Economie geeft kabinet stevige rugwind (redacteur, Economie & Politiek/fd, 11 augustus)
# Het kabinet-Rutte heeft de wind mee met de economie. Bij de opstelling van de begroting voor volgend jaar mag worden gerekend op een aantal meevallers. Dat blijkt dinsdag uit de meest recente verwachtingen van het Centraal Planbureau, CPB. De rekenmeesters van het kabinet hebben de cijfers naar buiten gebracht waarop de regering zich bij de opstelling van de plannen voor volgend jaar kan baseren. Die plannen komen op Prinsjesdag naar buiten.
# De economie groeit dit jaar met 2,0% en zou het in 2016 met een plus van 2,4% nog een stuk beter doen, zo voorziet het CPB. In juni ging het CPB voor volgend jaar nog uit van een groei met 2,1%. De groeiversnelling heeft gunstige gevolgen voor de overheidsbegroting. Het begrotingstekort slinkt van 2,4% van het bruto binnenlands product in 2014 naar 2,1%. Voor 2016 wordt een deficit van nog 1,5% voorzien. Het structurele tekort neemt daarentegen echter toe van 0,8% van het bbp tot 1,1%. Dat komt doordat de economie dit en volgend jaar voor het eerst in vele jaren ‘boven potentieel’ groeit.’
Het structurele tekort neemt dus toe als de economische groei ‘boven potentieel’ groeit? Dat mag nader worden uitgelegd
# De koopkracht voor alle burgers neemt na een plus met 0,8% dit jaar volgend jaar met 1,1% toe. Vooral de hogere inkomens en de werkenden zijn beter af. Zo gaat naar verwachting de koopkracht van werkende mensen in 2016 met 2,4% omhoog, terwijl uitkeringstrekkers op een minnetje van 0,3% uitkomen en gepensioneerden 1,1% terug moeten. Voor mensen tot 175% van het wettelijk minimumloon daalt de koopkracht volgend jaar met 0,5%, terwijl er voor 350 tot 500% van het minimumloon en plus van 2,1% in het vat zit.
# Het voortgaande economische herstel heeft volgens het Planbureau een positief effect op de belastinginkomsten, terwijl er minder uitgaven zijn voor werkloosheidsuitkeringen en in 2015 door bezuinigingen op met name de zorg. Het tekort wordt in beide jaren vergroot door afnemende aardgasbaten. In 2016 heeft ook het voorlopige lastenverlichtingspakket een opwaarts effect op het tekort. Daardoor zijn de tekortramingen voor zowel dit als volgend jaar minder gunstig dan in juni nog het geval was.
# Volgens de Europese regels mag het tekort maximaal 3% bedragen en moeten eurolanden streven naar een tekort van nul. Ten behoeve van maatregelen die de structuur van de economie versterken kan Den Haag echter toestemming krijgen het tekort tijdelijk wat te laten oplopen.
# De groei van de economie vertaalt zich op de arbeidsmarkt in meer banen. De werkgelegenheid neemt dit jaar toe met 1,0% en volgend jaar nog eens met 1,1%. Dat is ruimschoots voldoende om de groei van de beroepsbevolking op te vangen waardoor ook de werkloosheid kan dalen. Het CPB voorziet een teruggang van 660.000 werklozen over 2014 naar 620.000 dit jaar en 600.000 over 2016.
# Het groeiherstel wordt breed gedragen. Alle onderdelen van de economie leveren hun bijdrage. Zo staat er voor de consumptieve bestedingen voor 2015 een plus van 1,7% in de boeken gevolgd door een groei met 2,0% over 2016. Het CPB voorziet een opvallend krachtig herstel van de bedrijfsinvesteringen, met een plus van 6,6% voor dit jaar en van 5,6% in 2016. Voor beide jaren heeft het CPB de investeringsverwachting flink naar boven bijgesteld ten opzichte van de juniraming.
# De uitvoer doet het dit jaar niet heel goed met een historisch gezien wat magere plus van 3,7%. In 2016 zou de export met 5,1% groei meer op gang komen. Tegenover deze plussen voor de export staan echter iets grotere plussen voor de import, waardoor de handel met het buitenland per saldo niet heel veel zal bijdragen aan de groei.’
We zijn, gelet op deze laatste cijfers, nog geen Duitsland met een exportsurplus. Maar over het geheel genomen zijn deze CPB-cijfers nog niet stevig genoeg om toekomstig gegarandeerde tegenvallers als de Griekse schuldencrisis en de groeiende vluchtelingenproblematiek, die het karakter van calamiteit(en) gaat krijgen, op te vangen.
Daarom zal iedere verwijzing van Rutte om lastenverlaging te beloven een slag in de lucht en een vorm van valse verwachtingen wekken. Dat is dus misplaatst en bovendien kan met deze CPB-cijfers ook worden vastgesteld dat de eerste aanzetten tot een evaluatie van het crisisbeleid vooraf dient te gaan aan die belastingverlaging. De meevallers van dit moment dienen eerst benut te worden voor betere cao’s voor politie, onderwijs en zorgsector, de sectoren die het immers als semioverheidsinstellingen onevenredig zwaar zijn getroffen.
Eerst dié reparatie en dan komt de rest, en dat past geheel binnen de regels van de EU, die terecht bepalen dat alleen lastenverlichtingen niet zijn toegestaan. En dat weet Rutte ook.