Streven naar eerherstel voor Raymond Westerling is bizar (Commentaar/Trouw, 12-8-23)
Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam, heeft zich teruggetrokken als spreker bij een Indië-herdenking op de Dam. Het organiserend Indisch Platform 2.0 is woedend, maar het besluit van Halsema is juist – al komt dat wel laat.
Het Indisch Platform 2.0 wil op 15 augustus op de Dam de dochter van Raymond Westerling laten spreken. Westerling was de militair commandant van Nederlandse speciale troepen die zich tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog in 1946-1947 te buiten gingen aan oorlogsmisdaden. De dochter wil eerherstel voor haar vader, die ook mensen gered zou hebben. Tijdens de herdenking zullen andere sprekers daarvan getuigen; zij menen dat zij hun leven te danken hebben aan Westerling.
*Ethisch besef voor die ‘slachtoffers’ is ver te zoeken.
Westerlings contraterreur was uitzonderlijk wreed
Dat laatste is niet onmogelijk. Maar zulke individuele ervaringen vertroebelen vooral de blik op de ware toedracht van de ‘vuile’ oorlog die Nederlandse militairen destijds voerden om het opstandige Nederlands-Indië op de knieën te krijgen. Daarbij is, door legerleiding en Den Haag, collectief weggekeken van het structureel ingezette, extreme geweld, als antwoord op de ook zeer gewelddadige twee miljoen Indonesische vrijheidsstrijders. In die strijd was Westerlings contraterreur van standrechtelijke executies en martelingen uitzonderlijk wreed. Ook onschuldige burgers waren zijn slachtoffers. Het streven naar Westerlings eerherstel is dan ook bizar.
Logisch dus dat Halsema die herdenking boycot. Zij heeft niets te zoeken bij een platform dat, zo blijkt uit de woorden van voorzitter Peggy Stein, een selectieve blik koestert op het verleden en oorlogsmisdaden bagatelliseert. Al had Halsema haar medewerking natuurlijk helemaal niet moeten toezeggen.
Geen ‘sobere herdenking’
Alle ophef is toch vooral het Indisch Platform 2.0 te verwijten. Het had op de Dam een ‘sobere herdenking’ moeten worden van de slachtoffers van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië. Het Platform knoopte daar alle leed aan vast dat zijn achterban opliep ná de Japanse capitulatie, tijdens de Indonesische vrijheidsstrijd en na aankomst in Nederland. Leed dat generaties doorwerkt en is genegeerd door Nederland, door eenzijdige geschiedschrijving en politici, is het verwijt.
Het verwijt aan adres van historici is niet serieus te nemen. Zie alleen al de vorig jaar verschenen officiële studies, bijvoorbeeld over de Bersiap de eerste jaren na de oorlog toen Indonesiërs in opstand kwamen, een gruwelijke tijd voor veel Indische Nederlanders. Feit is wel dat Nederland in zijn maag zat met de 300.000 Indische en Molukse onderdanen die vanaf 1949 hierheen kwamen. De ontvangst was ‘kil en bureaucratisch’, premier Rutte bood hier vorig jaar excuses aan. Dat het er van serieus rechtsherstel nimmer is gekomen valt te betreuren, maar dat betekent niet dat de oorlogsmisdaden van Westerling kunnen worden gebagatelliseerd.
*Aan het juiste commentaar van deze krant hoeft verder niets te worden toegevoegd.