‘Protectionisme gaat niet werken tegen verlies van banen, goed onderwijs maakt wel kans’ @fd @globalisering #onvermijdelijkeontwikkelingen #populisme

Tags

Economie

Kenneth Rogoff, Opinie/fd, 18-8-17

Nu westerse politieke leiders zich zorgen maken over de toekomst van kwaliteitsbanen, zouden ze er goed aan doen te kijken naar de nog veel grotere problemen waar Azië voor staat. Deze problemen dreigen wereldwijd een enorme neerwaartse druk uit te oefenen op de lonen. In India, waar het inkomen per hoofd van de bevolking ruwweg een tiende bedraagt van dat in de VS, verlaten jaarlijks ruim 10 mln mensen het platteland om naar de stedelijke gebieden te stromen. Daar kunnen ze dikwijls geen werk vinden.

China worstelt met soortgelijke problemen. Hoewel China al veel meer verstedelijking kent dan India, probeert het ook jaarlijks nog eens tien miljoen mensen naar zijn steden te verhuizen. Nu er werkgelegenheid verloren gaat aan de automatisering en aan lagelonenlanden als Vietnam en Sri Lanka, wordt het integreren van deze nieuwe werkers steeds moeilijker.

Onlangs is deze moeilijke situatie nog eens verergerd door de toename van het mondiale protectionisme, zoals blijkt uit het besluit van Foxconn (een belangrijke leverancier van Apple) om $ 10 mrd te investeren in een nieuwe fabriek in Wisconsin. Maar we moeten ook inzien dat deze 13.000 nieuwe banen in de VS een druppel in de oceaan zijn vergeleken met de 20 mln (of meer) banen die India en China ieder jaar moeten scheppen, en zelfs vergeleken met de 2 mln banen die de VS nodig hebben.

In de marge hebben de VS en Europa wellicht enige ruimte om de handel eerlijker te maken, zoals Trump zegt dat hij zal doen. Veel Chinese staalfabrieken hebben bijvoorbeeld state-of-the-art apparatuur om de vervuiling binnen de perken te houden, maar die kan worden uitgezet om kosten te besparen. Als het gevolg daarvan is dat overtollige productie tegen goedkope prijzen wordt gedumpt op de wereldmarkten, staan westerse landen volledig in hun recht als ze tegenmaatregelen nemen.

Helaas blijkt uit de lange geschiedenis van het handelsprotectionisme dat het zelden de vorm aanneemt van met chirurgische precisie uitgevoerde maatregelen. Veel vaker zijn de voornaamste begunstigden de rijken en mensen met politieke connecties, terwijl de verliezers de consumenten zijn die hogere prijzen moeten betalen.

Hieruit blijkt maar weer eens dat het onverantwoord is een president te kiezen die zijn kennis over globale ontwikkelingen niet heeft en ook niet aangedragen krijgt vanwege zijn vermeende eigen gelijk, waarmee je wel succes kunt boeken in de praktische omgeving van het vastgoedbranche. Het populisme is een dood spoor.

Landen die zich te veel afsluiten voor buitenlandse concurrentie verliezen scherpte, waar innovatie en groei onder lijden

Landen die te ver gaan in het zichzelf afsluiten voor buitenlandse concurrentie verliezen uiteindelijk hun scherpte, waar de innovatie, de werkgelegenheid en de groei onder lijden. Brazilië en India hebben bijvoorbeeld van oudsher te kampen gehad met een naar binnen gericht handelsbeleid, hoewel ze de afgelopen jaren allebei opener zijn geworden.

Een ander probleem is dat de meeste westerse economieën sinds lange tijd op diepgaande wijze verstrikt zijn geraakt in de mondiale aanbodketens. Zelfs de regering-Trump heeft haar plan moeten heroverwegen om zich uit het North American Free Trade Agreement (Nafta, het Noord-Amerikaanse Vrijhandelsverdrag) terug te trekken, toen zij uiteindelijk besefte dat veel Amerikaanse importen uit Mexico uit substantiële Amerikaanse inhoud bestaan. Het optrekken van hoge tariefmuren zou wel eens net zo veel Amerikaanse als Mexicaanse banen kunnen kosten. En als de VS hun importtarieven scherp verhogen, wordt een groot deel van de kosten aan de consumenten doorgegeven in de vorm van hogere prijzen.

De revolutie op het gebied van de handel zal zeer zeker ook doordringen in de dienstensector. Amazons Mechanical Turk (vernoemd naar de 18e-eeuwse schaakmachine, waarin op sluwe wijze een persoon was verborgen) is een voorbeeld van een nieuw platform dat kopers in staat stelt heel kleine, specifieke taken (bijvoorbeeld programmeren of datatranscriptie) tegen vergoedingen op derdewereld-niveau te laten uitvoeren.

Het is duidelijk dat online-dienstenplatforms gereguleerd moeten worden, zoals de ervaringen met Uber hebben aangetoond. Maar gezien het enorme aantal nieuwe banen dat India en China ieder jaar moeten scheppen, en omdat het internet zeer poreus blijft, is het waanzin om te denken dat geavanceerde economieën de dienstenexport nauwgezet onder controle kunnen houden.

In een wereld waar mensen waarschijnlijk vaak en soms radicaal van baan zullen moeten wisselen, zijn grootscheepse veranderingen op het gebied van het volwassenenonderwijs nodig, vooral bewerkstelligd door online-leren. Niet in de laatste plaats zullen landen eveneens voor een betere herverdeling via belastingen en overdrachten moeten zorgen. Traditioneel-populistisch handelsbeleid, zoals Trump dat heeft omarmd, heeft in het verleden niet goed gewerkt, en zal nu waarschijnlijk nog slechter werken.

Vooral deze laatste zin is interessant en verdient een goed antwoord. Omdat ‘traditioneel-populistisch handelsbeleid’ nooit goed heeft gewerkt bestaat er in een democratisch stelsel geen instrument om dergelijke verkiezingsretoriek en –beloften effectief te bestrijden. Dat is zelfs Bernie Sanders niet gelukt ten aanzien van de verkiezingscampagne van vorig jaar in zijn poging Hillary uit het Wall Streetkamp weg te houden, blind als zij was dat het populisme daardoor extra werd aangedreven. De politieke wereld is kortom geen ideologische wereld meer waarin argumenten echt getoetst kunnen worden en daarmee is dit politieke stelsel van de democratie volkomen zinloos geworden, zonder een effectieve fact-controle… op de factfree, want populistische  maatschappij.

Kenneth Rogoff is hoogleraar economie aan Harvard University. © Project Syndicate. Vertaling Menno Grootveld.

https://fd.nl/opinie/1214195/protectionisme-gaat-niet-werken-tegen-verlies-van-banen-goed-onderwijs-maakt-wel-kans

Het wordt een prutseizoen voor Ajax, erger dan ooit tevoren

Tags

voetbalwedstrijden

‘Alarmfase één bij Ajax: ‘Helemaal mee eens’

De Telegraaf, 17-8-17, 23:55

Ajax dreigt dit seizoen Europees voetbal mis te lopen na de nederlaag van donderdag in eigen huis tegen Rosenborg (0-1). Trainer Marcel Keizer erkent dat een deceptie dreigt voor de Amsterdammers.

Op de vraag of het alarmfase één is, antwoordde Keizer op de persconferentie: “Helemaal mee eens. Ik vond ons de eerste helft nog redelijk creatief, de tweede helft niet meer.” Het feit dat Ajax de mogelijkheden niet benutte, was volgens de coach cruciaal. “We creëerden vijf of zes kansen, maar maakten er geen één. Dan blijf je er tegenaan hikken.”

Lasse Schöne

“Ik word een beetje moe van het verliezen en gelijkspelen nu”, verzuchtte middenvelder Lasse Schöne tegenover FOX Sports. “We moeten een keer punten gaan pakken. En snel ook, want zo worden we niet veel vrolijker. We hebben zo ongelooflijk veel mogelijkheden om een goal te maken de laatste tijd. En dan zijn we soms slordig achterin. Dan verlies je dit soort wedstrijden.”

Het vertrek van een topcoach en de drie topspelers betekent dus een ramp voor dit seizoen, want onherstelbaar. Wat een waardeloos technisch beleid door zoveel topspelers te laten vertrekken, zonder daarvoor voldoende kwaliteit te kunnen inzetten. Nieuwe top3-inschatting: Feyenoord, Utrecht en PSV.

http://www.telegraaf.nl/telesport/28962023/__Alarmfase_een_bij_Ajax___Helemaal_mee_eens___.html?utm_source=telegraaf-gesprekvandedag&utm_medium=email&utm_campaign=20170818_gesprekvandedag_handmatig&utm_content=telegraaf_gesprekvandedag&utm_term=&EMAIL_SK=SK952730

‘Adviesraad: volgend kabinet moet verzet tegen sterker Brussel laten varen’ @fd @aiv @eu #politiek

Tags

EU, hervormingen

Ulko Jonker • Economie & Politiek/fd, 18-8-17

Nederland kan zich niet veroorloven aan de zijlijn te blijven staan als Frankrijk en Duitsland straks de gehavende Economische en Monetaire Unie (EMU) op sleeptouw gaan nemen. Dat vindt de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV), de belangrijkste Haagse adviseur voor het buitenlands beleid, die vrijdag op verzoek van het kabinet met aanbevelingen komt over versterking van de muntunie.

Het nieuwe kabinet moet als het aan de AIV ligt plannen voor een Brusselse begrotingsbuffer, gezamenlijke schulduitgifte (‘eurobonds’), een Europese minister van financiën of de vorming van een Europees Monetair Fonds niet blijven afwijzen, zoals tot nu toe herhaaldelijk is gebeurd. De eurozone moet crisisbestendiger worden gemaakt.

Niet onlogisch. Met de betere staatshoofden als een Macron heeft een crisisbestendige aanpak kans van slagen.

‘Als we praten over verdieping en versterking komt er een moment dat je ja of nee moet zeggen. Het lijkt ons onvermijdelijk‘, zegt professor Alfred van Staden in een toelichting. ‘Nederland kan zich niet isoleren. Maar we verbinden zulke stappen wel nadrukkelijk aan een commitment van landen als Frankrijk en Italië tot economische hervormingen.’

Volkomen terecht opgemerkt.

‘Er is wel wat veranderd in Frankrijk‘, vindt hij. ‘We hebben te maken met een president die zijn politieke voortbestaan op het spel heeft gezet voor bezuinigingen en hervormingen en minder de gevangene is van belangengroepen dan Hollande en Sarkozy‘.

‘Gevangenen van belangengroepen’ zijn altijd politici zonder visie en Macron gaat daarentegen zijn onafhankelijke positie bewijzen.

Van Staden, vicevoorzitter van het adviescollege en emeritus-hoogleraar internationale betrekkingen in Leiden, meent dat er met het aantreden van de Franse president Emmanuel Macron minder reden is voor scepsis over de Franse hervormingszin. Van Staden gelooft dat landen door ‘leerprocessen’ gaan. De neergang in de invloed van Frankrijk ten opzichte van Duitsland, heeft een economische achtergrond en de Fransen zijn zich daarvan bewust. De kansen om dat te keren zijn volgens hem in ieder geval groter dan in het verleden. Als Parijs het been bijtrekt wordt Berlijn ook verlost van de ongemakkelijke positie waarin het als enige de leiding heeft in de verdere verdieping van de Europese samenwerking. ‘Het is veel comfortabeler voor Duitsland om Frankrijk weer langszij te hebben‘, zegt Van Staden.

Precies!

Duitsland en Nederland moeten op hun beurt een uitruil mogelijk maken, vindt de AIV. Ze moeten de binnenlandse vraag aanjagen, investeringen opvoeren en bevorderen dat de lonen omhooggaan. ‘Dat schept een klimaat dat het voor Macron ook makkelijker maakt om de Fransen door de zure appels heen te laten bijten’, aldus Van Staden. Dat dit gevolgen heeft voor de Nederlandse export is gezien de onevenwichtige betalingsbalans en het uitzonderlijk hoge overschot op de lopende rekening, voor de AIV juist een positief gevolg.

Die uitruil wordt mogelijk gemaakt door het nieuwe Europese evenwichtsgevoelen, dat aan het ontstaan is en de populisten in de EU terrein aan de verliezende hand zijn.

Eurobonds

De AIV vindt een eigen begrotingscapaciteit, een EU-belasting of een verhoogde afdracht aan Brussel en de mogelijkheid om gezamenlijk te lenen (‘eurobonds’), een prijs die door Nederland betaald moet worden als Duitsland daarin voorgaat, mits Frankrijk en de zuidelijke lidstaten hun huis zichtbaar op orde brengen.

Van Staden heeft hiermee in beginsel geen ongelijk, maar het dient ook veiliger en transparanter worden opgezet dan de EU tot heden heeft laten zien, omdat de ge- en beslotenheid de Commissie zelf de das om heeft gedaan. Belangrijk om op te merken in dit verband is dat die ‘eigen begrotingscapaciteit’ wat dat betreft als gelijkwaardig instrument worden beschouwd als de opzet en aanloop naar de EMU. En het grote verschil met die jaren negentig is vervolgens dat die nieuwe afspraken ook strikt nagekomen dienen te worden en niet aan de laars gelapt. En dus kan nu als lakmoesproef het vluchtelingenbeleid van de EU als maatstaf worden genomen. Als daarmee vorderingen worden gemaakt – ook wat betreft de medewerking van Middel- en Oost-Europese landen – met ook evenwichtige verdeelsleutel, dan kan vervolgens gewerkt gaan worden aan een eigen begrotingscapaciteit.

De AIV herhaalt daarnaast zijn pleidooi om een vicevoorzitter van de Europese Commissie tot de vaste voorzitter van de Eurogroep te maken. Ook zou het Internationaal Monetair Fonds niet langer betrokken moeten zijn bij steunoperaties in de eurozone. In plaats daarvan zou de eurozone op termijn zijn eigen Europees Monetair Fonds moeten instellen, waardoor noodoperaties op meer afstand kunnen worden gezet van de lidstaten.

‘Wij denken dat de euroscepsis over haar hoogtepunt heen is, ook door verbetering van de economische situatie. Dat helpt altijd’

Zulke aanbevelingen zijn dermate ingrijpend dat ze niet zonder verdragswijziging kunnen worden doorgevoerd. De regering vroeg haar adviseurs juist nadrukkelijk om maatregelen die zonder verdragswijziging kunnen worden doorgevoerd. Maar uiteindelijk is een ‘substantiële verdragswijziging‘ volgens de AIV onvermijdelijk. Van Staden vindt de huiver daarvoor in Nederland overtrokken.

Stemmen voor het woonreferendum/woonvisie in Rotterdam. Nederland heeft overduidelijk een allergie ontwikkelt over referenda.

‘Dat heeft overduidelijk te maken met de allergie voor referenda die in Nederland is ontstaan. Wij denken dat de euroscepsis over haar hoogtepunt heen is, ook door verbetering van de economische situatie. Dat helpt altijd’. Van Staden meent dat verdieping en versterking van de muntunie een ‘sterke zaak’ is, zeker in het licht van de risico’s die er nog zijn als het gaat om hoge schulden, slechte leningen en divergerende economieën.

Dat er sprake is van divergerende economieën mag een schande worden genoemd aangezien dat duidt op een beleidsfout van de Commissie. Convergerende economieën waren immers de norm.

Kwaadwillende lidstaten

Zo’n verdragswijziging kan bovendien worden aangegrepen om het mogelijk te maken landen uit de eurozone te zetten. ‘Je moet het niet uitsluiten. Je moet de kans op moral hazard verkleinen. Je moet kwaadwillende lidstaten kunnen laten weten dat er een eind komt aan je begrip en bereidheid. Daarom vinden we het opportuun. Het is niet verstandig om het tot taboe te verklaren. Iemand moet het een keer zeggen’, aldus Van Staden.

Terecht opgemerkt.

‘Van de partijen die nu formeren loopt alleen D66 echt warm voor verdieping van de Europese samenwerking’

Er is een uitgelezen kans om nu door te pakken, vindt Van Staden. Het klimaat is ten goede gekeerd, ook doordat de Europese Commissie zich een stuk dienstbaarder en minder arrogant opstelt. ‘Ze heeft een luisterend en open oor. Ze wil heel geleidelijk en pragmatisch verdere stappen zetten‘. Maar is er in Nederland wel draagvlak voor de plannen? Van de partijen die nu formeren loopt toch alleen D66 echt warm voor verdieping van de Europese samenwerking?

Er doet zich historisch een merkwaardige tegenstelling voor tussen de politieke partijen: D66 had – bijna tegen beter weten in – gelijk met een drammerige pro-EU-standpunt en krijgt nu gelijk met haar onverzettelijkheid, terwijl de ‘voorzichtige en sceptische’ partijen die teveel door de populisten op sleeptouw waren genomen en terecht argwanend waren, nu dankzij de nieuwe Franse president op hun schreden zijn teruggekeerd. Zij hebben bij hun scepsis altijd de verkeerde argumenten gekozen om hun ‘bewijs’ te leveren. Kortom, provinciale versus globaliserende wereldbeelden. De overheid heeft decennialang haar voorlichtende taken verwaarloosd.

Van Staden: ‘Een jaar geleden zou ik een somber antwoord hebben gegeven. Maar Mark Rutte is een pragmaticus. Als hij ervan overtuigd is dat dit nodig is voor banen en veiligheid waar hij het afgelopen jaar zo op hamert, dan is hij een bondgenoot. Het CDA is heel zuinig geweest over Europa de afgelopen tijd. Het Oekraïne-referendum heeft er tot scherpe verdeeldheid geleid. Maar ik denk dat het CDA wel weer op het spoor is teruggekomen. En je moet ook geen federale vergezichten schetsen, maar wel beheerste stappen voorwaarts zetten’.

Deze beschouwing vanuit de AIV is een mooi startpunt voor een publieke discussie ‘Hoe nu verder met de EU na de opleving ervan door nieuwe, frisse want hervormende, geluiden (van Macron). Die opleving moet als kans worden benut.

Begrotingsunie

Om ‘asymmetrische schokken‘ op te vangen zou de eurozone volgens veel economen en de voorzitters van de Eurogroep, Europese Commissie, Europees Parlement en ECB-president, met een begrotingsbuffer een stabilisatiefunctie moeten kunnen vervullen. Die is niet bedoeld als ‘transferunie‘, waarin geld van noord naar zuid gaat, maar moet alle lidstaten in tijden van schokken bijstaan. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een basis-werkloosheidsverzekering. De AIV vindt dat zulke plannen ‘serieuze nadere overweging’ verdienen, omdat ze de schokbestendigheid kunnen vergroten. Ze stelt wel voorwaarden:

1. Ieder euroland blijft zelf verantwoordelijk voor zijn nationale begrotingsbeleid en landen met te hoge schulden mogen alleen tijdelijk worden gesteund;
2. De buffer is alleen bedoeld voor situaties van overmacht, zoals natuurrampen, cyberaanvallen of selectieve sancties;
3. Collectieve voorzieningen in het belang van alle EU-lidstaten, zoals opvang van vluchtelingen, vallen erbuiten;
4. Financiering kan via een EU-belasting of hogere afdrachten. De AIV heeft de voorkeur voor financiering via kapitaalinleg;
5. De democratische controle moet worden gewaarborgd.

Voor wat betreft dit laatste punt van de democratische controle wordt direct het grootste pijnpunt benoemd en terecht, want het zwakste punt uit de opbouwgeschiedenis van de Unie zelf en daarmee werd de ‘zelfgeschapen’ scepsis over die onzichtbare structuren van de EU ook ‘automatisch’ in het leven geroepen. De achtereenvolgende Commissies dragen hiervoor de grootste schuld. De Commissie moet nu gebruik gaan maken van het kantelpunt door een wetgevingsmachine te transformeren naar een voorlichtings- en communicatiemachine. Daarmee is iedere EU-burger gediend.

https://fd.nl/economie-politiek/1214697/adviesraad-volgend-kabinet-moet-verzet-tegen-sterker-brussel-laten-varen

Boeiende kanttekeningen van Wim Turkenburg op de opmerkingen van Jan Terlouw @volkskrant #energie #transitiefossielnaarduurzaam #politiek

Tags

Duurzaamheid, Energie

Jan Terlouws peuleschil is loodzware opgave (Wim Turkenburg, Opinie & Debat/de Volkskrant, 17 augustus)

# De conclusie is duidelijk: overstappen op honderd procent duurzame energie, voornamelijk uit zon en wind, is onmogelijk binnen tien jaar te realiseren. Daarvoor hebben we de apparatuur, de energie, de mankracht, de infrastructuur, het geld en de maatschappelijke flexibiliteit niet.

Ook binnen dertig jaar is het, met de huidige kennis, kosteneffectief niet mogelijk. Daarom zullen we, om de klimaatdoelstelling van Parijs te halen, ook andere technieken moeten inzetten, waaronder het afvangen en opslaan van koolstof bij het gebruik van fossiele brandstof. Daarnaast zullen we het teveel aan CO2 dat in de lucht zit er de komende tientallen jaren weer uit moeten halen.

Met deze duidelijke opmerkingen zal ik niet de enige zijn die benieuwd is naar de reactie en kanttekeningen van Jan Terlouw hierop. Maar wat ook duidelijk is dat dit soort opiniebijdragen een veel effectievere dialoog met de samenleving opleveren dan de politieke debatten in de Kamer; vanwege de vastgeroeste opvattingen van zowel de fracties als de slaapverwekkende spreektoon van de huidige demissionaire minister van Economische Zaken. Laten we daarom nu weer een brede maatschappelijke discussie gaan voeren wat voor beleid effectief is en in dat kader gevoerd moet worden om een duurzaam energiebeleid van de grond te tillen. Het liefst binnen het gemiddelde tussen genoemde 10 en 30 jaar.

https://www.volkskrant.nl/opinie/jan-terlouws-peuleschil-de-overstap-op-hernieuwbare-energie-is-een-loodzware-opgave~a4511520/

Wat hebben we na tien jaar financiële crisis geleerd? @nrc @CoenTeulings #vroegoflaatopnieuwfalen #economischetheorie

Tags

economischecrisis

The big short: tien jaar na de financiële crisis (Column Coen Teulings, Opinie/nrc, 16 augustus)

# Wat is mij van deze film het meest bijgebleven? Ten eerste de periode vlak voor de markt voor hypotheekobligaties instort. Tegen die tijd is al maanden duidelijk dat de betalingsachterstanden op hypotheken oplopen. Toch blijft de prijs van deze obligaties op peil. De bureaus die deze obligaties waarderen blijken zelf forse posities te hebben ingenomen. Zij wachten net zo lang met de afwaardering van die obligaties tot ze hun eigen positie hebben afgebouwd. Het is zoiets als het Libor-schandaal, waar de marktmeester de prijs ten eigen bate manipuleerde. De hete aardappel moet zo snel mogelijk op het bord van een ander. Wie de opscheplepel vasthoudt, heeft daarbij een streepje voor.

# Moreel is dat misschien niet pluis, maar iedereen weet dat het zo loopt. Veel opmerkelijker vond ik een gesprek met iemand die moest helpen om short te kunnen gaan. „Ah”, zei de betrokkene, „u wilt speculeren tegen de Amerikaanse woningmarkt? Wel, ik geef u weinig kans.” Het idee dat de woningmarkt kon instorten? Hij vond het bizar. Er waren meer van dit soort gesprekken. Slechts een enkeling was zich bewust van het naderende onheil.

Als zelfs adviseurs de situatie verkeerd kunnen inschatten, dan blijft de economische praktijk een cowboytoneel.

Wat kun je hieruit leren? Dat bankiers boeven zijn? Dat er geen huizen meer moeten worden gebouwd? U vindt dat misschien vreemd, maar mijn conclusie is omgekeerd: dat zelfs direct betrokkenen de bui niet hebben zien aankomen. Bankiers beslissen dagelijks waar wel en waar niet in te investeren. Daarbij maken ze fouten.

Direct betrokkenen zagen de crisis niet aankomen en dat zal wel nooit veranderen, vanwege allerlei onbekende data, waar ook wetenschappers machteloos in staan.

Maar dat wil niet zeggen dat we niet meer moeten investeren, integendeel. En dus hebben we bankiers nodig om daarover te beslissen, ook al weten we dat ze vroeg of laat opnieuw zullen falen. En dat ze daarbij zelf de dans meestal ontspringen is uiteindelijk niet meer dan een ergerlijk detail. Patrick Kluivert heeft ook wel eens een penalty gemist. En toch is hij daarna gewoon weer opgesteld.

De vraag is of een vergelijking tussen de financiële sector en de professionele sportbeoefening wel terecht is. In de afgelopen financiële crisis waren er verschillende deelsectoren als dominostenen aan het vallen, van een hypotheeksector in de VS die zich uiterst merkwaardig heeft ontwikkeld, tot de bankencrisis vanwege de verwevenheid van de bancaire sector. Dat veroorzaakt een crash, die zijn weerga niet heeft, maar ook een onvermijdelijke dominoaffect mondiaal. Het heeft er alle schijn van dat de economische theorie bedroevend slecht is ontwikkeld en zeker onaangepast is gebleven voor de ontwikkelingen vanaf de 90’er jaren, toen de computer binnen het bedrijfsleven een hoofdrol ging spelen. Alles versnelde, maar bankemployés noch toezichthouders hebben tijdig in de gaten gehad wat er onderhuids aan het ontwikkelen was. Het werd dus een slopende veenbrand.

En terugkomend op de voetbalvelden: dat blijft een combinatie tussen vrijetijdsbesteding voor de bezoekers van wedstijden en vermaak en show wat de professionele spelers betreft. Een voetbalclub kan failliet gaan en dan is de plaatselijke gemeenschap een ontspanningsoptie kwijt. Daarom kan Kluivert een stafschop missen, zonder dat de sport in elkaar stort. Maar de bancaire sector heeft een geheel andere verantwoordelijkheid: de wereld is puur afhankelijk van geld en als dat stelsel van geldcreatie en toedeling implodeert, dan is dan een wereldwijde ramp. Zonder geld stort het maatschappelijk leven in elkaar en tegelijkertijd kunnen we niet zonder dit oorspronkelijke ruilmiddel, want daardoor is arbeidsspecialisatie mogelijk. Dus zonder geld geen specialisten en welvaartsontwikkeling en innovatie. In een volgend leven ga in economie studeren. Want een cruciale wetenschapstak.

Coen Teulings is econoom en hoogleraar in Cambridge en Amsterdam.

https://www.nrc.nl/nieuws/2017/08/16/the-big-short-tien-jaar-na-de-financiele-crisis-12536799-a1570016

‘Pechtolds adviseur over medische ethiek’ @nrc @d66 #ethiekindepolitiek @ALBredenoord

Tags

Ethiek&Moraal

Kabinetsformatie

Annelien Bredenoord, D66-senator, heeft veel invloed in haar partij op medisch-ethisch vlak. Ook in deze kabinetsformatie.

Enzo van Steenbergen & Clara van de Wiel, 15 augustus 2017 om 16:27

Annelien Bredenoord is „een beetje een zondagskind”, zeggen vrienden. Alles wat ze probeert, lukt meestal ook

Ed van Rijswijk/NRC

Voor sommige politici is meevaren op de boot tijdens de Amsterdam Pride een moetje. Voor Annelien Bredenoord geldt dat absoluut niet. Het hele jaar kijkt de D66-senator uit naar de botentocht door de Amsterdamse grachten. Niet toevallig ging ze pas na afloop op vakantie, naar Laos en Cambodja. Breed lachend, zingend en dansend stond Bredenoord op de boot van haar partij: ze nam zelfs haar beste vrienden mee de boot op.

Je kunt er eenvoudig de levensinstelling van Anne Lydia Bredenoord (Utrecht, 1979) in zien, vertellen mensen die haar goed kennen. Het nuttige verenigen met het aangename, hoewel daar voor haar helemaal geen ruimte tussen zit. Ze is én senator én hoogleraar ethiek van biomedische innovatie aan de Universiteit Utrecht, werkt tachtig uur per week én houdt van een feestje, maar dat die twee zouden kunnen botsen is voor Bredenoord niet eens een optie. Ontspanning kan net zo goed inhoudelijk zijn.

Zo ging het al in het Leidse studentenhuis waar ze woonde en bij haar jaarclub RISK, vernoemd naar het strategische gezelschapsspel. De vrouwen van Minerva, het corps, studeerden biomedische wetenschappen of geneeskunde, maar ook theologie en politicologie, in het geval van Bredenoord. En dáár ging het dan ook vaak over, aan tafel met een fles wijn. En wanneer Bredenoord als derdejaarsstudent fractiemedewerker wordt voor D66 in Leiden, is dat eigenlijk ook vooral leuk: de vergaderingen zijn ’s avonds, met een borrel na afloop.

Alles in het leven van Annelien Bredenoord gaat soepel en komt snel. Wat ze probeert, lukt meestal ook. „Ze is een beetje een zondagskind”, zegt ex-geliefde en goede vriendin Martine de Vries. Neem haar studentenbaantje bij D66 in Leiden. De wethouder die ze daar toevallig assisteerde: huidig partijleider Alexander Pechtold.

Mogelijk regeerakkoord

Hoewel bijna niemand het weet, speelt Bredenoord op de achtergrond nu een belangrijke rol bij de kabinetsformatie tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Bredenoord is de expert die al jaren de paragraaf over medische ethiek van het partijprogramma van D66 schrijft. Juist die materie – embryoselectie, voltooid leven, abortus – speelt een cruciale rol in de onderhandelingen.

Deze week werd via het AD bekend dat er een concepttekst ligt voor een mogelijk regeerakkoord over medisch-ethische kwesties. Daarin zou staan dat het kabinet-Rutte III niet met een eigen ‘voltooid leven’-wet komt, maar wel de Embryowet uit wil breiden waardoor meer wetenschappelijk onderzoek mogelijk wordt. Betrokkenen bevestigen dat er een voorlopige tekst ligt maar benadrukken dat het nog niet gaat om een akkoord.

Bredenoord geldt als één van de belangrijkste adviseurs van Pechtold, die haar veel betrekt bij de kabinetsformatie. En niet alleen bij hem, maar in de hele partij is Bredenoord invloedrijk. Dat ze de jongste is van de D66-senatoren doet niets af aan haar gezag, zegt Thom de Graaf, D66-fractievoorzitter in de Eerste Kamer. „In de fractie luistert men naar haar, hoewel bij ons toch mensen zitten die politiek en maatschappelijk gezien hun strepen al hebben verdiend.”

Dubbelrol

De liefde is wederzijds. D66 is de spil van Bredenoords leven – haar huidige vriendin Ayla Schneiders ontmoette zij op een bijeenkomst van de jongerenbeweging. Het was Bredenoord die in 2008, toen de partij twee jaar na grote electorale verliezen nog steeds in crisis verkeerde, hielp met het opzetten van het talentenprogramma Route66, waarvan ze zelf de eerste voorzitter werd. Oud-partijleider De Graaf: „Misschien heeft Annelien nog wel een groter hart voor D66 dan ikzelf.” De Vries herinnert zich nog hoezeer Bredenoord zich vanaf het begin bij de partij thuis voelde. „Vooral ook inhoudelijk voelde ze zich meteen innig met D66 verbonden.”

Het leidt ook, vertellen collega’s en vrienden, tot de moeilijkste opgave in Bredenoords leven: balans houden tussen politiek en wetenschap. Neem de afgelopen weken. Na een doorbraak in het DNA-onderzoek met embryo’s vertelt ze als deskundige bij talloze media over de voor- en nadelen van de technologie. Gelijktijdig adviseert ze D66 in de formatieonderhandelingen over ditzelfde onderwerp. En in de concepttekst over medische ethiek in het mogelijke regeerakkoord zou staan dat het volgende kabinet extra geld zou willen uittrekken voor wetenschappelijk onderzoek met stamcellen om erfelijke ziektes te voorkomen – een onderwerp met ethische consequenties die het hart vormen van Bredenoords specialiteit.

Lastig, in ieder geval voor de buitenwacht. Want wie is er aan het woord: de hoogleraar of de D66-senator? Maar, zegt iedereen in haar omgeving, niemand is zich meer van die risico’s bewust dan Bredenoord zelf. Thom de Graaf: „Annelien moet zich politiek niet te stevig uitspreken. Anders kunnen haar politieke opvattingen haar wetenschappelijke onafhankelijkheid aantasten in de beeldvorming. Ze weet dat tot dusver zeer goed te scheiden.”

Toch wordt er onder collega’s wel eens gefronst, weet Martine de Vries, eveneens ethicus. „Mensen vragen: gebruikt zij haar positie als wetenschapper niet om beleid door te drukken?” Rianne Letschert, een vriendin en rector magnificus van de Maastricht University, heeft het weleens direct gevraagd. ‘Kán dit wel, Annelien?’ Dat was tijdens een discussieavond over politiek en wetenschap. Wetenschappers kunnen onder elkaar weleens venijnig zijn, weet Letschert. Bredenoords antwoord: natúúrlijk kan dat, als je maar open en eerlijk bent over je rollen. En open is ze. Op discussieavonden, in interviews. „Biotechnologie houdt zich niet aan de scheiding der machten”, schrijft ze erover op haar eigen website. En: „Ik denk dat maatschappelijk en politiek geëngageerde wetenschappers goed in staat zijn om dergelijke complexe wetenschappelijke ontwikkelingen te bestuderen, mits ze zich voortdurend bewust zijn van en transparant zijn over hun rol en positie.”

Bredenoords promotor Guido de Wert, hoogleraar aan de Maastricht University, herinnert zich nog wat hij dacht toen hij hoorde over haar politieke betrokkenheid. „Ik vond die combinatie een prachtige kans voor een jonge ethicus.” Het past volgens De Wert in een nieuwe opvatting over de rol van een ethicus in de samenleving. Weg uit de ivoren toren, het veld in, met je neus op de medische praktijk en daarbij ook een scherp oog voor de politieke vertaling van je afwegingen.

Niet altijd een 9

Aan de keukentafel thuis ging het vroeger precies zo. Haar vader was huisarts in de Utrechtse probleemwijk Overvecht, haar moeder basisschoollerares. Het zijn de jaren van de Paarse kabinetten met hevige politieke discussies over euthanasie, het homohuwelijk, de koopzondagen. Haar ouders vertellen over hoe politieke beslissingen de levens van hun patiënten en leerlingen beïnvloeden. De discussies aan tafel verlopen soms heftig, maar altijd weloverwogen en redelijk. In de praktijk van haar vader krijgt Bredenoord zelf ook regelmatig een inkijkje in de levens van de patiënten.

Ze houdt er een soepele spreekstijl aan over, zeggen bekenden, maar ook de gave om te relativeren. Ze maakt zich niet snel druk. Toen dit jaar het lustrum gevierd moest worden van jaarclub RISK, regelde Bredenoord een vakantie op Ibiza. Loopt haar carrière spaak? Dan kan ze altijd nog reizen, roept ze wel eens tegen vriendinnen. Rianne Letschert, ook een succesvolle generatiegenoot, heeft het er weleens met Bredenoord over gehad. Hoe houden we dit vol? Ze spraken af: laten we niet altijd meer voor een 9 gaan, bij ieder praatje, voor elke lezing. Letschert: „Soms is een 7 ook goed. Keuzes maken, en zorgen dat het leuk blijft.”

Een prachtige kennismaking met deze D66-ethica Annelien Bredenoord, die wel eens een knuppel  in het hoenderhok kan gaan gooien en de ethiek op de politieke agenda plaatsen. Iets dat dringend nodig is. Spannende perspectieven!

https://www.nrc.nl/nieuws/2017/08/15/pechtolds-adviseur-over-medische-ethiek-12540249-a1569992?utm_source=SIM&utm_medium=email&utm_campaign=5om5&utm_content=&utm_term=20170815

‘#IMF: meer groei in #China leidt tot meer risico’ #fd #mondialeeconomischeverhoudingen

Tags

China

De groei in China kan de komende jaren hoger uitvallen dan eerder was gedacht. Maar dat heeft een prijs: de schulden nemen daardoor verder toe waardoor er op middellange termijn juist meer risico’s zijn. Tot die conclusie komt het Internationaal Monetair Fonds dinsdag in een reguliere ‘Artikel 4 consultatie’ van China.

Groei door schulden dus. Mondiale schuldenlasten nemen dus toe.

Het IMF heeft de verwachting voor de economische groei voor de periode tot en met 2020 opgetrokken van gemiddeld 6% naar 6,4%. Om die groei te financieren moet er echter ook weer meer vreemd vermogen worden ingezet. Het IMF verwacht dat daardoor de schuld van de overheid, de bedrijven en de huishoudens stijgt van 242% van het bruto binnenlands product over 2016 tot 300% in 2022.

Kredieten

Nieuwe kredieten voor de particuliere sector groeiden vorig jaar nog met 16%, het dubbele van de nominale groei van de economie. Sinds 2008 is er sprake van een groei met 80 procentpunt tot 175%, aldus het IMF. Het fonds heeft berekend dat bij een gezonder tempo van de kredietgroei de economie in de periode van 2012 tot 2016 met 5,5% zou zijn gegroeid, in plaats van de gerealiseerde 7,25%.

President Xi Jinping legt sterk de nadruk op de noodzaak de kredietverlening te beteugelen. Hij verlangt dat de groei van de bedrijfskredieten wordt beteugeld. Maar het IMF merkt op dat het terugdringen van de behoefte aan krediet vereist dat bedrijven makkelijker failliet kunnen gaan. Als bedrijven makkelijker failliet kunnen gaan kan dat ook de productiviteit in de economie opstuwen. Die is volgens het IMF nu nog te laag omdat er te veel geld vloeit naar ‘zombiebedrijven’. Een betere allocatie van middelen kan er op termijn toe leiden dat de productiviteit een extra 1 procentpunt bijdraagt aan de groei.

Dit een college hogere economische macro- en bedrijfswetenschap.

Handelspolitiek

De conclusies van het IMF over het Chinese handelsbeleid komen de regering in Beijing goed uit in de discussie met de Amerikanen, die klagen over het vermeende agressieve exportbeleid van de Chinezen. De toename van de binnenlandse Chinese vraag heeft het overschot op de lopende rekening vorig jaar al met een vol procentpunt doen slinken naar 1,7% van het bbp. Dit jaar zou het verder afnemen tot 1,4%. Volgens het IMF spelen de sterk toegenomen uitgaven aan vakanties in het buitenland een belangrijke reden voor die dalingen.

Om de groei structureel sterker te maken moet China de consumptieve bestedingen verder opvoeren en de nu zeer hoge besparingen inperken. Momenteel wordt 46% van het jaarlijks bbp gespaard, meer dan het dubbele van het mondiale gemiddelde.

Interessante ontwikkelingen dus daar in China.

https://fd.nl/economie-politiek/1214208/imf-meer-groei-in-china-leidt-tot-meer-risico

Medisch-ethisch akkoord dichtbij @telegraaf #informatie #immateriëledossiers

Tags

informatie

Wouter de Winther,

Den Haag –  VVD, CDA, D66 en CU zijn dichtbij een akkoord over medisch-ethische zaken, zoals ’voltooid leven’. Het vraagstuk over vrijwillige levensbeëindiging geldt als het grootste morele obstakel voor het sluiten van een coalitie tussen de vier partijen.

In Den Haag heerst optimisme over de kans van slagen van de besprekingen. Er zou een compromis op tafel liggen tussen de vier partijen over medisch-ethische zaken. Hiervoor vindt geen uitruil met andere dossiers plaats, zo wordt gefluisterd.

Betrokkenen wijzen erop dat nog niets zeker is, totdat er over een volledig regeerakkoord tussen alle partijen overeenstemming is.

Wat kan die Gert-Jan Segers er toch streng uitzien, bijna griezelig. Rechtlijnigheid troef.

 

Geen ‘brief van de dag’ maar de onbenulligheid ten top @volkskrant #traanvanMáxima #schande

Tags

emotietaboe

Hoe spontaan was de traan van Máxima eigenlijk?

Geachte redactie

De ingezonden brieven van maandag 14 augustus

14 augustus 2017, 02:00

Brief van de dag: de traan van Máxima

Na het overlijden van Jorge Zorreguieta zagen we verschillende malen op de tv een fragment terug uit dereportage van de kerkelijke huwelijksinzegening van Máxima en Willem Alexander in 2002. Het is bekend geworden als ‘de traan van Máxima’, weggepinkt tijdens het bandoneon-nummer ‘Vaarwel vadertje’. Hoe spontaan was dit echter? In filmcolleges gebruikte ik de traan van Máxima om duidelijk te maken hoe muziek, cameravoering en acteertrucages sfeer en emotie kunnen bewerkstelligen bij het publiek.

Rudolf Spoor, de NOS-regisseur van de kerkdienst, was heel trots op zijn prestatie. Spoor: ‘Als er één moment vol emotie zou zijn, dan was het in die veertien seconden, het bandoneonstuk met het aanzwellende koor. De CD had ik al een week in huis, en ik heb hem werkelijk grijs gedraaid. Veertien seconden had ik voor een snelle inzoom op haar gezicht. Dan die fractie van anderhalve seconde stilstand en toen die tranen, precies op het juiste moment.’

Dat alles van tevoren zou zijn doorgesproken met het gelukkige paar gaat misschien ver. Wel zou het betreffende moment zo uit een stomme Hollywoodfilm kunnen komen. Tijdens emotionele momenten werd door een orkest op de set de door de actrice uitgekozen huilmuziek gespeeld. Vervolgens werd een in prikkende stof gedrenkt zakdoekje, in de film buiten beeld, maar bij Máxima zichtbaar in gebruik, naar de ogen gebracht. En ja hoor, dan rolde na wat geknipper een mooie biggelende traan over de bolling van de wang en niet lelijk langs de neus zoals in het gewone leven gebeurt. In de regiekamer klonk: ‘ja nu, closer, closer, ja tranen, oh, oh, prachtig, prachtig.’

Of al dan niet een parallel met een stomme Hollywoodfilm mogelijk is, daar blijf ik vanaf. Maar ik ben er zeker van dat veel vrouwen en ook, maar minder, mannen dezelfde emoties hebben ervaren. En welke vrouw laat geen traantje tijdens haar huwelijk? Gelukkig zijn er mensen in deze harde maatschappij die hun emoties tonen en soms zelfs durven te tonen. Bij iedere gouden medaille door een Oranjesporter op een mondiaal toernooi gewonnen gieren ook de emoties door mijn lijf, en dat als man. Waarom niet? Ik noem dat normaal. En Máxima is geen persoonlijkheid die geen emoties kent. Gelukkig niet. Dit is dus een complete onzinbrief.

Cobi Bordewijk, Oud-docent Theater- en Filmwetenschap, Leiden

‘Merkel haalt uit naar auto-industrie’ #fd #economie #economischeinnovatie @eu #evenwichtigesamenleving

Tags

autoindustrie, Economie

De Duitse auto-industrie innoveert niet snel genoeg en heeft het vertrouwen van de consument geschaad met het emissieschandaal. Dat heeft bondskanselier Angela Merkel zondag gezegd tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Dortmund.

Merkel haalde hard uit naar de top van het bedrijfsleven. Volgens Merkel hebben autofabrikanten het Duitse economische model ondermijnd. ‘Er moet nog veel worden opgeruimd. Als ik zeg industrie denk ik in de eerste plaats aan de top van het bedrijfsleven’, zei Merkel zaterdag op een bijeenkomst van de CDU in Dortmund. ‘Of er zijn dingen onder het tapijt geveegd of er is op massale schaal gebruik gemaakt van weeffouten in de emissietesten. Dat schaadt het vertrouwen.’

Dit soort taal hoor je Rutte nooit bezigen en daarmee blijft hij een fletse afspiegeling van zijn collega-buurvrouw.

Door harde kritiek te uiten op de in Duitsland machtige autosector probeert Merkel zich te positioneren in het politieke midden. De bondskanselier benadrukt in haar campagne het belang van economische stabiliteit en innovatie. De CDU-leider wil innovatie stimuleren en tegelijk werknemers beschermen in ‘deze onzekere tijden.’

Tijdens de bijeenkomst prees Merkel het minimumloon, dat in 2014 op aandringen van haar coalitiepartner SPD is ingevoerd. Ook beloofde ze maatregelen om tijdelijke krachten te beschermen tegen uitbuiting.

Hiermee wil ze zich onderscheiden van haar tegenkandidaat bij de SPD, Martin Schulz. De SPD’er heeft in zijn campagne veel gehamerd op inkomensongelijkheid en de waarde van een eerlijke maatschappij.

Hierin heeft Merkel natuurlijk ongelijk omdat het om beide gaat: zowel algemene industriële innovatie als (grote)inkomensongelijkheid, die altijd fout is, en een streven naar een eerlijke maatschappij dat in ieders belang is.

Op 24 september vinden in Duitsland landelijke verkiezingen plaats. De CDU heeft een grote voorsprong in de peilingen: Merkel staat gemiddeld 12 procentpunten voor op Schulz. Met nog zes weken campagne te gaan is de Duitse verkiezingsstrijd nog geen gelopen race, benadrukte Merkel zelf. ‘Ik was het bijna vergeten, maar de verkiezingen zijn nog niet beslist.’

Schulz heeft meer weg van Rutte, visieloos en een vaste verbale repertoire. En daarmee is hij kansloos tegenover zijn concurrent Merkel.

https://fd.nl/ondernemen/1214077/merkel-haalt-uit-naar-auto-industrie?utm_source=fd-now-nieuwsbrief&utm_medium=maillink&utm_content=artikel&utm_campaign=none&s_cid=557