Tags
Stelling: Wie de uitzending van ‘Tegenlicht’ van gisteravond heeft gezien, wist mogelijk al wat er allemaal verteld werd door Harvard-hoogleraar Shoshana Zuboff, of is toch nog geschrokken van wat er nog niet bekend was, en dat het nog erger is dan gedacht. En moest dus wel tot de conclusie komen dat de Facebook’s, LinkedIn’s, Google’s, Amazon’s, Apple’s en Microsofts een stel grenzeloze schurken zijn die bezig zijn met het verzamelen van persoonlijke gegevens – dat niet verboden is – want alleen via verouderde of chronisch achterlopende wetgeving mogelijk is zonder strafbaar te zijn.
Er is daarmee een nieuwe klasse van multimiljardairs ontstaan en wel door onbewuste burgers ge plunderen aangezien al die data van klanten worden doorverkocht zonder dat hen ooit om toestemming is gevraagd.
En niet alleen dat, maar dat deze megabedrijven ook ‘nieuw goud’ in handen hebben vanwege het feit dat data niet algemeen als goud ervaren worden, want dat zijn die persoonlijke gegevens nou (waard)? Hoogst tijd voor actie dus; en gelukkig hebben we binnen de EU-Commissie al en commissaris die er bestuurservaring mee opgedaan heeft en nu de taak krijgt om de EU een eigen taak en beleid op het terrein van AI/algoritmen en de digitale wereldwetgeving op te stellen.
Ik geloof dus niet dat Google als metafoor altijd weet waar alle burgers ter wereld zijn, want als je je smartphone offline thuis hebt laten liggen en je rijdt per trein of niet al te nieuwe auto naar een afspraak, en die afspraak staat niet op je ‘phone’ vermeld, dan weet Google echt niet waar je bent als je de huisdeur hebt dichtgetrokken. Waarmee ik maar wil aangegeven dat sommige zaken overdreven worden hoewel we wel een wezenlijk probleem hebben met nieuwe techniek die geen precedent kennen – en daarom hierover niemand een vermeende ‘zekerheid’ iets kan uitspreken – waar de heerschappij van de mensheid nooit door algoritmerobots kan worden overgenomen en gemanipuleerd, aangezien de zoekmachines zonder actieve sensoren – ‘onderweg’ – ook niet iedereen kunnen detecteren. Als ik me hierin vergist heb, hoor ik het wel!
Dataroof (Haroon Ali, Tv-recensie/de Volkskrant, 28-10-19)
Techgiganten verzamelen al twintig jaar onze data. Hoe lang komen ze er nog mee weg?
HAROON ALI
Google weet altijd waar je bent, Facebook weet precies wat je leuk vindt. Iedere keer dat we onze smartphone pakken, sturen we data naar techbedrijven, omdat we gratis gebruik willen maken van hun diensten. Niemand neemt de moeite om de privacy-overeenkomsten van apps te lezen. ‘We denken dat we controle hebben over de hoeveelheid data die we afstaan, maar we hebben geen idee’, zei Harvard-hoogleraar Shoshana Zuboff zondag in de Tegenlicht-aflevering De grote dataroof (VPRO, NPO 2). Ze schreef het boek The Age of Surveillance Capitalism en luidt de noodklok. Met ieder slim apparaat dat we in huis halen, nodigen we de makers uit om mee te luisteren in ons privéleven.
Met een tartende glimlach neemt Zuboff ons mee in de duistere wereld van datahandel, aan de hand van tastbare casussen. De gezichtsherkenning die sociale media toepassen is inmiddels zo nauwkeurig, dat ze precies kunnen meten wanneer een tiener kwetsbaar is – en hoe je advertenties daarop kunt afstemmen. Ze vertelt dat Google microfoons verstopt in apparaten die geen microfoon nodig hebben, zoals een thermostaat. ‘Die microfoons staan niet eens in de bouwtekeningen.’ Ook legt Zuboff haarfijn uit hoe het augmented reality-spelletje Pokémon Go echt werkte. In hun zoektocht naar digitale beestjes werden gebruikers onbewust naar Starbucks en McDonald’s gestuurd, in de hoop dat ze daar geld zouden uitgeven.
Niet- techneuten komen hier altijd te laat achter. Maar of nu de wereld vergaat als ieder menselijk gedrag in kaart is gebracht, daar geloof ik niet in: vanwege de overdonderende aantallen data, en eerder het omgekeerde resultaat sorteren want welke data zijn bruikbaar? Ik schat in dat alleen 1% van die data feitelijk kunnen worden benut: dan rest de vraag: ‘wat doet Google met die data?’ Via onnauwkeurige algoritmes nieuwe advertenties uitsturen, die meestal onbeantwoord blijven. Want een historisch feit is dat de DDR-geheime dienst ook alles van z’n burgers wist, maar die prehistorische ‘data’ niet kon gebruiken want anders was dat land niet in elkaar gestort.
‘Data zijn nu waardevoller dan olie’, hoorde ik in de even dreigende documentaire The Great Hack, te zien op Netflix (dat trouwens ook data verzamelt). Centraal staat Cambridge Analytica, het inmiddels failliete onderzoeksbureau dat vijfduizend ‘datapunten’ had op iedere Amerikaan. Zwevende kiezers konden worden geïdentificeerd, die via Facebook sturende advertenties en (nep-)nieuws kregen te zien. Cambridge Analytica zou niet alleen de Amerikaanse verkiezingen van 2016 hebben beïnvloed, maar ook de Leave-campagne voorafgaand aan de Brexit. ‘De integriteit van vrije verkiezingen is in gevaar’, stelt een onderzoeksjournalist in de film.
De onheilsprofeten doen hun best om ons wakker te schudden. ‘De data worden heimelijk verzameld, onder de radar, zo zijn die processen ontworpen. Ze misbruiken onze onwetendheid’, zegt hoogleraar Zuboff. Maar wat voor effect hebben hun waarschuwingen? Zullen we voortaan braaf de kleine lettertjes lezen in privacy-overeenkomsten en frauduleuze apps verwijderen? Fat chance. Techgiganten hebben ons leven veel te makkelijk gemaakt, dus we willen niet meer terug. Google, Apple, Facebook en Amazon zijn de nieuwe goden; zij weten al onze behoeften en zorgen, maar hun wegen zijn ondoorgrondelijk voor de gewone mens. We aanbidden ze en vrezen hen tegelijkertijd.
We aanbidden ze vanwege het gebruikersgemak om snel inlichtingen/informatie in te winnen, maar net als de berichte ‘sleepwet’, waarmee de inlichtingendiensten hun informatie binnenhalen als het om staatsgevaarlijke activiteiten gaat en dus tijdig een geplande aanslag ongedaan kan maken – trouwens: wie is als crimineel zo stom om iets ‘door’ te bellen of afspraken per ‘phone’ te maken?
Staan we dan machteloos? Nee, want klokkenluiders brachten de schimmige praktijken van Cambridge Analytica aan het licht en ook Facebook moest zich verantwoorden. Ondanks het doemdenken blijft Zuboff hoopvol. ‘Als we de afgelopen twintig jaar alles hadden gedaan om deze bedrijven te stoppen en het was mislukt, dan was ik nu moedeloos geweest. Maar we hebben het nog niet eens geprobeerd.’
‘Niet eens geprobeerd’? Geen kwestie van proberen want we waren niet op de hoogte. We kenden dit geheime en collectieve gedrag van die techneuten niet. Daaruit is ook een fysieke armoede van klanten wereldwijd ontstaan vanwege door de enorme kosten van aanschaf van computers plus bijbehorende programmatuur en de kosten van providers enorm gestegen zijn. Zo ontstaan dus multimiljardairs. Over onze ruggen. Nieuwe rijkdom contra traditionele armoede onder de gemiddelde bevolkingsdelen.
[V’s televisierecensententeam bestaat uit Julien Althuisius, Emma Curvers, Frank Heinen, Haro Kraak en, deze week, Haroon Ali.]
https://krant.volkskrant.nl/titles/volkskrant/7929/publications/782/articles/995159/26/2