Warrige reactie als recensie op boek Bert de Vries over de euro en evaluatie Maastricht @trouw #eu #euro

Tags

politiek

Met de euro niet voor een dubbeltje op de eerste rang, dat is geen ramp (Jens van ’t Klooster, opinie/Trouw, 27-5-20)

Het europroject is mislukt, zegt oud-minister Bert de Vries (Letter&Geest, 23 mei). Hij suggereert dat Nederland door terug te keren naar de gulden voor een dubbeltje op de eerste rang kan zitten. Dat is niet waar en helpt het Nederlandse debat niet verder.

Volgens De Vries lijdt Nederland door die euro onder gekorte pensioenen en lage rentes, enkel om Italiaanse staatsschulden laag te houden. Dit hoor je vaak, maar daarom is het nog niet waar. Ons pensioensysteem is bewust ontworpen om rentes in kapitaalmarkten te volgen. Dat brengt risico’s met zich mee. Een pensioensysteem dat betaald wordt uit belastingen heeft dat probleem niet, maar heeft weer andere nadelen.

Het is daarnaast een illusie dat Nederland met een gulden een eigen monetair beleid zou kunnen voeren. Kijk naar Zwitserland. Daar probeert de centrale bank al jaren tevergeefs met lage rentes en opkoopprogramma’s de frank te devalueren.

De Vries stelt ook dat de lage rente bedrijven stimuleert ‘zich vol te proppen met schulden’. De lage rentes maken bedrijfsinvesteringen goedkoper – gefinancierd door aandelen evengoed als door schulden. Dat Nederlandse bedrijven zich financieren door schulden komt vooral doordat rente aftrekbaar is van de vennootschapsbelasting – zie daarvoor het rapport ‘Geld en schuld’ van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (2019).

Rentes zijn overal laag, maar in Europa extra laag omdat de economie in de eurozone na 2008 niet is hersteld van de crisis. De Europese Centrale Bank wordt niet moe om uit te leggen: als het beter gaat met de economie, kan de rente omhoog. Daarvoor, zegt de ECB, is echter een Europees investeringsbeleid nodig, wat Nederland – nu als leider van de ‘vrekkige vier’ – steeds weer blokkeert.

De oplossing die De Vries aandraagt, heeft een zweem van magisch denken en veel details blijven onduidelijk. Bedrijven en burgers gaan naast de euro weer guldens en lires gebruiken. Maar hoe zit het met overheden? Gaan die staatsschulden uitgeven in euro’s? Dat lijkt een recept voor rampen. Stel dat de lire straks met 10 procent devalueert ten opzichte van de euro. De schuld krimpt niet mee. Italië moet dan opeens meer dan 10 procent extra belasting heffen om dezelfde schuld af te betalen. Plots wordt de schuld dan onhoudbaar. Of leent Italië straks in lires? Dat klinkt als het einde van de euro.

De Vries ziet daar vooral kansen: “Je geeft de landen weer financieel gereedschap in handen, bijvoorbeeld de wapens van devaluatie en revaluatie”. Een opvallende uitspraak voor iemand die in de jaren tachtig minister was. Voortdurende devaluaties zorgden toen in het zuiden voor inflatie en torenhoge rentes op de staatsschulden. Daarnaast onderhandelden ministers voortdurend over wisselkoersen. Dat het einde van de euro dus tijd en ruzie gaat besparen, is een ijdele hoop.

Geen snelle oplossing

De euro werkt nu niet goed, dat ziet iedereen, en er is jammer genoeg geen quick fix. De Vries vergeet dat de munt ooit bedoeld was als oplossing. Als het ene land meer importeert dan het exporteert, ontstaan onvermijdelijk onevenwichtigheden. De Europese binnenmarkt bracht welvaart, maar zet ook druk op de armere lidstaten. Dit is waarom de euro altijd verbonden was met de belofte van economische convergentie. Daardoor kan elke lidstaat zijn eigen democratie behouden, zonder van crisis naar crisis te hollen.

Hier kan Nederland niet voor een dubbeltje op de eerste rang zitten, maar dat hoeft ook niet. Een sterke Europese economie maakt immers ook Nederland welvarender.

*Mijn conclusie uit dit betoog is dat het te technisch is en dat ik eerst het boek zal moeten lezen omdat het om vele details gaat die niet in de recensie van afgelopen weekend in deze krant stond. Met de nodige creativiteit, zo is mijn verwachting op basis van dat artikel of interview met De Vries zelf, is het verdrag van Maastricht wel degelijk aan te passen.*

[JENS VAN ‘T KLOOSTER, WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEKER, VERBONDEN AAN DE KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN EN DE UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM]

https://krant.trouw.nl/titles/trouw/8321/publications/954/articles/1143868/17/1

‘Bulgarije zet vaart achter invoering van de euro’ @fd

Tags

politiek

(Jule Hinrichs, Buitenland/fd, 29-1-20)

https://fd.nl/economie-politiek/1332644/eu-importeert-steeds-meer-vuile-kolenstroom

Schitterende analyse over de euro als politiek project waar echter twee tegenovergestelde theses uit voortvloeien @fd #eu @MathieuLLSegers

Tags

politiek

Stelling: In onderstaande analyse van de ontwikkeling van de euro en de muntunie na de Verdragen van Maastricht en Amsterdam, kan ik de auteur niet volgen met zijn stelling over ‘euro als politiek project’, omdat zijn tekst ook kan worden gelezen als een beschrijving van het ontstaan als ‘euro zonder politiek project’. Deze verdediging mijnerzijds die niet wonderlijk genoeg niet haaks staat op de test van Segers, omdat hij die discrepantie niet in zijn tekst heeft geformuleerd, maar voor mij wel eruit afleidbaar is, zal ik morgen nader toelichten. Hieronder volgt de complete tekst van de auteur, zodat ik niet kan worden verdacht van manipulatie [LOL] van zijn woorden:

Lidstaten hebben euro als politiek project gevormd, daar hoort ook politieke verantwoordelijkheid bij

Expert | Mathieu Segers is hoogleraar eigentijdse Europese geschiedenis en Europese integratie

‘Politiek is de kunst van het mogelijke. Die kunst is het meest gevraagd onder onvoorziene omstandigheden. Want dan – onder onvoorziene omstandigheden – gaan oude zekerheden eraan, en komen ijzeren regels op losse schroeven. Maar wanneer zijn de omstandigheden onvoorzien genoeg om regels buiten werking te stellen, en zo ook ‘het mogelijke’ opnieuw te definiëren? In de discussie over de toekomst van de euro draait het uiteindelijk om deze kwestie. Waarom?

‘Tijdens de Europese top van Amsterdam in 1997 werd het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) aangenomen in de vorm van een resolutie. De Nederlandse en Duitse regeringen steunden het SGP. Zij zagen het SGP als de verdere – en broodnodige – vertaling van de vereiste budgetdiscipline in de muntunie. Iets dat in hun ogen onontbeerlijk was voor een stabiele toekomst. En zo werd het thuis ook uitgelegd: dit was het Noord-Europese slot op monetaire frivoliteiten en potverteren.

‘Maar wat stond er in dat SGP? In essentie bleef artikel 104c uit het Verdrag van Maastricht, de zogeheten ‘excessief tekortprocedure’, ook in het SGP gehandhaafd. De Duitsers hadden de budgetregels veel verder in beton willen gieten, door deze in een verdrag (en dus niet in een resolutie) te expliciteren en de verantwoordelijkheid voor handhaving sterker buiten de lidstaten (en hun politiek) te plaatsen. Maar zo ver ging het SGP bij lange na niet. Andere lidstaten vonden dergelijke ijzeren regels onverstandig. In onvoorziene omstandigheden zou dit immers wel eens belemmerend en contraproductief kunnen uitpakken.

‘Het taboe op erkenning van cultuurverschillen blijft het debat over de euro hinderen’

‘En zo bleef het ook in het SGP uiteindelijk aan de Raad van Ministers (en dus aan de lidstaten zelf) om de tekortprocedure, zoals vastgelegd in het verdrag, toe te passen. Ook stond er in het SGP dat de Raad kon afwijken van de tekortprocedure en de daarin opgenomen sancties. Dat kon bijvoorbeeld als een gekwalificeerde meerderheid van de Raad vaststelde dat er sprake was van special circumstances in de lidstaat die kampte met overschrijding van de normen (een begrotingstekort van maximaal 3% van het bruto binnenlands product (bbp) en een staatsschuld van maximaal 60% van het bbp).

‘Dit maakte van het SGP niet veel meer dan een gentlemen’s agreement tussen de ministers van financiën, gebaseerd op het besef dat free riding op kosten van het gezamenlijke muntproject niet verstandig zou zijn. Maar dat was het dan ook. Met andere woorden: van meet af aan was duidelijk dat de begrotingsdiscipline vroeger of later een object zou worden van de kunst van het mogelijke.

Buiten werking

‘Op 25 november 2003 was het zover. De Duitse regering deed een beroep op de special circumstances-clausule in het SGP onder verwijzing naar de onvoorziene kosten van de Duitse eenwording; die duwden het begrotingstekort over de 3%. In de Raad vond Duitsland een gewillig oor bij anderen. Want net als Duitsland overschreden ook andere lidstaten de afgesproken normen. Dus besloten de ministers om het SGP tijdelijk buiten werking te stellen.

‘Een minderheidscoalitie onder leiding van een woedende Nederlandse minister van Financiën, Gerrit Zalm, was hier fel op tegen, maar moest het onderspit delven. Die novemberavond was het coming out moment van de euro als politiek project. Spoedig volgden meer onvoorziene omstandigheden.

‘Dit brengt ons bij de kern van het probleem: als de euro op belangrijke punten politiek van aard blijkt, dan zijn regels alleen niet afdoende voor het bestuur. Op het moment dat er sprake is van onvoorziene omstandigheden, zullen die regels namelijk ter discussie komen te staan. De kernvraag is daarom niet of de euro politiek is, maar hoe politiek hij zou moeten zijn. Bij het beantwoorden van die vraag is het belangrijker aandacht te hebben voor verschillen in interpretatie, dan een uniforme set van regels te produceren. In onvoorziene omstandigheden zal het eerste – interpretatie- immers het tweede – de regels – gaan overvleugelen. Dat is de realiteit. Dit brengt ons bij de rol van cultuur.

Jürgen Stark

‘In februari 2015 publiceerde Jürgen Stark een opinie in de Financial Times. Vier jaar eerder was hij opgestapt als ECB-bestuurslid uit onvrede met een opkoopprogramma van staatsobligaties in Spanje en Italië. Hij was nog steeds woedend. In zijn stuk koppelde Stark economisch ‘goed’ en ‘fout’ aan cultureel ‘goed’ en ‘fout’. Zijn analyse: Duitsland kwam de crisis goed door dankzij deugdelijk beleid, de rest had boven z’n stand geleefd. En de oorzaak van dat alles zat hem in de cultuur.

‘De afkeer van Stark won het van de essentiële punten die hij aansneed. De centrale vraag in zijn stuk was raak: hoe kunnen we de open samenlevingen van de eurozone (met een gezamenlijke markt en munt) fit houden, maar dat doen zonder politieke unie? Dat is precies de politieke hoe-vraag waar het om moet gaan. Tot op de dag van vandaag is het juist die vraag waar de regeringen voor wegduiken. Daarnaast doorbrak Stark het taboe op het erkennen van cultuurverschillen. Toch blijft juist dit taboe een constructief debat over het ‘politieke hoe’ van de euro in de weg staan.

‘Hierdoor wordt het onmogelijk om de kool (van wederzijds vertrouwen) en de geit (van prudent monetair beleid) te sparen. En juist dat, het sparen van kool en geit, is de opdracht aan de huidige regeringen van de eurozone. Want het zijn de regeringen, en niet de centrale banken, die de eerste verantwoordelijkheid voor het voortbestaan van de muntunie dragen én dat ook zo gewild hebben. Maar die verantwoordelijkheid is niet gratis. Zij vereist oefeningen van een hogere moeilijkheidsgraad in ‘de kunst van het mogelijke’ dan we tot nu toe hebben gezien.

[Mathieu Segers is hoogleraar eigentijdse Europese geschiedenis en Europese integratie aan de Universiteit Maastricht.]

https://fd.nl/opinie/1318903/lidstaten-hebben-euro-als-politiek-project-gevormd-daar-hoort-ook-politieke-verantwoordelijkheid-bij

Overeenkomst of ‘n toevallig verband tussen IT-projecten en het EU-Huis dat ondeugdelijk is en dus oorzaak dat economische groei eurozone maar niet van de grond komt, ondanks dat het de grootste economische machtsblok ter wereld vormt #IT @eu #eurozone

Tags

politiek

Waarom IT-projecten altijd maar mislukken (Laurens Verhagen, Techsoftware/Volkskrant Magazine, 10-11-18)

Al vijftig jaar geleden werd gesproken van een ‘softwarecrisis’. En nog steeds lopen grote IT-projecten erg vaak erg mis. Dat komt pas goed als we eindelijk gaan begrijpen hoe complex software is, zeggen twee hoogleraren informatica.

‘Een typerend bericht van dit voorjaar: de Raad van de Rechtspraak trapt op de rem en roept op tot een ‘reset’ van de ambitieuze digitaliseringsplannen voor juridische procedures in Nederland. Het project werd oorspronkelijk op zestig miljoen euro geraamd, maar liep daarna uit naar 220 miljoen. De raad noemt verschillende oorzaken, waaronder de te grote complexiteit. Het is maar één voorbeeld. ICT-projecten bij de overheid kosten gemiddeld 36 procent meer dan begroot, concludeerde het Financiële Dagblad onlangs na analyse van 125 recente grote ICT-projecten van de overheid. Een ander voorbeeld, van eerder deze maand: een hardnekkige ICT-storing houdt de poli’s van het VUmc urenlang dicht. Een paar weken eerder: Amsterdam CS ligt plat door een softwarestoring.

Navo

‘Informaticahoogleraren Jan Friso Groote (TU Eindhoven) en Marieke Huisman (Universiteit Twente) verbazen zich er niet meer over. Niet alleen bij de overheid, ook in het bedrijfsleven gaat het nog altijd mis, zien ze bijna dagelijks. Ook hier pakken veel projecten duurder uit dan begroot en worden bedrijven op kosten gejaagd omdat software niet voldoet, lekken bevat of domweg gevaarlijk is. Een softwareprobleem in een auto kan de fabrikant ervan op gigantische kosten jagen.

‘En toch is er wel degelijk wat aan te doen, zeggen Groote en Huisman. Geheel foutloze software is waarschijnlijk een utopie, maar zo erg als het nu nog altijd is, hoeft ook weer niet. In oktober 1968 viel de term ‘softwarecrisis’ voor het eerst op een door de Navo georganiseerde conferentie. Omdat machines in die tijd krachtiger begonnen te worden, werd slechte software ineens een probleem. Volgens de vermaarde Nederlandse informaticus Edsger Dijkstra manifesteerde de crisis zich in de lage kwaliteit van software, uit budget lopende projecten of zelfs software die nooit werd geleverd. Toen al.

‘Volgens Huisman is de crisis nu groter dan ooit. ‘Wat niet wil zeggen dat er niets is verbeterd. Als er niets was gedaan, was het nog veel erger geweest.’ Deel van het probleem is volgens haar dat software tegenwoordig op veel meer plekken zit. ‘In auto’s, vliegtuigen, banken: overal speelt software een essentiële rol. Iets wat mensen vaak niet beseffen. Dat komt deels omdat software zo ongrijpbaar is. Je kan het niet vasthouden, zoals je bij apparaten kan doen. En bedrijven zien het belang er vaak niet van in en beschouwen software als sluitpost op de begroting. Software wordt weliswaar steeds beter, maar we hebben nog lang niet het punt bereikt dat de kwaliteit zich kan meten aan die van andere producten die we maken.’

Ziekelijk complex

‘Volgens Groote worden de problemen vergroot omdat computers niet alleen steeds krachtiger en sneller worden, maar – in tegenstelling tot decennia terug – ook nog eens met elkaar zijn verbonden via internet. Maar uiteindelijk is de crux: mensen snappen niet dat software complex is.

‘Groote: ‘Ik ben daar in de loop der jaren wat cynisch over geworden. Bijna nergens, zelfs niet binnen de informatica, wordt begrepen hoe ziekelijk complex software is.’ Een gemiddeld softwarepakket bevat honderden miljoenen regels code. En een even gemiddeld pakket bevat volgens Groote tientallen fouten per duizend regels code. ‘Iedereen blijft maar meer code schrijven en managers pompen er duizenden manjaren in en denken dat dat vooruitgang is. Maar dat is niet zo. Omdat ze het niet begrijpen. Men wil nieuwe dingen uitbrengen, nieuwe softwarepakketten de wereld in slingeren, nieuwe spullen. Zonder te snappen dat het uit de hand loopt. Zelfs bedrijven als Intel en Microsoft verslikken zich in de complexiteit van hun eigen software.’

‘Er speelt nog wat anders mee, zegt Huisman: ‘Er zit vaak heel veel tijd in een systeem. Als er een probleem optreedt, maak je daar een patch voor waarmee de complexiteit weer verder wordt vergroot. Het vergt heel veel moed om te zeggen: weet je wat? We beginnen helemaal opnieuw.’

‘Groote trekt graag de vergelijking met bruggen. ‘Iedereen vindt het volkomen logisch dat je niet zomaar zonder plan en zonder deugdelijke doorrekening een brug gaat bouwen. Maar bij software gebeurt precies dat. We vragen de buurjongen of hij ons administratiesysteem kan bouwen. Het is een fundamentele onderschatting van de complexiteit van software.’

‘Het probleem is hardnekkig. Ook omdat de voordelen van software evident zijn. We kunnen niet meer zonder. ‘Iedereen ziet graag die voordelen’, zegt Groote. ‘Wél ermee spelen, niet erover nadenken.’

Grote ramp

‘Zowel Groote als Huisman geloven niet in panklare oplossingen. Ook niet in regulering van de overheid trouwens. Zou een ramp iedereen wakkerschudden? ‘Nee’, zegt Groote. ‘Een station dat platligt. Miljoenen belastingaangiften die zoek zijn: hoe erg wil je het hebben? Het wordt weer opgelost en iedereen gaat over tot de orde van de dag.’ Groote is de loop der jaren wat somber geworden: ‘Ik heb lang gedacht: we gaan dit oplossen. Nu weet ik dat niet meer. We doen op de universiteiten wat we moeten doen, maken kleine stapjes en roeien met de riemen die we hebben. Maar op de een of andere manier lijkt de maatschappij het maar niet te willen zien.’

‘Huisman: ‘Zo pessimistisch ben ik niet hoor. Misschien omdat ik ook tien jaar jonger ben. Maar eenvoudig is het ook weer niet: het is een langdurig proces. Softwareonderzoek is binnen wetenschap een ondergeschoven kindje. Iedereen heeft het over AI, robotica en big data. Softwarekwaliteit is minder fancy vrees ik. Het begint van onderaf, bij docenten die hun studenten de fundamenten van software bijbrengen.’ Dan zal het langzaam ten goede veranderen, hoopt Huisman. En komt het misschien toch nog goed. Want: ‘De toekomst is oneindig’, besluit Groote.

https://www.volkskrant.nl/wetenschap/waarom-grote-softwareprojecten-werkelijk-altijd-mislukken~b9598d66/

En wat de constructie van het Europese Huis, genaamd de EU zo moeizaam en complex heeft gemaakt, daarvan ligt de oorzaak eveneens in de ziekelijke complexe structuur van de EU en haar voorgangers EEG/EG. De ouderen onder ons herinneren zich nog dat economen ons waarschuwden – ik meen tijdens de invoering van de euro als munt en daarmee ook een nieuwe monetaire eenheid – dat zonder een politieke unie tot mislukken gedoemd was omdat het gebruikelijke nationale aanpassingsmechanisme in de vorm van valutadaling of opwaardering werd afgeschaft en niet meer per lidstaat gebruikt kon worden, en dat in combinatie met een ongelijke economische stelsels van de lidstaten die toegelaten werden tot de eurozone, een heilloze onderneming was. Volgens de oude economische theorie was dat ook ondoenlijk, maar de praktijk heeft sinds de financiële (2008) en schuldencrisis (2009) die uitliep op de eurocrisis (2012) uitgewezen dat de EU nog steeds bestaat.

En dus bestaansrecht heeft, al was er een Draghi nodig die het lef en de moed had en toonde dat hij in strikte onafhankelijkheid (van de Europese Raad van regeringsleiders én Commissie) de tent overeind heeft gehouden, zodat de sceptici ongelijk hebben gekregen. Maar wel ten koste van heel wat hoofdbrekens en een doorlopende mega-injecties via opkoopregelingen (monetaire financiering) die de economie overeind hebben gehouden. Kortom, even complex als de ‘ziekelijke complexiteit’ van de IT-wereld, die zo complex is dat letterlijk niemand volgens een hooggeleerde in dat artikel aangehaald, er precies de vingers op heeft gekregen en begrijpt hoe dat mogelijk is.

Dat zelfde geldt precies zo voor de EU en het zijn dus beide voorbeelden met als gemeenschappelijke noemer zonder historische precedenten, die het zo moeilijk, complex, onvoorspelbaar, grillig en weerbarstig maken, maar dat is het kenmerk van de 21e eeuw. Daarmee moeten we leren leven. Maar toen ik boven geciteerd artikel herlas, was voor mij de brug naar de EU op slag helder en mijn optimisme ook, omdat we in een uniek tijdperk leven waarin simpelweg niets meer te voorspellen is. En dat maakt het erg boeiend en interessant want onze beschaving hebben we nu volstrekt uniek gemaakt met onze creativiteit en scheppingsmacht!

Zo geredeneerd kan hier ook een/de oorzaak liggen in/van het conflict of spanningshaard tussen oude economische theorie en nieuwe economische ontwikkelingen, waarmee de oude theorie geen raad weet. Daarmee zou de oplossing óók voor de hand liggen: probeer ieder eurozone land een eigen innovatieve economische karakteristiek te geven of te laten ontwikkelen (zoals NL op alle fronten digitaal het meest gevorderde land is, met vooral agrarische export. Op die manier kan er gezamenlijk een erg gevarieerd exportproduct kan worden ontwikkeld, zodat de eurozones niet met elkaar gaan concurreren en alle bbp’s op niveau blijven en zelfs spontaan gaan groeien. En dan houdt de werkloosheid in zuidelijke lidstaten automatisch op.

De hamvraag EU: ‘Historische noodzaak van Europese munt is er nog’ Is dat waar? [Archief 1998]

Tags

Euro-invoering

‘Historische noodzaak van Europese munt is er nog’ (Reuters, Luxemburg, Economie/Binnen- & Buitenland/NRC Handelsblad, 31 december 1998)

‘Historische noodzaak van Europese munt is er nog’; Grondlegger Pierre Werner is optimistisch over euro

LUXEMBURG, 31 DEC. Veel mensen hebben een rol gespeeld bij het project van Economische en Monetaire Unie (EMU), maar de 85-jarige Pierre Werner kan met recht beweren aan de wieg te hebben gestaan.

31 december 1998

# Pierre toonde zich 38 jaar geleden in een toespraak in Straatsburg voor het eerst voorstander van een Europese munt, die hij de ‘Euror’ noemde. Destijds was hij minister-president van Luxemburg.

# Anno 1998 zegt de 85-jarige Werner in een vraaggesprek dat de redenen voor een gemeenschappelijke munt nog steeds dezelfde zijn. Als bestuurslid van de onlangs opgerichte Luxemburgse centrale bank volgt hij de ontwikkelingen nog steeds. “De historische noodzaak om een unie op te zetten met een gezamenlijke munt is in Europa nog steeds aanwezig. Het was eenvoudigweg om een eind te maken aan de periodieke wereldoorlogen die in Europa begonnen zijn.’

Dit is natuurlijk waarschijnlijk belangwekkende opmerking, want de vraag is waarom een gezamenlijke munt een eind heeft gemaakt aan de periodieke wereldoorlogen. Als niet-econoom kan ik me voorstellen dat de wereld voorafgaand aan én na afloop van WO2 in één opzicht structureel gewijzigd is namelijk dat de bancaire wereld niet is zoals we deze nu gewend zijn, namelijk de verwevenheid mondiaal van alle bancaire, zakelijke of handels banken en investeringsbankinstellingen, maar dat die verwevenheid voor de oorlog nog niet bestond. In dat geval, kan de bovenstaande passage namelijk alleen begrepen worden als het juist is dat oorlogen voorkomen worden met een brede verwevenheid van interbancaire leningen en geldverkeer.

Waarom zou er anders een historische noodzaak bestaan om een gezamenlijke munt in te stellen? Als deze hypothese of vraagstelling juist is, dan doet zich de vraag voor of er tijdens de Koude Oorlog geen bankenverwevenheid tussen de financiële instellingen tussen het vrije Westen en de communistische wereld bestond en dat er meer bij toeval geen kanonschot is gelost dan bewust tegengehouden vanwege alle technische middelen zoals radarapparatuur om gelanceerde raketten onschadelijk te maken.

En vanuit het heden gesproken, is er nog steeds geen institutionele bancaire verwevenheid tussen ‘Oost en West’, die veel verder gaat dan alleen handels- en betalingsverkeer tussen de banken.

# “De kwestie was hoe de gemaakte vrede ook lang te behouden, want ik weet uit mijn eigen ervaring als jonge kerel dat economische oorlogen net zo vernietigend kunnen zijn als militaire oorlogen.’

Dit is ook een interessante opmerking maar het waarom blijft wat duister tenzij er sprake is van een psychologische oorlogsvoering vanwege handelsoorlogen en dat voedsel niet kan worden getransporteerd zodat het effect bijna een militaire oorlog is.

# Werner herinnert zich nog de jaren dertig toen “iedereen uit was op devaluatie ten behoeve van de export en om zichzelf te beschermen’. Deze ervaring leidde ertoe dat Werner als Luxemburgse minister van Financiën in de late jaren vijftig geïnteresseerd raakte in een voorstel van de Belgische bankier Fernand Collin, toen president van de Kredietbank.

# “Ik was ervan overtuigd, samen met anderen, dat de stukken over de monetaire integratie in het Verdrag van Rome onvoldoende het hoofd zouden kunnen bieden aan een echte crisis’, vertelt Werner. “Ik geloofde dat als we opnieuw een crisis zoals die in de jaren dertig zouden meemaken, het een enorme bende zou worden. Een monetaire oorlog.’

Zou dit ook door de bevolking gemerkt worden omdat er geen sprake kan zijn van de inzet van munitie voor bombardementen?

# Nadat Werner in 1959 minister-president werd, een functie die hij tot 1974 zou vervullen en opnieuw tussen 1979 en 1984, bracht hij zijn overtuiging opnieuw naar voren.

# In 1962 steunde hij de Europese Commissie toen deze de wisselkoersschommelingen te beperken in het belang van de gemeenschappelijke markt. Pas na de devaluatie van het pond sterling in 1967 en de eerste tekenen van problemen met de vaste wisselkoersen van het stelsel van Bretton Woods begonnen andere landen belangstelling te tonen.

# Tegen 1970 hadden drie van de toen nog zes leden tellende Europese Economische Gemeenschap voorstellen gedaan over hoe een economische en monetaire unie te bereiken. Werner werd aangewezen als voorzitter van een commissie die uit drie voorstellen een moest kiezen. De eerste officiële blauwdruk zag in oktober 1970 het licht als het ‘Plan Werner’, dat op 22 maart 1971 door regeringsleiders en staatshoofden werd goedgekeurd. Volgens dit ‘Plan Werner’ moest de monetaire unie in drie etappes in 1980 voltooid zijn.

# Werner beschreef het plan als een compromis tussen twee gedachtestromen: ‘de economisten en de monetaristen’. De eersten pleitten voor een sterkere economische integratie waarvoor een systeem van vaste wisselkoersen vereist was terwijl de laatsten geloofden dat integratie alleen door monetaire samenwerking tot stand kon komen. De eerste etappe van het plan, dat van start ging in januari 1971, was een mengeling van beiden: zoeken naar meer coördinatie van het economische beleid en het creëren van een systeem om de fluctuaties van de wisselkoersen tussen een bepaalde bandbreedte te houden.

# Als gevolg van de ineenstorting van het stelsel van Bretton Woods en de oliecrisis in 1973 mislukte het plan een jaar later. “In december 1974 keken we terug op de gebeurtenissen en we besloten dat het beter was om de wisselkoersen te laten zweven, omdat anders de betalingsbalansen niet zouden stabiliseren’, aldus Werner.

# In sommige opzichten ging Werners plan verder dan het Verdrag van Maastricht over de EMU. Over essentiële punten als nationale budgetten en de financieringsmethoden zou moeten worden beslist op Europees niveau waarbij aan het Europese Parlement verantwoordelijkheid moest worden afgelegd.

# Bijna veertig jaar later, worstelen de Europese landen nog steeds met het accepteren van budgettaire doelen en ruziën ze over belastingen.

# Werner zegt dat hij optimistisch is dat de euro blijft omdat regeringen in de Europese Unie nu bereidwilliger zijn om te onderhandelen en een compromis te bereiken. “Het was moeilijk om in dit stadium te komen, maar het zou nog moeilijker zijn om er weer mee te stoppen.’

# De rol die Werner heeft gespeeld, zal vandaag geëerd worden met de overhandiging aan hem van de vandaag vastgestelde omrekenkoersen.

# Werner zijn rol werd op 2 mei nog eens onderstreept in een aan hem gerichte brief van de toenmalige Duitse kanselier Helmut Kohl. “Met de presentatie van een plan uit 1970 dat uw naam draagt is een droom vandaag realiteit geworden’, aldus de kanselier op de dag dat regeringsleiders en staatshoofden elf landen aanwezen voor deelname aan de gezamenlijke Europese munt. “Een enkele munt was de droom van onze vaders, dankzij jou zal het het geld van onze kinderen zijn.’ (Reuters)

Ik zal er de literatuur in mijn boekenkast op na slaan of ik iets van de hier genoemde plan kan aantreffen, want de invoering van de ene munt is naar mijn weten altijd verdedigd met het argument van geen douanerompslomp en niet steeds en altijd wisselgeld regelen/organiseren bij iedere vakantie binnen Europa. Een noodzaak tot de munt was mij onbekend en dat opent met het hier genoemde argument en ideaal van een ‘oorlogloze’ wereld een geheel nieuw perspectief, want dat is wat anders dan een Europa ‘georganiseerde’ vrede door middel van een commerciële samenwerking (EGKS) en vervlochten economie (EMU), omdat die laatste oorlog – ‘nooit meer’ – uiteindelijk politiek tot stand kwam door het ‘verkeerde’ verdrag van Versailles na WO1 (1919).

https://www.nrc.nl/nieuws/1998/12/31/historische-noodzaak-van-europese-munt-is-er-nog-grondlegger-7429228-a27889

Eindelijk de waarheid over de 3-procentregel boven tafel @groene @MathieuLLSegers @eu #euro

Tags

EU, euro, Prodi

De fluisteraar van Europa (Mathieu Segers, Buitenland, De Groene Amsterdammer, 6.4.2017)

(…)

# Onder Commissie-voorzitter Prodi ging niet alleen de euro van start, maar werd ook de zogenoemde ‘big bang’-uitbreiding van de EU gerealiseerd. Maar er was meer. Het Stabiliteits- en Groeipact ging op de schop. In een moment van duidelijkheid noemde Prodi de 3%-regel ‘stupid’; dit was het startschot voor flexibilisering van de regels. En er was nog meer: het Verdrag van Nice en de Conventie, die uitmondde in het grondwettelijke verdrag. (…)

De gezaghebbende voorzitter van de Europese Commissie, Romano Prodi (1939) liet vorige week via een interview op de website euractiv.com dus weten dat de 3%-regel stupid, stom was. Maar jammer dat deze 3% in het kader van de flexibilisering van de regels is blijven staan. Maar als de econoom Prodi aangeeft dat deze 3% nonsens is, waarom houden we daar dan in vredesnaam aan vast? Het heeft ons een aantal – meer en langduriger dan noodzakelijk – herstelperiode van de economische recessie gekost en dat zou nu met het 5-scenariomodel van Juncker bijgesteld kunnen worden.

Overigens is het hoofdthema van deze column een andere, namelijk Prodi’s visie over de huidige Commissie. Daarover meer in de volgende blog, omdat ik daarbij mijn kanttekeningen wil plaatsen. De EMU 3%-tekortnorm was voor mij oneindig belangrijker dan zijn overige opvattingen.

https://www.groene.nl/artikel/de-fluisteraar-van-europa

‘Europese munt is wèl voor 2000 haalbaar’ [archief 1994]

Tags

Archief, Euro-invoering

‘Europese munt is wèl voor 2000 haalbaar’ (Brussel, Economie/De Gelderlander, 5 november 1994)

Adviesgroep: snel invoeren

Letten twijfelen over euro [archief]

Tags

Archief, EU, Euro-invoering

Letten twijfelen over euro (Jan Hunin, Economie/de Volkskrant, 2 januari 2014)

Sinds woensdag heeft ook Letland de euro. Politici juichen de sterkere band met het Westen toe, maar tweederde van de Letten ziet de munt niet zitten.

Hier staat iets heel symbolisch, aangezien politici de invoering van de euro toejuichen, terwijl de bevolking in grote meerderheid tegen is. Hier wordt de kloof tussen bestuurders en burgers optimaal zichtbaar gemaakt.

Euro-enquête inderdaad verspild geld #vk #invoering veroorzaakte #euforie #kortgeheugen #eu #emu #sgp

Tags

Den Haag, EMU, EU, Euro-invoering

Is de euro-enquête verspild geld? (Peter de Waard, D kwestie, Economie/de Volkskrant, 10 maart)

Getuigenissen van Kok en Zalm zullen geldverspilling zijn

‘Nederland was er ingerold. In 1940 was Nederland net zo neutraal als Zwitserland. Maar als gevolg van de Duitse inval kwam Nederland in een westers blok terecht dat zich na de Tweede Wereldoorlog fasegewijs verder integreerde. Vadertje Drees had nog even twijfels over de EEG, maar zijn regering kon geen andere kant op toen de belangrijkste exportmarkt lid werd van deze gemeenschappelijke markt.

‘De Duitse hereniging na de val van de muur leidde tot angst voor de enorme macht van de D-mark. Duitsland nam die vrees weg door akkoord te gaan met de invoering van de euro. En in Nederland werden de verdragen van Maastricht en Amsterdam getekend, waarbij wegens het gebrek aan een Europese federale regering verdragsmatig zekerheden moesten worden ingebouwd: het Groei- en Stabiliteitspact. Na twee jaar begonnen landen te zondigen en na tien jaar zondigde iedereen.

‘Doel van parlementaire enquêtes is waarheidsvinding na een zeperd (Bouwfraude, RSV, Fyra) maar die naar de invoering van de euro is alleen opinievinding.’

De Waard heeft volledig gelijk. Er hoeft slechts herinnerd te worden aan de Oudjaarsnacht van 2002 toen minister Gerrit Zalm triomfantelijk zijn eerste eurobiljet toonde aan de persfotografen (http://biz.thepostonline.nl/2015/03/07/prominenten-willen-parlementaire-enquete-invoering-euro/) om te weten dat ons land vol overtuiging de euro heeft omarmd. Er dient dus helemaal geen parlementaire enquête naar de invoering te worden gehouden, maar naar de argumenten en degelijkheid van de politieke debatten en de besluitvorming om de euro op dat moment in te voeren. Dan zal blijken dat al die argumenten stuk voor stuk aannames waren zonder enige grond van degelijke verwachtingen omdat die toen helemaal niet te geven waren. Thierry Baudet kan als universitair docent beter zijn eigen studenten de opdracht geven om in de bibliotheek krantenartikelen op te vragen naar de aanloop (Verdragen van Maastricht en Amsterdam en de Europese Monetaire Unie) tot de introductie van de toen beroemde en nu beruchte euro.