Titel in de kop van deze blog
Vanuit zijn woonplaats Genua beschouwt Ilja Leonard Pfeijffer wekelijks een onderwerp dat het nieuws beheerst. Deze week kijkt hij met een kritisch oog naar de zogenaamde ‘groepsimmuniteit’ die door de regering wordt nagestreefd. “Andere landen maken zich meer zorgen om hun volksgezondheid en minder zorgen om hun economie dan Nederland.”
Geschreven door: Ilja Leonard Pfeijffer, HP/DeTijd, 19/03 | 2020
‘In één opzicht ben ik het in ieder geval roerend eens met de woorden die onze premier afgelopen maandag in zijn historische toespraak tot het volk richtte: het is raadzaam het oordeel van specialisten serieus te nemen. Dit inzicht was een verademing in deze tijden, die tot voor kort gekenmerkt werden door een toenemende afkeer van specialisten van welk type dan ook en door de immer hardnekkiger verdedigde misvatting dat alles inclusief de feiten slechts een mening was geworden, en ik wens ons toe dat we dit inzicht weten te behouden wanneer we de coronacrisis hopelijk een keer zullen hebben overwonnen.
Dit inzicht kan alleen behouden blijven als we geen aandacht schenken aan de populisten onder ons.
‘Zolang de coronacrisis haar angstaanjagende hoogtepunt nog moet bereiken, lijkt het mij van levensbelang vertrouwen te stellen in de analyses en richtlijnen van de specialisten van het RIVM. Als iedereen op grond van zelfgegoogelde informatie zijn eigen persoonlijke richtlijnen gaat opstellen, is elke hoop op een indamming van de aanstaande catastrofe vervlogen, dat is duidelijk. Het RIVM bestaat uit kundige mensen die op grond van de beschikbare wetenschappelijke informatie de beste afwegingen maken. Ik zou ook zeker niet zo iemand willen worden die de bevindingen van het RIVM in twijfel trekt. [Zinloze toevoeging van de auteur…]
Maar het RIVM maakt het mij niet gemakkelijk. De directeur van het RIVM, de inmiddels beroemde Jaap van Dissel, deed in een interview in De Volkskrant vorige week een uitspraak die mij ongewild wantrouwend stemde. ‘Als je alles op slot gooit,’ zei hij, ‘stopt de BV Nederland.’ Ik geloof niet dat deze uitspraak getuigt van een helder zicht op de prioriteiten. Ik denk niet dat het zakelijk belang van Nederlandse ondernemers voorrang zou moeten krijgen op het belang van de Nederlandse volksgezondheid. De uitspraak doet vermoeden dat alles op slot gooien de beste keuze zou zijn voor dat laatste belang, maar dat er voor het eerste belang is gekozen. We kunnen geen mensenlevens opofferen aan onze economie. Zelfs als je egoïstisch en strikt economisch denkt, is dat geen verstandige keuze. Je moet om je economie draaiend te houden toch om te beginnen je werknemers en consumenten in leven houden.
Hier heeft de auteur naar mijn gevoel apert ongelijk, vanwege zijn – wat ik benoem als – eigen angstcomplexen. Pfeijffer miskent mijns inziens dat het mogelijkheid dat iedere bevolking van alle naties ter wereld anders in historisch-cultureel opzicht in elkaar steken en dus ook een ander beleidskader ‘corona’ kunnen velen of dragen. Waarom een ‘eenheidsworst’ van beleid decreteren? Die noodzaak begrijp ik niet.
Andere landen maken zich meer zorgen om hun volksgezondheid en minder zorgen om hun economie dan Nederland.
Het verschil tussen Noord- en Zuid-Europa straalt hierin door en dat heeft zijn cultureel-historische achtergrond. Pfeijffer bewijst hiermee in mijn ogen dat hij volledig Italiaan is geworden en geen begrip meer heeft van het Nederlanderschap. Zo ben ik zelf een uitgesproken Nederlander, die eigenwijs genoeg is om zijn eerlijke mening aan het internetscherm toe te vertrouwen: Ik heb afgelopen zaterdag – dus een week geleden toen de hamsteraars elkaar in de haren vlogen – meegemaakt omdat ik langs een super reed, en dus bijna over de hoofden van alle kopers heen kon kruipen. Ik wist dat ik geen gevaar liep op besmetting omdat ik het hele jaar door mij ‘volstop’ met vruchten zoals citroenen, sinaasappelen en bananen – omdat ik mij daarmee erg gezond voel zijn. En met name sinaasappelen zijn een soort van koffie voor mij geworden als ik moe ben: daarvan kom ik dan weer bij. Ik ben ook een heel bewust levend persoon die ook voelt wat de zin en betekenis van deze corona-virus is: de mens bewust laten worden waar het leven toe dient: je eigen ziel ontdekken omdat daar alle levensvragen in besloten liggen. Dat ‘ontdekken’ is in een totaal vercommercialiseerde maatschappij namelijk volkomen onmogelijk geworden. Dat is mijn stelling en daarom weet ik nu ook dat er randvoorwaarden bestaan waarom je besmettelijk bent geraakt of juist niet. En daarmee is het voor mij volkomen onverantwoord zoals Pfeijffer stelt dat je ‘huisarrest’ krijgt en dus niet naar een bos in de omgeving kunt lopen om daar frissen lucht op te snuiven. Dáár – niet meer buiten lopen – worden de mensen pas echt ziek van. Punt.
Oké, dat was vorige week. De ontwikkelingen gaan snel met dit virus. De regering heeft, mede op advies van Jaap van Dissel en zijn RIVM, inmiddels strengere maatregelen afgekondigd. Misschien zou Jaap van Dissel die uitspraak van vorige week nu niet meer voor zijn rekening willen nemen. Maar het nieuwe beleid, dat de premier in zijn televisietoespraak zo welbespraakt en ernstig toelichtte, is aanzienlijk soepeler dan het beleid in de meeste andere Europese landen, waar bovendien in veel gevallen sprake is van een minder verregaande besmetting dan in Nederland. Andere landen maken zich meer zorgen om hun volksgezondheid en minder zorgen om hun economie dan Nederland.
Dit laatste is een onbewijsbare stelling want beide landen Italië en NL verschillen te veel van elkaar en zolang de Italianen een Bourgondische levensstijl erop nahouden hebben zij nog geen recht van spreken. Beide culturen dienen gerespecteerd te worden.
De premier legde ons uit dat dat komt doordat Nederland, anders dan de meeste andere landen, heeft gekozen voor een strategie die de verspreiding van het virus beoogt te vertragen en daarbij groepsimmuniteit probeert na te streven. Ik ben geen specialist, maar ik heb inmiddels veel publicaties gelezen van specialisten die grote vraagtekens zetten bij dit idee van groepsimmuniteit zonder vaccin. Het idee erachter zou zijn dat mensen die besmet raken en ziek worden, vervolgens immuun zijn voor de ziekte. En als er maar genoeg mensen immuun zijn, vormen die een soort beschermende muur rond de zwakkeren omdat het virus zich minder snel kan verspreiden.
Ik begrijp de strategie van ons kabinet heel goed maar vanuit een heel ander perspectief dan de regering dit verwoordt: ik geloof niet in een uniforme aanpak in deze crisis omdat dan de oorzaak bekend moet zijn en daarvan is nog in de verste verte geen sprake. Zoiets als eenheid van beleid voorstellen of suggereren komt mij dus als een domme-mans-actie voor.
Nog afgezien van het feit dat deze strategie heel erg veel slachtoffers zal vergen voordat deze zogenaamde groepsimmuniteit is bereikt, help ik het ze hopen dat het werkt. Daar is geen consensus over onder specialisten. Het virus is te nieuw. Er is te weinig informatie. Men weet het gewoon niet.
Hoezo ‘zal vergen’? Is dat bewijsbaar? In genen dele.
De aanname dat iemand die ziek is geworden van het virus SARS-CoV-2, zoals het officieel heet, vervolgens immuun is, is waarschijnlijk, maar niet zeker. En als het zo is, is het niet duidelijk hoe lang die immuniteit zal duren. Bij OC43 en HKU1, twee andere coronavirussen die vergelijkbaar zijn, resulteert besmetting in een immuniteit van minder dan een jaar. De immuniteit tegen het eerste SARS-virus uit 2003 duurt daarentegen veel langer. Misschien dat SARS-CoV-2 zich aan de ene kant van het spectrum bevindt of aan de andere kant of ergens daar tussenin, niemand die het weet.
Voor mij – zonder medische achtergrond – is iedere virusaanval anders dan de andere, omdat de mens met zijn materiële levensstijl zelf ingrijpen van de natuur (in de vorm van virussen) uitlokt, zoals ook de PvdD wordt gepropageerd, al ben ik geen lid van die partij omdat ik hun fanatisme verafschuw. Inhoudelijk ben ik het met hen eens, maar ik krijg de kriebels als ik ze hoor oreren.
Waar ik mij nog het meest zorgen over maak, is dat dit idee van groepsimmuniteit onder de bevolking gaat leven als een alibi voor onvoorzichtig en onverantwoord gedrag.
Eindelijk een zin die me in alle opzichten bevalt: ook ik heb hierboven geprobeerd om mijn levensfilosofie te verwoorden als een gevecht tegen het alibi van de gevestigde orde ‘voor onvoorzichtig en onverantwoord gedrag’. Natuurlijk bedoelt Pfeijffer hiermee de ‘groepsimmuniteits-strategie’, maar ik heb het over doorgeschoten consumentisme dat wereldwijd dominant is en dat al decennia lang. De hele markteconomie met alle offshore-industrieën en lage lonenlanden is de werkelijke oorzaak van deze crisis. Veemarkten zoals in China waar dieren ter plekke geslacht kunnen worden is in het Westen immers ondenkbaar. Dat soort praktijken zijn middeleeuws en daar maakt iedere virusaanval op de mensheid gretig gebruik van.
Met het oog op deze onzekerheid is het beleid van de Nederlandse regering een gok. Ik mag alleen maar hopen dat deze gok genomen is op grond van wetenschappelijke aannamen van medische specialisten en niet op grond van economische belangen, maar de eerdere uitspraak van Jaap van Dissel maakt mij hier niet geruster op.
Niemand mag, of is zelfs gerechtigd, het woord ‘gok’ in de mond te nemen omdat er op dit terrein geen zekerheden bestaan en dus ook niets met volkomen getoetste argumenten iets mag beweren. Misschien een brutale opmerking van een onbekende burger tegenover een gevestigd schrijver, maar ik ben een generatie ouder en zeker niet dement. Dus maak ik gebruik van mijn vrijheid van meningsuiting. Zo simpel is dat, zo beweer ik als senior.
Waar ik mij nog het meest zorgen over maak, is dat dit idee van groepsimmuniteit onder de bevolking gaat leven als een alibi voor onvoorzichtig en onverantwoord gedrag. Waarom zou ik binnenblijven? We raken toch allemaal besmet en als ik nu naar een feestje ga, draag ik hopelijk een beetje bij aan de groepsimmuniteit. Als we toch allemaal besmet zullen raken, kunnen we net zo goed ophouden met die vervelende regeltjes.
Laten we elkaar dan maar meteen besmetten, dan zijn we er vanaf.
Uit mijn voorgaande kanttekeningen mag worden opgemaakt dat er – luisterend naar mijn intuïtie – geen sprake is van ‘onvoorzichtig en onverantwoord gedrag’ omdat niemand het in deze tijd in zijn hoofd haalt om onvoorzichtig te zijn; daarvoor is de doodsangst in onze maatschappij veel te groot. En nu kom ik tot de kern van mijn betoog: ik ken geen doodsangst omdat ik weet dat het typisch christelijk/joods/islamitisch is, want boeddhisme en hindoeïsme kennen geen dood, alleen maar een zielsverhuizing (naar een volgende taak op een andere planeet) want de menselijke ziel is eeuwig en dus oneindig levend. En zo zie ik dat ook. Vandaar dat er ook immuniteit bestaat tegen welke ‘echte’ wintergriep dan ook, want die heb ik ook nog nooit meegemaakt; hoef ik ook niet af te kloppen want weerstand bouw je op door voldoende vruchten te eten. Daarvoor leef ik – ik herhaal het – te bewust. Dat is óók een ‘ingang’ om positief te leren leven. Ik meen dat bij de auteur sprake is van zelfprojectie van eigen angstgevoelens.
Terwijl hier in Italië het eerste sterfgeval mijn schoonfamilie heeft getroffen, kan ik alleen maar bidden dat jullie daar in Nederland, ook om mijn ouders te beschermen die tot de risicogroep behoren, nu eindelijk eens beseffen dat iedereen een potentiële drager is van het virus en dat iedereen daarmee een potentiële moordenaar is van zwakkeren. Het is jullie eigen verantwoordelijk jegens jullie medemensen om binnen te blijven.
Hierbij aan Ilja Pfeijffer mijn oprechte condoleance, want ieder slachtoffer is er een te veel. Ik zie maar één oplossing voor dit mensheid overstijgende drama: Een nieuwe levensstijl is noodzakelijk. Dat is het enige wapen tegen virusaanvallen.
Rutte neemt een groot risico met zijn corona-beleid
