de arbeidsmarkt wel vast. De verplichte loondoorbetaling gedurende twee jaar weerhoudt kleinere ondernemers ervan personeel in vaste dienst te nemen. In plaats daarvan zoeken zij hun toevlucht tot de soort flexibele arbeid die juist weinig of geen verplichtingen met zich meebrengt voor de werkgever dan wel opdrachtgever.

In dit hoofdredactionele commentaar worden interessante dilemma’s benoemd. ‘Doorbetaling bij ziekte’ was natuurlijk een arbeidsmarktmaatregel in slechte tijden van depressie en daarom zal nu moeten worden nagegaan en besproken hoe dit soort crisismaatregelen teruggedraaid kunnen worden. Maar waar ons land een roemruchte geschiedenis kent van crisismaatregelen die nooit teruggedraaid worden, wordt dat nu wel urgent omdat bijvoorbeeld een andere crisismaatregel zoals het hoge btw-tarief (21%) ook het risico loopt nooit teruggedraaid zal worden.[1] Dat maakt het leven schreeuwend duur, zoals de consument dat de afgelopen jaren heeft ervaren, en die ook verhinderen dat het economisch herstel in normaal tempo kan plaatsvinden. Hierover dient dus de Kamer een fundamenteel debat te houden in het kader van een noodzakelijk evaluatiedebat over het gevoerde crisisbeleid. Dit vereist een samenhangend beleidsdebat en wetend dat een dergelijk debat bijna onmogelijk is in de Kamer, kan diezelfde Kamer ook zichzelf bewijzen door wel te komen met een samenhangend debat, waarbij alle dogma’s thuis worden gelaten. Slaagt de Kamer daarin dan heeft het zijn bestaansrecht gewezen, maar slaagt men – de fracties – daar niet in, dan is dit bestel bewezen achterhaald en dient in snel tempo een nieuw bestel te worden ontwikkeld (via directe democratie, waarbij de ‘grootste gemene veelvoud’ van alle meningen het te voeren beleid wordt).

Dat was allerminst de bedoeling toen de verplichte doorbetaling bij ziekte op 1 januari 2004 van één naar twee jaar ging. Het tweede kabinet-Balkenende besloot daartoe, nota bene een coalitie van CDA, VVD en D66. De verlenging was het voorlopige sluitstuk van een reeks wettelijke maatregelen om een groter deel van het risico van ziekte en arbeidsongeschiktheid bij werkgevers en werknemers neer te leggen.

Daar was destijds alle reden toe. Eind vorige eeuw maakten werkgevers en werknemers massaal misbruik van de collectieve arrangementen voor deze risico’s om op een prettige wijze afscheid van elkaar te nemen. Het was de tijd waarin minister-president Ruud Lubbers mismoedig opmerkte dat Nederland ziek was.

Nederland ziek | Het was de tijd waarin minister-president Ruud Lubbers mismoedig opmerkte dat Nederland ziek was

De remedie heeft gewerkt. Sinds werkgevers en werknemers meer verantwoordelijkheid dragen voor ziekte en arbeidsongeschiktheid vallen minder werkenden over de rand om in collectieve vangnetten te belanden.

De oorsprong van de loondoorbetaling bij ziekte legt de dilemma’s bloot waarvoor de politiek zich geplaatst ziet als zij die verplichting wil versoepelen. Geen wonder dat de onderhandelaars aan de formatietafel er de voorkeur aan geven dat de sociale partners met een oplossing komen.

Zo’n oplossing moet recht doen aan de problemen van de kleine werkgever die er voor terugschrikt werknemers in vast dienst te nemen. Tegelijkertijd mag dit niet leiden tot een terugkeer naar de situatie van voor de eeuwwisseling, waarin de prikkels voor werkgevers en werknemers ontbreken om zieken weer aan net werk te krijgen en het collectief opdraait voor de kosten. Onderscheid in de wetgeving naar bedrijfsgrootte kan wellicht soelaas bieden. Maar dat mag dan niet ten koste gaan van de uitvoerbaarheid van een regeling, de derde voorwaarde waaraan de verlangde oplossing moet voldoen.

Kan de Kamer zichzelf vernieuwen? Dat is de essentiële vraag.

https://fd.nl/opinie/1217262/doorbetaling-bij-ziekte-duivels-dilemma

[1] https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/btw/btw_berekenen_aan_uw_klanten/btw_berekenen/btw_tarief/btw_tarief

‘Vakbonden stappen uit polderoverleg over arbeidsmarkt’

Tags

polderoverleg

Gepubliceerd: nu.nl, 04 september 2017 12:00

Laatste update: 04 september 2017 14:52

Het overleg tussen de werkgevers en werknemers over de arbeidsmarkt is mislukt. De bonden zeggen dat de kloof te groot was.

De vakbonden FNV, CNV en VCP waren met de werkgeversorganisatie VNO-NCW in overleg over zaken als flexwerk, het ontslagrecht en pensioenen. Ze hadden daarbij het standpunt dat verdere flexibilisering niet wenselijk is.

Omdat de opvatting dat verdere flexibilisering in deze tijden niet voldoende is, ondanks de oplevende economie, dient er een nadere uitleg te worden gegeven om uit te leggen waarom die verdere flexibilsering ongewenst is. Waarom? Omdat dat economische randvoorwaarden zo aan het veranderen zijn dat geen enkel ‘model arbeidsmarkt’ uitgesloten mag worden, maar dan wel tegen redelijke randvoorwaarden. Als VNO-NCW aan de andere kant ook alleen voor meer flexibiliteit pleit, is dat zelfde eenzijdigheid als van de vakbonden.

De vraag is in het kader van het SER-overleg is hoe de kroonleden zich opstellen en waarvoor zij pleiten, want bij hen mag een meer objectief standpunt worden verwacht; hoewel ook in wetenschappelijke kring meningsverschillen over economische oplossingen van kernproblemen bestaan.

Maar in verband met een advies aan de nieuw te vormen regering met een opsomming van standpunten en die publiekelijk presenteren is dan de enige uitweg, zodat de geïnteresseerden zich over de feitelijke standpunten kunnen uitspreken.

Een deadline om tot een akkoord te komen, is vrijdag verlopen. Daarna hebben de partijen geconcludeerd dat verder praten op dit moment geen zin heeft. Ze hebben dat gemeld aan de politieke partijen die proberen een nieuwe coalitie te vormen.

Vaste contracten

FNV-voorzitter Han Busker zegt dat met het VNO-NCW geen afspraken zijn te maken over het aantrekkelijker maken van vaste contracten en het tegengaan van oneerlijke situaties, zoals payrollconstructies.

Er dient dus een studie te worden gemaakt naar de nieuwe kenmerken van de huidige arbeidsmarkt, aangezien er klaarblijkelijk veel is veranderd vergeleken bij de situatie voor de economische crisis na de hypotheek-, krediet- en euroschuldencrisis van het afgelopen decennium. Pas als er vastgesteld kan worden dat er inderdaad veel structureel gewijzigd is sinds de oude hoogconjunctuur, dan hebben de polderpartijen gelijk. Zo niet, dat vervalt met in de oude reflexen van economische dogmatiek die vroeger ook gold en dominerend was. De conclusie luidt dus dat deze afwezigheid van of een onvermogen om een advies uit te brengen, verre van overtuigend is. Het polderoverleg heeft dus te maken met dezelfde patstelling als de politieke partijen die duidelijk op de politiek-oude-stijl bezig zijn en waarmee het nieuwe kabinet geen millimeter vooruit zal komen. Het is en blijft een rommeltje in politiek Den Haag.

Volgens CNV-voorman Maurice Limmen was het gezien de staat van de economie het uitgelezen moment geweest om “werkend Nederland weer zekerheid te bieden en de doorgeschoten flexibilisering op de arbeidsmarkt te stoppen“.

Brug te ver

Werkgeversorganisaties noemen het teleurstellend dat het na ruim een jaar overleggen niet is gelukt om een akkoord te bereiken met vakbonden over aanpassingen van de arbeidsmarkt.

Concrete afspraken met de bonden waren volgens VNO-NCW, MKB Nederland en LTO Nederland “een brug te ver“, stellen ze in een gezamenlijke verklaring.

Naar eigen zeggen kwamen de werkgeversorganisaties met concrete voorstellen om ”acute problemen” op de arbeidsmarkt aan te pakken, zoals aanpassingen van de regeling voor loondoorbetaling bij ziekte en de Wet werk en zekerheid (Wwz).

Dat is volgens hen ook in het belang van werknemers. Vooral kleinere bedrijven zouden het nu vanwege de risico’s wel nalaten om mensen in vaste dienst te nemen.

Draagvlak

De formerende partijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie hadden de bonden en de werkgevers uitgenodigd om de stand van zaken op de arbeidsmarkt te bespreken.

Met een polderakkoord had het nieuwe kabinet bij politieke beslissingen over sociale wetgeving op meer draagvlak kunnen rekenen.

Nu het overleg is mislukt, zal het volgende kabinet met alle partijen afzonderlijk overeenstemming moeten bereiken.

Rutte

VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen nu zo snel mogelijk met werkgevers en werknemers om tafel. Dat het polderoverleg is mislukt, is “zeer teleurstellend”, zei VVD-leider Mark Rutte maandag.

Of het klappen van het polderoverleg voor vertraging zorgt bij de kabinetsformatie, is nog niet duidelijk. “Dat gaan we proberen te voorkomen”, zei Rutte.

Steun van werkgevers en werknemers voor plannen voor de arbeidsmarkt is volgens de VVD-leider belangrijk. “Mijn ervaring is dat als je grote hervormingen wil doorvoeren, het buitengewoon dienstig is om te komen tot breed maatschappelijk draagvlak. En het is echt ook een verplichting die bij werkgevers en werknemers ligt om daaraan bij te dragen“, aldus Rutte.

Al jaren overleg

De sociale partners zijn het erover eens dat werkgevers zich comfortabel moeten voelen om vaste contracten voor onbepaalde tijd aan te bieden en dat de flexibilisering een halt moet worden toegeroepen. Er wordt alleen al jaren verschillend gedacht over de manier waarop.

Zo zijn de werkgevers ontevreden over de loondoorbetaling bij ziekte van twee jaar. Werknemers willen weer meer zekerheid voor zelfstandigen op de arbeidsmarkt.

Overigens gaat het overleg over een nieuw pensioenstelsel tussen de partijen volgens vakbond CNV nog gewoon door.

Door: NU.nl/ANP

http://www.nu.nl/economie/4907096/vakbonden-stappen-polderoverleg-arbeidsmarkt.html

 

Klopt het dat hogere #staatsschuld juist goed is, zoals in @trouw wordt geponeerd? @eu #eurozone #EMU-richtlijnen #formatie

Tags

Economie

Hogere staatsschuld is juist goed (Harm Schelhaas, opinie/Trouw, 29 augustus)

WELVAART | De overheid moet het geld nu juist laten stromen, betoogt Harm Schelhaas. De economie vraagt erom.

Mijn vraagstelling is vanuit het feit dat 1. dit betoog dringend noodzakelijk is na het economisch herstel binnen de EU (en eurozone), maar 2. ook tegelijkertijd een groot manco toont van economische beschouwingen in het algemeen, namelijk dat er geen woord over de EMU-normen wordt gerept. Mijn concrete vraag is dus hoe het komt dat dit soort tekortkomingen zo vaak in economische analyses voorkomt? Als het betoog van Schelhaas klopt, dan is de enige conclusie die getrokken dient te worden, dat die EMU-normen niet kloppen en dus aangepast dienen te worden.

In zekere zin lijkt deze tekst (dus) erg op een die in de jaren ’70 van de vorige eeuw vanzelfsprekend waren, de jaren van het kabinet-Den Uyl, waarin het Keynesiaanse beleid werd gepropageerd. Ik heb daar niets op tegen, maar we hebben op dit moment met EMU-normen te maken, waarvan ik persoonlijk vind dat ze veel te streng zijn en zeker die 3%-begrotingstekortnorm. Dat is klassieke monetaire en neoliberale norm die niet meer past in deze tijd (vanwege de postindustriële maatschappij, waarover ik vaker heb geschreven). Een mooie gelegenheid dus om eindelijk eens die evaluatie over het gevoerde crisisbeleid te gaan voeren en aan de hand van die uitkomsten te bepalen of de 3%-norm gerechtvaardigd is of niet. Zo niet, dan moet dat debat maar eens bij de Europese Commissie worden aangeslingerd. Mijn stelling is dat die 3% het economisch herstel veel trager tot stand heeft gebracht dan elders in de wereld na de beruchte crisis en recessie van de jaren 2007-2015, waarbij een medeveroorzaker van de euroschuldencrisis te benoemen is: de onevenwichtigheden – gebrek aan harmonisatie –  van de economie in de eurozone, die het herstel zeker niet geholpen heeft.

# ‘Rustig aan met de overheidsuitgaven’, luidt het hoofdredactionele commentaar (Trouw, 17 augustus). (…) Maar met de conclusie ben ik het niet eens.

Die conclusie vormt dus mijn startpunt van deze analyse, want de vraag is of een hogere staatsschuld juist goed is voor de economie, of juist het omgekeerde, namelijk te hoge schuldenquota’s oproept?

# Er moet dus juist fors geïnvesteerd worden en wij moeten een ruimhartig financieel beleid voeren.

Bedoelt de auteur hier een forse investeringsgolf binnen het kader van een ruimhartig financieel beleid, maar wel binnen de EMU-normen, of mogen die gepasseerd of genegeerd worden; en zo ja, dan vallen de boetes in Den Haag automatisch binnen? Waarom laat Schelhaas dit aspect volledig onbenoemd?

# Een belangrijke overweging is dat in de westelijke economie sprake is van structurele onderconsumptie. De productiecapaciteit is groter dan de vraag.

Waarom houden de EMU-normen geen rekening van deze macro-economische gegevenheden? Of is dat EMU-Verdrag een theoretische richtlijn geweest vanuit toen geldende veronderstellingen hoe de euro-economie (en in latere instantie de gehele EU) zou moeten werken?

(…)

# Opvallend is dat in  Haagse kringen nu alweer gepraat wordt over noodzakelijke bezuinigingen. [Ongetwijfeld vanwege de EMU-richtlijnen!] dat is eigenlijk te gek voor woorden. Wij hebben net de bezuinigingen van de vorige recessie achter de rug en de discussie over bezuinigingen voor een mogelijk komende recessie is alweer begonnen. Wat de achter ons liggende bezuinigingen betreft: de grote banken (Rabobank, ING) maar ook de meeste werkgevers, het Internationale Monetaire Fonds en verre weg de meeste economen, scharen zich achter de analyse dat het bezuinigingsbeleid in Nederland niet goed is geweest: onnodig voor de staatsschuld en schadelijke voor de economie. Zo moet het nooit weer. “Honderdduizend Nederlanders hadden hun baan kunnen behouden zonder dat de staatsschuld onhoudbaar was geworden”, lieten ING-economen vorig jaar al weten.

Hiermee ben ik het volmondig eens, maar ik zoek de oorzaak van het verkeerde – ‘overhaaste’ en daarmee asociale – beleid in een andere hoek dan in het streven de staatsschuld op te voeren – tijdelijk of permanent? – en het ‘ideaal’ van 60% – en 3%-norm voor de begrotingsdiscipline – los te laten (in plaats daarvan 70% en 4%). Er moet een nieuw debat worden gevoerd wat de ideale normen theoretisch én praktisch zouden moeten of kunnen zijn.

Ik zoek de oorzaak zoals aangegeven in die EMU-normen en als de economenwereld (inclusief IMF en ECB) het hiermee eens zou zijn, hebben we werkelijk een stap voorwaarts gemaakt in de gezondmaking van de EU als economisch samenwerkingsmechanisme.

[link artikel volgt als die beschikbaar is]

P.S. Zie ook:

http://edwesterhout.nl/index.php/waarom-te-veel-staatsschuld-niet-goed-is/

https://www.trouw.nl/home/hoge-staatsschuld-laten-we-de-echte-problemen-oplossen~a5fb2c23/

De nullijn? Niet voor de ING-top [archief 2004]

Tags

bancairewereld, Economie, inkomensontwikkeling, inkomensverhoudingen

De nullijn? Niet voor de ING-top (Vincent Dekker, Economie/Trouw, 16/03/04)

De vakbeweging is boos, GroenLinks heeft al een debat aangevraagd. Want de ING-top gaat zichzelf fors extra belonen. Het haasje-over is weer begonnen.

Commentaar: Natuurlijk gaat het binnen het bedrijfsleven om een eigen verantwoordelijkheid in het bepalen van inkomensbeleid. Maar met een dergelijke scheefgetrokken beleid(svoornemen) bewijst de ING-top dat het geen notie heeft van rechtvaardige inkomensverhoudingen en dat de medewerkers eigenlijk loonslaven zijn vergeleken bij de top van het bedrijf. Er bestaat geen notie van gelijkwaardigheid tussen de top en medewerkers op de werkvloer. Dat mag een gebrek aan ethiek of moraal worden genoemd.

AMSTERDAM – ,,Onderzoek uit 2002 toont aan dat bestuurders bij ING 40 procent minder verdienen dan vergelijkbare bestuurders bij andere bedrijven. En toen ik aantrad verdienden 110 managers bij ING meer dan ik…”.

Topman Ewald Kist wil maar zeggen dat de verhoudingen binnen het concern flink scheef waren gegroeid en dat ook een blik buiten het bedrijf slechts één conclusie toelaat: de beloning van de top moet omhoog..

ING kondigde dat vorig jaar al aan en gisteren werd het jaarverslag gepresenteerd waarin dat streven is uitgewerkt. Voor Kist en zijn president-commissaris Cor Herkströter reden voor een toelichting op de 64-procents loonsverhoging van Kist: van 708000 euro plus 0 bonus naar 761000 plus 400000 bonus. Exclusief een lange-termijnbonus van 250000 euro in aandelen en 41250 opties met een nog onbekende waarde..

,,We moeten toe naar een marktconforme beloning”, aldus Herkströter, die samen met de overige commissarissen over het salaris van het bestuur gaat. De nieuwe beloning moet bovendien prestatiegericht zijn: een derde is vast, een derde afhankelijk van korte-termijnresultaten en de rest van lange-termijnresultaten..

In 2002 heeft ING door het bureau Hay laten uitzoeken hoe het beloont en ontdekte toen dat andere bedrijven bestuurders veel meer betalen. Dat wil zeggen: aan korte- en lange-termijnbonussen, want in basissalaris zat ING toen net onder het gemiddelde van 643000 euro (590000 euro voor de laagstbetaalde bestuurder) tot ver erboven. De Belg Tilmant, die op 1 juni Kist opvolgt, verdient al jaren ruim een miljoen en de Amerikaan Hubbell zo’n 1,4 miljoen..

,,Maar Amerikanen betalen altijd hun eigen pensioen, dus dat kun je niet met Europese salarissen vergelijken”, aldus Herkströter. Dat is in het algemeen inderdaad het geval. Maar ING betaalt voor Hubbell ook al jaren zo’n ruim 300000 euro pensioenpremie, net als voor de andere bestuurders..

Volgens ING zijn de hogere salarissen hard nodig om toptalenten binnen het bedrijf te houden. Dat geldt echter niet zozeer voor de raad van bestuur, moet Herkströter toegeven, want ,,op dat niveau verdwijnen mensen niet zo een-twee-drie”. Een hogere beloning is er echter ook voor ruim 7000 senior managers van ING, en daar ,,trekt de concurrentie hard aan”..

Kist en Herkströter willen niet toe naar de hoogste salarissen die in de markt worden betaald, maar naar het gemiddelde. Maar ING ,,is zeker bereid meer te betalen als dat nodig is”. Daarmee wordt het marktgemiddelde voor ING dus een nieuw minimum en zal het gemiddelde bij ING boven het marktgemiddelde komen..

Dat is dan weer goed nieuws voor andere bedrijven, die dat ING-gemiddelde weer in hun vergelijkingen gebruiken. KPN, dat volgens ING zijn managers in 2002 beter beloonde dan ING, heeft vorige week gemeld de topsalarissen flink te moeten verhogen om ze ‘marktconform’ te maken.

http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1750457/2004/03/16/De-nullijn-Niet-voor-de-ING-top.dhtml

Nu de EU evalueren om definitief economisch te kunnen gaan herstellen in Europa @fd #EUbreeddebat @eu

Tags

economischherstel, EMU, EU, TweedeKamer

Nu krimpen om te kunnen groeien zou het nieuwe motto van Europa moeten zijn (Ingo Mainert, Opinie/fd online, 11 augustus)

illustratie: Hein de Kort

De Europese Unie heeft zich vergaloppeerd door op elke crisis te reageren met meer Europa. Momenteel zijn de problemen zo groot dat een dergelijk antwoord fataal zou zijn. Meer diversiteit in plaats van meer integratie moet de boodschap zijn als we Europa nog willen redden.

Hoe paradoxaal het ook mag klinken, in het verleden heeft de Europese Unie bij tegenvallers in het integratieproces steevast haar heil gezocht in een verdere verdieping van de integratie — meer Europa als antwoord op de problemen. En die reactie pakte lange tijd niet eens zo slecht uit.

Maar de schuldencrisis in heel wat lidstaten, de permanente brandhaard die Griekenland heet en nu de brexit-beslissing, tonen aan dat Europa zich vergaloppeerd heeft bij die vlucht naar voren. De bevolking lijkt minder dan ooit bereid te zijn aan te sluiten bij dit Europese tempo van verdere integratie.

Misschien is dit de wraak voor het feit dat de EU-autoriteiten in het verleden meer en meer taken tegelijkertijd overgenomen hebben, zonder dat daar voldoende legitimatie tegenover stond. De huidige voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, werd in 1999 in Der Spiegel als volgt geciteerd: ‘We beslissen over iets, zetten dat vervolgens in de kamer en wachten een tijdje af wat er gebeurt. Als er geen grote verontwaardiging of rellen zijn, omdat de meeste mensen geen idee hebben wat er is besloten, gaan we verder. Stap voor stap, tot er geen weg meer terug is.’

In de loop der jaren is er zo in Europa een keurslijf van supranationale schaduwregeringen ontstaan. Dat keurslijf is uitgegroeid tot een uitdaging voor representatieve democratieën. Want in tegenstelling tot de nationale staten, waarvan de invloedssfeer historisch gegroeid en in principe aanvaard is, moeten supranationale instellingen hun doen en laten bijzonder transparant rechtvaardigen. Alleen dan kunnen ze ontsnappen aan de legitimatieval.

Verkiezingskalender laat amper ruimte om adem te halen en gevaar van aanmodderen is groot

Een aantal centrale Europese instellingen, zoals de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank, opereren momenteel in de ogen van veel EU-inwoners buiten hun controle als nationale burgers. Of dit terecht of onterecht is, is zelfs niet van belang. Voor de Europese instellingen is hier duidelijk werk aan de winkel. Een ‘business as usual’ of ‘nu meer Europa dan ooit’ kan daarom niet (meer). In tegenstelling tot sporadische geluiden vanuit Brussel, is dit waarschijnlijk niet het moment voor verdere verdieping van de EU-integratie.

Juist wat meer diversiteit zou Europa nu goed doen. Gold het diversiteitsprincipe trouwens niet altijd al als één van de fundamentele sterke punten van Europa? In de praktijk zou de invulling van die diversiteit kunnen neerkomen op het zogenaamde caferatiamodel: iedereen kiest naar zijn eigen smaak en betaalt daar dan een overeenkomstige prijs voor.

Wat betekent hier ‘iedereen”; burgers van de EU-lidstaten nemen we maar gemakshalve aan dat hier bedoeld wordt, omdat ‘lidstaten’ hier niet bedoeld kunnen zijn. Zodat een cafetariamodel wel gecombineerd zal moeten worden met de EMU-normen die – nog geëvalueerd moet worden aangezien de 3%-begrotingstekortnorm niet overtuigend is – eenmaal als economisch verantwoord zijn vastgesteld, vervolgens ook zonder mankeren gevolgd moeten – dus zowel de 3% als de 60% staatschulden – worden.

Er zijn immers sterke aanwijzingen dat de afzonderlijke landen ieder in verschillende mate wensen te genieten van de Europese vrijheden. Daar komt nog bij dat door het eenrichtingsbeleid dat iedereen richting euro duwde, de Economische en Monetaire Unie (EMU) op zich al een heterogene groep is geworden. ‘Wat economisch fout zit, kan politiek niet correct zijn’, waarschuwde de Frankfurter Allgemeine Zeitung al in de jaren ‘90.

‘Inkrimpen om te groeien’, moet dus de nieuwe leuze zijn. Om opnieuw de groeikrachten in Europa te kunnen opwekken, moeten de rond de EMU liggende cirkels EU en het vrijhandelsakkoord EVA — met Liechtenstein, IJsland, Noorwegen en Zwitserland — meer gezien worden als een optieruimte, en worden aangevuld met andere alternatieven. Dit zou in de praktijk neerkomen op een Europa van verschillende snelheden. In de EMU-kern tenslotte is het nodig om de regels van de statenunie aan te scherpen en zonder uitzondering na te leven.

Dit komt exact neer wat op deze website steeds verdedigd wordt.

Zal dat laatste ook gebeuren? Helaas is dat meer dan twijfelachtig. Aangezien de Europese verkiezingskalender amper ruimte laat om adem te halen, is er een groot gevaar van aanmodderen en rijden op zicht. Temeer daar de Europese bankencrisis zich op dit moment in Italië weer volop aanmeldt.

Ook de pavlovreflex van de Europese Centrale Bank, die steeds weer probeert om buiten haar mandaat te handelen, stemt niet optimistisch over de bereidheid om na te denken en koerscorrecties door te voeren. Het marginale nut van monetair beleid bij negatieve rentes is niettemin duidelijk negatief, zo is gebleken.

Hier wordt gesuggereerd dat de ECB steeds weer probeert om buiten haar mandaat te handelen, maar toekomstige historici zouden best tot de conclusie kunnen komen dat hiervan geen sprake is, en dat bijgevolg de ECB de juiste economische strategie heeft gevolgd omdat de huisregels van de EMU ondeugdelijk waren en zijn. Het was tekentafelwerk ten tijde van de voorbereiding van het Verdrag van Maastricht. Boven werd al aangegeven dat de 3%-tekortnorm ondeugdelijk is en met minstens een procentpunt verhoogd – dus 4% – moet worden om tot een realistischer economische politiek te komen. De huidige 3% remt het economisch herstel af en dat verklaart ook het te trage herstel van de eurozone.

Dit alles dreigt [sic!] nieuwe koren op de molen van de anti-Europese partijen te zijn, zodat de centrifugale krachten in Europa verder worden versterkt. Het valt te vrezen dat de voor oktober geplande referenda in Hongarije en Italië, net als de herhaling van de presidentsverkiezingen in Oostenrijk, dit al zullen aantonen. Bij alle afspraken met de kiezer zal de houding van de burgers ten opzichte van Europa een bepalende rol spelen.

[Ingo Mainert is chief investment officer Multi Asset Europe bij het Duitse Allianz Global Investors, één van de grootste investeerders van Europa.]

http://fd.nl/opinie/1163305/nu-krimpen-om-te-kunnen-groeien-zou-het-nieuwe-motto-van-europa-moeten-zijn

Dit is een uitstekend startpunt voor het publieke debat over de EU. De tijd lijkt nu rijp te zijn voor een volwassen debat, aangezien de burgers al sinds de referenda van 2005 met hun voeten hebben gestemd.

De Nederlandse overheid kan gratis geld ophalen dat geïnvesteerd kan worden in de economie, aldus Rens van Tilburg #vk #economie #stimuleereconomischherstel #eu #denhaag

Tags

Den Haag, economischherstel, EU, goedkopeleningen

Ten strijde! Maar waartegen? (Column Rens van Tilburg, Opinie & Debat/de Volkskrant, 21 oktober)

Mede door economische stagnatie ligt nu de wereldvrede onder vuur

# De Nederlandse overheid kan gratis geld ophalen. Investeer in de economie. Help zo mensen aan het werk. Zet daarbij in op investeringen die de economie minder afhankelijk maken van fossiele energie en eindige grondstoffen. Dat betaalt zich dubbel en dwars terug. De inspanning die nodig is voor het ecologisch duurzaam maken van de wereldeconomie is wel vergeleken met die van een oorlogseconomie. Als we dan toch ten strijde moeten trekken, laten we dan vooral de juiste strijd aangaan. Laten we inzetten op een economische stimulering die mensenlevens redt in plaats van kost [zoals de Tweede Wereldoorlog, jw].’

Dit is een duidelijk pleidooi voor progressieve economische investeringen, die echter in ons rechtse land met de dominante lobby van grootindustrielen en de oliesector, die iedere investering in duurzame energie zullen blokkeren. Met deze redenering valt dus de hele olielobby van Shell in één klap door de mand omdat zij verslaafd is aan fossiele energie. De verdienste van de auteur is dat hij haarscherp laat zien waar de echte tegenstelling in ons land uit bestaat: de verdediging van private handelsbelangen gaan vóór herstel van de economie als geheel.

En ook een tweede conclusie kan worden getrokken op basis van impliciete notie van de EMU-regels door een expliciete aanval op het vooroorlogse beleid van Colijn:

# Eén beroepsgroep is de laatste tachtig jaar helaas met hele andere dingen bezig geweest dan lessen te trekken uit het verleden: onze politici en hun adviseurs. Destijds jaagde de zuinige Colijn de werkloosheid verder op. Hij heeft nog steeds trouwe volgelingen. Het uitmergelbeleid van de euroleiders heeft de economie ernstig beschadigd en de sociale buffers tot een minimum teruggebracht.’

Colijn zou dezer dagen gekwalificeerd kunnen worden als de neoliberaal avant la lettre, hoewel een lichtelijk valse vergelijking, omdat onder Colijn nog de goudenstandaard maatstaf was. En de huidige EMU-normen van de moderne EU hebben alleen het herstel van de vermolmde concurrentiekracht en dus de welvaart van de EU tot doel. Maar dat de achtereenvolgende Europese Commissies en regeringsleiders die het Verdrag van Maastricht hebben opgeleverd, is een bewijs voor het neoliberale karakter van de economische beleidsvoering om – zoals gezegd – het herstel te bewerkstelligen, en dat zonder meer, dus ook zonder de alternatieve denkbeelden die Van Tilburg hier heeft aangedragen een kans te geven. Een oneerlijke strijd dus voor Van Tilburg. Want dat progressieve alternatief blijft een dode letter vanwege het armzalige en verkommerende aanhangsel van de sociale paragraaf in dat Verdrag van Maastricht. En zo houden rechts (als meerderheid) en links elkaar gevangen zonder dat er ooit sprake zal zijn van waar economisch herstel. Dat is pas mogelijk als Shell failliet gaat en nergens anders door. Zo houdt een machtige multinational ons in de klem. Goed gepresteerd, zegt de zakenman; ondemocratisch zegt de sociaal bewogen burger in het land.

Arbeidskosten en macro-economische haken en ogen #denhaag #economie #tegenstrijdigheden

Tags

Den Haag, Economie, Economischetheorie, economischherstel

Kosten (Column Jaap van Duijn, DFT, 9 oktober)

# De inflatie in de eurozone kwam in september uit op -0,1%. Ook in de VS is er geen inflatie meer, terwijl in Japan – waar alles is gedaan om de prijzen omhoog te krijgen – de inflatie gewoon weer richting nul gaat. Tegelijkertijd worden ramingen voor de reële groei in de wereldeconomie naar beneden bijgesteld.

# De omzet van een bedrijf is het product van het aantal spullen dat het verkoopt en de prijzen waartegen dat gebeurt. Wat te doen in een wereld waarin prijzen niet stijgen en de volumegroei ook heel laag is? De omzet van ondernemingen als Unilever, Philips en AkzoNobel is nu lager dan een paar jaar geleden, maar de aandeelhouders verwachten wel hogere winsten. Voor de ondernemingen betekent dit maar één ding: zorgen dat de kosten omlaag gaan. Als de kosten meer dalen dan de omzet, kan er toch nog meer winst worden gemaakt.

# Kostenverlaging wordt zo de belangrijkste opgave voor de bedrijfsleiding en er gaat dan ook geen dag voorbij of er verschijnt een bericht van een onderneming die grootscheepse bezuinigingen aankondigt. In hun bezuinigingsdrang worden bedrijven in ieder geval door twee ontwikkelingen geholpen. De eerste is de afkoeling van de Chinese economie, die ervoor gezorgd heeft dat grondstoffen en energie stukken goedkoper zijn geworden. In Nederland zijn de producentenprijzen in de industrie nu 7% lager dan een jaar geleden. De tweede steun in de rug komt van de centrale banken die lenen goedkoper hebben gemaakt dan het ooit tevoren was. Grote ondernemingen hebben daarvan geprofiteerd door oude leningen zoveel mogelijk af te lossen en voor recordbedragen aan nieuw geld op de kapitaalmarkt op te halen.

# Voor de meeste bedrijven is arbeid de belangrijkste kostenpost en vrijwel altijd richten bezuinigingsinspanningen zich dan ook vooral op het verlagen van de arbeidskosten. Dat betekent mensen ontslaan en de arbeidsvoorwaarden aanpassen. Maar hiermee komen we in een vicieuze cirkel terecht. Wat rationeel is voor een individuele onderneming, namelijk het snijden in de arbeidskosten, werkt macro-economisch helemaal verkeerd uit.

Hierin schuilt dus de paradox tussen micro/(meso) economie en de macro-economie, en ook de klassieke vakbonden zoals de FNV hebben hierop geen antwoord en willen eindelijk gerechtigheid voor de werknemers om de nul in de lonen van de afgelopen jaren weer in evenwicht te brengen, en zeker waar de directiesalarissen wel gegroeid zijn. Het probleem van de (waarschijnlijk internationale) vakbeweging is het dilemma tussen de beide factoren: ‘Wat rationeel is voor een individuele onderneming, namelijk het snijden in de arbeidskosten, werkt macro-economisch helemaal verkeerd uit.’ Hoe kom je daar uit?

# Al die mensen die werken en alle lonen die zij verdienen, vormen immers de basis voor de koopkracht in een economie. Zij bepalen daarmee de totale consumptie, de belastinginkomsten van de overheid, indirect de investeringen van bedrijven en daarmee een belangrijk deel van de ontwikkeling van het nationaal inkomen. Een land waar bedrijven vooral bezig zijn met bezuinigen, maakt zichzelf afhankelijk van het buitenland. Maar als ondernemingen daar hetzelfde doen, bijten die bedrijven in hun eigen staart. De micro-bezuinigingen leiden tot macro-stagnatie en dat is in feite wat nu gebeurt.’

# Sinds 2009 zijn de lonen bij ons met gemiddeld 1,2% per jaar gestegen en van het netto-banenverlies van 400.000 is nog maar 100.000 ongedaan gemaakt. Met bezuinigen alleen komt een economie niet op gang.

Dat is dus het kenmerkende verschil tussen de oude economische uitgangspunten en de nieuwe economische werkelijkheid sinds de 21^ste eeuw. Hoe komt de economische theorie (en wetenschap) daar uit? Die oplossing te vinden vormt de sleutel tot het structurele herstel, die er met het huidige geworstel niet gaat komen. Want het blijft een economenstrijd.

Een beleidsantwoord in plaats van een ‘beetje visie’ #fd #arbeidsmarkt #gehandicpten @RiaCats

Tags

arbeidsverhoudingen, economischherstel, EMU, EU

Een beetje visie is geen luxe (Ria Cats, Economie & Politiek/fd, 23 september)

# Door de bezuinigingen zijn intussen veel banen voor laagopgeleiden verdwenen. Voormalige thuiszorgmedewerkers en straatvegers zijn in de bijstand beland en moeten een ‘tegenprestatie’ leveren, waaronder straten vegen. Verdere verdringing van regulier werk ligt op de loer, stelt de inspectie. De rechter heeft al gemeenten teruggefloten die bijstandsgerechtigden 32 uur per week onbetaald lieten werken.

# Om werklozen te helpen, heeft uitkeringsinstantie UWV voorts een naar eigen zeggen ‘prachtige regeling’ bedacht om vanuit de WW als zzp’er te starten. Diezelfde zzp’ers leek het kabinet vorig jaar te willen afstraffen door te snijden in hun belastingvoordelen, ooit opgetuigd om ondernemerschap te stimuleren. Gehandicapten moeten juist zoveel mogelijk bij gewone bedrijven aan de slag, maar op hun begeleiding is gekort. Ze moeten wel concurreren met 600.000 ‘gezonde’ werkzoekenden én robots. Dit vraagt om een beleidsvisie.’

Deze twee passages zijn een ideaal uitgangspunt om de door mij bepleite evaluatie van het crisisbeleid na afronding van de euroschuldencrisis – als Griekenland een ‘afronding’ mogelijk maakt – op te starten, vanwege de superzware bezuinigingen die eurozone breed en in ons land zijn doorgevoerd. Dan moet per lidstaat – vanwege alle culturele en politieke verschillen en tradities – worden nagetrokken waar ‘onbehoorlijke’ scheefgroei is ontstaan vanwege die bezuinigingen; waardoor de scheefgroei dient te worden rechtgetrokken.

Welnu, deze analyse van Cats maakt de volgende hypotheses mogelijk. Zoals zij terecht opmerkt zijn veel banen voor laagopgeleiden verdwenen: voormalige thuiszorgmedewerkers en straatvegers (in gemeentelijke dienst vermoedelijk) in de bijstand beland.

Wat dient er met deze feiten worden gedaan, of worden hersteld? Want deze kaalslag kan niet als permanente situatie worden beschouwd omdat er dan letterlijk sprake is van kaalslag en dat betekent een aanslag op ‘onze beschaving’. Maar het dilemma blijft vanwege de EMU-regels overeind staan, aangezien iedere lidstaat blijft gebonden aan de 3%-begrotingstekortnorm (en aan het eind van dit decennium 0%, als ik dat goed heb begrepen). Welke relatie heeft deze Brusselse regel met de thuiszorgmedewerker en de straatveger? Het zijn functies die allebei in (semi)overheidsdienst waren vanwege de gezondheidszorg en gemeentelijke overheid en op de rijksbegroting drukten. Kortom, algemeen gesteld hebben alle de (semi-)overheidssectoren zwaar ingeleverd, waarschijnlijk even zwaar vergeleken bij het bedrijfsleven door de economische crisis, maar wel alleen in die sectoren die vanwege concurrentieverhoudingen in zwaar weer kwamen te verkeren, en als gevolg eveneens in de bijstand terechtkwamen, omdat ondernemers alleen failliet kunnen gaan.

Waar ondernemers die failliet raken weer opnieuw als beginnend ondernemer beginnen, daar geldt dat niet voor genoemde thuiszorgmedewerkers en gemeentelijke vuilophalers en straatvegers. Die zijn verplicht om in een andere bedrijfssector aan een nieuw leven te beginnen omdat de betrokken beroepsgroepen in het huidige tijdsgewricht geen hoop meer kunnen koesteren op terugkeer in de oude functie vanwege die 3%-norm. En mijn standpunt dat die norm willekeurig en onlogisch is, is helaas niet praktisch relevant aangezien een mogelijke toekomstige wijziging in de EMU-regels veel tijd zal vergen, omdat juist de ‘neoliberalen’ zich met hand en tand zullen verzetten tegen een verruiming van de norm naar 4% bijvoorbeeld. Het dogma van die neoliberalen is immers dat de overheidsuitgaven onder alle – onder welke dan ook – omstandigheden moeten worden teruggedrongen. Dat is dus dogmatisch omdat dit economisch niet verdedigd of staande kan worden gehouden.

Die norm van 4% is beter toegesneden op het huidige tijdsgewicht en daarom blijft het definitieve herstel van de euro-economie zo lang uit. En via de analyse van Ria Cats weten we nu waarom: noodzakelijke functies in de quartaire sectoren (onderwijs, gezondheidszorg, cultuur en overheid) die door de 3%-norm worden geblokkeerd door of vanwege misvattingen in de economische theorie. Die kunnen vooralsnog niet meer hersteld worden, tenzij de economische wetenschap tot de ontdekking komt dat de EMU-regels niet kloppen. Daarop valt een Nobelprijs in de toekomst te verdienen! Kortom, denkstof genoeg.

Ondertussen mogen we Ria Cats heel dankbaar zijn dat zij een column heeft geschreven waardoor een nieuw debat kan worden (op)gestart; nu of in de nabije toekomst. In haar voorbeeld: is onze beschaving en cultuur gediend en beter geworden met het verdwijnen van de meeste thuiszorgmedewerkers en straatvegers? Of is onze beschaving nu op achterstand gezet? Vragen die in de toekomst beantwoord zullen moeten worden, publiekelijk en in de beide Kamers der Staten-Generaal.

Ter afsluiting: waarom kies ik voor een beleidsantwoord in plaats van een beleidsvisie of nog mooier regeringsvisie? De jongere generatie van veertigers en vijftigers hebben niets met een ‘visie’, al proberen met uitzondering van Rutte de overige partijleiders wel iets als een partijvisie te m ontwikkelen. Maar zoals ik in mijn reactie heb aangetoond is het in dit evaluatiedebat geen kwestie van ideologische partijvisies, maar eerder een kwestie van sociologische beleidsontwikkeling. Het gaat om een veranderend arbeidsmarktveranderingen, al dan niet gestimuleerd door EMU-normen. Daarop moet worden ingehaakt door de beleidsmakers, aangezien de huidige veranderende arbeidsmarktontwikkelingen anders te lang aanhouden met als gevolg een te grote arbeidsreserve, die onoplosbaar wordt. En dan zijn we helemaal ver van huis geraakt. Vandaar dat die crisisevaluatie onvermijdelijk is geworden.