Tags
Formatie Minister van Staat Herman Tjeenk Willink moet de formatie weer op gang brengen. Met zijn gezag, is de hoop in Den Haag, kan hij partijleiders weer om tafel krijgen.
Enzo van Steenbergen & Petra de Koning
29 mei 2017 om 16:52
De leiders van de grootste partijen in de Tweede Kamer mochten het al eind vorige week in de Stadhouderskamer zeggen tegen informateur Edith Schippers (VVD): wie zou haar – tot nu toe mislukte – pogingen om tot een kabinet te komen, over moeten nemen?
Herman Tjeenk Willink (75), zeiden VVD en CDA: minister van Staat. Een man met gezag, ervaring en veel afstand tot de hevig gepolariseerde wereld die de Tweede Kamer sinds de verkiezingen is. Dat hij PvdA’er is, speelde geen rol. Wel: hij geldt nog steeds als de ‘onderkoning’ van Nederland en dat was, vonden vooral VVD, CDA, ChristenUnie en de SGP, precies waar het Binnenhof nu dringend behoefte aan had. Net als die vier partijen was ook Tjeenk Willink, die nauwe banden heeft met het koninklijk huis, eerder al tegen de beslissing van de Tweede Kamer om het staatshoofd uit kabinetsformaties te halen.
Schippers kon op maandagmiddag haar irritatie over de afgelopen maanden nauwelijks verbergen. Partijen, zei ze, moesten nu eindelijk eens de ,,oversteek” maken naar andere partijen die met hun verkiezingsprogramma verder van hen af lagen. Makkelijk was dat natuurlijk niet, zei Schippers en daarna klonk ze als een strenge moeder: ,,Maar het leven ís ook niet altijd leuk.”
Ze stelde vast dat de Tweede Kamer haar had gevraagd om te onderzoeken of een meerderheidsregering mogelijk is. Dat zit er niet in als zoveel partijen ándere partijen blijven blokkeren en dan moest het nu maar anders. Een nieuwe informateur zou, vond ze, de partijleiders in ,,verschillende combinaties” bij elkaar aan tafel kunnen zetten om te zien of ze misschien toch tot een ‘oversteek’ in staat waren.
Als ze nee blijven zeggen, is het idee achter zo’n andere aanpak, komen ze misschien ook echt niet meer aan tafel – een minderheidsregering wordt dan een serieuze mogelijkheid. Een dreigement. Maar of het werkt? De partijen van wie iedereen nu denkt dat zíj in elk geval zo’n kabinet moeten vormen, VVD, CDA en D66, hebben er nog steeds een grote afkeer van.
Schippers zelf blijft denken dat het zover niet hoeft te komen. ,,Beweging is mogelijk”, zei ze een paar keer. ,,Zij heeft kennelijk veel meer gehoord dan wij”, zegt een betrokkene. Wie de nu openbaar gemaakte adviezen van de partijen aan Schippers leest, ziet de mogelijkheden niet. De Partij voor de Dieren wil nu toch wel nadenken over samenwerking met het CDA en Denk zou nu in noodgevallen toch aan tafel willen komen. Verder blijft iedereen vasthouden aan wat Schippers hun ,,eerste positie” noemt.
Op dinsdag debatteert de Tweede Kamer over haar eindverslag, Tjeenk Willink kan daarna waarschijnlijk meteen beginnen met zijn ‘combinaties’. Maar wat is daarbij realistisch? Zouden bijvoorbeeld de VVD en het CDA op z’n minst een uurtje aan tafel willen zitten met PVV-leider Geert Wilders, die dat zelf steeds heeft voorgesteld? Zou D66-leider Alexander Pechtold toch opnieuw willen praten met Gert-Jan Segers van de ChristenUnie – die nu zelf ook geen zin meer heeft in D66? Kunnen VVD, CDA en D66 opnieuw proberen om eruit te komen met GroenLinks?
Zeker is dat is dat de nieuwe poging van Tjeenk Willink een tussenstap wordt – veel meer is er na tweeënhalve maand niet bereikt. Hij moet nu vooral gaan duwen en trekken en hij zal, zeggen betrokkenen, politieke leiders stevig onder druk zetten. Schippers vroeg aan de partijen: komen jullie praten? Tjeenk Willink, is de verwachting, zal niet vragen maar eisen.
Dat heeft dit kindercircus zoals de politieke arena is geworden, wel nodig. Ik wens Tjeenk Willink veel succes toe.