Tags
Het vreselijke gelijk van Olivier Blanchard (Column Coen Teurlings, Opinie/NRC Handelsblad, 27 mei)
Het grote probleem van Keynesiaans beleid is dat het bijna altijd te laat komt
‘Vervolgens sprak hij over de toekomst van de eurozone. Ook daarover had hij een veel geciteerd artikel geschreven. Aan de hand van de ervaringen van de vijftig staten binnen de VS had hij laten zien dat een monetaire unie eigenlijk alleen kan functioneren met een gemeenschappelijk begrotingsbeleid. Dit ontbrak in Europa en dat zou vroeg of laat tot grote problemen leiden.’
Jammer genoeg wordt door Teulings niet uitgelegd wat Blanchard onder ‘gemeenschappelijk begrotingsbeleid’ verstaat. Dit is een probleem omdat normaal gesproken vanuit het dagelijks taalgebruik de EU wel degelijk een gemeenschappelijk begrotingsbeleid kent omdat alle lidstaten op een 3%-begrotingstekortnorm zitten en een maximum van 60% staatsschulden. De lidstaten zelf krijgen geen problemen met Brussel bij een eigen invulling van die begrotingen als ze maar onder de 3% zitten. waarschijnlijk is dat zo ook in alle federale staten van de VS zo geregeld. Het enige verschil met de VS is vanzelfsprekend de afwezigheid van een EU-begroting. Maar als dat de betekenis is van een gemeenschappelijk begrotingsbeleid, dan dient te worden opgemerkt dat de VS weliswaar een eigen monetair beleid en een zelfstandige federale begroting kent, maar dat de eurozone nu trager dan normaal aan het herstellen is, niet vanwege de afwezigheid van een EU-begroting, maar door de ongelijke nationale economieën, die ook niet op elkaar zijn afgestemd. De vraag is of binnen de afzonderlijke deelstaten van de VS wel sprake is van die afstemming. Kortom, binnen de eurozone is vermoedelijk sprake van een heel ander financieel-economisch begrotingsproblematiek dan in Europa. Maar omdat de Fransman Blanchard vanwege zijn functie van chief economist van het IMF, nu met pensioen gegaan, de EU natuurlijk goed kent, blijft deze onduidelijk hangen aan de boeiende column van Teulings. Dat is spijtig.
Maar voor wat betreft het thema van begrotingsbeleid zou dat binnen de EU wel degelijk op een andere manier mogelijk zijn door middel van een economisch unie met een economisch bestuur, als het maar geen politieke unie wordt. De vraag is dan wat Blanchard daarvan denkt.
Bij herlezing van de column heb ik mogelijk zelf een inschattingsfout gemaakt door de monetaire unie en gemeenschappelijk begrotingsbeleid aan elkaar te koppelen, terwijl bij tweede lezing deze tekst mogelijk alleen gaat over Keynesiaans beleid (grotere rol door de overheid en dus vergroting overheidsuitgaven), ofwel stimuleringsbeleid dan wel vraagstimulans, zoals in de VS (en klaarblijkelijk ook in GB volgens de tekst in 2009) werd gevoerd, maar niet binnen de EU, vanwege de stabiliteitspactnormen. Blanchard blijkt het snelle herstel in de VS toe te schrijven aan geldinjecties, waar de EU grote twijfels over had. Achteraf gesproken heeft dat verruimingsbeleid de VS geholpen met een snel economisch herstel en zat de EMU er helemaal naast. De VS hadden in deze periode ook een Democratisch president die ongetwijfeld een andere aanpak had op vanaf januari 2009 toen hij werd geïnaugureerd dan als er een Republikein president was geworden. Het crisisbeleid komt dus waarschijnlijk geheel op conto van Obama, hoewel Republikeinse presidenten hun overheidstekorten sterk hebben weten op te voeren vanwege hun oorlogsinspanningen. Niet voor niets kent de Amerikaanse overheid een megastaatsschuld, die zelfs structureel genoemd kan worden.