Tags
*Rabobank investeert miljarden in ‘Americas worst company’* @ftm
MIRA SYS, followthemoney.nl, 19-2-21
Vleesgigant Tyson Foods wil de Europese markt verder veroveren en zijn vestiging in Nederland uitbreiden. In de Verenigde Staten is het al een van de grootste vleesproducenten. Maar de gigant kwam meerdere malen in opspraak wegens dierenmishandeling en mensenuitbuiting. ‘Tyson behandelt zijn werknemers als machines.’ Wat voor bedrijf is dit, waar de Rabobank miljarden in steekt?
DIT STUK IN 1 MINUUT
- Tyson Foods is een van de grootste vleesproducenten ter wereld met een omzet van 42,8 miljard dollar. Tyson is hofleverancier van ketens als KFC en McDonald’s.
- Het bedrijf krijgt voor miljarden euro’s aan leningen van de Rabobank, en wil zijn internationale markt uitbreiden, onder andere met een Nederlandse vestiging in het Friese Oosterwolde.
- De vleesgigant behandelt zijn Amerikaanse werknemers slecht. Tijdens de corona-pandemie waren er meerdere grote uitbraken onder het personeel.
- Managers zouden in de fabriek zelfs hebben gewed hoeveel van hun werknemers besmet zouden raken met covid-19.
- Werknemers worden gedwongen om veel te snel te werken met messen en scharen.
- Ook veel dierenleed bij Tyson: het bedrijf kwam meermaals in opspraak voor dierenmishandeling.
- Dierenwelzijnsorganisaties zijn wel te spreken over de investeringen van het bedrijf in plantaardige producten, vleesvervangers voor flexitariërs.
Waarom investeert de Rabobank in deze omstreden vleesmultinational?
Veertien strafpunten krijgen de werknemers van de Amerikaanse vleesverwerker Tyson Foods. Veertien kansen, en als die op zijn, dan is hun baan einde verhaal. Eén punt als je te laat komt, al is het maar een minuut. Eén punt voor wie niet kan werken, door ziekte of om een andere reden. Drie punten wanneer een werknemer niet naar werk komt, en het bedrijf daarvan niet op de hoogte stelt. Maar zelfs die veertien kansen krijgt niet iedereen. ‘Het hangt af van de functie, soms worden mensen al ontslagen bij een totaal van acht punten,’ vertelt een werknemer uit een vestiging in Arkansas aan Follow the Money. ‘Het bedrijf geeft weinig om zijn werknemers. Zolang de quota maar gehaald worden.’ Keer op keer wordt Tyson Foods daarom in de Amerikaanse media uitgeroepen tot ‘America’s worst company’.
‘Het bedrijf geeft weinig om zijn werknemers. Zolang de quota maar gehaald worden’
Tyson Foods is een van de grootste vleesproducenten ter wereld, met een omzet van 42,8 miljard dollar in 2020 (omgerekend ongeveer 35,2 miljard euro). Het bedrijf begon in 1935 met John W. Tyson, die levende kippen verkocht op markten in de wat grotere steden. Zijn zoon Don legde de basis voor het huidige concern. Hij introduceerde bij Tyson ‘verticaal integreren’: het opkopen en integreren van alle onafhankelijke bedrijfjes die onderdeel uitmaken van het productieproces. In het geval van Tyson zijn dat onder andere slachterijen, veevoerbedrijven en vervoersbedrijven. ‘Het bedrijf controleert de volledige levensduur van de dieren die het grootbrengt,’ schrijft Christopher Leonard in zijn boek over Tyson Foods, The Meat Racket (2014). ‘Nog voor je een kip of ei hebt, is er Tyson.’
Inmiddels is Tyson hofleverancier van bekende fastfoodketens als McDonald’s en KFC, en staat het nog steeds bekend om zijn kipproducten. Het is nu de grootste pluimveeproducent van de VS, met ongeveer 21 procent van de totale nationale productie. Rond de eeuwwisseling ging het bedrijf ook koe- en varkensvlees produceren. Die omvat nu 16 procent van de nationale varkensvlees- en 22 procent van de koeienvleesproductie.
Maar Tyson is ervan overtuigd dat in de toekomst meer dan 90 procent van de vleesconsumptie buiten de VS zal liggen. Daar wil het bedrijf zich dan ook op aanpassen. Het exporteert al enorm veel naar China, en wil nu ook de Europese markt verder veroveren, zowel met kipproducten als met vegetarische producten, met als uitvalsbasis Nederland. De Nederlandse vestiging in het Friese Oosterwolde – een verwerker van pluimveevlees – breidt uit met naar verwachting 150 arbeidsplaatsen. Daarnaast brengt Tyson vanuit hier (deels) veganistische producten op de markt via het merk Raised & Rooted. Het bedrijf wil in Europa, ook via de Nederlandse vestiging, groot worden in producten voor flexitariërs.
Nederlands geld
Tyson Foods wordt ondersteund door Nederlands geld. De Rabobank heeft in de afgelopen acht jaar 2,73 miljard euro aan leningen en ‘underwriting’ in het bedrijf zitten. In 2020 investeerde de bank op die manier ruim 182 miljoen in Tyson. Dat blijkt uit een data-analyse van onderzoeksbureau Profundo in opdracht van Follow the Money. Ook andere Nederlandse banken hebben geïnvesteerd in Tyson Foods: de ING Group heeft ruim 346 miljoen euro aan leningen uitstaan (2013-2016), en ABN Amro ruim 73,5 miljoen tussen 2016 en 2017. Ook een aantal van de grootste pensioenfondsen hebben geld in Tyson zitten, zo beschreven we al eerder.
Ondanks de coronapandemie groeide Tyson Foods ook in 2020. Sinds 2014 is de marktwaarde van het bedrijf bijna verdubbeld: van 11,4 miljard dollar begin 2014 naar 21 miljard dollar in juni 2020. Tysons agressieve groeistrategie bestaat sinds jaar en dag uit het opkopen van zoveel mogelijk concurrenten. Inmiddels is het bedrijf zelf zo groot en is de markt zo geconsolideerd, dat het in de VS vrijwel geen concurrenten meer op kan kopen.
Maar achter al dat succes schuilt een donkere werkelijkheid. Watervervuiling, erbarmelijke arbeidsomstandigheden en dierenmishandeling: de historie van het bedrijf staat stijf van de schandalen.
KWETSBARE WERKNEMERS
Tyson Foods heeft net als andere grote vleesbedrijven in de VS veel migranten in dienst: het bedrijf biedt zekerheden zoals een vast loon, zorgverzekering en stabiliteit. Er is door het hele jaar heen altijd wel iets te doen, wat het aantrekkelijker maakt dan bijvoorbeeld seizoenswerk.
Maar de werknemers hebben vaak geen andere opties. De fabrieken staan in plattelandsgebieden. De werknemers spreken meestal geen Engels, waardoor ze niet eenvoudig ergens anders aan de slag kunnen. Uitbuiting ligt op de loer.
Tyson Foods probeert nauwelijks de risico’s op dwangarbeid tegen te gaan, concludeert Know the Chain, een coalitie van mensenrechtenorganisaties die probeert inzicht te geven in arbeidspraktijken wereldwijd.
Op de Forced Labor Benchmark van Know the Chain scoort Tyson 9/100. Die score ging met de jaren omlaag: van 13/100 in 2006 tot 9/100 in 2020. 100/100 staat voor een arbeidersparadijs. Een mensenrechtengroep van Know the Chain concludeert naar aanleiding van die score: ‘Vleesverwerkingsbedrijven komen over de hele wereld in de spotlights te staan vanwege slechte werkomstandigheden en het verspreiden van het covid-19 virus. De vleesgiganten WH Group (1/100), Tyson (9/100), Hormel (12/100) en JBS (12/100) doen weinig moeite om de risico’s voor gedwongen arbeid in hun aanvoerketens aan te pakken. De scores van JBS en Tyson, beide leveranciers van internationale fastfoodketens Burger King en McDonald’s, zijn voortdurend verslechterd sinds 2016. Het toont hoe ze de rechten van arbeiders veronachtzamen.’
Ook op de Corporate Human Rights Benchmarks van 2019 en 2020 van de World Banking Alliance scoort Tyson slecht. In 2019 krijgt het een score van 10.2/100, in 2020 een score van 6/26. De gemiddelde score voor de industrie in 2020 was 10.3/26.
Tysons antwoord op corona
Het is 10 april 2020. Sheriff Tony Thompson van Black Hawk County (Iowa) is op bezoek bij de grootste varkensfabriek van Tyson Foods in de Verenigde Staten. Hij houdt zich als sheriff tegenwoordig ook bezig met het onder controle houden van de coronapandemie in zijn district.
De Amerikaanse sheriff – blauw hemd, fors gebouwd, ster op de borst – krijgt enkele weken voor het bezoek ontluisterende berichten binnen over de Tyson-fabriek. Thompson tegen Follow the Money: ‘We kregen de ene na de andere klacht over Tyson. Ze zouden zich niet aan de veiligheidsvoorschriften houden. Een van de klachten die we via verschillende ooggetuigen binnen kregen, was dat er iemand ziek was geworden op de werkvloer en moest overgeven. Na het overgeven zei zijn supervisor: “En nu terug aan het werk.” Zelfs al had die persoon geen corona maar een gewone griep, dan zou je zoiets toch niet zeggen.’
Na een aantal weken voorbereiding gaat zijn team naar de fabriek toe. ‘Afschuwelijk,’ beschrijft de sheriff de situatie in een videocall midden januari aan Follow the Money. De grote meerderheid van de werknemers, meest immigranten, draagt geen masker, en als ze dat wel doen, zijn het zeker geen goede. De een heeft een bandana over zijn mond, de ander een slaapmasker. Nergens kunnen ze hun handen desinfecteren. Mensen reiken over elkaars schouder om de snelheid van de band bij te houden. De managers willen niet meer op ‘de vloer’ komen, uit angst besmet te raken. ‘It made me sick,’ zegt Thompson. ‘We wisten: het was absoluut onmogelijk dat deze mensen niet besmet zouden raken als het virus er rondwaarde.’
‘Het was absoluut onmogelijk dat deze mensen niet besmet zouden raken als het virus er rondwaarde’
Er zijn dan vijftien besmettingen in de fabriek. Bijna een maand later staat de teller op duizend. Hoe heeft dat kunnen gebeuren? Thompson en collega’s weten onmiddellijk na hun bezoek dat er niets anders opzit dan de fabriek tijdelijk te sluiten. Ze dringen aan, samen met de burgemeester van Waterloo, Quentin Hart, bij de lokale Tyson-leiding. Vervolgens kloppen ze aan bij het Tyson-hoofdkantoor, maar ook daar tevergeefs. Thompson: ‘We wilden hen helpen om hun zaken op orde te krijgen, voor ieders bestwil, maar tot mijn teleurstelling lukte dat niet.’
Dan maar proberen via gouverneur Kim Reynolds van Iowa. Tyson reageert echter sneller en de gouverneur steunt de vleesgigant, ondanks de risico’s voor de werknemers. Dat doet ook president Trump, die twee dagen na een hulpkreet van Tyson in nationale media de vleesproductie als ‘essentieel’ aanmerkt, waardoor de fabriek open kan blijven. Thompson zegt: ‘Toen ik contact opnam met the federal office kwam Donald Trump met de Defence Production Act. Die is voornamelijk bedoeld voor oorlogssituaties – bijvoorbeeld voor de productie van grote bommenwerpers en tanks. Vreemd genoeg gebruikt Trump die nu om spek en karbonades te beschermen. We vatten dat echt op als een belediging voor de inwoners van Iowa.’ Door de Defence Production Act te gebruiken, beschermde Trump de vleesbedrijven ook tegen toekomstige rechtszaken, voor het geval meer werknemers besmet zouden raken of overlijden.
Enkele weken later moet de fabriek in Waterloo echter alsnog tijdelijk de deuren sluiten, omdat te veel werknemers uitvallen door besmetting met covid-19. ‘Wat we wilden dat zou gebeuren, gebeurde nu, maar te laat en vanwege de verkeerde reden,’ zegt Thompson, nog steeds gefrustreerd over de gang van zaken. In enkele weken tijd wordt Black Hawk County een corona-hotspot en raken bejaardentehuizen zwaar overbelast door het hoge aantal besmettingen. Vrijwel alle besmettingen zijn volgens de sheriff gelieerd aan de lokale Tyson-fabriek. Daar staat de teller nu op 1500 besmettingen op de ruim 2700 werknemers. Er zijn minstens acht mensen gestorven.
Weddenschappen
Als de familie van een van de overleden werknemers, Isidro Fernandez, een rechtszaak begint vanwege diens in hun ogen ‘onrechtmatige dood’, komen tijdens het proces verhalen naar buiten die de besmettingen in een nog kwalijker daglicht zetten.
Want wat blijkt: zeven managers van de Tyson-fabriek hadden onderling weddenschappen afgesloten hoeveel werknemers corona zouden oplopen. ‘Het was een groep van uitgeputte toezichthouders die zich een slag in het rond hadden gewerkt om vele onoplosbare problemen op te lossen,’ zegt een van de ontslagen managers als verdediging tegen persbureau AP. ‘Het was gewoon een lolletje, iets om de moraal op te peppen na het leveren van een ongelooflijke inspanning. Er zat geen kwaadaardige opzet achter. Het was nooit bedoeld om iemand te kleineren.’
‘Er zat geen kwaadaardige opzet achter. Het was nooit bedoeld om iemand te kleineren’
De zeven managers die gegokt zouden hebben, worden in december 2020 na intern onderzoek (dat niet openbaar is gemaakt) op staande voet ontslagen.
Tyson heeft sinds de gedwongen sluiting van de fabriek ingezet op maatregelen om de werknemers beter te beschermen tegen covid-19. Daar is Sheriff Thompson oprecht tevreden over. ‘Ere wie ere toekomt, in de 14 dagen dat ze gesloten waren, hebben ze hard gewerkt. Tyson heeft plastic barrières opgehangen tussen werknemers, heeft overal reinigingsstations neergezet en heeft mensen ingehuurd om schoon te maken. Er staan nu gangmonitors om sociale afstand af te dwingen en barrières aan lunchtafels, waardoor werknemers in een soort plastic hokje zitten.’
Maar het is ook wrang. De sheriff: ‘Het is too little too late, gezien de schade die is aangericht in de gemeenschap.’ Inmiddels hebben landelijk minstens 12.500 werknemers het virus opgelopen in Tyson-fabrieken en zijn er in totaal minstens 39 overleden. In absolute maar ook in relatieve aantallen meer dan bij concurrenten in de vleesindustrie.
De hoge besmettingscijfers in de vleesindustrie in de VS bleven niet onopgemerkt. President Joe Biden heeft een commissie ingesteld die de verspreiding van corona moet onderzoeken, onder andere in de vleessector: de Select Subcommittee on the Coronavirus Crisis. Die commissie stuurde begin deze maand een brief naar de drie grootste vleesbedrijven in de VS: Smithfield Foods, JBS USA en Tyson Foods. Ook de Occupational Safety and Health Administration (OSHA) kreeg er een, omdat die onder vuur ligt vanwege haar lakse aanpak van de grote vleesbedrijven.
De commissie kondigt in de brief aan dat zij een onderzoek instelt naar de manier waarop de vleesbedrijven de coronacrisis hebben aangepakt. ‘Uit openbare rapporten blijkt dat vleesverwerkingssbedrijven, waaronder Tyson Foods, hebben geweigerd basisvoorzorgsmaatregelen te nemen om hun werknemers te beschermen [..] en dat ze een diepe minachting toonden voor de gezondheid van de werknemers,’ staat in de brief. Volgens de commissie zouden deze acties ertoe hebben geleid dat duizenden werknemers in de industrie besmet raakten en dat nog eens honderden overleden. ‘Uitbraken bij vleesverpakkingsfabrieken hebben zich ook verspreid naar omliggende gemeenschappen, waardoor nog veel meer Amerikanen zijn omgekomen.’
Snijwonden en plaspauzes
Magaly Licolli startte in 2019 samen met vijftien Tyson-werknemers de organisatie Venceremos (‘wij zullen overwinnen’), een mensenrechtenorganisatie in Arkansas die zich inzet om pluimvee-arbeiders waardig te behandelen. De aanleiding: ze werkte tot 2013 in een kliniek in Arkansas, waar vooral families met lage inkomens kwamen. Veel Tyson-werknemers bezochten de kliniek met verwondingen. Sindsdien staat ze deze mensen bij.
Tyson kent een lange voorgeschiedenis van controversen rond slechte arbeidsomstandigheden. In 2014 zorgde een onderzoek van Oxfam America nog voor veel ophef, toen duidelijk werd dat werknemers van Tyson Foods niet eens de mogelijkheid kregen om een plaspauze te houden wanneer ze dat wilden. Sommige werknemers droegen als gevolg daarvan maar luiers, anderen plasten simpelweg in hun broek. Nog steeds blijken werknemers niet naar de wc te kunnen gaan wanneer ze dat zelf willen.
Eigen controles
Tyson is nu zo groot en invloedrijk in de VS, dat het in een fabriek in Kansas toestemming heeft gekregen om de Amerikaanse voedselveiligheidsinspecteurs (USDA) te vervangen door eigen werknemers. Dat gebeurde al sinds 2018 bij een aantal kippenfabrieken (zowel van Tyson als van andere bedrijven), en Tyson lobbyde bij de Trump-regering in 2019 om dit ook voor elkaar te krijgen in andere vleesfabrieken. Het bedrijf slaagde in zijn opzet.
Maar dat kan problemen geven voor de voedselveiligheid. De Nederlandse vermogensbeheerder Actiam stipte dit eind vorig jaar al aan op zijn webpagina ‘De vleessector onder vuur’: ‘In de Verenigde Staten verwerken Tyson Foods, National Beef, JBS en Cargill samen ruim 80 procent van het daar verkochte rundvlees en zij streven naar nóg meer consolidatie. Deze toenemende concentratie verzwakt toeleveringsketens en geeft deze drie bedrijven meer zeggenschap over het publieke beleid. Dit kan de voedselveiligheidsnormen in gevaar brengen, aangezien spelers zo groot worden dat ze kunnen proberen de inspecties te beïnvloeden en te sturen. We zullen waarschijnlijk meer controverses rondom voedselveiligheid zien nu bedrijven de inspecties in toenemende mate zelf organiseren in plaats van daarvoor derden in te schakelen.’
Zo glippen er vogels door met herpes, griep, of dieren die simpelweg al dood zijn
De reden dat Tyson de inspecteurs zoveel mogelijk wil vervangen, is om nog sneller te kunnen werken. De zogenoemde line speed – de snelheid waarmee kippen op de lopende band passeren – is in sommige vestigingen hierdoor van 140 naar 175 bpm (birds per minute, vogels per minuut) gegaan.
‘Het is zeer verontrustend,’ vindt Magaly Licolli van werknemersorganisatie Venceremos. ‘De arbeiders zeiden altijd: “Dit is ook zorgwekkend voor de consument.” Hoe hoger de bandsnelheid, hoe moeilijker het voor hen is om de zieke vogels eruit te pikken. Zo glippen er vogels doorheen met herpes, griep, of dieren die simpelweg al dood zijn. Omdat ze 175 vogels per minuut moeten verwerken, is het bijna onmogelijk voor mensen om ze eerst nog te controleren.’
Maar ook voor de werknemers zelf is het gebrek aan inspecteurs, gecombineerd met de snellere bandsnelheid, een risico. De werknemer uit een Arkansas-vestiging waarmee FTM hierover sprak, beschrijft hoe de hogere snelheid veel meer risico’s met zich meebrengt. Nu er een tekort is aan werknemers tijdens de pandemie, wordt iedereen overal ingezet. De combinatie van mensen die geen goede training hebben met de snelheid en de gevaarlijke werktuigen zoals scharen en messen, is een recipe for disaster. Hij zag meerdere keren hoe collega’s zichzelf verwondden op de werkvloer, tot aan amputaties van lichaamsdelen toe. ‘Tegenwoordig zie ik veel meer ongelukken gebeuren, omdat mensen sneller moeten werken,’ aldus de werknemer.
De snellere bandsnelheid zorgt ook weer voor meer besmettingen, blijkt uit een studie van de National Academy of Sciences. ‘Fabrieken die toestemming hebben gekregen van het Amerikaanse ministerie van Landbouw om hun bandsnelheden te verhogen, hadden in het hele land meer besmettingen.’ The Washington Post schreef dat het personeel in pluimveefabrieken met ‘line-speed waivers’ tien keer zoveel kans liep op coronavirus vergeleken met fabrieken zonder waivers.
Kippenfabriek Tyson
Dierenmishandeling
Biggetjes die op de grond worden doodgeslagen in een plas met bloed, kippen waarvan levend de kop word afgetrokken, mensen die met houten planken op dieren inslaan. De Amerikaanse dierenrechtenorganisatie Mercy for Animals slaagde er meerdere keren in de wereld te shockeren met beelden van boerderijen onder contract bij Tyson Foods.
Luiza Schneider, onderzoeksleider bij de dierenwelzijnsorganisatie, was niet verrast door wat de onderzoekers bij Tyson Foods aantroffen. ‘We weten natuurlijk nooit wat we zullen aantreffen, maar wanneer een bedrijf geen duidelijk dierenwelzijnsbeleid heeft ingevoerd, valt het te verwachten dat we vreselijke dingen zullen zien, veel dierenmishandeling.’
Ze geeft aan dat Tyson Foods in vergelijking met andere grote vleesproducenten in de VS erg achter loopt als het gaat om dierenrechten. Sinds de laatste filmpjes uit 2015 en 2016 is er qua beleid volgens haar namelijk niets veranderd. ‘Als we bedrijven vergelijken, zien we dat Tyson Foods echt ver achterloopt, omdat het bedrijf geen dierenwelzijnsbeleid heeft voor kippen.’ Zo kan het gebeuren dat kippen de elektrische schok missen voordat ze worden onthoofd, waardoor ze die levend moeten ondergaan. Schneider: ‘Concurrenten als Perdue Farms bedwelmen de kippen eerst, waardoor ze minder lijden.’ In reactie hierop zegt Tyson dat het in sommige fabrieken wel het proces van ‘controlled atmosphere stunning’ gebruikt.
BAS RÜTER, DIRECTEUR DUURZAAMHEID RABOBANK: “De eisen zijn dus niet overal even streng, maar waar ze minder streng zijn, gaan we het gesprek aan over stapsgewijze verbetering”
Rabobank
In 2017 en later in 2019 werd de Rabobank door Nederlandse dierenwelzijnsorganisaties berispt voor investeringen in ‘plofkipgigant’ Tyson Foods, omdat het bedrijf zich aan vrijwel geen enkele van de Europese minimumstandaarden voor dierenwelzijn zou houden. De Eerlijke Geldwijzer vond toen dat het bedrijf onvoldoende beleid ontwikkelde om de situatie te verbeteren.
‘Tyson is een klant van ons, daar schamen we ons niet voor,’ zegt Bas Rüter, directeur duurzaamheid van de Rabobank. Maar ingaan op waarom ze een specifieke investering wel of niet doen, zoals die in Tyson Foods, wil de bank niet. Rüter kan wel uitleggen hoe het in het algemeen in zijn werk gaat bij grote investeringen in de agri-business. ‘Met elke klant die 1 miljoen of meer leent van de Rabobank, checken we elk jaar of die voldoet aan ons beleid.’
De bank hanteert een aantal minimumnormen (beleidskader duurzaamheid) voor financiering op het gebied van onder andere duurzaamheid, arbeidsvoorwaarden en dierenwelzijn. Als de klant voldoet aan het beleid, krijgt die een A, B of C toebedeeld. Een D betekent dat de klant niet voldoet aan de minimumnormen. Dan maakt de Rabobank naar eigen zeggen tijdgebonden afspraken met de klant, en als daar niets mee gebeurt, beëindigt de bank de relatie.
Voor dierenwelzijn volgt de bank de OIE en de IFC performance standards. ‘Als je daar niet aan voldoet, dan bij ons geen financiering,’ zegt Ruter. Dan zijn er nog de regionale eisen. West-Europese normen zijn strikter dan die in andere regio’s, bijvoorbeeld die in de VS. ‘De eisen zijn dus niet overal even streng, maar waar ze minder streng zijn, gaan we het gesprek aan over stapsgewijze verbetering.’
De Rabobank heeft met bedrijven zoals Tyson naar eigen zeggen naast een jaarlijks formeel gesprek nog meerdere keren per jaar contact, om de voortgang en belangrijke actuele gebeurtenissen te bespreken. Zo speelt nu de corona-pandemie. Volgens Bas Rüter zijn de vleesbedrijven in de Verenigde Staten sectorbreed enorm geschrokken van de pandemie en de gevolgen daarvan. ‘Ze hebben meteen rücksichtslos ingegrepen, dat gaat daar sneller dan bijvoorbeeld in Nederland, ze hebben meteen keihard geïnvesteerd om alles beter en veiliger te maken.’
Een andere kwestie zijn risico’s voor het dierenwelzijn. De Rabobank liet per diersoort in beeld brengen waar risico’s groot zijn: de Verenigde Staten kleuren aardig rood (hoog risico) voor een aantal diersoorten, omdat de wetgeving op dierenwelzijn er zwak is. ‘Grote klanten zoals Tyson Foods zijn aangesloten bij die [commerciële, red.] certificeringsschema’s. Dat zijn zelfgekozen auditmechanismen waar ze nog voor betalen ook. Zo verkleinen ze weer de risico’s op controverse.’ De Rabobank vraagt van zijn klanten om die audits in te stellen.
Een benchmark die door onder andere de Rabobank wordt gebruikt om bedrijven te vergelijken op basis van dierenwelzijn, schaalt Tyson Foods onder de relatief positieve categorie ‘Established but work to be done’. Concurrent JBS staat in hetzelfde rijtje, maar andere grote concurrenten doen het beter. Cargill en Perdue farms staan een trapje hoger: ‘Integral to business strategy’.
Dierenwelzijnsorganisaties vinden echter nog steeds dat het bedrijf te weinig doet. Dirk-Jan Verdonk van World Animal Protection denkt dat een bedrijf als Tyson Foods zelfs meer mag doen dat wat de Europese wetgeving voorschrijft, omdat het geld en de macht heeft om dat te doen. Immers, diezelfde wetten zijn volgens hem ontoereikend om dierenwelzijn te waarborgen. Maar daar is Tyson nog lang niet. ‘Het bedrijf doet inderdaad aan third party auditing, maar daarvoor kiezen ze ontzettend lage standaarden.’ De standaarden die het toepast zijn, zoals bleek uit het onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer waar Verdonk aan meewerkte, nog steeds die van de Amerikaanse vleesindustrie. ‘Bijvoorbeeld 44 kilo kip per vierkante meter, terwijl Rabobank de voorkeur geeft aan de standaard van 30 kilo.’
Vleesvervanger
Organisaties als Animal World Protection en Mercy for Animals zijn wel voorzichtig enthousiast over Tysons investeringen in vleesvervangers. Het begon met investeringen van ongeveer 34 miljoen dollar in 2016-2017 in Beyond Meat, een bedrijf dat veganistische vleesvervangers produceert. Inmiddels heeft Tyson een heel eigen merk met alternatieven voor vlees: Raised & Rooted. Zo brengt het plantaardige nuggets op de markt, in verschillende smaken.
Is het louter om te profiteren van een segment in de markt of zit er een visie achter om steeds meer vlees te vervangen door plantaardige alternatieven?
‘Een stap in de goede richting,’ volgens Dirk-Jan Verdonk. ‘De vraag is wel hoe ver Tyson daarmee wil gaan. Is het louter om te profiteren van een segment in de markt of zit er een visie achter om steeds meer vlees te vervangen door plantaardige alternatieven? Het liefst zien we natuurlijk alle grote vleesbedrijven die laatste kant op gaan.’
Ondanks alle controversen rond de onderneming koos het Amerikaanse zakenblad Fortune Tyson Foods nu vijf jaar op rij als nummer 1 bij de ‘Wereldwijd meest bewonderde bedrijven in de categorie voedselproductie’, via een jaarlijkse enquête bij topmanagers, directeuren en financiële analisten. ‘We blijven de gezondheid en veiligheid van onze hardwerkende teamleden op de eerste plaats stellen en zijn trots op hun toewijding om hoogwaardige, duurzame en voedzame eiwitten te produceren,’ zei Tyson-ceo Dean Banks daarover in een statement op de website.