Tags

Van Ranst gedaagd door Engel: Dit is misbruik van de rechtbank (ASHWANT NANDRAM, Ten eerste/de Volkskrant, 12-8-21)

Reportage: Proces Engel vs. Van Ranst

Met veel tegenzin meldde de Belgische viroloog Marc Van Ranst zich woensdag in de rechtbank van Mechelen. Aangeklaagd wegens laster door de Nederlander Willem Engel, die hij had geschaard onder ‘extreemrechtse mensen en virusontkenners’.

*Het is spijtig dat Van Ranst ook de kwalificatie ‘extreemrechts’ gebruikt tegen Engel, want dat is niet van toepassing; hij is namelijk simpelweg antiautoritair van nature, maar verder alleen maar actievoerder dat het publiek wel spannend vindt en daarmee een sensatiezoeker. Wel is hij virusontkenner en dat debat moet nog beslist worden omdat daarover het laatste en definitieve woord nog niet gesproken is. Dat is pas mogelijk na een covid-19-beleidsevalutatie.

Door het raam van het gerechtsgebouw in Mechelen kijkt Marc Van Ranst (56) naar buiten. Hij heeft een stapel dossiers onder zijn arm geklemd en oogt vermoeid. Hij kijkt naar beneden, naar de draaiende camera’s van de Belgische en Nederlandse pers. Ze filmen de glunderende Willem Engel (44), die zichtbaar in zijn nopjes is door alle aandacht.

*En de pers trapt dus volkomen in deze doortrapte valkuil van Engels publiciteitsstunt, zodat de persfotografen bewijzen daarmee onvoldoende inzicht te hebben in wat er precies speelt.

Wanneer een van de journalisten lucht krijgt van Van Ranst, wijst hij naar het openstaande raam. Alle camera’s zwaaien omhoog. De viroloog duikt weg en gaat op een bankje zitten. Het chagrijn druipt inmiddels van zijn gezicht.

Al maanden kruist de Belgische wetenschapper de degens met coronacritici. Daarbij deinst Van Ranst, een van de belangrijkste corona-adviseurs van de Belgische regering, er niet voor terug om ze een stevige veeg uit de pan te geven. Want wie volgens de wetenschapper onzin uitkraamt, moet worden ontmaskerd.

*En Van Ranst heeft daarmee het grootste gelijk van de wereld omdat Engel alleen wantrouwen voedt en zijn eigen academische achtergrond verraadt omdat een die een bepaalde waardigheid veronderstelt die Engel negeert door alleen terug te vallen op de meningsvrijheid die in onze beschaving prioriteit lijkt te hebben in plaats van onderscheid te maken tussen feiten en fictie.

Een van de mensen die het moeten ontgelden is voormalig dansleraar Engel, die een ‘mafkees’, ‘oplichter’ en ‘irrelevante rattenvanger van Hamelen’ wordt genoemd. ‘Je kan al je kennis van virologie, immunologie en epidemiologie op de achterkant van een postzegeltje schrijven en zelfs nog plaats over hebben.’ Omgekeerd noemt Engel de viroloog onder andere een ‘kinderlokker’, ‘dik oud mannetje’ en ‘Holle Bolle Gijs’.

*En dat Engel zich laat verleiden om Van Ranst een kinderlokker te noemen, bewijst dat hij zich aan de zijde van de complotdenkers heeft geschaard en dat is een aanfluiting voor iemand die ‘cum laude’ is afgestudeerd.

Een polemiek op het scherp van de snede. Maar volgens Engel heeft de viroloog een strafrechtelijke grens overschreden toen hij in het Financieele Dagblad zei ‘niet met extreemrechtse mensen en virusontkenners in debat’ te gaan. Engel vindt dat er bij die kwalificatie sprake is van laster en daagde Van Ranst voor de Belgische rechter. En dat was volgens de viroloog juist niet de bedoeling. ‘Ze hebben me al zolang uitgedaagd voor een debat, maar dat heb ik geweigerd. Nu moet ik wel.’

*Van Ranst heeft gelijk omdat het verwijt van laster nogal kinderachtig is, want dat begrip wordt vaker ingezet zonder dat er sprake is van gemeende ernst. Overal geldt de vraag wat laster is en wat niet want grenzen worden gaandeweg gewijzigd. Mede door uitdagende krachten in deze mediaverslaafde wereld.

Schadevergoeding

Een waardige uitwisseling van ideeën kwam woensdag in de rechtszaal niet van de grond. Engels advocaat hield een 40 minuten durend betoog, waarin hij de viroloog onder andere uitmaakte voor een ‘roddeltante’ die zijn cliënt zwartmaakt, en vroeg de rechter hem te onderwerpen aan een psychiatrisch onderzoek. Engel eiste een schadevergoeding van 1.000 euro en 1.400 euro om zijn advocaatkosten te vergoeden. Van Ranst schudde aanhoudend zijn hoofd en hief zijn handen omhoog, als gebaar van onmacht.

*De mening dat Van Ranst aan een psychiatrisch onderzoek moet worden onderworpen, geldt als een lachertje van de eerste orde.

De vraag die zich opdringt is hoe het voor Engel mogelijk is geweest om de vooraanstaande wetenschapper voor het gerecht te dagen. Ook Van Ranst sprak van ‘misbruik van de rechtbank voor simpel vertier’. Zangeres Heddy Lester parafraserend: ‘Wij draaien allemaal mee in de mallemolen van Willem Engel. Het mag stilaan gedaan zijn.’

*Zeer juiste vraag van de verslaggever! Daarom zou de rechtbank er goed aan doen om een duidelijk oordeel uit te spreken hoe we deze flauwekul in de toekomst kunnen vermijden.  

Iedereen kan – zonder tussenkomst van politie of justitie – voor laster een civiele zaak tegen een ander aanspannen. Daarmee verschilt het Belgisch recht niet van Nederland.

*Engel en zijn advocaat zijn geniaal in de wijze waarop de publieke opinie wordt bespeeld op een effectieve manier zodat bijna niemand in de gaten heeft hoe ze bij de neus worden genomen.

Maar wat het Openbaar Ministerie betreft, dat de rechter adviseert, is dit geen lasterzaak maar is er sprake van een zogeheten drukpersmisdrijf. Als de rechter de redenering van het OM volgt, zal een ander hof zich over de zaak buigen. Daarmee wordt een veroordeling van Van Ranst nog minder waarschijnlijk.

*Feit is ook dat Van Ranst nooit veroordeeld mag worden om zulke absurde uitlatingen van de klager.

Op 9 september doet de rechter uitspraak, maar wat er ook wordt beslist, volgens Van Ranst heeft Engel hoe dan ook al gewonnen. Hij heeft zojuist zitten kijken hoe zijn opponent de trappen van de rechtbank is afgedaald. Nu staat Engel glimmend van trots opnieuw de pers te woord. ‘Er staan daar beneden verschillende cameraploegen. Dankzij deze zaak krijgt hij nóg meer aandacht. Hij gebruikt bovendien een tactiek van trial by association. Hoe vaker hij mij in aanraking brengt met de rechtbank, die geassocieerd wordt met criminelen en verkrachters, hoe meer hij me verdacht kan maken. Maar ik ben niet op mijn mond gevallen, ik laat me niet muilkorven.’

*Deze mediaopnamen zullen nuttig materiaal vormen in opleidingen voor journalistiek en voorlichting, om daarmee de aanstormende journalisten aan te leren wat de valkuilen van dat vak zijn.

https://krant.volkskrant.nl/titles/volkskrant/7929/publications/1331/articles/1425362/5/1