Het nieuwe record kwam niet onverwacht. Maar wat staat Nederland nog te wachten? Het KNMI gaat ervan uit dat het om de tien jaar meer dan 35 graden wordt. Dat kan ook vaker gebeuren.
En weer werd het record gebroken. Gisteren ging het één dag oude record eraan en steeg het kwik tot ongekende hoogte. We wisten dat het eraan zat te komen, zeiden diverse meteorologen in de media. Door de opwarming van de aarde moest het een keer gebeuren.
Aan het begin van de twintigste eeuw waren de huidige temperaturen nog ondenkbaar voor Nederland. Nu rekent het KNMI erop dat het in De Bilt eens per tien jaar meer dan 35 graden wordt. Tel daar voor de altijd warmere zuidoosthoek een paar graden bij en je hebt een record te pakken.
Toch is deze hittegolf nog steeds uitzonderlijk, reageert Geert Jan van Oldenborgh van het KNMI. “Volgens mijn voorlopige berekeningen is er jaarlijks een kans op van 2 à 4 procent. Dus als het klimaat blijft zoals het is, komt zoiets eens in de 25 à 50 jaar voor. Maar ja, vorig jaar hadden we ook zo’n hittegolf, dat heb je met kansen. Laat ik zeggen dat ik niet denk dat we er volgend jaar wéér een krijgen.”
Broeikasgassen
Maar het klimaat blijft niet zoals het is. De uitstoot van broeikasgassen neemt nog steeds toe. Een afbouw zal langzaam gaan. Een wereldwijde opwarming van 1,5 graad is bijna niet meer te vermijden – het is nu ruim 1 graad – en dan treft zo’n hittegolf Nederland eens in de zeven jaar. Van Oldenborgh verwacht dat het rond 2045 zo ver zal zijn.
“Bij een wereldwijde opwarming van 2 graden hebben we zo’n hittegolf om het jaar. Dat is de afspraak van Parijs, maar om dat doel te halen moeten we wel snel die uitstoot verminderen.”
Toch klopt er iets niet aan zijn verhaal. Het KNMI kijkt voor zijn berekening van de kans op een hittegolf naar de gemiddelde temperatuur van de warmste dag van het jaar. Volgens de klimaatmodellen stijgt dat gemiddelde mee met de wereldtemperatuur.
“Dat is een lineaire trend”, zegt Van Oldenborgh. “Voor elke graad dat de wereld opwarmt wordt die warmste dag 1,7 graden warmer.”
Eigen waarnemingen
Maar in de eigen waarnemingen zit ook een trend, en die gaat twee keer zo hard. Volgens die waarnemingen heeft de warmste dag er nu al 3,3 graden bij gekregen. “We hebben een probleem. Ik zie twee mogelijkheden. Ofwel: er spelen andere factoren dan alleen klimaatverandering waardoor hittegolven waarschijnlijker worden. Ik kan van alles verzinnen. Verstedelijking, minder wind, minder luchtverontreiniging. Maar eigenlijk weten we het niet.”
Niettemin, hij vermoedt een andere oorzaak: de modellen weten niet goed raad met extremen zoals hittegolven. “Dat is wat experts mij altijd zeggen. De modellen zijn ontwikkeld voor langjarige gemiddelden. Dat kunnen ze prima. Maar zoiets als een hittegolf kunnen ze minder goed aan. Als dat de oorzaak is, en er dus geen andere factor in het spel is, betekent het dat de modellen een versterkend effect van de klimaatverandering missen. En dat de trend in de waarnemingen de goede is.”
Nieuwe vooruitblik
Dat gaan ze bij het KNMI de komende jaren uitzoeken. Over twee jaar wil het instituut met een nieuwe vooruitblik, de zogeheten klimaatscenario’s, voor de komende eeuw komen. Van Oldenborgh: “Let wel, die toename van hittegolven beperkt zich tot Europa. In de VS zijn het er juist minder.”
Rest de vraag: waar ligt het record in 2050? Daar waagt de meteoroloog zich niet aan. “Ik kan iets zeggen over gebeurtenissen die zich eens in de honderd jaar voordoen. Maar wanneer precies? Dat hangt af van zoveel toevalsfactoren. De drukgebieden moeten goed liggen, er moet droge, hete lucht uit Spanje komen. De droogte hier droeg ook bij. Laat ik het zo zeggen: ik had vorig jaar niet verwacht dat we nu al het record zouden breken.”
De zomer van 2050
Het KNMI verwacht dat de zomer van 2050 gemiddeld 1 à 2,3 graden warmer is dan nu. Hij is naar verwachting ook droger. Nu al is het neerslagtekort in het oosten groter geworden. In het westen wordt de extra verdamping nog gecompenseerd door extra neerslag.
Maar de meeste modellen voorspellen dat de wind vaker uit het oosten komt en het hele land minder neerslag krijgt. De buien worden wel extremer. Per graad dat de wereldtemperatuur stijgt wordt de kans op een extreme hoosbui 6 à 13 procent groter.
Hitte
Weer een record aan diggelen: warmste 26 juli ooit gemeten
Heeft een varken ook recht op een bindend hitteprotocol?
Hoe te leven, wonen en werken in het hittebestendige Nederland van de toekomst
