Schande: ‘Oppositie voeren om de oppositie’ en een vakkundig bewindsman weg te sturen.’
Staatssecretaris Menno Snel van financiën kondigde vanmiddag aan af te zullen treden. In een korte verklaring oordeelde hij hard over de uitvoerbaarheid van het toeslagenstelsel. ‘Dat heeft zijn langste tijd gehad. Broodnodig dat er iets anders komt.’
De afgetreden Menno Snel werd gemangeld door een dienst die hij nooit onder controle kreeg (Wendelmoet Boersema, Trouw, 18 december 2019, 14:57
Staatssecretaris Menno Snel van Financiën houdt de eer aan zichzelf en treedt af. Meermalen moest hij diep door het stof in de toeslagenaffaire. “De menselijke maat heeft niet voorop gestaan”.
Dat de Belastingdienst de dossiers naar van fraude verdachte ouders stuurde, waar grote delen vanwege de privacy onleesbaar waren gemaakt, is de druppel in een lange reeks van ernstige fouten. “Helaas een typisch voorbeeld van een Belastingdienst die nog altijd niet de menselijke maat voorop heeft staan”, zegt Snel. Hiervoor neemt hij vandaag de politieke verantwoordelijkheid.
In een korte verklaring in de Tweede Kamer lichtte Snel zijn vertrek toe. Hij erkende opnieuw het “enorme ongemak” dat hij voelde over “onschuldige ouders die werden platgewalst door hun eigen overheid.” Niet langer acht Snel zich in staat om de broodnodige cultuurverandering bij de Belastingdienst te leiden.
Daarmee komt voor Snel een einde aan een lange reeks van incidenten, al is hij de eerste om toe te geven dat “er nog meer incidenten zullen komen”. Lange tijd houdt Snel het vertrouwen van de Tweede Kamer, ook al is de verontwaardiging groot, over de botte en ondoorzichtige wijze waarop de Belastingdienst opereert in de toeslagenaffaire. Duizenden en mogelijk tienduizenden ouders worden daarin verdacht van fraude. Hen wordt het bovendien bewust onmogelijk gemaakt hun onschuld te bewijzen. De affaire schaadt het vertrouwen in en aanzien van de overheid diep.
Afgetreden Snel: Broodnodig dat er ander toeslagenstelsel komt
Staatssecretaris Menno Snel heeft bij zijn aftreden hard geoordeeld over de uitvoerbaarheid van het toeslagenstelsel. Dat heeft ‘zijn langste tijd gehad. Broodnodig dat er iets anders komt.’
In plaats van het debat over de zwartgelakte dossiers die ouders ontvingen – het zoveelste incident in de kwestie – las Snel een korte verklaring voor. Hij zette grote vraagtekens bij de houdbaarheid van het toeslagenstelsel. Moeten de toeslagen misschien ‘losgeknipt’ en ondergebracht in een aparte organisatie, zo vroeg Snel zich af. Al langer is er kritiek op de uitvoerbaarheid van het complexe stelsel, zeker door een dienst die juist gericht is op het innen van geld in plaats van het uitdelen.
Snel noemt ‘cultuurverandering’ bij de Belastingdienst het belangrijkst. “Hierdoor zijn we in deze situatie terecht gekomen. De dienst moet een lerende organisatie worden anders is die menselijke maat niet te bereiken.” Daarvoor moet de dienst ‘minder legalistisch’ en ‘menselijker’ worden.
Volgens de staatssecretaris zijn de door hem ingezette reparaties ‘pas het begin’. “Nog veel meer ouders zijn onterecht behandeld.” Alle fouten goed maken zal niet vanzelf gaan. “Er volgen meer incidenten. Het wordt een hobbelige road.”
Ondankbare klus
Wat was de precieze rol van Menno Snel in de toeslagenaffaire? In zekere zin doet deze vraag er niet meer toe. Een bewindspersoon is altijd verantwoordelijk voor de daden van zijn voorgangers. Na de onthullingen van Trouw en ‘RTL Nieuws’ was er het afgelopen jaar al genoeg reden voor de Tweede Kamer om de staatssecretaris naar huis te sturen. De Kamer klampt zich echter lang vast aan de gedachte: als Snel niet mag blijven, wie is dan bereid deze ondankbare klus over te nemen? Een bewindspersoon die over een grote uitvoerende dienst gaat, zit immers vaak in de hoek waar de klappen vallen. En iemand moet toch Belastingdienst onder controle krijgen en de onderste steen boven.
Niet voor niets zei Snel voorganger Eric Wiebes in 2017, op zijn laatste dag als staatssecretaris van financiën: “Iemand met deze portefeuille zal moeten beschikken over een onverwoestbaar humeur en geen interesse hebben in een verdere loopbaan.”
Natuurlijk had Wiebes gelijk over het verleden, maar daarom treft ook de Kamer een geweldige blaam van schuld, namelijk want als er één gelegenheid was om de staatssecretaris kon worden gedwongen om nu echt ZELF orde op zaken te stellen, dan was het deze gelegenheid wel. De Kamer heeft die gelegenheid laten schieten om met de gebruikelijke felheid het slachtoffer ‘een kopje kleiner te maken’, dat niets anders was dan weer een volgende poging ‘om oppositie te voeren om der wille van de oppositie’; en dus betekent deze slachting een volgende én complete minachting voor de ware ‘geestelijke’ – in de klassieke betekenis van het woord – democratie en dat is heel wat anders dan de platvloerse democratie waar ons bestel nu aan leidt.
De Kamer verdient niet anders dan een vette ‘1’ voor dit wangedrag. Dit aftreden was namelijk onnodig; want de waarschuwingen aan de Belastingdienst waren duidelijk genoeg om nu ’door te drukken’ met de bestaande staatssecretaris. Maar de Kamer was weer eens te schijterig en laf. We weten weer wat we aan deze oppositie hebben; alleen grote bekken en verder niets, nada.
Mijn conclusie is dat er nu situaties ‘denkbaar’ zijn waarin gedwongen aftreden van een bewindspersoon geen zoden aan de dijk zet, en dus als getuigenis van ‘oude politiek’ moet worden aangemerkt, terwijl de ‘nieuwe politiek’ juist het tegenovergestelde mogelijk maakt – lees: moet maken – ’iemand die zich laat benoemen tot een dergelijke functie heeft de plicht om tot in het oneindige door te gaan met hervorming van een verkeerde beleidscultuur.
Laten we nu op dat pad doorgaan, al gaat dat ten koste van ‘sensatie-politiek’. Nou, jammer dan, maar laten we niet ‘alles’ even sensationeel willen maken, want daar wordt de wereld niet beter van. En daar draait het wel om, zeker in de politiek.
https://www.trouw.nl/
~
Vertrek Snel maakt problemen fiscus eerder groter dan kleiner (Ulko Jonker, Voorpagina/fd, 19-12-19)
Menno Snel: geknipt voor de post, toch gesneuveld (digitale titel)
https://fd.nl/economie-politiek/1328797/menno-snel-geknipt-voor-de-post-toch-gesneuveld?section=highlighted