09 Saturday Sep 2017
Posted in energietransitie, TweedeKamer
Tags
Yes we can: voor eeuwig schone energie komt dichterbij (Klaas Broekhuizen, Weekend/fd, 9 september)
Schitterend artikel waar de Kamerleden hun vingers bij kunnen aflikken. Niveau van Kamerdebatten blijkt nul komma niks te zijn. Conclusie is dat journalisten vaker colleges aan gerenommeerde universiteiten mogen en moeten gaan lopen.
https://fd.nl/weekend/1215807/yes-we-can-voor-eeuwig-schone-energie-komt-dichterbij
17 Thursday Aug 2017
Posted in Energie, energietransitie, politiek
Tags
Jan Terlouws peuleschil is loodzware opgave (Wim Turkenburg, Opinie & Debat/de Volkskrant, 17 augustus)
# De conclusie is duidelijk: overstappen op honderd procent duurzame energie, voornamelijk uit zon en wind, is onmogelijk binnen tien jaar te realiseren. Daarvoor hebben we de apparatuur, de energie, de mankracht, de infrastructuur, het geld en de maatschappelijke flexibiliteit niet.
Ook binnen dertig jaar is het, met de huidige kennis, kosteneffectief niet mogelijk. Daarom zullen we, om de klimaatdoelstelling van Parijs te halen, ook andere technieken moeten inzetten, waaronder het afvangen en opslaan van koolstof bij het gebruik van fossiele brandstof. Daarnaast zullen we het teveel aan CO2 dat in de lucht zit er de komende tientallen jaren weer uit moeten halen.
Met deze duidelijke opmerkingen zal ik niet de enige zijn die benieuwd is naar de reactie en kanttekeningen van Jan Terlouw hierop. Maar wat ook duidelijk is dat dit soort opiniebijdragen een veel effectievere dialoog met de samenleving opleveren dan de politieke debatten in de Kamer; vanwege de vastgeroeste opvattingen van zowel de fracties als de slaapverwekkende spreektoon van de huidige demissionaire minister van Economische Zaken. Laten we daarom nu weer een brede maatschappelijke discussie gaan voeren wat voor beleid effectief is en in dat kader gevoerd moet worden om een duurzaam energiebeleid van de grond te tillen. Het liefst binnen het gemiddelde tussen genoemde 10 en 30 jaar.
25 Tuesday Jul 2017
Posted in Duurzaamheid, Energie, energietransitie, geothermie
Tags
Aardwarmte in plaats van aardgas
Schone energie die, als je het goed plant, eeuwig beschikbaar blijft. En we zitten erbovenop. Aflevering 3 van De Groene Revolutie: Nederland verwarmen met aardwarmte.
Door: Rene Didde, de Volkskrant, 25 juli 2017
Groene revolutie maar hoe dan?
De overgang naar een duurzame economie in Nederland is nu echt ingezet. We volgen het vallen en opstaan van pioniers en andere aanjagers op de voet.
‘Het is heel bijzonder’, zegt mevrouw Weerheim (81). ‘Je snapt er aanvankelijk niets van. Ze boorden buizen onder de weg, en zelfs onder deze flat. Er stroomt warm water doorheen.’ Het ruime appartement van mevrouw en meneer Weerheim in Pijnacker wordt niet verwarmd met aardgas of uit een elektrische boiler. Nee, het is warm water dat diep uit de aarde wordt opgepompt en van daar naar hun radiatoren wordt geleid. Meneer Weerheim (85) vindt het ‘behaaglijke en constante‘ warmte. Het warmwater dat de cv van de Weertheims vult, komt van tuinder Ammerlaan, hier verderop in het Westland.
De warmte van de aarde is eeuwig beschikbaar
Aardwarmte of geothermie is niets minder dan de belofte van een nieuw Groningenveld, maar dan met warm water of zelfs stoom in plaats van aardgas. ‘Of beter, verschillende kleine warmwatervelden verspreid over het land‘, zegt Frank Schoof, directeur van het Platform Geothermie in Delft.
En anders dan het aardgas zijn de warmwaterbronnen niet van fossiele oorsprong. Mits goed gepland, is de warmte van de aarde eeuwig beschikbaar. En bij het oogsten van de warmte komt amper CO2 of vervuiling vrij, aldus Schoof. Bovendien kan geothermie cruciaal zijn om autonoom te blijven ten opzichte van wispelturige energielanden als Rusland en het Midden-Oosten.
Daar toont tuinder Leon Ammerlaan het geheim van de aarde
Douchen en warm water tappen is technisch ook mogelijk met de aardwarmte, maar dat gebeurt nog niet bij de familie Weerheim. ‘De elektrische boilers waren nog niet afgeschreven en vervanging is te kostbaar’, zegt Arne Swank, hoofd vastgoed van Rondom Wonen. De kleine woningcorporatie gaat later dit jaar verderop drie nieuwbouwcomplexen met 66 woningen bouwen. ‘En die zullen warm tapwater van zestig graden of meer ontvangen.’
Die nieuwe flatwoningen worden aangesloten op dezelfde bron, 2 kilometer verderop bij glastuinbouwbedrijf Ammerlaan. Daar toont tuinder Leon Ammerlaan het geheim van de aarde. ‘Kijk, hier komt een buis met water met een temperatuur van ruim 70 graden boven. En die buis daar brengt het water van 20 graden weer terug naar 2,2 kilometer diepte‘, wijst Ammerlaan. Het verschil van 50 graden warmte wordt geoogst door het aardwater door een warmtewisselaar te laten lopen, waar de overdracht naar het stadswarmtenet plaatsvindt.
Het 150 miljoen jaar oude water pompt Ammerlaan op met soms 200 duizend liter per uur. Dat bleek meer dan genoeg voor zijn zes hectare kassen, waar hij interieurplanten als palmen en yucca’s kweekt. ‘Ook een sporthal, zwembad en school zijn samen met de 470 woningen meteen aangesloten, net als een buurman met acht hectare kassen’, zegt Ammerlaan. Later dit jaar komen er nog andere glastuinbouwbedrijven bij.
Uit onderzoek uit de aardgasindustrie en uit – peperdure – boringen, blijkt dat heel Nederland over warmwaterbellen als die van Ammerlaan beschikt. Als andere tuinders soortgelijke coalities met woningbouwverenigingen, particulieren en kantoren beginnen, zijn we de aarde dan niet aan het lek prikken? Kan het Westland niet gaan zakken? Zowel Ammerlaan als Schoof bezweert van niet. ‘Per kerende buis brengen we evenveel afgekoeld water terug in de aardlaag als we eruit trekken. Er zijn nog nooit verzakkingen bij dergelijke diepe geothermieprojecten opgetreden‘, aldus Frank Schoof.
Het Staatstoezicht op de Mijnen denkt daar minder luchtig over. Recentelijk stelde het adviesorgaan van de regering dat de risico’s bij het boren naar geothermieputten ‘vergelijkbaar zijn met die in de olie- en gaswinning‘. De geothermiesector, pas tien jaar oud, moet volwassen worden. Het Staatstoezicht adviseert ‘terughoudendheid met geothermie in gebieden waar aardbevingen voorkomen als gevolg van de gaswinning‘.
Het water is gratis, maar de boringen kosten meer dan 3 miljoen euro
Schoof wijst erop dat de bron na dertig tot veertig jaar minder warm water gaat afgeven. ‘Erg is dat niet’, zegt hij. ‘We kunnen dan verderop een nieuw reservoir aanboren. Het gesloten warmtereservoir is na honderd jaar of meer ongeveer op de oude temperatuur. Die kun je dan weer aanspreken. Als we het goed plannen, kan Nederland eeuwen vooruit.’
Tuinders als Ammerlaan vormen voorlopig de voorhoede. Ze zijn op zoek naar een duurzame warmtebron met een stabielere prijs dan aardgas. Toch is het nog geen vetpot. Ammerlaan moest menigmaal naar de bank. ‘Het water is weliswaar gratis, maar de boringen kosten meer dan 3 miljoen euro per stuk. Als je misboort, kom je na een omslachtige procedure in aanmerking voor een vergoeding van de overheid.’
Ook de infrastructuur tussen zijn warmteput en de woningen als die van de familie Weerheim is prijzig. Ammerlaan heeft zelf geïnvesteerd in de buizen, maar op termijn kan hij aansluiten op de zogeheten Warmterotonde Zuid-Holland. Dat netwerk van warmwaterbuizen moet in 2020 liefst 350 duizend woningen en kantoren en duizend hectare glastuinbouw voorzien van warmte. In Rotterdam is al een deel aangelegd. Nu nog voedt afvalbedrijf AVR een buizenstelsel met de restwarmte die bij de verbranding van afval ontstaat. En er is restwarmte genoeg bij de industrie in het Rijnmondgebied. Als die allemaal aantakken, kan het net worden uitgebreid en kunnen woningen en kantoren in Den Haag, Leiden, Delft en Dordrecht ermee worden verwarmd.
Alle woningen van het aardgas afhalen, zal 100 miljard gaan kosten
In de Metropoolregio Amsterdam, die zich uitstrekt van IJmuiden tot Almere, werkt ‘warmteregisseur’ Jan van der Meer aan soortgelijke ambities. ‘Warmtenetten hebben de potentie om 30 tot 50 procent van de 7,7 miljoen Nederlandse huishoudens van warmte te voorzien‘, zegt Van der Meer, die ook in de regio Nijmegen en Arnhem warmteregisseur is. Vooral in steden met veel hoogbouw heeft een warmtenet kansen.
Alle woningen van het aardgas afhalen, zal 100 miljard of meer gaan kosten, aldus Van der Meer. ‘Ik vergelijk het vaak met de wederopbouwperiode na de oorlog. Toen heeft Nederland soortgelijke bedragen geïnvesteerd. De energietransitie van nu vraagt hetzelfde. Gasleidingen eruit, warmtenetten erin, elektriciteitsleiding verzwaard in geval woningen geheel elektrisch worden verwarmd.’
De afvalovens zullen steeds minder te doen krijgen
De bestaande warmtenetten worden meestal gevoed met warmte die vrijkomt bij de elektriciteitsproductie, soms door aardgas te verbranden. Ook de warmte van afvalverbranders als ARN in Nijmegen vindt haar weg naar warmtenetten. ‘ARN kan met 35 duizend huishoudens bijna de helft van de woningen in Nijmegen van warmte voorzien. Bij industrie als Tata Steel in IJmuiden verdwijnt die warmte nu ongebruikt naar de lucht en het water. Die komt in de Metropoolregio mooi van pas.’
Afval zal steeds meer worden hergebruikt, dus de afvalovens zullen steeds minder te doen krijgen, beseft Van der Meer. ‘Op termijn kan aardwarmte de rol van industriële restwarmte overnemen. Elke kilometer die je dieper de aarde in gaat, stijgt de temperatuur met 30 graden. Op een diepte van 3 kilometer heb je al bijna stoom.’
600 duizend huishoudens, nog geen 10 procent van Nederland, krijgen warmte van een warmwaternet. Er zijn in Nederland 12 grootschalige warmtenetten met 230 duizend aansluitingen. Energiebedrijven als Nuon, Eneco en Essent leveren daarvoor warmte. Dat doen ze ook voor 300kleinschalige netten. Dan zijn er nog 6.600 kleinschalige netten eigendom van woningcorporaties, vve’s en projectontwikkelaars. Die kleine netten leveren warmte voor bijvoorbeeld een flat, of een tiental huizen in een blok.
Voor het zover is, moet nog veel onderzoek plaatsvinden. ‘Van ongeveer tweederde van Nederland weten we nog weinig van aardwarmte, onder andere in de regio Amsterdam’, zegt onderzoeker Benno Schepers van CE Delft, een onderzoeksbureau gespecialiseerd in duurzaamheid. Toch denkt ook Schepers dat de aardwarmte over twintig jaar miljoenen woningen kan verwarmen. ‘Ongeveer 50 procent van de huishoudens is geschikt voor een warmtenet, vooral in de Randstad.’
En het mag dan wat kosten, zo’n nieuw net levert ook wat op. CE Delft becijferde dat de Warmterotonde in Zuid Holland 4,5 miljard euro gaat kosten, maar gedurende haar levensduur 5 miljard euro oplevert in de vorm van besparing op aardgas, vermeden kosten aan het gasnet en een betere luchtkwaliteit.
Een nadeel lijkt wel dat een hele wijk mee moet doen met een warmtenet. Wat als een huiseigenaar eigenwijs denkt in warmte te voorzien met een zonneboiler, warmtepomp en zonnepanelen? ‘Gemeenten moeten keuzen maken per wijk en samen met bewoners tot besluiten komen‘, zegt Gijs de Man, voorzitter van brancheorganisatie Warmtenetwerk en directeur van het warmtebedrijf Purmerend. ‘Valt de keus op een warmtenet, dan kan een bewoner best voor helemaal elektrisch kiezen, maar dan moet hij de kosten voor de extra infrastructuur zelf betalen.’
Volgens De Man is er bij de verduurzaming van warmtenetten ook nog een slag te maken met biomassa. ‘Hier in Purmerend verstoken we snoeiafval van Staatsbosbeheer in een verbrandingsketel. Daarmee leveren we 80 procent van de warmte van het net. Uiteindelijk gaan we naar geothermie, de ultieme duurzame bron, met nul CO2-emissie.’
Willen we er in de aardgasloze toekomst net zo warmpjes bij zitten als in het fossiele Slochteren-tijdperk, dan moet de overheid wel de regie nemen, zegt Frank Schoof. ‘Te beginnen door geen nieuwe aardgasleidingen meer aan te laten leggen en meer onderzoek naar geothermie te stimuleren. Ik zie ook een ‘100-puttenplan’ voor kansrijke velden in Nederland voor me. Als de overheid dit initieert, zal het belanghebbend bedrijfsleven investeren, inclusief de industrie die stoom nodig heeft. Het moet klaar zijn voordat het Energieakkoord in 2023 afloopt. Dan weten we tenminste hoe we verder kunnen.’
Bij aardwarmte ontbreekt het nog aan beleid en maatregelen, zegt ook warmteregisseur Jan van der Meer. ‘Die moeten er komen. Zonne- en windenergie kennen al jarenlang subsidieregelingen en voorlichtingscampagnes, waardoor we op steeds meer daken panelen zien. En wat ook helpt is natuurlijk een forse verhoging van de aardgasprijs, want er is vrijwel niet tegen de huidige gasprijs te concurreren.’
Twee alternatieven voor aardwarmte
Behalve warmtenetten zouden woningen ook helemaal op elektriciteit van de zon kunnen: all-electric. De voorwaarden zijn dat het om zeer goed geïsoleerde (nieuwbouw)woningen betreft met voldoende dakoppervlak voor zonnepanelen. De verwarming en het warme douchewater komen van een warmtepomp die energie uit de bodem of uit de lucht haalt en met een beetje elektriciteit opwerkt tot het gewenste niveau. Ongeveer 50 procent van de woningen kan all-electric.
Een ander alternatief is groen gas dat ontstaat door vergisting van bijvoorbeeld rioolslib, mest en groente- en fruitafval. Opgewerkt tot de kwaliteit van aardgas kan het gewoon in het bestaande aardgasnet en de bestaande ketels. Nadeel is dat niet meer dan 10 procent van de woningen met groen gas zijn te verwarmen. Het ligt meer voor de hand groen gas te benutten voor de industrie en de transportsector.
© de Volkskrant
https://www.volkskrant.nl/economie/hoe-de-warmwaterbel-onder-nederland-ons-gaat-verwarmen~a4507881/
21 Friday Jul 2017
Posted in Energie, energietransitie
Tags
Klimaat ondergrondse energiewinning is verziekt (Bert van Dijk en Carel Grol, In het nieuws/fd, 21 juli)
# Het klimaat voor ondergrondse energiewinning in Nederland is verziekt. Traditionele olie- en gasbedrijven staan onder druk door lage inkomsten en vooral door groeiend wantrouwen bij het grote publiek. Bij geothermiebedrijven, de groeiende sector van aardwarmte, is de veiligheidscultuur zwak.
Deze ‘zwakte’ komt in dit artikel slecht tot uiting. De vraag is eerder of de onder druk staande traditionele sector geen gelegenheidsargument is, maar waarschijnlijk wordt bedoeld dat nieuwe technieken om hoge investeringskosten vragen en dat is dus bij uitstek een subsidiekwestie die door de overheid kan worden geregeld omdat anders de Parijse klimaatnormen niet gehaald worden. Ons land is te lang verslaafd geweest aan de fossiele brandstoffen, waarschijnlijk doelbewust veroorzaakt door onze nationale trots Shell, die er flink aan verdiend heeft.
Deze waarschuwing komt van Harry van der Meijden, inspecteur-generaal van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). ‘We willen allemaal naar schone energie. Dat is goed. Alleen verwacht ik dat we fossiele energie nog decennia nodig hebben’, zegt hij.
Van der Meijden laat zich in dit artikel als een somberman kennen en de vraag is of hij geen informatie heeft ingewonnen bij alle klimaat- en energiefaculteiten in ons land. Het publiek is immers niet duidelijk te maken in deze tijd van grootschalige en technisch snel ingevoerde innovaties dat we ‘nog decennia fossiele energie nodig hebben’. Dus als zo’n opmerking wordt gemaakt dient die op z’n minst te worden toegelicht en door de verslaggevers te worden doorgevraagd.
Van der Meijden constateert enerzijds dat feiten en meningen over ondergrond en mijnbouw door elkaar lopen en dat anderzijds die feiten lastig te achterhalen zijn. Op instigatie van SodM heeft minister Kamp de gaswinning in het Groningenveld met 10% verlaagd, naar 21,6 miljard kuub. Minder gaswinning betekent minder aardbeving. ‘Dat verband is duidelijk, maar er is nergens een model om bevingen accuraat te voorspellen‘, zegt de inspecteur-generaal.
Te vaag.
Over de technieken van de toekomst, wind op zee en geothermie, is Van der Meijden gereserveerd. SodM is ook toezichthouder voor de gasvelden in de Noordzee, en gaat dat daarom ook doen voor windparken op zee. Die windparken worden voor steeds minder geld aangelegd. ‘Er wordt gesproken van een race naar de bodem. Dan gaan voor mij alle seinen op rood.’ Want, zegt de toezichthouder, als er alleen maar gestuurd wordt op kosten dan kan de veiligheid in het geding komen.
Tegenover deze ‘scherpe uitspraken’ past maar één reactie: laat duurzame energie, zoals deze moeilijk winbare wind op zee en geothermie gewone, ‘ouderwets-moderne’ nutsbedrijven worden omdat deze winning niet aan de markt kan worden overgelaten. Er kan geen sprake zijn dat er moet worden geconcurreerd tegen fossiele winning die verleden tijd is. deze passage is kortom te voorzichtig van de kant van de inspecteur-generaal, die namens de Nederlandse bevolking hoort te spreken.
Wankele plannen voor calamiteiten
# Hetzelfde geldt voor geothermie, waarbij energie wordt gehaald uit het temperatuurverschil tussen het aardoppervlak en dieper gelegen warmtereservoirs. Aardwarmte wordt nu nog op kleine schaal toegepast, voornamelijk bij tuinders. ‘Op dit moment is het gewoon niet goed genoeg‘, zegt Van der Meijden. De calamiteitenplannen van veel bedrijven zijn wankel, net als hun financiën. Als alles zo goedkoop mogelijk moet, dreigt het gevaar dat ondeugdelijk materiaal of ondeskundig personeel wordt ingezet. SodM besteedt veel tijd aan de controle van wat nu nog een minuscule bedrijfstak is. ‘Op termijn is dat niet vol te houden.’
Dit komt neer op totale onzin vanwege de verkeerde prioriteitstelling en waarschijnlijk verkeerd rijksbeleid. Dan zijn alle Kamerdebatten van afgelopen seizoen voor niets geweest. Hierover zal de Kamer na het reces een debat moeten aanvragen.
‘De ondergrond is een jungle’
# Geothermie is een groeimarkt. Overal in Nederland kijken bedrijven en gemeentes hoe ze aardwarmte kunnen toepassen. Geothermie is duurzaam en kan dus een belangrijke rol spelen in de energietransitie. ‘Hoe meer we als samenleving willen doen met de ondergrond, hoe meer wij moeten opletten‘, zegt Van der Meijden. ‘Olie, gas, zout, water, aardwarmte: overal wordt geboord. Daarvoor heb je deskundigheid nodig.’
Ons land heeft dus te lang zitten slapen met onze aardgasreserves, en klaarblijkelijk is er nooit een plan B ontwikkeld om de overschakeling mogelijk te maken naar een energietransitie als de fossiele voorraden zouden zijn uitgeput. En een gemiddelde burger denkt waarschijnlijk ook dat alle genoemde sectoren (‘Olie, gas, zout, water’) verschillende technieken vereisen. Kortom, de conclusie is zelden zo’n oppervlakkig interview met een topambtenaar gehouden. Schande.
https://fd.nl/ondernemen/1210880/klimaat-voor-ondergrondse-energiewinning-is-verziekt
26 Monday Jun 2017
Posted in Energie, energietransitie
Tags
Hernieuwbare energie in India Uitgelicht Economie
Zonne-energie levert India enorme werkgelegenheid op
The Optimist 26 jun 2017
India streeft ernaar om in 2022 maar liefst 175GW aan hernieuwbare energie te produceren. Dat kan in de komende vijf jaar tot wel in totaal 330.000 banen leiden, voornamelijk dankzij zonnepanelen op daken.
Volgens een rapport van de Indiase Council of Energy, Environment and Water (CEEW) en de Natural Resources Defense Council (NRDC) worden bijna 238.000 banen verwacht door de productie van zonnepanelen op daken en meer dan de helft hiervan (125.000) komt beschikbaar in de bouw- en installatiebranche die zo de vruchten ervan plukt. Windenergie levert ruim 34.000 arbeidsplaatsen op en grondzonnepanelen zijn goed voor bijna 60.000 banen.
Adviesbureau Bridge to India heeft weliswaar voorspeld dat India slechts 15GW van de 40GW-doelstelling tegen 2022 zal bereiken wat betreft de zonnepanelen, maar zo’n prestatie zal nog steeds een groot aantal banen opleveren.
Uit onderzoek bleek verder dat een sterke binnenlandse zonnecelproductietak het potentieel heeft om werk te verschaffen aan nog eens 45.000 mensen in India. De binnenlandse industrie blijft echter concurrentie ondervinden van goedkopere Chinese import.
Het begint nu op gang te komen!
[Bron: PV-Tech]
The Optimist, The Optimist editie 148 juli-augustus 2012
Magazine 148
Juli/Augustus 2012
t.: 010 – 7988010
e.: info@theoptimist.nl
Privacy & Copyright © 2017 Uitgeverij The Optimist
05 Friday May 2017
Posted in Duurzaamheid, energietransitie, politiek
Tags
Schone energie speelt geen rol bij grootste vijf oliebedrijven (Bert van Dijk, Katern Ondernemen/fd, 5 mei)
Traditionele olie- en gasproductie is nog lang niet op zijn retour
# Wereldwijd investeren landen onder invloed van het Parijs-klimaatakkoord tientallen miljarden dollars in de energietransitie richting een CO2-arme maatschappij met meer wind- en zonne-energie en met minder kolen, olie en gas. Maar een snelle teloorgang van de traditionele olie- en gassector lijkt voorlopig niet in zicht. De wereldwijde vraag naar olie en gas groeit nog steeds, waardoor het oppompen en verkopen van olie en gas een uiterst winstgevende activiteit blijft. Dat blijkt uit de kwartaalcijfers van grote olie- en gasbedrijven die afgelopen week gepubliceerd zijn.
Dit is precies de reden – de hoofdreden feitelijk gesproken – dat de burger wereldwijd gigantisch de smoor heeft gekregen in het ‘eigenwijze’ gedrag van deze winst- en kapitaalsverslaafden. Het eigen bedrijfsbelang gaat voor het mondiale belang van klimaatbescherming en dat zal over een generatie te boek komen te staan als de halsmisdaad tegen de mens en aarde. In plaats van nu geheel in te zetten op duurzame energiebronnen en vooral subsidies te veerstrekken op aardwarmte (geothermie[1]) omdat vooral deze energievorm te weinig in de publiciteit komt en ‘het’ alternatief vormt voor de olie- en gasbedrijven die aardverslaafd zijn en voldoende aardkunde in huis hebben om de omschakeling mogelijk te maken.
# De vijf grootste beursgenoteerde oliemultinationals verdienden alleen al in de eerste drie maanden van dit jaar gezamenlijk ruim $14 mrd aan nettowinst en genereerden bijna $30 mrd aan operationele kasstroom. Dat geld werd vooral verdiend met olie- en gaswinning.
Als deze beursgenoteerde oliemultinationals hun verantwoordelijkheidsgevoel zouden voelen – wat ze overduidelijk niet doen – dan zou deze specifieke nettowinst direct in ontwikkeling van geothermie moeten worden geïnvesteerd. Zolang dat niet gebeurt, zullen de populisten in alle landen de verkiezingen blijven winnen zodat binnen één kwart generatie van kiezers de parlementen volledig worden getransformeerd om de multinationals te dwingen te gehoorzamen aan de wens van de bevolking. Zo hang het een samen met het ander. Oud denken in het bestaande politieke bestel reflecteert zich in oud denken binnen de oliemultinationals. Dit politieke stelsel deugt dus niet meer.
Zwakte in de zonnecelsector
# Shell, Chevron en ExxonMobil reppen in hun persberichten namelijk met geen woord over wind-, zonne- of welke andere vorm van schone energie dan ook. BP bericht alleen dat zijn windenergiecapaciteit is gedaald, terwijl het Franse Total meldt dat de winst van zijn gas- en nieuwe energiedivisie met 16% is gedaald door ‘zwakte’ bij de Amerikaanse zonneceldochter Sunpower. Dat bedrijf komt volgende week met zijn kwartaalcijfers.
# Belangrijkste conclusie, nu alle grote olie- en gasmultinationals hun eerste kwartaalcijfers hebben gepubliceerd, is dat de sector niet alleen maar profiteert van een gestegen olieprijs. De operationele kosten van de bedrijven zijn ook veel scherper omlaag gebracht dan verwacht. Dat leidt ertoe dat de afgelopen maanden de winsten sterk zijn gestegen en een meer optimistische investeringsblik naar de toekomst wordt gekeken.
Ze zullen het simpelweg op hun brood krijgen.
# Een deel van de kostenverlagingen is structureel. Zo werkt Shell met geldbesparende technologieën om op afstand te kunnen boren naar olie en gas en is er meer standaardisatie en samenwerking in de sector. Daarnaast profiteren oliebedrijven van sterk gedaalde prijzen bij toeleveranciers voor bijvoorbeeld de huur van schepen en boorplatforms. Hoewel verwacht mag worden dat daar de komende jaren weer wat inflatie zal ontstaan, is de kostenstructuur van de oliemultinationals structureel flink omlaag gebracht.
Investeren in schaliegas
Total bijvoorbeeld zag mede daardoor zijn winst met 56% groeien in de eerste drie maanden van dit jaar en is druk bezig plannen te maken om groots te gaan investeren in het schaliegasgebied Vaca Muerta in Argentinië en in olie- en gasvelden in Brazilië. Dergelijke investeringen zijn weer aantrekkelijk nu de productiekosten sterk omlaag zijn gebracht.
# Ook Shell, ExxonMobil en BP hebben hun pijlen gericht op Vaca Muerta. In de regio in Patagonië liggen grote hoeveelheden olie en gas in gesteente diep onder de grond opgesloten. Het gaat om zulke grote hoeveelheden dat Vaca Muerta wel wordt vergeleken met het Permian-bekken, het grootse schaliegebied in de Verenigde Staten. De ontwikkeling van dat gebied ontketende een schaliegasrevolutie die volgens olie-experts wereldwijd tot een structureel lagere olieprijs heeft geleid.
Deze materialistische bedrijfsvoering miskent dat de aarde ook een levend mechanisme is, evenals de mens zelf. Vandaar dat het Bijbelse ‘rentmeesterschap’ in deze maatschappij waarin het godsbegrip volledig is verdwenen, geheel vergeten is. Deze menselijke beschaving voert de aarde rechtstreeks de afgrond in.
Schuldenprobleem
# Shell is van plan om dit jaar ongeveer $ 25 mrd te gaan investeren. Het grootste deel daarvan gaat naar bestaande olie- en gasprojecten en het opstarten van nieuwe grote diepzeeprojecten in de Golf van Mexico, voor de kust van Brazilië en van lng-gasfabrieken in onder andere Australië.
Het ergste is nog dat de strijd voor duurzame energietransitie in de Kamer door het oliemannetje Kamp wordt geblokkeerd, dankzij zijn ambtelijke ondersteuning die lobbyisten van onze nationale ‘trots’ Shell zijn.
# Ondanks de ogenschijnlijk doorbrekende lente in de oliesector, zijn er nog wel een aantal zorgen, vooral over de hoge schuldenniveaus. Shell mag dan het afgelopen kwartaal de nettoschuld hebben verlaagd, met ruim €72 mrd is de nettoschuld allesbehalve laag te noemen. Niet voor niets is schuldreductie prioriteit nummer 1 voor het bedrijf. Bij BP is de nettoschuld zelfs verder opgelopen.
Wat een ‘ellende’ toch!
https://fd.nl/ondernemen/1200554/olie-en-gasproductie-allesbehalve-op-zijn-retour
19 Thursday Jan 2017
Posted in Energie, EnergiebeleidEU/DenHaag, energietransitie
Tags
‘Onderzoek pleit tegen sluiting kolencentrales’ (Carel Grol en Alexander Weissink • Economie & Politiek/fd, 19 januari)
Het beste scenario voor de Nederlandse kolencentrales is niet sluiting, maar verdere verduurzaming. De CO2 die uitgestoten wordt zou opgeslagen kunnen worden in oude gasvelden en er kan biomassa bijgestookt worden; dat is relatief goedkoop en het levert de meeste besparingen van broeikasgassen op.
Dat staat in een nog niet bekendgemaakte studie van Frontier Economics die is ingezien door deze krant. In verschillende scenario’s wordt de toekomst van de Nederlandse kolencentrales geschetst.
Politiek is ernstig verdeeld
Politiek Den Haag is verdeeld over de toekomst van kolencentrales. Coalitiepartijen PvdA en VVD staan lijnrecht tegenover elkaar. Staatssecretaris DIjksma voor Milieu (PvdA) wil dat meer centrales dicht gaan en zet in op sluiting van de Hemwegcentrale in Amsterdam. Minister Kamp van Economische Zaken (VVD) zegt dat de beoogde CO2-reductie van 25% in 2020 te halen is zonder extra kolencentrales stil te leggen.
Algehele sluiting kolencentrales kost €7 mrd
In het onderzoek van het Duitse bureau Frontier Economics, dat inclusief de bijlagen zo’n 200 pagina’s telt, zijn in opdracht van het kabinet verschillende mogelijkheden uitgewerkt. Sluiting van alle kolencentrales per 2020 zou € 7 mrd kosten. Dat is exclusief de compensatie van de eigenaren van de kolencentrales. Andere scenario’s zijn een geleidelijke sluiting van kolencentrales en betere bepaling van de prijs van CO2.
Minder steenkool hier, meer bruinkool daar
De studie is weliswaar grondig, maar ook voor meerdere interpretaties vatbaar. Een van de twistpunten is het zogeheten waterbedeffect. Als in Nederland de nieuwste kolencentrales sluiten, zal er elders in Europa meer CO2-uitstoot komen doordat Nederland energie uit vervuilende buitenlandse kolencentrales zal importeren. Simpel gezegd: minder steenkool hier, is meer bruinkool in Duitsland.
Nederlandse beperking ‘zullen voor het overgrote deel worden tenietgedaan door stijging van emissies in het buitenland‘, zegt VEMW, de belangenbehartiger voor zakelijke energiegebruikers.
Greenpeace denkt er anders over
Dat staat haaks op de visie van Greenpeace. ‘Bij sluiting van Nederlandse kolencentrales zal de productie in binnen- en buitenland voor het overgrote deel worden overgenomen door gascentrales’, stelde die milieuorganisatie. Dat zou leiden tot een ‘aanzienlijke CO2-reductie‘ op Europees niveau, aangezien gascentrales veel schoner zijn dan kolencentrales.
Is afvang en opslag van CO2 betaalbaar?
Ook is er onduidelijkheid over de betaalbaarheid van afvang en opslag van CO2, ook bekend als CCS (carbon capture and storage). Dit is nu nog een experimentele techniek. In Rotterdam komt ‘Road’, een project om jaarlijks een miljoen ton CO2 van twee nieuwe kolencentrales op de Tweede Maasvlakte op te slaan, al jaren niet van de grond. Ondanks toegezegde subsidie uit Den Haag en Brussel, stellen de eigenaren van de energiecentrales, Engie en Uniper, de definitieve investeringsbeslissing telkens uit omdat de businesscase niet sluitend is.
En wie gaat het betalen?
Zeker is dat CCS een prominente rol speelt in het beleid. De overheid en het bedrijfsleven moeten een ‘CCS-routekaart samenstellen op om vast te stellen welke risico’s en barrières er zijn voor investeren in CCS’, stond in de Energieagenda die vorige maand naar buiten kwam. Er werd gehint op een ‘nationale financieringsinstelling, om zo meerdere demonstratieprojecten te realiseren, ook in de industrie’.
Maar daarmee blijft de vraag bestaan: wie gaat het betalen? En dus ook of er subsidie moet gaan naar CCS. Kunnen energiemaatschappijen zelf opdraaien voor de kosten, of is opslag zo duur dat het energieopwekking daarmee onrendabel maakt?
Kamp en Dijksma misschien toch op één lijn
Naar verwachting zal daar vrijdag meer over bekend worden. Het kabinetsbesluit over de toekomst van de kolencentrales zal dan zoals beloofd naar de Tweede Kamer gaan. Kamp en Dijksma, eerder nog op ramkoers, hebben dus nog maar heel even om tot overeenstemming te komen.
https://fd.nl/economie-politiek/1183508/verduurzaming-kolencentrales-lijkt-beste-oplossing
01 Sunday Jan 2017
Nederland ligt op koers als vieste plek van Europa (Jan Paternotte & Marijn Bosman, nieuws/Trouw, 31 december 16)
# Klimaatverandering kan ook niet meer worden ontkend, na het akkoord van Parijs. Door de wereldgemeenschap is afgesproken dat in 2050 fossiele brandstoffen verleden tijd zijn. Alleen: 2050 is nog heel ver weg. En na het uitsterven van de klimaatscepticus dreigt daardoor een nieuwe bedreigende mensensoort op te staan: politici die klimaatverandering weliswaar willen erkennen, maar het louter met een forse dosis optimisme bestrijden, zonder serieuze maatregelen.
Dit is mooi uitgedrukt, maar de luisteraars van Politiek24 naar de Kamerdebatten over energie en het energieakkoord, weet dat dit thema nog ten eeuwigen dage een hot issue zal blijven. Er bestaan teveel afwijkende meningen tussen de Kamerfracties, die het overzicht er niet gemakkelijker op maken, helaas… Alleen gematigd optimisme is onder deze omstandigheden een verantwoord woordgebruik.
Ik wens alle lezers een goed en gelukkig 2017 toe!
07 Friday Oct 2016
Posted in Energie, EnergiebeleidEU/DenHaag, energietransitie, EnergieWende, TweedeKamer
Tags
EU-agentschap: geen geld naar fossiele energie (Mark Beunderman, Katern Economie/NRCHANDELSBLAD, 7 oktober)
# Als de Europese Unie haar klimaatdoelen wil halen, moeten oude kolencentrales zoveel mogelijk worden gesloten voor 2030. Dit stelt het Europees Milieuagentschap vrijdag in een rapport.
# Het agentschap waarschuwt voor overcapaciteit in de fossiele energieopwekking, die investeringen in duurzame energiebronnen in de weg zal staan. Door te blijven investeren in kolen en gas raakt Europa verder afhankelijk van energiebronnen die bijdragen aan klimaatverandering, meent het EU-agentschap. „We kunnen ons niet veroorloven om onze investeringen te concentreren in technologieën die veel uitstoot genereren”, aldus Hans Bruyninckx, directeur van het agentschap.
# In de EU wordt nog steeds geïnvesteerd in een „aanzienlijke” hoeveelheid nieuwe energie uit fossiele brandstoffen. Driekwart van deze nieuwe fossiele capaciteit bestaat uit gas, een kwart uit kolen. Daarnaast zullen veel van de recent gebouwde kolencentrales een langere levensduur kennen dan bij eerdere generaties het geval was.
Ook die nieuwe energie levert dus uitstoot op en dus is die nieuwe technologie niet in staat om die uitstoot te voorkomen, ondanks de verwachtingen, die dat technologie alles wel zal oplossen. Mooi niet dus. Einde verhaal voor fossiele brandstoffen.
# Om bij te dragen aan de wereldwijde doelstelling om de opwarming van de aarde tot onder de 2 graden te beperken, zijn EU-landen overeengekomen om de uitstoot van broeikasgassen met 80 tot 95 procent te beperken in 2050, vergeleken met het niveau van 1990. De uitstoot door de energiesector moet dalen met 48 tot 66 procent voor 2030 en met 90 tot 98 procent voor 2050.
# In Nederland stelde onderzoeksbureau CE Delft onlangs dat het kabinet een of twee gloednieuwe kolencentrale moet sluiten om de klimaatdoelen te halen. Het sluiten van nieuwe kolencentrales is volgens de onderzoekers de goedkoopste manier om de broeikasreductie te verwezenlijken. Een meerderheid in de Tweede Kamer wil op termijn de sluiting van alle kolencentrales, overigens tegen de wens van de VVD van premier Mark Rutte.
De VVD kan zich dus niet voorstellen dat ook nieuwe technologie machteloos staat tegenover broeikasgassen. Het zit dus in het product zelf en dus zal die partij zich daarbij moeten neerleggen.
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/10/07/eu-agentschap-geen-geld-naar-fossiele-energie-4678331-a1525388
22 Friday Jul 2016
Posted in Archief, Energie, energietransitie
Tags
VVD: Laat duurzame energie over aan het bedrijfsleven (Laurens Berentsen, Economie & Politiek/fd, 4 december 2014)
Nederland wil voor zijn energie niet afhankelijk zijn van dubieuze leiders
Mooi niet dus want het bedrijfsleven kwam niet zelf met duurzame energie en bovendien was megagigant Shell de onvermijdelijke obstructiefactor
