Tags
Renteplafond kleine lening jaar verlengd ondanks zware kritiek Raad van State (Pim Brasser, Financiële sector/fd, 27 juli 21)
De renteverlaging moet voorkomen dat mensen met inkomensverlies door de coronacrisis in een schuldenfuik zwemmen. Dat gebeurde afgelopen jaren vooral bij winkels die producten aanboden op afbetaling.
In het kort:
- Korte consumentenleningen tegen 10% rente blijken vaak verliesgevend.
- Toch verlengt Hoekstra zijn renteverlaging vanwege de coronacrisis met een jaar.
- Als kort krediet uitsterft, moeten kwetsbaren producten huren of illegaal geld lenen.
Demissionair minister van Financiën Wopke Hoekstra houdt ondanks noodkreten van de Raad van State en kredietverstrekkers de maximale rente op consumentenleningen een jaar langer op 10%. Hoekstra verlaagde de rente van 14% naar 10% om schuldenaren in de coronacrisis te helpen, maar dat dreigt averechts uit te pakken. Het leidt tot verliezen bij winkels die verkopen op afbetaling en kleine flitskredietaanbieders. Als zij stoppen kunnen juist kwetsbare mensen die snel geld nodig hebben nergens meer terecht, constateert SEO Economisch Onderzoek in opdracht van Hoekstra.
Mensen met lage inkomens zijn dan veroordeeld tot veel duurdere alternatieven: producten huren, of geld lenen bij peperdure buitenlandse flitskredietaanbieders of illegale partijen. Gemeentelijke kredietbanken vormen een vangnet, maar voor verlieslatende leningen hebben zij meer geld nodig van gemeenten, die al krap bij kas zitten. Banken en creditcardbedrijven lenen vaak al niet aan lage inkomens, en bovendien kunnen ook zij bij aanhoudende verliezen stoppen met kortlopend krediet.
Ondanks een negatief advies van de Raad van State houdt Hoekstra toch een jaar langer vast aan zijn 10% rente. Zo wil hij voorkomen dat mensen met inkomensverlies door de coronacrisis in een schuldenfuik zwemmen. Dat gebeurde afgelopen jaren vooral bij winkels die producten aanboden op afbetaling. ‘Vaak zijn jongeren, flexwerkers en zelfstandigen extra kwetsbaar’, schreef Hoekstra vorige maand in een toelichting op het besluit. ‘De voortzetting van de tijdelijke maatregel heeft tot doel om consumenten te beschermen.’
Leningverstrekkers nu al in problemen
Maar hoe langer de renteverlaging, hoe groter de kans dat kredietverstrekkers in de problemen komen, constateerde SEO. Aanbieders staan nu al op het punt te stoppen met verlieslatende leningen van enkele maanden. Ze proberen de verliezen te beperken door fors in de kosten te snijden. De enige andere optie zijn langer lopende leningen, die voor consumenten veel duurder uitpakken.
Budgetvoorlichter Nibud waarschuwde hier vorig jaar al voor. 10% rente klinkt veel, maar bij een klein krediet van zeg €1000 dat drie maanden loopt, betaalt de consument €25 rente. Dat kan vaak niet uit omdat kredietverstrekkers kosten maken ‘voor de administratie, de inkomenstoets, de kosten voor advies en bemiddeling, en onverhoopt incassokosten’, zo somde het Nibud op. Daarom zochten veel aanbieders tot vorig jaar de grens van 14% rente op.
‘Coronacrisis werkt nog door’
Hoekstra vindt de 10% rente noodzakelijk omdat ‘volgens het Centraal Planbureau de gevolgen van de coronacrisis nog doorwerken, ook voor consumenten, ook al is economisch herstel inmiddels in zicht.’ Daar stelt de Raad van State tegenover dat de Nederlandse economie eind dit jaar naar verwachting volledig hersteld is.
Verder wil Hoekstra het volgende kabinet genoeg tijd gunnen om mogelijk een definitief lagere rente in te voeren. Hij wil de rente niet terugbrengen naar 14% om te voorkomen dat deze dan straks weer omlaag gaat. Ook daar gaat de Raad van State niet in mee. In het onderzoek van SEO blijft onduidelijk welk rentepercentage consumenten het best beschermt, zonder de leenmarkt te veel te verstoren. ‘Zolang er geen duidelijke koers is, heeft het ook geen zin om op die koers vooruit te lopen,’ aldus de Raad van State.
De regeringsadviseur neemt het de minister kwalijk dat er geen onderzoek is gedaan naar de effecten van de lagere rente afgelopen jaar. Ook Clemens Kool, hoogleraar macro-economie en internationale monetaire economie aan de Universiteit Maastricht, vindt het belangrijk dat de precieze gevolgen snel duidelijk worden. ‘Als nu goed wordt onderzocht hoe vraag en aanbod op een bepaalde maximale rente reageert, kan het beleid straks structureel worden aangepast.’
Peperduur flitskrediet
Eerder noemde Hoekstra ‘de financiële weerbaarheid van Nederlandse huishoudens’ een ‘belangrijk speerpunt in mijn agenda voor de financiële sector’. Het CBS telde begin 2018 ruim 650.000 huishoudens met problematische schulden, meer dan 8% van alle Nederlandse huishoudens. Hoekstra heeft kredietverstrekkers nu opgedragen consumenten al bij leningen vanaf €250 lastige financiële vragen te stellen, waar dat tot dusver vanaf €1000 moest.
De minister probeert ook over de grens dure leningen aan banden te leggen. Hij wilde zijn maximale rente opleggen aan buitenlandse flitskredietaanbieders, maar zijn aanpak bleek in strijd met het Europees recht. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) moest van de rechter een waarschuwing over Ferratum en diens website Saldodipje.nl per direct intrekken. Vanuit Madrid rekent Ferratum boetes tot bijna de helft van het leenbedrag, als een klant niet binnen vijf dagen iemand voor de lening garant laat staan.