Tags
Stelling: Onderstaande reactie van Remco de Boer als expert energietransitie getuigt van even zoveel retoriek als eurocommissaris Timmermans, met dien verstande dat er op dit ‘klimaatfront’ geen absolute zekerheden bestaan maar wel dat het overgrote deel van de klimatologen eens zijn dat er sprake is van verandering van het klimaat en wel in afwijking van wat vroeger als normaal gold. Dat betekent dus niet dat Timmermans ongelijk heeft, maar dat hij portefeuilledrager van ‘klimaatverandering’ waartoe de Commissie besloten heeft en wel op basis van de beloften die Ursula @vonderleyen bij haar aanstelling heeft afgegeven ook een immense opdracht is voor de Commissie zelf. Omdat dit thema’s op zichzelf niet nieuw is, want sinds de Club van Rome al decennialang politiek genegeerd, moet er wel een compleet niet statuur aan worden gegeven aangezien de omstandigheden van moment van publicatie destijds immens veel is veranderd.
De belangrijkste kritiek die ik op De Boers tekst heb is dat er een overduidelijke oorlog gaande is tussen de gevestigde traditionele economisch-fossiele industrieën zoals de autobranche, waar alles in het werk wordt gesteld om de milieufetisjisten in een kwaad daglicht te stellen en De Boer lijkt hun voorman te zijn. Dat als punt één.
Dat andere, niet democratisch geregeerde landen als China de vervuiling anders aanpakken, door een combinatie van ‘oude en nieuwe’ techniek, zodat er aldaar een geleidelijke aanpak is gekozen, is ook meer uit politieke angst ingegeven omdat de luchtverontreiniging in dat land immens was/is. En in het Westen is nu tijdens de covid19-maatregelen zichtbaar geworden wat er gebeurt als het hele vliegverkeer en ander transport over de weg geminimaliseerd: eindelijk weer ‘verse lucht’ om in te ademen. Waarmee ik wil aangegeven dat wij hier veel meer rekening mee houden maar China dwangmatig omdat de politieke leiding daar dondergoed in de gaten heeft dat er anders rebellie en opstand uitbreekt, en dat komt de ‘Zijderoute’ niet ten goede.
Concluderend stel ik vast met het perspectief van morgen dat het onzinnig is om ‘weinig goeds’ voor een Europees Green Deal te voorzien omdat Timmermans zichzelf in zijn voet zou schieten. We spreken elkaar nader als niet alleen de EU maar alle grote geopolitieke blokken de volgende natuurrampen over zich heen zullen voelen komen.
En dat wij overigens in eigen land te maken hebben met onnozele klimaatontkenners is een ander probleem, maar dat kan pas tijdens de volgende generatie die dan het roer heeft overgenomen, worden erkend. Eerder niet. Voor de goede orde neem ik onderstaande tekst volledig over om de lezers te bewijzen dat er ‘ook’ vanuit deze tekst holle ‘tegenretoriek’ wordt bedreven.
Holle crisisretoriek Timmermans voorspelt weinig goeds voor Green Deal (Remco de Boer, Expert/fd, 7-5-20)
Het regent in het kielzog van corona inmiddels pleidooien om de crisis toch vooral als kans te zien; een kans om de wereld beter te maken dan hij is. In die categorie valt ook de opinie die Frans Timmermans, binnen de Europese Commissie verantwoordelijk voor de Green Deal, vorige maand publiceerde in een aantal Europese kranten, waaronder NRC Handelsblad.
Onder de titel ‘Dit is de weg uit de crisis’ ontvouwde de Eurocommissaris samen met co-auteur Bertrand Piccard (voorzitter van de Solar Impulse Foundation) de post-coronastrategie van de Europese Commissie. Die blijkt niet geheel toevallig de Green Deal te zijn, het vorig jaar gepresenteerde plan dat ervoor moet zorgen dat de EU in 2050 klimaatneutraal is.
In zijn opinie zaagt Timmermans om te beginnen de huidige EU-economie bij de enkels af: ‘Een logge, lineaire en koolstofspuwende economie die maar met grote moeite de werkgelegenheid en levenskwaliteit kon laten groeien (…) die natuurlijke bronnen uitputte, gevaarlijk afval en giftige vervuiling produceerde.’
Vervolgens schets hij ‘een andere weg’: circulair, duurzaam en hoogst concurrerend, met veel meer banen en ook veel meer groei van het bbp dan voorheen. ‘Modern, schoon en efficiënt.’
Ten slotte betoogt Timmermans dat de stap van de oude naar de nieuwe weg een kleine is. Piccard en hij verwijzen daarvoor naar duizend oplossingen die de Solar Impulse Foundation (SIF) heeft geïdentificeerd. Die zijn schoon, efficiënt en zorgen voor economische groei. Nu zitten die oplossingen nog verborgen in startups en laboratoria, aldus Piccard op de SIF-website. Haal ze eruit en klaar is Kees, is de boodschap.
Met zijn betoog maakt Timmermans een karikatuur van de werkelijkheid. Zo is de EU, hoewel zeker niet vrij van economische zorgen, nog altijd een baken van voorspoed en welvaart. Onze milieunormen behoren tot de strengste ter wereld. Van de energie is nu 19% schoon, tegen 9,6% in 2004. In 2030 zal het 32% zijn. Sinds 1990 heeft de EU de uitstoot van broeikasgassen met 23% gereduceerd terwijl de wereld juist 57% meer is gaan uitstoten. Het EU-reductiedoel voor 2030 van 40% zal dit jaar worden aangescherpt naar 50 tot 55%.
Ook de suggestie dat groene, economisch profijtelijke oplossingen voor het oprapen liggen, is een overdrijving. Was het maar zo simpel. Zouden alle landen ter wereld vandaag besluiten om voortaan alle milieu- en klimaatkosten in de prijs van hun producten te stoppen, dan zouden we er zijn. Schone technieken zouden niet meer duurder zijn dan vervuilende. ‘Schoon’ zou aan een zeer snelle opmars beginnen.
Die opmars is niet zeer snel, omdat de omschakeling enorme investeringen vergt. Daarvoor is geld nodig. Veel geld. Geld dat veel landen niet hebben of er niet voor over hebben. Landen met een veel lager welvaartspeil dan de EU bijvoorbeeld.
Sneer
Fors investeren in schonere technieken, maar tegelijkertijd zorgen dat jezelf niet uit de mondiale markt prijst, dat is de kern van de opgave waar de EU voor staat.
Een lastige opgave, nu de unie in toenemende mate dreigt te worden gemangeld in het handelsgeweld tussen de VS en China. Eenvoudigweg alle ballen op ‘groen’, wat Timmermans suggereert, doet geen recht aan de balanceeract die nodig is.
Niet alleen mondiaal zijn er grote verschillen tussen landen, dat geldt ook binnen de EU. Lidstaten als Tsjechië, Polen en Bulgarije lopen op klimaatgebied nog flink achter op het EU-gemiddelde. De karakterisering van hun economie als een van ‘gevaarlijk afval en giftige vervuiling’ zullen ze eerder als een sneer dan als een stimulans ervaren. En het zijn juist deze landen die Timmermans van zijn Green Deal moet zien te overtuigen.
‘Tijden van grote verandering kunnen het moment zijn om het roer om te gooien. Maar waarom was de financiële crisis van 2008 dat dan niet?’
Nog een heet hangijzer: solidariteit. Zoals er in het kader van de coronacrisis geld van Noord naar Zuid moet, moet er voor de verdere verduurzaming geld van West- naar Midden- en Oost-Europa. En dat op het moment dat alle lidstaten, ook die in het Westen, alle zeilen moeten bijzetten om niet zelf onderuit te gaan.
Toch ziet Timmermans de crisis vooral als kans. Dat op zich is geen gekke gedachte. Tijden van grote verandering kunnen het moment zijn om het roer om te gooien. Maar waarom was de financiële crisis van 2008 dat dan niet? Toen daalde de CO2-uitstoot wereldwijd fors, maar nam die daarna weer net zo fors – en zelfs nog forser – toe. Timmermans rept er niet over.
Wat dat betreft zou hij bij het Internationaal Energie Agentschap langs kunnen gaan. Dit IEA publiceerde bijna drie weken geleden de vijf belangrijkste lessen uit de 2008-crisis op het gebied van vergroening van de energievoorziening. Een zeer constructieve bijdrage aan het debat die bij Timmermans ontbreekt.
Iedereen is voor groene, duurzame groei, meer welvaart en minder vervuiling. Timmermans pleidooi daarvoor is terecht, maar ook een open deur. Van een Eurocommissaris mag je meer verwachten.
Wie stelt dat de huidige crisis het moment is om de oude economie bij het grofvuil te zetten, kan niet blijven steken in eendimensionale ‘willen is kunnen’-retoriek, in de platte tegenstelling tussen een giftige en een groene economie. Die moet aangeven waarom de groene wel vanzelfsprekend klinkt, maar het niet is. En die moet vooral een analyse maken van de bijbehorende uitdagingen, de voetangels en de klemmen.
Het is te hopen dat deze opinie van Frans Timmermans een uitglijder is in de categorie ‘eens maar nooit weer’. Is het dat niet, dan lijkt zijn Green Deal nu al tot mislukken gedoemd.
[Remco de Boer is onderzoeker en publiceert over de energietransitie.]
https://fd.nl/opinie/1343745/holle-crisisretoriek-timmermans-voorspelt-weinig-goeds-voor-green-deal
