Tags

Stelling: Norbert Klein (oud-Kamerlid van de Vrijzinnige Partij) heeft gelijk als hij de indruk heeft dat Code Oranje vooral erg kleurloos is, maar dat is vermoedelijk niet het doel van deze beweging. Het gaat om het electoraat dat geen partij kan kiezen ook een stem wil geven om aanwezig te zijn in vertegenwoordigende lichamen. Die mensen die een bloedhekel hebben aan het gehakketak in het ‘inter’partijen-verkeer van de fracties in de Tweede Kamer en dus volgende het huidige politieke bestel geen plaats wordt gegund besluitvormende vergaderingen van gemeenteraden, statenvergaderingen, om maar de zwijgen in ’s landsvergaderzaal: de Tweede Kamer.

Tijdens de verkiezingen van 2017 was er ook een nieuw initiatief in de vorm van Stem-Niet, maar die partij heeft het niet verder gebracht dan een aantal duizenden stemmen. Echt democratisch kan ons bestel dus niet genoemd worden want de weigeraars om naar de stembus te gaan om blanco te stemmen, worden niet meegeteld. Als bij meerdere verkiezingen blijkt dat de meerderheid van het electoraat niet wenst te stemmen op een bestaande partij, sluit je die helemaal uit. De oorzaak kan zijn dat een keuze op basis van partijprogramma’s onmogelijk blijkt te zijn; naar hun beleving althans.

Code Oranje is vooral erg kleurloos (Norbert Klein, opinie/Trouw, 6 11-18)

politiek – Burgerinitiatief Code Oranje pakt niet de problemen van de democratie aan, betoogt Norbert Klein.

Geregeld duiken er initiatieven op om aanpassingen in de organisatie van onze democratie te doen, van de Democraten in 1966 tot het Forum voor Democratie. Deze partijen hebben daarnaast een programma met oplossingen voor maatschappelijke problemen. Daar kun je het dan mee eens of oneens zijn. Ben je het bijvoorbeeld eens met anti-Europa onderbuik-standpunten dan kun je met een gerust hart op kandidaten van de FvD of PVV stemmen.

Die oude partijen en vooral de nieuwe initiatieven hebben niet kunnen verhinderen dat het gemiddelde ‘contingent’ van niet-stemmers is afgenomen en zich aangetrokken voelde tot die nieuwe partijformaties, want uit onderzoek zou blijken dat wisselaars vanuit bestaande partijen waren die de overstap maakten en dus de stembusgangers zelf die zijn gewisseld. Niet-stemmers bleven gewoon thuis. Geen oplossing dus, hoewel ook het nieuwe initiatief ‘Stem Niet’ meedeed 2017, maar niet voldoende stemmen haalde om in de Kamer te komen.

Politieke partijen zijn gewoon verenigingen van mensen die een ideaal nastreven, van de SP tot de PVV en alles wat er tussen zit. Iedereen kan lid worden van zo’n vereniging – behalve van de PVV – om zo met stemrecht aan de verenigingsactiviteiten mee te doen. Heel bijzonder wordt het als er kandidatenlijsten ontstaan met alleen het doel burgers bij de politiek te betrekken.

De auteur zit nog gevangen in het aloude denken van traditionele partijen, want hij kan zich niet voorstellen dat er nog andere mogelijkheden zouden kunnen bestaan om het bestel te hervormen. Stel dat Code Oranje als doel heeft gesteld om alle niet-stemmers hun ruimte te gunnen om hun eigen standpunt te kunnen uitdragen – en dat mag als winst worden beschouwd als het aantal niet stemmers zou verminderen – maar zónder de basis van een partijprogramma of partij-of fractiediscipline? Een politieke beweging dus die iedere deelnemer vrijheid laat om een eigen standpunt te verkondigen, die anders geen gelegenheid wordt geboden en bijvoorbeeld ook de mogelijkheid wordt geboden om eigen, originele en persoonlijke meningen uit te proberen, eerst eigen kring en daarna eventueel bij uitverkiezing namens Code Oranje ook in een formeel politiek gremium. Dat lijkt me een interessant experiment want niemand kan bij gebrek aan precedenten voorspellen of zoiets kan lukken of niet.

Bij de verkiezingen 2017 waren er twee van dergelijke lijsten: Burgerbeweging en GeenPeil. Kiezers worden opgeroepen om volksvertegenwoordigers te kiezen zonder dat ze weten waar die volksvertegenwoordigers in de Kamer, Staten of raad voor staan. Zijn ze voor of tegen een kinderpardon, dan wel het tegengaan van klimaatverandering, het invoeren van een basisinkomen of veel onderwerpen waar vanuit een ideaal voor een beter Nederland een standpunt over ingenomen wordt?

Het valt de auteur niet kwalijk te nemen dat hij nieuwe initiatieven ridiculiseert, maar het niet ‘doorkomen’ van deze nieuwe initiatieven zegt nog niet dat ze zinloos zijn. Wel is als verklaring mogelijk dat GeenPeil al op voorhand vanwege het Oekraïnereferendum als ‘rebels’ bekend stond en daar ga je je stem niet aan geven.

Heb net opgezocht wat Burgerbeweging wil bereiken, maar dat programma spreekt mij niet aan.[i] Al was het alleen omdat naar mijn mening het pleiten voor een basisinkomen onrealistisch is. En op voorhand meer referenda bepleiten op basis van de chaos van het hierboven genoemde referendum ook als zinloos kan worden bestempeld zonder een betere uitwerking van een dergelijk plan.

In het traject voor de besluitvorming vindt veel overleg met de samenleving plaats. Dat noemen we polderen of participerende doe-democratie. Maar aan het einde van ieder traject zullen volksvertegenwoordigers een keuze moeten maken: voor of tegen. En dan beslist de meerderheid. Het met veel tamtam gepresenteerde initiatief, burgerbeweging Code Oranje (Trouw, 26 oktober), gaat daar in elf loze kreten volledig aan voorbij en wekt de suggestie dat de samenleving de politieke agenda gaat sturen.

Ook hier valt de traditionele invalshoek van de auteur op en wordt de lezer geen tijd gegund om af te wachten hoe deze beweging zich zal gaan ontwikkelen. Kortom, een zinloos commentaar.

Los van het gegeven dat juist alle ontwikkelingen en gebeurtenissen in de samenleving sterk de inzet van politici sturen, is het de kern van onze democratie dat bij iedere verkiezing gewone burgers andere burgers die ze vertrouwen, kiezen om hen te vertegenwoordigen in de besluitvorming binnen de overheid. Wat we nu bij Code Oranje lezen zijn vage organisatieadviezen over het functioneren van de democratie, maar zonder enig ideaal.

De auteur gaat eraan voorbij dat het ‘vertrouwen’ van het electoraat ten aanzien van de bestaande politieke partijen én hun vertegenwoordigers een steeds groter dieptepunt bereikt. het is dus mogelijk dat Code Oranje dat probleem op geheel nieuwe wijze wil proberen aan te pakken. Gun hen die kans en ruimte!

Sterker nog, het blijkt naar eigen zeggen een volstrekt ondoorzichtig gezelschap te zijn door het afwijzen van een democratische verenigingsstructuur waarin leden stemrecht hebben. Als er geen politiek ideaal is, is er alleen maar kleurloos nihilisme. De kiezers worden opgeroepen op kandidaten van niks te stemmen.

Hier speekt de auteur de verwachting uit dat hete ‘alleen maar om kleurloos nihilisme’ gaat, en mijn reactie is dan: ‘wat dan nog?’, aangezien de bestaande partijen het volgens de niet-stemmers niet ‘veel beter’ doen; helemaal niet dus.

Zou er dan niets aan onze democratie verbeterd kunnen worden? Uiteraard wel, stilstand is achteruitgang en leidt tot verval. Wat bij Code Oranje volkomen ontbreekt, is een antwoord op de vraag: welk probleem wil je oplossen?

Origineel is het uitgangspunt dat iedere deelnemer aan deze beweging zijn eigen mening of standpunt mag verkondigen, want dat bestaat in geen enkele andere partij. Dat eigen standpunt zal in interne vergaderingen wel getoetst zijn op mede-deelnemers en ‘goed’ of ‘voldoende’ bevonden. Kortom, de vraag ‘welk probleem wil je oplossen?’, valt vaak niet te beantwoorden, laat staan ‘op te lossen’, omdat de bedachte (of dogmatische) antwoorden uit het verkiezingsprogramma’s altijd vastlopen op de weerbarstige werkelijkheid en dus ook in de dagelijkse praktijk geen oplossing betekenen.

Het probleem is niet dat burgers niet gehoord worden, of geen invloed hebben. Maar per definitie kan niet iedereen gelijk krijgen. Er zullen altijd keuzes gemaakt worden. Vanuit mijn vrijzinnig politieke ideaal staat met betrekking tot de democratie de vraag centraal, hoe machtsevenwicht op alle terreinen bij de totstandkoming van die keuzes verzekerd kan worden. Het is dus zaak, verstoringen van dat evenwicht aan te pakken.

Leuke cliché staat hier: ‘Maar per definitie kan niet iedereen gelijk krijgen.’ Zou de auteur zelf ooit bedacht hebben dat het alleen maar een ‘frisse’ en nieuwe wind te laten waaien in vergaderzalen door middel van andere standpunten vanuit partijprogramma’s die vastgeroest raken in al die ‘kelen’ van raadsleden (en andere) vertegenwoordigers in overige gremia, voor een speciaal effect kunnen zorgen. De authenticiteit van een raadslid of volksvertegenwoordiger krijgt nu weer een nieuwe kans om een apart licht te laten schijnen over de gang van zaken in het politieke landschap. Dat is de moeite waard, zou ik zeggen.

‘Er zullen altijd keuzes gemaakt worden’, zo constateert de auteur terecht, maar ik kan me voorstellen dat een volksvertegenwoordiger namens Code Oranje zich beter bij de meerderheid kan neerleggen als de ruimte bestaat voor een eigen authentiek standpunt dat is/wordt uitgebracht. Dat zou al een geheel nieuw fenomeen betekenen.

Normaal ligt alles al vooraf vast vanwege de ‘coalitieafspraken’, maar nu wordt mogelijkerwijs voor het eerst een persoonlijk standpunt écht ‘aangehoord’; de burger wil immers ‘gehoord’ en ‘gezien’ worden en deze formule maakt dat waarschijnlijk – voorzichtigheid is geboden! – mogelijk. ‘Waarschijnlijk’ is conditioneel: de voorwaarde voor succes is dat goede en frisse ideeën ook goed intern, binnen eigen kring voor het voetlicht worden gebracht en applaus hebben opgeleverd.

Te denken valt aan het opstellen van kandidatenlijsten zonder lijsttrekker, om de macht van het partijbestuur in te perken, het invoeren van een correctief referendum en het instellen van een Constitutioneel Hof, omdat de wetgever nu tegen de Grondwet in wetten kan maken.

Het ‘opstellen van kandidatenlijsten zonder lijsttrekker’ is een zinvolle suggestie voor traditionele partijen vanwege de verankerde macht van partijbesturen, maar ook te overwegen door Code Oranje, maar dan vanwege de evenzeer traditionele macht van lijsttrekkers. Laat de lijst in alfabetische volgorde worden gepresenteerd als symbool voor ieder aparte en authentieke individu die in de kandidaten schuil gaat!

Ook de dictatuur van het volk heeft in de geschiedenis geen vrijheid gegeven. En als volksbeweging Code Oranje zich in haar gedeelde uitgangspunten gelijkstelt aan de politiek, moeten we het ergste vrezen.

Iedere volksvertegenwoordiger ‘zijn eigen mening’ staat ver af van ‘de dictatuur van het volk’. Er valt naar mijn inschatting niets ergs te vrezen.

https://krant.trouw.nl/titles/trouw/8321/publications/478/articles/803870/22/1

[i] 1. Kernpunten verkiezingsprogramma 2017

  • meer referenda
  • andere valuta, naast of in plaats van de Euro
  • afschaffing hypotheekrenteaftrek en huurtoeslag
  • basisinkomen
  • salarissen in de zorg beperken tot Balkenende norm
  • onderwijs naar Fins/Scandinavisch modelzelfvoorzienend woonwijken voor 10.000 inwoners creëren.
  • kernenergie- en kolencentrales sluiten
  • huidige wegwerp economie moet worden omgevormd naar circulaire hergebruik economie
  • afschaffen studieleningen
  • productie en gebruik hennep legaliseren.
  • afschaffing gebruik van reclame bij publieke omroepen
  • geen deelname aan handelsverdragen
  • ontwikkelingshulp naar internationale afspraken 0,7% van NI

Sluiten

 

[bron: https://www.parlement.com/id/vkbihmn9p8qf/de_burger_beweging_dbb]