Tags
Vaccinatieplicht
NRC-Commentaar
Een verplichting om je te laten vaccineren grijpt diep in op de persoonlijke vrijheid van mensen. De „onaantastbaarheid” van het lichaam is niet voor niets gewaarborgd in de Grondwet. Het is een zwaarwegend principe waar de staat slechts in uitzonderingen van mag afwijken, zoals bij fouilleren en alcoholtesten. Het onder staatsdwang toedienen van een vaccin maakt een veel grovere inbreuk op de lichamelijke integriteit en heeft bovendien een langdurig effect.
Het is goed dat de Tweede Kamer minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) vorige maand bij de behandeling van de coronawet liet beloven dat mensen niet gedwongen zullen worden zich te laten injecteren tegen het coronavirus. Toch werd de blijdschap over het nieuws dat twee coronavaccins goed lijken te werken deze week overstemd door nieuwe onrust over een mogelijke vaccinatieplicht. Mensen dwingen tot vaccinatie kan immers ook zonder ze daartoe via wet- of regelgeving te verplichten. Stel je bijvoorbeeld voor dat je naar een concert of bibliotheek wil maar alleen naar binnen mag als je een bewijs bij je hebt dat je de prik hebt gehaald. Of dat een kind alleen naar de opvang mag als het tegen corona is ingeënt.
Zeker dat laatste is niet ondenkbaar. In de kinderopvang speelt deze discussie al een paar jaar. Daar steeg het percentage kinderen dat niet is ingeënt tegen infectieziekten als bof, mazelen en rode hond en de groepsimmuniteit kwam erdoor in het gedrang. De VVD-leider in de Tweede Kamer, Klaas Dijkhoff, haalde twee jaar geleden hard uit naar de ‘anti-vaxxers’ en hun „pseudo-interessant gemaakte bullshit”. De Kamer nam begin dit jaar een initiatief-wetsvoorstel van D66 aan dat kinderdagverblijven het recht geeft ongevaccineerde kinderen te weigeren. De VVD wil daar op voortborduren. De liberalen vinden dat mensen die zich niet laten vaccineren zelf de consequenties moeten dragen: hun mag de toegang tot bepaalde plekken worden ontzegd.
E en meerderheid van de Kamer gaat dat te ver. Bij het kabinet ligt een aangenomen motie van Denk om geen enkele vaccinatieplicht in te voeren, ook geen indirecte. In een deel van de achterban van de christelijke partijen leven principiële bezwaren van religieuze aard tegen vaccinatie. Maar ook de PVV, de grootste oppositiepartij, staat wantrouwend tegenover suggesties dat er verschil mag worden gemaakt tussen mensen die wel en niet zijn gevaccineerd.
Toen minister De Jonge vorige week zei dat bepaalde maatregelen misschien langer zullen gelden voor mensen zonder vaccinatie beoordeelden verschillende partijen dat als een verkapte vaccinatieplicht. Hij probeerde dit beeld woensdag bij het coronadebat recht te zetten. Als bewoners en personeel van een verpleeghuis als eersten worden ingeënt, dan kun je je afvragen of het nog logisch is om voor hen alle beperkende maatregelen te laten gelden. Misschien kun je dan afstappen van de verplichte anderhalve meter afstand. Dat is een logische gedachte van De Jonge die inderdaad bespreekbaar moet zijn.
Het kabinet nam vrijdag al een besluit welke groepen voorrang moeten krijgen bij de vaccinatie. Terecht dat daar tempo mee is gemaakt, want dan kunnen verdere voorbereidingen worden getroffen. Het is geruststellend dat het kabinet nog eens benadrukte dat vaccinatie altijd „gratis en vrijwillig” is. Maar daarmee zijn we er nog niet. De burger moet ook nog bewogen worden tot medewerking.
Uit onderzoek van het RIVM en TNO blijkt dat de helft van de mensen nog niet weet of ze de prik gaan halen. En bijna een op de acht zal die resoluut weigeren. Dat zijn veel meer mensen dan de marginale groep die denkt dat Bill Gates een chip in het vaccin heeft verstopt.
Veel mensen twijfelen of de stoffen die in de bloedbaan worden geïnjecteerd wel veilig zijn en op den duur geen ernstige bijwerkingen hebben. Hun twijfel is begrijpelijk, want de vaccins zijn in korte tijd ontwikkeld en over de werking ervan op lange termijn is nog veel onbekend. Burgers willen niet als proefkonijn dienen. Als al die mensen van vaccinatie afzien wordt de gewenste groepsimmuniteit niet bereikt. Volgens de TU Delft zijn we daar pas als 75 procent van de bevolking is ingeënt of de ziekte heeft doorgemaakt.
Het politieke gekrakeel over een vaccinatieplicht zal niet geholpen hebben twijfelende burgers vertrouwen in te boezemen. Gelukkig ziet het kabinet nu in dat er snel een informatiecampagne moet komen, ook over het nut van vaccineren in het algemeen. Mensen krijgen in media, ook sociale media, een stortvloed aan informatie over zich heen. Het scheiden van betrouwbare bronnen en desinformatie is niet altijd simpel. De overheid moet mensen gidsen. Burgers hebben recht op heldere en eerlijke informatie, ook over de risico’s, zodat ze zelf een zorgvuldige afweging kunnen maken.
*Uitstekend commentaar. Niets aan toe te voegen!