Tags
Mijn tweet vanochtend: CITAAT: Nederland belooft al jaren aan de Navo-norm van 2% van het bbp te voldoen, maar houdt zich daar ook niet aan. Je zou ook kunnen zeggen: we hebben afspraken gemaakt over ontwikkelingshulp, gratis onderwijs en daar moeten we ons altij… https://fd.nl/ondernemen/1274275/scheiding-der-machten-in-het-geding-urgenda-uitspraak-verdeelt-juristen?utm_source=nieuwsbrief&utm_campaign=fd-ochtendnieuwsbrief_SYSTEM.CAMPAIGNID_SYSTEM.MAILID&utm_medium=email&utm_content=20181016&s_cid=671 #FD null #kanttekeningvolgtperblog
Scheiding der machten in het geding? Urgenda-uitspraak verdeelt juristen (Elif Isitman, Milieu em Klimaat/fd, 16-10-18)
Hierbij volgt mijn kanttekening bij de opvatting van Wim Voermans:
De brede interpretatie van de EVRM-artikelen gaan volgens Voermans veel te ver: ‘De strekking hier is: als we ons niet aan de klimaatdoelen van Parijs houden, dan is dat levensbedreigend en strijdig met het recht op leven. Een enorm radicale interpretatie. Zelfs het Europees Hof in Straatsburg hanteert zo’n extreme interpretatie niet. Nederland is het eerste land waarin een rechter zoiets gedaan heeft, en dat heeft mogelijk gevolgen voor andere Europese landen,’ aldus Voermans. Belangengroepen in andere landen kunnen zich namelijk gesterkt voelen door de uitspraak, en daar gelijksoortige procedures aanspannen.
Het gaat niet ‘veel te ver’, het klopt dat het ‘een enorm radicale interpretatie’ is, dat ‘het Europees Hof in Straatsburg zo’n extreme interpretatie niet hanteert’, is een momentopname, want niemand kan garanderen dat dit ‘morgen’ niet anders zou kunnen zijn en dus worden. En: ‘Nederland is het eerste land waarin een rechter zoiets gedaan heeft, en dat heeft mogelijk gevolgen voor andere Europese landen’, is dan een logisch uitvloeisel van voorgaande opmerkingen.
Ook in Nederland zou de lust om internationale afspraken te maken snel terug kunnen lopen, vreest hij: ‘Want hoever wil je dit doortrekken? Nederland belooft al jaren aan de Navo-norm van 2% van het bbp te voldoen, maar houdt zich daar ook niet aan. Je zou ook kunnen zeggen: we hebben afspraken gemaakt over ontwikkelingshulp, gratis onderwijs en daar moeten we ons altijd aan houden. Die afspraken zijn nooit bedoeld om opgehaald te worden bij de rechter.’
Helaas voor Voermans vind ik redenering om de Navo-norm van 2% te vergelijken met milieunormen, een verkeerde. Want wat is het verschil? De Navo-norm is in mijn idee of opvatting een redelijke calculatie dat als iedere bondgenoot van die norm – juist of natte vingerwerk – aanhoudt er een krijgsmacht moet ontstaan die iedere inval van een vijandig leger moet kunnen weerstaan. Dat heet krijgskunde, een kunde die de laatste decennia sinds de Navo werd opgericht tot wetenschap werd verheven.
Maar met het klimaat en milieu ligt dat (heel) anders. Die gecombineerde takken van nieuwe wetenschapsbeoefening zijn het stadium van de kinderschoenen nog niet ontgroeid en daarom bestaan er nog zoveel misverstanden over de feitelijkheid van wat deze wetenschappers beweren. En ze gaan rollebollend over straat. Niemand weet er het fijne van, maar zeker is wel dat we bij aanhoudende droogten die we dit jaar wereldwijd hebben meegemaakt, we over twee jaar bij een exacte herhaling ervan volledig in paniek zijn uitgebroken, want dat overleeft geen land. Na die droogte hebben we nog geen forse regenbuien meegemaakt zodat het bodemwater weer op het oude peil is teruggekeerd. En dus breekt volgend jaar al een noodtoestand uit bij een herhaling van dit jaar. Waarmee ik maar door dit ervaringsfeit met de neus op de feiten zijn gedrukt.
Bondig samengevat is de dreiging van een Russische (misschien gecombineerd met Chinese) strijdkrachten onrealistisch want een kwestie van militair strategisch denken door het Kremlin, al dan niet met militaire algoritmen. Menselijk denkwerk, op basis van hedendaagse militaire techniek en cyberwarsimulaties. Maar of de klimaat- en geofysische wetenschappers al aan ontwikkeling van adequate algoritmen zijn toegekomen is mij onbekend – maar ook geen specialist op dit terrein, maar deze dreiging van klimaatverandering is dus van geheel andere aard dan de militaire.
Dat politieke prioriteiten momenteel geen ruimte bieden aan militair materieel is duidelijk omdat er andere knelpunten bestaan. Maar we kunnen ons alleen laten verrassen door het Kremlin of Poetin in persoon – omdat je tegenwoordig nooit meer over het machtsbolwerk Kremlin hoort – als bij hem de ‘kolder in de bol’ slaat, een moment van onbezonnenheid.
De natuur kent geen onbezonnenheid, maar wij kennen de natuur- en klimaatwetten niet voldoende, al lijken de dagelijkse weersverwachtingen redelijk standvastig, alleen afhankelijk van de computersimulaties die afwijkingen kunnen vertonen. Dat is dus een fundamenteel ander probleem. Maar wat er werkelijk aan de hand is met de intense weersextremen die we ‘nu’ meemaken, of het alleen ‘controleerbare’ CO2-vergiftiging dan wel natuurlijke cycli van afwisselende poolverschuivingen of een cyclische ijs- en afgewisseld met warmte perioden (https://nl.wikipedia.org/wiki/IJstijd ) zijn, of veranderingen van het aardmagnetische veld, wie zal het zeggen?
Kortom, ik heb de indruk dat ‘we’ geen idee hebben wat er met ‘het’ klimaat aan de hand is, maar dat de aardbevingen in Groningen hebben ook aangetoond dat er meer samenhang bestaat tussen menselijke activiteiten en handelingen (fossiele industrie) en de bodembeweging en dat verband zal er ongetwijfeld ook bestaan tussen klimaat en menselijk gedrag.
Er wordt op aarde ook anderszins roofbouw gepleegd (oerbossen die gekapt worden vanwege commerciële ‘wingewesten’) en dat vertaalt zich waarschijnlijk klimatologisch ook. Maar er kunnen ook onafhankelijke cycli aan de orde zijn, die door de wetenschap nog niet ontdekt zijn. Dat zijn zaken waarover de politiek zich niet zal uiten ‘want ver van mijn bed’ en tegen ons commerciële belang in. nu vertaald in de hoe van dit jaar ‘vestigingsbeleid’.
‘Nederland zal in het vervolg wel twee keer nadenken voordat het weer in zo’n akkoord stapt of doelen stelt. “Dan doen we wel een tandje minder”, wordt dan de gedachte, als een staat het gevaar loopt voor de rechter gesleept te worden als het zich niet aan de afspraken kan houden. Uitermate onverstandig van deze rechter.’
Dit is gezien mijn redenering een uiting van korte termijndenken. Dat de staat voor de rechter gesleept wordt is mede afhankelijk van het politieke gekonkel dat het wetgevingsproces heet en dat op slag vergeten wordt als het klimaat werkelijk tot wereldwijde calamiteiten zal gaan leiden. Want we hebben er nooit erg in gehad dat we zo blind waren….
Staat, ga in cassatie in klimaatzaak
Elbert de Jong, universitair hoofddocent aan het Centre for Accountability and Liability Law van de Universiteit Utrecht, kan zich daar niet helemaal in vinden: ‘Is dat echt zo? Er is in ieder geval geen bewijs voor. Daarmee dicht je de rechtspraak een te grote invloed toe.’ Bovendien mag de bereidheid van staten volgens hem geen argument zijn om mensenrechten schenden: ‘het hof oordeelt nou eenmaal dat er mensenrechten op het spel staan.’
Ik heb hierboven op mijn alternatief kritische wijze aangetoond dat er inderdaad geen bewijs bestaat voor alle veronderstellingen die nu geuit worden en in deze blog tegenover Wim Voermans in het bijzonder.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg legt staten ‘positieve verplichtingen’ op, aldus De Jong: ‘Dat betekent dat een Staat zich onder bepaalde omstandigheden proactief moet opstellen om de rechten die zijn onder artikelen 2 en 8 te waarborgen. Daar baseert deze uitspraak zich op.’
Zo is het precies en van alle juridische sceptici kan gezegd worden dat ze niet meer creatief of out of the box konden denken vanwege hun dagelijkse routineuze werkzaamheden.
Het leek wel een pamflet
Voermans, die benadrukt dat hij ‘absoluut geen klimaatscepticus’ is, wijst naar rechtsoverweging 44 in de Urgenda-uitspraak, waarin de gevaren van klimaatverandering uiteen worden gezet: ‘Dat lijkt wel een pamflet over “De wereld gaat naar de knoppen”. Dan stap je uit je rol als rechter.’
Wat een kolder is dit. ‘Dat de wereld naar de knoppen gaat’ is op dit moment nog een onbewezen stelling, maar volgend jaar kan dat al heel anders liggen. Dan hebben we niet geluisterd naar de terechte waarschuwingen. Kortom, verkeerd gecalculeerd of ingeschat. Het is dus onzin om dan te beweren dat je als rechter uit je rol stapt, want we kennen die waarborgplicht volgens het EVRM, ook al zijn die bepalingen zonder sancties, omdat de intergouvernementeel zijn. Maar dat is dus iets wat in de toekomst gewijzigd kan worden.
De experts doen niet graag voorspellingen over de uitkomst van een cassatieprocedure. Voermans verwacht niet dat de uitspraak in cassatie veel kans maakt, ‘maar dat dacht ik van het hoger beroep ook.’
De ‘overall’ concluderende uitspraak van Voermans dat: ‘Het heel simpel is: de rechter moet zich niet uitspreken over politieke zaken. De rechter past het recht toe, de politiek maakt beleid en wetten. Zo gaat dat in Nederland’, kan als ondeugdelijk worden aangemerkt, aangezien het waarborgbeginsel niet voor niets bestaat. Het is een kwestie van een juridische noodzaak om tot ruimere interpretatie te komen en deze ook te laten uitkristalliseren. Dat dit hierbij door de rechter is gedaan is een geweldige verdienste en dus méér dan een novum. Daarmee de meest beroemde novum ooit in de geschiedenis van de jurisprudentie geschapen.
