CDA blijft bij afwijzing nieuwe wet (Wilma Kieskamp, vandaag/Trouw, 10 juni)
Kamerdebat orgaandonatie
Tegenstem | Interview | Door het nee van de CDA-fractie komt er geen nieuw registratiesysteem voor donoren. Kamerlid Bruins Slot legt uit.
Gisterenavond gaf ik via een Tweet al aan dat ik vandaag het verslag van het debat zou gaan analyseren om alle drogredenen eruit te lichten en aan de kaak te stellen. Ik moet me immers door alle[1] Kamerleden vertegenwoordigd kunnen voelen, maar naar Bruins Slot luisterend voel ik dat ze geheel gevangen zit in haar fractie, al zal ze dat ontkennen. Het onderstaande interview is dus voor mij aanleiding om een eerste samenvattende aftrap te geven, zodat duidelijk wordt wat ik onder drogredenen versta. En voor het geval mij als ongebonden burger het verwijt valt te maken dat ik gemakkelijk praten heb als seculier burger: ik ben het (buitenkerkelijke) christelijke geloof toegedaan en op basis daarvan voel ik me verplicht me tegen de officiële christelijke dogma’s te verzetten.
# “De reacties geven aan hoe gevoelig het onderwerp ‘orgaandonatie’ ligt, en dat het tekort aan donoren veel mensen aan het hart gaat. Het was overigens een unanieme beslissing, waarbij de fractieleden individueel mochten beslissen. Wij hebben er de tijd voor genomen. Wij wilden het zorgvuldig doen. Daarom zijn we eerst in debat gegaan met de indieners van het wetsvoorstel, D66-Kamerlid Pia Dijkstra. Bijvoorbeeld over het probleem dat ook mensen met dementie automatisch orgaandonor worden als ze geen bewuste keuze maken. Dit viel helaas niet binnen de wet op te lossen.”
De eerste drogreden is dat er ‘overigens sprake was van een unanieme beslissing’. Waarom is dit een drogreden? Omdat dat argument totaal niet ter zake doet. Natuurlijk ben ik mij bewust dat er binnen Kamerfracties stemdiscipline en in de Kamer fractiediscipline bestaat, maar wel in iedere fractie een eigensoortige, maar dat zijn mores die ooit zijn ontstaan en waarvan nu ook het gevaar zichtbaar wordt: tijdens het debat zelf dient ook naar andere fracties geluisterd te worden en de besluitvormingslogica binnen een fractie kan daarmee gedwongen worden tot een aanpassing van het genomen standpunt.
Even ergerlijk als dit donordebat was het Kamerdebat van de dag ervoor, over de ‘Termijnen Verlenging Nederlanderschap’, waar de VVD-fractie zich geheel onmogelijk maakte ten aanzien van de praktische argumenten van de Statenleden uit de Caraïbische gebieden. Behalve het nog dogmatischer optreden van VVD-Kamerlid Azmani dan Bruins Slot gisteren, heeft de staatssecretaris Dijkhoff ook zich geblameerd door de verdediging van dat wetsvoorstel ‘uit het regeerakkoord’ op zich te nemen. Geblameerd vanwege het feit dat hij als een redelijke persoonlijkheid bekend staat, maar nooit deze verdediging op zich had moeten nemen. Maar dit terzijde, want bijzaak omdat het hier om het donordebat gaat, hoewel er zich een andere parallel voordeed, te weten dat ook Dijkhoff zich onmogelijk maakte, evengoed als Bruins Slot. Dat Dijkhoff -debat zal op deze plek dus ook nog gefileerd gaan worden.
Kortom, dat er sprake was van een unanieme beslissing van de CDA-fractie is een ongeldig argument, vanwege de terechte kritiek vanuit de andere fracties. Bruins Slot had gezien deze situatie een schorsing moeten aanvragen in verband met een noodzakelijk fractieberaad. Dit is natuurlijk een ongebruikelijke stap omdat schorsingen alleen spelen bij een binnensluipende kabinetscrisis, maar dit punt wordt door mij nu aangestipt om bloot te leggen hoe verkrampt de Kamer in de loop der tijden is gaan functioneren, omdat het vastleggen van fractiestandpunten ook kan leiden tot wanstaltige debatten, waarin praktische oplossingen onmogelijk worden gemaakt. Op deze wijze wordt het een debat dat het aanzien niet meer waard is omdat alle ingrediënten aanwezig zijn om er een stevige slachtpartij van te maken. Daarmee is niemand gediend en het politieke aanzien al helemaal niet.
De tweede drogreden is de uitspraak ‘Wij wilden het zorgvuldig doen.’ Alsof dat een argument is; het is vanzelfsprekend dat Kamerfracties zorgvuldige besluiten zorgvuldig nemen, want er wordt niets anders verwacht dan dat. Dat er de tijd voor wordt genomen is dus ook vanzelfsprekend, maar neem dan óók de tijd om een schorsing aan te vragen als iedere logica daarom vraagt en zeker ook als daarmee ook aansluiting kan worden gevonden bij alle patiënten- en belangenorganisaties die de juiste argumenten hebben aangedragen. Maar nee, de christelijke leerstellingen waren in dit debat (zoals ook bleek uit de CU-inbreng) alles bepalend, alsof de paus toekeek vanuit het Vaticaan, en de calvinistische Bruins Slot daarvan de dupe werd. Het trio CDA, CU en SGP is nog het enige zuilenrestant in deze maatschappij, en dat maakt zich op deze wijze onmogelijk.
De derde drogreden is de laatste uit het citaat: ‘(…) probleem dat ook mensen met dementie automatisch orgaandonor worden als ze geen bewuste keuze maken. Dit viel helaas niet binnen de wet op te lossen.’ Dit zijn vanzelfsprekend praktische problemen of knelpunten, die altijd opgelost moeten kunnen worden. Maar dat het in de voorbereidende fase niet kon worden opgelost kan alleen maar duiden dat er een strijd binnen de CDA-fractie gaande was tussen de ‘rekkelijken’ en de ‘preciezen’. Een geloofsovertuiging is kortom in mijn visie altijd te rechtvaardigen maar dan geldt als eerste wet: logica niet leidend te zijn want anders zijn we terug in de Middeleeuwen, waar geen andere logica bestond dan die van het Vaticaan. Hiermee wil ook maar gezegd zijn dat ook fracties logische besluiten dienen te nemen (imperatief inderdaad) want zonder logica geen vooruitgang en geen effectieve besluitvorming.
# Maar het gaat ver om een systeem in te voeren waarbij mensen automatisch orgaandonor zijn, tenzij ze anders aangeven. Dat is volgens het CDA echt een inbreuk op de onaantastbaarheid van het lichaam, artikel 11 van de Grondwet. Dat tegen elkaar afwegen was wel een zwaar dilemma. (…)
Waarom gaat dat ‘te ver’ als patiënten ermee gediend zijn en dat dus als blijk van medemenselijk- en barmhartigheid geldt? Het lijkt er verdacht veel op dat hier een strijd binnen de CDA afspeelde tussen de letter van de wet en de geest ervan. Artikel 11 van de Grondwet werd hier tot dogma verheven boven het belang van de patiënten. Het CDA geen dogmatische partij? Haal je de koekoek. Dit dus de vierde drogreden. Nummer 5 is vervolgens de opmerking in de opvolgende zin. Dat tegen elkaar afwegen is een kwestie van de regels van de logica, maar die logica is binnen de fractie afwezig. Het is dus ook maar de vraag of je mag redeneren zoals in een volgende zin:
# Wat betreft de wilsonbekwamen: donor worden is iets heel moois, maar je moet wel een eigen keuze kunnen maken. Wat als iemand analfabeet is, of dement? In het nieuwe systeem is geen bescherming voor hen.
Hierop zullen de Handelingen nagekeken moeten worden, maar deze uitspraak getuigt niet alleen van een gebrek aan praktisch handelen en creatief oplossend vermogen. In het kader van de eerder genoemde barmhartigheid voor een christelijke fractie geen argument zijn. De logische vervolgstap is de problematisering: ‘of je wel een eigen keuze moet kunnen maken’. Een keuze dient ook logisch en uitlegbaar te zijn en dat is hier niet het geval. Die keuze is hier een vrijblijvende geworden en dat mag dus ook als drogreden worden aangemerkt.
De enige conclusie die kan worden getrokken is dat de CDA-fractie het spoor geheel bijster is geraakt. Het christelijke denken wordt niet (meer?) met logisch verstand gecombineerd, zodat er de christelijke essentie verloren is gegaan. Maar dat geldt voor de gehele institutionele christenheid en vandaar ook het resultaat – lees: resultante – van een seculiere samenleving. Dit CDA is een armoeiige bouwval. En de wachtenden op een donor zijn de dupe. Waarvan akte.
[1] Artikel 50 van de Grondwet: ‘De Staten-Generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk.’
