‘Dan denk je: hé, zie je wel. Je blijft toch een Marokkaan‘ (Steven Verseput. Katern Sport/nrc.nl, 13-6-18)
Interview Sofyan Amrabat, Marokkaans international De Marokkaans-Nederlandse voetballer Sofyan Amrabat (21) groeide op in een gezin van vier zoons in Het Gooi. Hij verkoos het Marokkaanse elftal boven Oranje en gaat nu met zijn broer Nordin naar het WK.
De kritiek
De zaak-Amrabat staat niet op zich, meerdere Marokkaans-Nederlandse voetballers kiezen de laatste jaren voor Marokko, waar spelers in het verleden eerder voor Oranje kozen. Kritiek kwam: bij welk land lag hun loyaliteit eigenlijk?
Bij Voetbal Inside zei Johan Derksen dat spelers die hier zijn opgegroeid „de morele verplichting hebben om voor Nederland te kiezen”. Omdat zij hier worden opgeleid door de clubs en „meeprofiteren van de sociale welvaartsstaat”.
Voor het eerst sinds 1998 gaat het Marokkaanse elftal naar het WK. Van de elf basisspelers is er slechts één geboren in Marokko. “Marokkaanse spelers willen duidelijkheid en een arm over de schouder.”
Amrabat vindt dat „puur populisme”. Hij zegt: „Je hebt ook schaatsers die onder de vlag van Canada of België uitkomen. Uiteindelijk is het mijn leven en mijn keuze. Natuurlijk, je wordt geholpen door trainers, familie, ook Nederland heeft geholpen. Maar uiteindelijk heb ik zelf het grootste deel gedaan. Ik vind dat zoals je vrijheid van meningsuiting hebt, je ook vrijheid van keuze moet hebben. Marco Asensio [geboren en getogen in Spanje, Spaanse vader en Nederlandse moeder, speelt voor Spanje] zouden we toch ook met open armen ontvangen als hij voor Nederland had gekozen?”
In deze laatste passage staat heel duidelijk zijn mening geformuleerd: ‘zoals je vrijheid van meningsuiting hebt, je ook vrijheid van keuze moet hebben.’
Maar zou het bij Amrabat zijn opgekomen dat er ook een andere denkoptie bestaat, dat hij vanwege zijn keuze voor het Marokkaanse elftal al voor zijn geboorteland heeft gekozen en dat hij daarmee ook de consequentie moet nemen dat hij Marokkaan is geworden ofwel gebleven vanuit zijn vaderland, en zijn Nederlandse paspoort als logische consequentie zou moeten inleveren?
Hij heeft over deze optie natuurlijk niet nagedacht omdat hij anders zijn geciteerde zin niet had uitgesproken. En logisch denkend en filosoferend kun je hem dat ook niet kwalijk nemen. Maar hij is óók slachtoffer van het feit dat zijn vaderland het de migrerende Marokkanen verbiedt om hun paspoort te verliezen, omdat net als met Turkije het geval is je het paspoort van geboorteland grondwettelijk niet kunt verliezen. Dat het is traditie en beleid van landen als Marokko en Turkije en mogelijk van alle islamitische landen.
Maar islamitische logica is de westerse niet en daarmee kan hierbij worden vastgesteld dat Amrabat per ongeluk het Nederlandse paspoort heeft verworven vanwege zijn geboorte in Nederland, maar nu wordt zijn Marokkaanse loyaliteit via het WK-voetbal geformaliseerd en dat betekent natuurlijk het verlies van zijn Nederlandse paspoort en daarmee behoort hij geen probleem te hebben omdat het zijn eigen keuze was om voor het Marokkaanse elftal te kiezen. En bij ons geldt het spreekwoord ‘van twee walletjes eten’ en er dus een dubbele loyaliteit aanhouden, wat in Nederland geen gepaste houding is. Maar ook dat wist Amrabat natuurlijk niet want dat wordt op school niet meer geleerd.
En overigens zijn de vergelijkingen die hij maakt niet geldig in de westerse logica: ‘Je hebt ook schaatsers die onder de vlag van Canada of België uitkomen’ en dus behoren zij ook hun Nederlandse paspoort te verliezen. Schaatser Bart Veldkamp heeft het Belgische paspoort aangevraagd: https://www.quality-bookings.nl/sprekers/bart-veldkamp/
En daaruit zou moeten kunnen worden afgeleid dat hij zijn Nederlandse paspoort was kwijtgeraakt, ware het niet dat in de jaren negentig – waarin dat aan de orde was – waarschijnlijk geen discussiepunt meer was vanwege het formele gegeven dat we toen een officieel EU-paspoort hadden. Ik ben juridisch niet geschoold wat betreft Nederlanderschap en daarom weet ik niet hoe dit in EU-kader officieel is geregeld. Maar voor mij is het duidelijk dat ik Veldkamp niet meer als Nederlander erken, al zal mijn wel of niet erkenning geen rol spelen – ‘want wie ben ik’ -, en dat ik ook niet weet in welk land hij woonachtig is. Een kort citaat volgt hieronder waaruit waarschijnlijk valt af te leiden dat hij gewoon in Nederland woont:
‘Na beëindiging van zijn schaatsloopbaan (2006) is hij onder meer analist bij de NOS. Van 2007 tot 2009 is Veldkamp twee seizoenen lang coach van de Amerikaanse schaatsploeg en tussen 2010 en 2012 is hij coach bij de TVM-schaatsploeg. Sindsdien begeleidt Bart Veldkamp Bart Swings en sinds het seizoen 2013/2014 is hij de hoofdcoach van Team Stressless.’ (bovenstaande link is van toepassing)
Maar dit voorbeeld gaat wat mij betreft ook voor de andere voorbeelden van Amrabat op. Ons land kent een enkelvoudig paspoort, dat niet kan worden gecombineerd met een ander paspoort (hoewel iedere zakenman over verschillende paspoorten beschikt vanwege hun reizende leven).
Voor mij geldt de conclusie dat hoewel ik niet bekend met de gewoonten in het professionele voetballand waarin veel internationale contracten worden afgesloten, zodat het waarschijnlijk is dat zij een paspoort ontvangen van het contractland zonder de plicht om afstand te doen van het Nederlanderschap, maar in die gevallen blijft de Nederlandse loyaliteit gelden.
En dat is nu met Amrabat niet het geval. Zijn keuze is ook duidelijk en niemand mag hem dat kwalijk nemen. Maar zoals NRC nu de vraag aan zijn lezers voorlegt, geef ik daarop mijn persoonlijke opvatting weer. Overigens vermoed ik dat Marokko wereldkampioen wordt en dat ze een verfrissende vorm van voetbal kunnen gaan demonstreren. Zij kunnen vechten voor de zaak en dat vermogen is bij Oranje al jaren verloren gegaan. Daarom is Orange terecht niet aanwezig en ik ga er vanuit dat het grote geldverdieners nooit meer op ‘Oranjebasis’ aan internationale kampioenschappen zullen deelnemen.
Mijn advies aan de regering en de Kamer als medewetgevers is om een Kamerdebat te voeren op basis van dit NRC-interview om de Wet op het Nederland aan een evaluatie te onderwerpen. In de ‘zaak’-Amrabat waarvoor ik heb aangetoond dat hij onbewust voor de Marokkaanse loyaliteit en nationaliteit gekozen heeft, kan mogelijk na een Kamerdebat met een duidelijke uitkomst worden afgehandeld met de loyaliteitsvraag aan alle in ons land geboren Marokkaanse Nederlandse voetballers waar hun loyaliteit ligt en indien op dat toekomstige moment voor het Nederlanderschap wordt gekozen, wordt door de Nederlandse overheid het bestaande Marokkaanse paspoort als fictief beschouwd. Maar als er wordt gekozen voor het Marokkaanse elftal, dan wordt op dat moment het Nederlanderschap ongeldig gemaakt en wordt het paspoort ingeleverd. Dan kan iedere nu op het WK spelende Marokkaanse Nederlander een tweede en laatste kans worden geboden om het Nederlandse paspoort te behouden.
Maar met name de thema’s die met migratie in het algemeen te maken hebben – en meestal in problematische zin – dienen besproken te worden en de wet aangepast aan de uitkomsten van bedoelde evaluatie. Aangepast dus waar dat mogelijk of noodzakelijk is en daarmee duidelijkheid te verschaffen die de steeds herhalende Kamerdebatten kunnen voorkomen.
Met name dient het ook aanbeveling om in het kader van de huidige vluchtelingenstromen van een toepasselijke ‘kaderwet’ te voorzien: alle vluchtelingen die als bootvluchtelingen in Europa aankomen dienen opgevangen te worden voor een minimaal verblijf om weer terug te keren – lees: teruggestuurd te worden – als het land van herkomst weer burgeroorlog-vrij en veilig is. Dat wordt dus een aparte ‘bootvluchtelingenstatus’ die coûte que coûte weer teruggaan en dat alleen al vanwege het geringe draagvlak voor het vluchtelingen in de EU binnen ons tijdsgewricht en de duidelijkheid omtrent het te voeren beleid die eerst geheel geregeld moet gaan worden. En mogelijk bestaan ook nog steeds andere knelpunten die allemaal moeten worden opgelost.
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/06/12/dan-denk-je-he-zie-je-wel-je-blijft-toch-een-marokkaan-a1606343