Tags
Rijksoverheid verhuist essentiële ict naar clouddiensten in de VS, tot grote schrik van experts (Frank Rensen, Ten Eerste/de Volkskrant, 5-6-24)
De Rijksoverheid verhuist steeds meer gegevens en digitale infrastructuur naar Amerikaanse servers, met name die van Microsoft. Kamerleden en ict-experts slaan alarm uit bezorgdheid over de nationale veiligheid en autonomie.
Mailwisselingen van Kamerleden, videogesprekken tussen ambtenaren, de website waar burgers sociale verzekeringen kunnen aanvragen: de Rijksoverheid verhuist steeds meer ict-diensten van Nederlandse computers naar cloudservers van Amerikaanse bedrijven als Microsoft en Amazon. Volgens ambtenaren staat ook de verhuizing van het mailarchief van ministers op het programma.
Zware ict-diensten op gehuurde cloudcomputers laten draaien, is goedkoper. Er hoeven zo geen eigen dataparken te worden gekocht en onderhouden. Maar de ‘cloudmigratie’ van de Rijksoverheid stuit op felle kritiek. ‘Het ondermijnt de Nederlandse digitale autonomie’, zegt Tweede Kamerlid Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA). ‘We geven zomaar onze overheidsinformatie aan Amerikaanse bedrijven.’
Digitale soevereniteit
Zodra Washington erom vraagt, zijn Amerikaanse cloudleveranciers bij wet verplicht om gegevens over te dragen, zelfs wanneer die gegevens in Europa staan opgeslagen. ‘Dit lijkt een abstracte dreiging, maar digitale soevereiniteit is enorm belangrijk in de geopolitiek’, zegt een security-ambtenaar van de Rijksoverheid op basis van anonimiteit. ‘Stel dat de VS op een dag willen dat Nederland minder gaat handelen met China. Kunnen we dat weigeren als we ondertussen afhankelijk zijn van hun dataparken voor opslag van persoonsgegevens, mails of beleidsstukken van de Tweede Kamer?’
Ook bestaat het risico dat essentiële kennis over ict verdwijnt of weglekt naar het buitenland, omdat de daadwerkelijke digitale processen daar plaatsvinden. ‘Door clouddiensten van Microsoft of Amazon te gebruiken, passeert de overheid Nederlandse cloudaanbieders’, zegt cybersecurity-expert en voormalig AIVD-toezichthouder Bert Hubert. ‘Cloudcomputers huren van Microsoft is lekker makkelijk: je hebt in één klap alles wat je nodig hebt. Maar het Rijk laat zo wel een enorme kans liggen om Nederlandse bedrijven te stimuleren.’
De cloudmigratie gebeurt vooralsnog grotendeels buiten beeld van de Tweede Kamer. ‘Dit onderwerp wordt gezien als onbeduidend, even interessant als het merk pennen dat op kantoor ligt’, zegt Kathmann. ‘Het is mij volkomen onduidelijk welke onderdelen van onze ict precies op de cloud staan of daar nog heen moeten. Er is geen enkel Kamerdebat over geweest’, zegt NSC-Kamerlid Jesse Six Dijkstra.
‘Ministeries maken zelf risicoafweging over wat er wel en niet op de cloud kan binnen het kader van het rijksbrede cloudbeleid. Binnen de Rijksoverheid bestaat geen centraal overzicht of coördinatie van ict-inkoopafspraken buiten Nederland’, zegt demissionair staatssecretaris van Digitalisering Alexandra van Huffelen (D66).
*Dit is dus een onhoudbaar standpunt. Moet in het komende kabinet principieel anders geregeld worden en anders loopt dit probleemveld wederom averij op.
‘Wel onderzoekt de Auditdienst Rijk en de Algemene Rekenkamer op dit moment in hoeverre de Rijksoverheid gebruikmaakt van de cloud. ‘Op basis van dit beeld wordt bekeken in hoeverre de Rijksoverheid afhankelijk is van bepaalde leveranciers en maken we nieuwe afspraken’, zegt Van Huffelen.
*De conclusie luidt dus inmiddels dat de hele wereld in de val is gelokt met de bloedvorming, een verkooptruc van de wereld van informatica én elektronica.
‘Gevoelige informatie, zoals staatsgeheimen en notulen van de ministerraad, worden niet opgenomen in de cloud van Microsoft. Hier is een apart systeem voor. Van Huffelen spreekt de bewering tegen dat er plannen zijn om de mailarchieven van ministers, die nu ook in dit systeem staan, naar de cloud te verhuizen.
*Er bestaat maar één oplossing en dat is dat de wereld van de cloud opnieuw tegen het licht moet worden gehouden en als het allemaal trucs van het bedrijfsleven zijn, dan ophouden met die onzin.
Hoogste standaard
‘In het leveren van haar diensten heeft Microsoft de hoogste standaard als het gaat om privacy en veiligheid’, zegt een woordvoerder van Microsoft. Over de wet die het bedrijf dwingt gegevens over te dragen aan de Amerikaanse overheid zegt Microsoft dat deze ‘specifiek betrekking heeft op uitzonderlijke omstandigheden waarin een vermoeden van een ernstig misdrijf wordt vastgesteld waarvoor een opsporingsverzoek nodig is’.
*Haal je de koekoek Microsoft!
Vorige week dinsdag vroeg Kathmann een Kamerdebat aan over het onderwerp, wat één stem tekortkwam. Een tweede poging dinsdagmiddag kreeg wederom onvoldoende steun. Kathmann liet weten het onderwerp te blijven agenderen.
*De Kamer is de grootste nitwit op dit terrein.
https://krant.volkskrant.nl/titles/volkskrant/7929/publications/2195/pages/2/articles/2052975/2/3